του Νάσου Μπράτσου
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα Δωδεκάνησα που από το 1912 ήταν υπό ιταλική κατοχή και ακολούθως υπό γερμανική κατοχή, περίμεναν να ενσωματωθούν στην Ελλάδα. Άλλωστε οι Δωδεκανήσιοι είχαν καταφέρει να κρατήσουν την ταυτότητά τους παρά τις απόπειρες των Ιταλών να «εξιταλίσουν» τον πληθυσμό με την είσοδο της ιταλικής γλώσσας στα σχολεία και με διάφορα «προνόμια» σε όσους δήλωναν ότι επιθυμούσαν την ιταλική υπηκοότητα.
Οι Δωδεκανήσιοι στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου βρέθηκαν στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας με ειδικό σώμα εθελοντών, ενώ μετά βρέθηκαν στον ελληνικό στρατό της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα ένα σημαντικό δίκτυο πληροφοριών και σαμποτέρ, αλλά και βαρκάρηδων που πραγματοποιούσε επικίνδυνες αποστολές προς τα παράλια της Μικράς Ασίας έγραφε και αυτό σελίδες δόξας.
Όμως τα σχέδια των Εγγλέζων ήταν να κρατήσουν υπό τον έλεγχό τους τα Δωδεκάνησα, θεωρώντας πως είναι στρατηγικό σημείο, έτσι όταν στις 8 Μάη 1945, οι Γερμανοί υπέγραψαν την παράδοση των Δωδεκανήσων στους Εγγλέζους, αντί να ξεκινήσει μία περίοδος ελευθερίας, είδαν τους συμμάχους τους να κρατούν σε ισχύ την ιταλική φασιστική νομοθεσία, αλλά και να τη συμπληρώνουν όπου έκριναν ότι χρειάζεται.
Παράλληλα άρχισαν να εφαρμόζουν την πολιτική υποδαύλισης αντιλήψεων για «αυτονόμηση» (υπό τον έλεγχό τους πάντα) των Δωδεκανήσων, χρησιμοποιώντας σαν προπαγανδιστές παλιούς συνεργάτες των Ιταλών και των Γερμανών που άλλαξαν αφέντη, με την εξέλιξη αυτή να εξοργίζει αφάνταστα τους νησιώτες. Επίσης όσοι Δωδεκανήσιοι είχαν συνεργαστεί μαζί τους στρατιωτικά στον πόλεμο με όραμα την ελευθέρωση και την ένωση με την Ελλάδα και δεν δέχονταν το «νέο πλάνο», από παρασημοφορημένοι ήρωες συκοφαντήθηκαν και διώχθηκαν με ψευδείς κατηγορίες του κοινού ποινικού δικαίου.
Στα τέλη του 1945 – αρχές του 1946 γεννιέται το Εθνικό Μέτωπο Πανδωδεκανησιακής Απελευθέρωσης, το θρυλικό ΕΜΠΑ, με πρωτοβουλία Δωδεκανήσιων που επέστρεψαν από τη Μέση Ανατολή και άλλων που είχαν παραμείνει στα νησιά και βασικό πυρήνα μέλη του ΚΚΕ που είχαν στόχο τη δημιουργία μίας μετωπικής κίνησης με στόχο :
– Να συνενώσει, να οργανώσει και να καθοδηγήσει τον δωδεκανησιακό λαό για την άμεση και οριστική ένωσή του με τη μητέρα Ελλάδα.
– Να εξασφαλίσει, κάτω από την αγγλική κατοχή, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.
– Να καλυτερεύσει το βιοτικό επίπεδο και να ανεβάσει το εκπολιτιστικό επίπεδο του λαού.
Στα πλαίσια της δράσης του κυκλοφόρησε την παράνομη εφημερίδα «ΕΝΩΣΗ», με διανομή εντύπων ανακοινώσεων, αναγραφή συνθημάτων και κινητοποιήσεις σε κάθε ευκαιρία, κατάφερε να βοηθήσει στη βελτίωση του επισιτιστικού προβλήματος της εποχής και στην αναγνώριση από τους νέους δυνάστες, σωματείων και φορέων των Δωδεκανησίων.
Όλα αυτά δεν έγιναν χωρίς διώξεις, αφού οι Εγγλέζοι εκτός από τους πρώην συνεργάτες των Γερμανών δημιούργησαν τους λεγόμενους Μπιεμέδες (British Military Administration) σώμα που με τα σημερινά δεδομένα θα ονομάζαμε «στρτοχωροφυλακή», που βιαιοπραγούσε ασύστολα σε βάρος του τοπικού πληθυσμού. Συλλήψεις και φυλακές ήταν στην ημερήσια διάταξη για όσους – μέλη του ΕΜΠΑ συνελλάμβαναν οι αρχές, σε αυτή την περίοδο της 15μηνης δράσης του ΕΜΠΑ.
Ο επίλογος
Με απόφασή του το Συμβούλιο των Υπουργών των Εξωτερικών των τεσσάρων νικητριών Δυνάμεων (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Σοβιετική Ένωση) στις 27 Ιουνίου 1946 αποφασίζει ομόφωνα να ενσωματωθούν τα Δωδεκάνησα στο ελληνικό κράτος.
Ακολούθως στις 10 Φεβρουαρίου 1947 υπογράφεται στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης με την Ιταλία η οποία εκχωρεί στην Ελλάδα με πλήρη κυριαρχία τα νησιά της Δωδεκανήσου και τις παρακείμενες νησίδες.
Στις 31 Μάρτη 1947 ο Άγγλος διοικητής των Δυνάμεων Κατοχής Δωδεκανήσου ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ παραδίδει τη Στρατιωτική Διοίκηση στον αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη.
Σαν ημερομηνία εορτασμού της ενσωμάτωσης επιλέχθηκε η 7η Μάρτη 1948, όταν ένα χρόνο μετά την αποχώρηση των Άγγλων έγινε ο επίσημος εορτασμός.
Με την ενσωμάτωση στην Ελλάδα, όπου βρίσκονταν στη δίνη της εμφυλιακής και μετεμφυλιακής περιόδου, τα στελέχη του ΕΜΠΑ όχι μόνο δεν έτυχαν της αναγνώρισης για τις προσπάθειές τους, αλλά διώχθηκαν με δίκες, φυλακίσεις και εξορίες έως τις αρχές του 1960 και με πιο συχνή την κατηγορία για εσχάτη προδοσία.
Σχετικά θέματα
Oι «Μπιεμέδες» και η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα στις 7 Μαρτίου 1948
Πανορμίτης Κουμνιανός: Κομμάντος του Αιγαίου – Οι θρυλικοί Δρύδες
Η Κως και το προσφυγικό ρεύμα στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Αντώνης Βεζυρόπουλος: Ο «κοντραμπατζής» της Αντίστασης στο Νότιο Αιγαίο
Τα καΐκια της Ψερίμου και οι Τρικοίληδες
Βιβλιογραφία:
Κ. Κογιόπουλος «Κως 1912 – 1948 από την κατοχή στην ενσωμάτωση»
Λευτέρης Διακογιάννης «Οι Ανυπότακτοι της Σύμης», Εκδόσεις «Προσκήνιο»
«Κομμάντος του Αιγαίου», Πανορμίτης Κουμνιανός, Εκδόσεις «ΑΛΦΕΙΟΣ»
«Αιγαιοπελαγίτες Πρόσφυγες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», Εκδόσεις «Νότιος Άνεμος»
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος