Σπύρος Κατσίμης: Κόσμοι ολόκληροι στα ποιήματά του

Warning: Undefined array key "frameborder" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 77

Warning: Undefined array key "scrolling" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 78

Warning: Undefined array key "frameborder" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 77

Warning: Undefined array key "scrolling" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 78

Warning: Undefined array key "frameborder" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 77

Warning: Undefined array key "scrolling" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 78

Warning: Undefined array key "frameborder" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 77

Warning: Undefined array key "scrolling" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 78

Warning: Undefined array key "frameborder" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 77

Warning: Undefined array key "scrolling" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 78

Warning: Undefined array key "frameborder" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 77

Warning: Undefined array key "scrolling" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 78

Warning: Undefined array key "width" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 83

Warning: Undefined array key "height" in /var/www/ertnewsdev.oryx.gr/wp-content/themes/generatepress_child/functions/shortcodes.php on line 83

Κάποτε ο σπουδαίος Αυστριακός ποιητής Ράινερ Μαρία Ρίλκε είχε πει σε νεαρό επίδοξο ποιητή που προβληματιζόταν αν έπρεπε να συνεχίσει να γράφει ποιήματα: «Αν δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς να γράφεις, τότε οφείλεις να συνεχίσεις να γράφεις. Αλλιώς παράτησέ τα!». Ο Σπύρος Κατσίμης γράφει το πρώτο του ποίημα σε πολύ νεανική ηλικία, και έκτοτε δεν σταμάτησε ποτέ, ούτε όταν εργάστηκε -με πολλές επιτυχίες- ως δημοσιογράφος, ούτε όταν άρχισε να ζωγραφίζει. Η ποίηση είναι το καταφύγιό του, η χαρά του, ο έρωτάς του, το μάτωμά του, το μυαλό του, η ψυχή του· είναι σίγουρα και το απάγκιο του!

«[…] Υπάρχουν ποιητές, και αξιόλογοι μάλιστα, που παρά τις πλούσιες εικόνες τους, ή την ένταση του πάθους τους, δεν κατορθώνουν να αποδώσουν ένα γεγονός ή μια κατάσταση, τόσο καίρια, που ν’ αντιπροσωπεύει άξαφνα μια ολόκληρη εποχή κι από περιστατικό να γίνει κανόνας ή μάθημα ζωής. Ο Κατσίμης το πετυχαίνει, ορισμένες φορές με πολύ λιτά μέσα. […]». Αυτά έγραφε για τον Σπύρο Κατσίμη ο Τάσος Λειβαδίτης στην εφημερίδα «Η Αυγή» στις 3 Αυγούστου του 1975. Ακολούθησαν δεκάδες άλλες θερμές κριτικές σε έντυπα για τα ποιήματα του Σπύρου Κατσίμη. Όλες εκθειάζουν τον άμεσο, λιτό και περιεκτικό λόγο του, στοιχεία που και ο Νικηφόρος Βρεττάκος παρατήρησε, εκτίμησε και περιέγραψε τον Απρίλιο του 1983. Ο Οδυσσέας Ελύτης ήδη, και συγκεκριμένα το 1964, τον είχε συνεχάρη και ευχαριστήσει για τα ποιήματά του (20 Δεκεμβρίου 1964, «Έξοδος»).

Ο Σπύρος Κατσίμης, ποιητής, δημοσιογράφος και ζωγράφος, αλλά κυρίως ένας πολύ γλυκός άνθρωπος, μια καλλιτεχνική φυσιογνωμία με δημοσιογραφική σκέψη, μάς άνοιξε το σπίτι του τον Δεκέμβρη του 2019 προκειμένου να συζητήσουμε την τελευταία ποιητική συλλογή του “Ο ρυθμιστής” (εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2019).

Tα ποιήματά του -ποιήματα που πραγματεύονται σημαντικά ζητήματα όπως η ανεργία, η μοναξιά, ο πόλεμος, ο θάνατος, η προσφυγιά, ο έρωτας…- με μια πρώτη ανάγνωση φαίνονται απλά – δεν είναι, όμως, απλοϊκά! “Δεν είναι έτσι”, μας λέει ο ίδιος. “Κάτι κρύβουν από μένα. Κρύβουν κάτι από την προσμονή που έχω ακόμα μέσα μου και συντηρώ έως και τα τελευταία μου ποιήματα”.

Εξήντα πέντε χρόνια ο Σπύρος Κατσίμης ασχολείται συστηματικά με τη συγγραφή, κυρίως με την ποίηση. Από τα πρώτα ποιήματά του το 1952 μέχρι και την τελευταία ποιητική του συλλογή το 2019, γράφει με την ίδια δοτικότητα, την ίδια έξαψη, την ίδια ζωντάνια. Όπως αναφέρει και ο ίδιος χαρακτηριστικά, για την ποίηση δεν αρκεί μόνο το ταλέντο· χρειάζεται επίσης κόπος, μελέτη και σπουδή.

Ζώντας την εποχή του, πάντα σύγχρονος και ρεαλιστής, και ταυτόχρονα ρομαντικός, στέκεται κριτικός απέναντι στο μέλλον, για το οποίο εκφράζει φόβους πως απειλείται από την αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας. “Το συναίσθημα και η ανθρωπιά σήμερα κινδυνεύουν”, εκτιμάει ο ίδιος, ωστόσο, δεν θέλει να βλέπει το μέλλον ως απειλή αλλά ως ελπίδα! Οι Τέχνες ίσως είναι μια ικανή προϋπόθεση για ένα μέλλον αισιόδοξο, αλλά, όπως τονίζει ο Σπύρος Κατσίμης, «οι Τέχνες δεν κάνουν θαύματα· για να κάνουν θαύματα χρειάζεται να προετοιμαστεί η Παιδεία!».

