Αντίστροφη μέτρηση για την αλλαγή της ώρας – Θα είναι η τελευταία;

Αν κι έχει επικρατήσει να θεωρείται ότι η ιδέα για την αλλαγή της ώρας τους καλοκαιρινούς μήνες ανήκει στον Βενιαμίν Φραγκλίνο  πολλοί είναι οι ιστορικοί που θεωρούν ότι πίσω από τη θερινή ώρα βρίσκεται ο Τζορτζ Βέρνον Χάντσον (1867 – 1946),  ένας εντομολόγος που γεννήθηκε στην Αγγλία και στην πορεία έζησε στη Νέα Ζηλανδία. H ιδέα του δεν βρήκε υποστήριξη στην αρχή, στην πορεία ο ίδιος την είδε να υιοθετείται από πολλά κράτη. Η σκέψη για την αλλαγή της ώρας φαίνεται ότι προέκυψε επειδή o Xάντσον, που το πρωί δούλευε σε ταχυδρομείο, απογοητευόταν που το σούρουπο ερχόταν νωρίς το καλοκαίρι και διατάρασσε τις διαδρομές του για τη συλλογή εντόμων. Σκέφτηκε ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί αν τα ρολόγια γυρνούσαν δυο ώρες μπροστά το καλοκαίρι ενώ τον χειμώνα, που δεν έψαχνε έντομα, να πήγαιναν προς τα πίσω. Τελικά η αλλαγή ώρας έγινε για πρώτη φορά πραγματικότητα από τη Γερμανία τον Μάιο του 1916. Λίγο αργότερα ακολούθησε η υπόλοιπη Ευρώπη ενώ οι ΗΠΑ υιοθέτησαν το 1918 τη θερινή ώρα.

Τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ εφαρμόζουν εδώ και πολύ καιρό τις ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα, οι οποίες χρονολογούνται, ως επί το πλείστον, από τον πρώτο και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ή την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970. Την εποχή εκείνη, οι ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα στόχευαν κυρίως στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ωστόσο, υπήρχαν και άλλοι παράγοντες, όπως η οδική ασφάλεια, οι αυξημένες δυνατότητες αναψυχής χάρη στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας ή απλά η εναρμόνιση των εθνικών πρακτικών με αυτές των γειτονικών χωρών ή των κυριότερων εμπορικών εταίρων.

Στην Ελλάδα η ώρα θα αλλάξει και φέτος την άνοιξη μέσα σε λίγα 24ωρα. To υπ. Μεταφορών με ανακοίνωσή του υπενθυμίζει ότι, την Κυριακή 28 Μαρτίου 2021, λήγει η εφαρμογή του μέτρου της χειμερινής ώρας, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/84 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19/01/2001, σχετικά με τις διατάξεις για τη χειμερινή ώρα. Οι δείκτες των ρολογιών πρέπει να μετακινηθούν μία ώρα μπροστά, δηλαδή από 03:00 π.μ. σε 04:00 π.μ.. Με βάση τις ρυθμίσεις της ΕΕ από το 2001 κάθε κράτος-μέλος έχει την υποχρέωση να γυρίζει τους δείκτες σε θερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου ενώ επιστρέφουν χειμερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Στόχος της νομοθεσίας της ΕΕ για τη θερινή ώρα ήταν να ενοποιηθούν οι διαφορετικές εθνικές ημερομηνίες μετάβασης στη θερινή ώρα, ώστε να διασφαλιστεί με τον τρόπο μια εναρμονισμένη προσέγγιση για την αλλαγή της ώρας εντός της ενιαίας αγοράς.

Σύμφωνα πάντως με πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η αλλαγή ώρας πρέπει να σταματήσει την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου 2021 για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θέλουν να διατηρήσουν μόνιμα τη θερινή ώρα, ενώ για τα κράτη-μέλη που επιθυμούν τη χειμερινή ώρα, η αλλαγή θα γίνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου 2021. Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής να σταματήσει η πρακτική της αλλαγής ώρας, υποστηρίζοντας το τέλος των αλλαγών στην ώρα μέχρι το 2021, οπότε και η κάθε χώρα καλείται να επιλέξει εάν οι δείκτες των ρολογιών θα παραμείνουν στη θερινή ή τη χειμερινή. Tο Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία προτού τεθεί σε νομική ισχύ η πρόταση. Το Συμβούλιο της ΕΕ δεν έχει οριστικοποιήσει ακόμη τη θέση του.  Αρκετοί πάντως θεωρούν ότι είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να εφαρμοστούν άμεσα κάποιες αποφάσεις επί του θέματος καθώς η ΕΕ δοκιμάζεται από την πανδημία  και τις συνέπειες της σε επίπεδο υγείας και οικονομίας.