Ο Σπύρος Κατσίμης σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε αθηναϊκές εφημερίδες, σε περιοδικά αλλά και στην ΕΡΤ, με δικές του εκπομπές. Άλλοτε κάνοντας εκπομπές έρευνας και άλλοτε πολιτιστικές, ο Κατσίμης ξεχώρισε πολύ γρήγορα και κέρδισε την εκτίμηση συναδέλφων και κοινού. Παράλληλα, ως άνθρωπος πνευματικά ανήσυχος, έχει έντονη ανάγκη να γράψει για όλα όσα βλέπει και αισθάνεται γύρω του. Και διαλέγει για τρόπο έκφρασής του την ποίηση.

Οι τοίχοι του σπιτιού του είναι γεμάτοι από πίνακές του, καθώς η ζωγραφική ήταν πάντα, από μικρή ηλικία, το χόμπι του το οποίο εξέλιξε με τα χρόνια. «Θερμοπαρακάλεσα την ποίηση να μου διαθέσει έναν φιλόξενο χώρο για τη ζωγραφική. Και το δέχτηκε…». Ο Σπύρος Κατσίμης παντρεύει την ποίηση με τη ζωγραφική και τις βάζει να συμπορεύονται και να συνεργάζονται. Όμως, νιώθει περισσότερο ποιητής· η ποίηση υπερισχύει της αγάπης του για τη ζωγραφική και τη δημοσιογραφία, όπως κι ο ίδιος παραδέχεται.

Δεν θα μπορούσε να τελειώσει μία συνέντευξη με τον Σπύρο Κατσίμη χωρίς να απαγγείλει για εμάς κάποια από τα ποιήματά του, έτσι ώστε, μέσα από την αμεσότητα του λόγου του, να μπούμε στο μυαλό του και να περιπλανηθούμε στην καρδιά του.

«Εκτιμώ βαθιά την αμεσότητα και λειτουργικότητα της δουλειάς σας!»
Βασίλης Βασιλικός, 6 Ιουνίου 2004

«Ο Σπύρος Κατσίμης γράφει το ελάχιστο ποίημα, ανάμεσα σε δύο μεγάλες παύσεις ή σιωπές, που ορθώνονται απέναντί του και το κλείνουν σαν τείχη. Ίσως έχει προβλέψει με το ποιητικό του ένστικτο τον θόρυβο που θα κάνει παρελαύνοντας σαν μηχανοκίνητο η επόμενη γενιά και μάλιστα με κακοχωνεμένες συνταγές ευρωπαϊκού ταχυδρομείου. Περισσότερο πιθανό είναι να μην έχει προσέξει ενωρίς την πασίγνωστη σήμερα παραίνεση του Σεφέρη “δεν θέλω τίποτε άλλο παρά να μιλήσω απλά, να μου δοθεί ετούτη η χάρη” […]».
Συμεών Γρ. Σταμπούλου, απόσπασμα από ομιλία στην παρουσίαση της συλλογής «Μεταφορά» στο εντευκτήριο Γαβριηλίδη

Εργογραφία

• Ποιήματα, Κέρκυρα 1952
• Διηγήματα, Κέρκυρα 1954
• Ο Νάρκισσος (ποιήματα), Κέρκυρα 1955
• Έκδοση Λογοτεχνικού Ομίλου Φοιτητών, Αθήνα 1959
• Έξοδος (ποιήματα), εκδ. Φέξης 1964
• Οι ρήτορες (ποιήματα), εκδ. Διογένης 1974, Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος 1984
• Επιλογή (ποιήματα), εκδ. Κέδρος 1979
• Ο τρελός (ποιήματα), εκδ. Κείμενα 1983 (Έπαινος Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών για το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς)
• Το κίτρινο (ποιήματα), εκδ. Καστανιώτης 1987
• Χαμόγελο (ποιήματα), εκδ. Νεφέλη 1990
• Η στέγη (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 1993
• Ο καιρός της αστραπής (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 1996
• Τα ποιήματα – 1955-1996, (συγκεντρωτική έκδοση)
• Η παλαιά διαδρομή (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 1998
• Ο μετανάστης (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 2004
• Αναζητώντας μια διέξοδο (συνεντεύξεις), εκδ. Σοκόλη 2004
• Ο νεωκόρος και το φέρετρο (διηγήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 2005
• Παραίσθηση (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 2008
• Διαφυγή (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 2011
• Η κραυγή (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 2013
• Μεταφορά (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 2015
• Η κούκλα (ποιήματα), εκδ. Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. 2017
• Ο ρυθμιστής (ποιήματα), εκδ. Γαβριηλίδης 2019

Credits

• Συνέντευξη στην Τζένη Χαραλαμπίδου
• Διόρθωση κειμένου: Μπέττυ Σαβούρδου
• Διεύθυνση Παραγωγής: Παναγιώτης Καραντίας
• Διεύθυνση Φωτογραφίας: Ανδρέας Λιακόπουλος
• Post Production: Κώστας Μαντάς