Στο παρελθόν, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ΕΕ, έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες μελέτες για την αξιολόγηση των ρυθμίσεων σχετικά με τη θερινή ώρα στην ΕΕ. Κι από αυτές προέκυψαν τα εξής:

Εσωτερική αγορά: στο παρόν στάδιο, από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει μόνο ένα συμπέρασμα: η μη συντονισμένη αλλαγή της ώρας από τα κράτη μέλη θα ήταν επιζήμια για την εσωτερική αγορά καθώς θα είχε ως συνέπεια υψηλότερο κόστος για το διασυνοριακό εμπόριο, προβλήματα στις μεταφορές, τις επικοινωνίες και τα ταξίδια, καθώς και χαμηλότερη παραγωγικότητα στην εσωτερική αγορά αγαθών και υπηρεσιών.

Ενέργεια: παρά το γεγονός ότι η ενέργεια αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες που οδήγησαν στη θέσπιση των ισχυουσών ρυθμίσεων, η έρευνα δείχνει ότι η συνολική εξοικονόμηση ενέργειας ως αποτέλεσμα της θερινής ώρας είναι οριακή. Επίσης, τα αποτελέσματα τείνουν να διαφέρουν ανάλογα με άλλους παράγοντες όπως η γεωγραφική θέση.

Υγεία: οι ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα εκτιμάται ότι έχουν θετικό αντίκτυπο που συνδέεται με τη δυνατότητα περισσότερων υπαίθριων δραστηριοτήτων αναψυχής. Από την άλλη πλευρά, τα αποτελέσματα χρονοβιολογικών ερευνών δείχνουν ότι οι επιπτώσεις στο ανθρώπινο βιορυθμό μπορεί να είναι σοβαρότερες απ΄ό, τι θεωρείτο στο παρελθόν. Τα στοιχεία σχετικά με τις συνολικές επιπτώσεις στην υγεία (δηλαδή με βάση τη στάθμιση των θετικών και αρνητικών επιπτώσεων) παραμένουν ασαφή.

Οδική ασφάλεια: τα στοιχεία παραμένουν ασαφή όσον αφορά τη σχέση μεταξύ των ρυθμίσεων για τη θερινή ώρα και της συχνότητας τροχαίων ατυχημάτων. Κατ’ αρχήν, η στέρηση ύπνου λόγω του ότι γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά την άνοιξη, θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο ατυχημάτων. Ταυτόχρονα, οι περισσότερες ώρες με φως της ημέρας τα καλοκαιρινά βράδια θεωρείται ότι έχουν θετικό αντίκτυπο στην οδική ασφάλεια. Ωστόσο, είναι γενικά δύσκολο να καθοριστεί ο άμεσος αντίκτυπος των ρυθμίσεων σχετικά με τη θερινή ώρα στα ποσοστά ατυχημάτων σε σύγκριση με άλλους παράγοντες.

Γεωργία: οι ανησυχίες που διατυπώνονταν στο παρελθόν σχετικά με τις διαταραχές του βιορυθμού των ζώων και τις αλλαγές στις ώρες αρμέγματος λόγω της μεταβολής της ώρας φαίνεται να έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαλειφθεί χάρη στη χρήση νέου εξοπλισμού, τεχνητού φωτισμού και αυτοματοποιημένων τεχνολογιών. Επίσης, μία επιπλέον ώρα με φως το καλοκαίρι μπορεί να αποτελεί ένα ιδιαίτερα θετικό στοιχείο δεδομένου ότι επιτρέπει την επιμήκυνση των ωρών απασχόλησης σε υπαίθριες δραστηριότητες, όπως η δουλειά στα χωράφια και η συγκομιδή.

Αλλάζουν και οι ώρες κοινής ησυχίας

Αμέσως μετά το πέρασμα στη θερινή ώρα αλλάζουν και οι ώρες κοινής ησυχίας από 1 Απριλίου 2021, που αρχίζει η θερινή περίοδος. Σύμφωνα με την Ελληνική Αστυνομία, θερινή περίοδος ξεκινάει την 1η Απριλίου και τελειώνει στις 30 Σεπτεμβρίου και η χειμερινή διαρκεί από την 1η Οκτωβρίου έως  τις 31 Μαρτίου.

Οι ώρες είναι:

Κατά τη θερινή περίοδο από 15:00 έως 17:30 και από 23:00 έως 07:00.

Κατά τη χειμερινή περίοδο από 15:30 έως 17:30 και από 22:00 έως 07:30.

Με πληροφορίες από ec.europa.eu, livescience.com, huffingtonpost.com