«Ανδρέας Κάλβος- Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς»: Μια παραγωγή–ύμνος για την Επανάσταση του 1821

«Δε με θαμβώνει πάθος κανένα,
εγώ την λύραν κτυπάω,
κι ολόρθος στέκομαι σιμά
εις του μνήματός μου
τ’ ανοικτόν στόμα»

Δια χειρός Κώστα Χαλκιά που υπογράφει τη σκηνοθεσία, το πρώτο επετειακό αφιέρωμα για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση από το ΚΘΒΕ. «Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς», ο τίτλος του, βασισμένος σε κείμενα του Κώστα Πορφύρη για τον Ανδρέα Κάλβο.

Οι παραστάσεις θα προβάλλονται δωρεάν στο κοινό από το κανάλι του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στο vimeo: https://vimeo.com/showcase/free και από την επίσημη ιστοσελίδα του οργανισμού www.ntng.gr/

Σημείωμα Καλλιτεχνικού Διευθυντή Νίκου Κολοβού:

«Συγκλονισμένος απ’ τον αγώνα των Ελλήνων, χιλιόμετρα μακριά απ’ τα πάτρια, αλλά ευνοϊκά και αποστασιοποιημένος απ’ τις διχόνοιες που ταλάνιζαν τις τάξεις των επαναστατημένων ο Κάλβος (που οι μέρες και τα έργα του άργησαν να μας αποκαλυφθούν και μέρος τους αποτελεί ακόμη και σήμερα μυστήριο και πρόκληση για τους φιλερευνητές του), ονειρεύεται, γράφει και υμνεί την ιδεατή Ελλάδα: της αρετής, της τόλμης, της ομόνοιας, της ανδρείας και των ανδραγαθημάτων. Μάχεται με την πένα του για το ιδανικό της ελευθερίας, που είναι και για τον ίδιο το ύψιστο αγαθό, για το οποίο αξίζει κάθε θυσία όπως συχνά αναφέρει, πότε υμνώντας τους ήρωες, πότε θρηνώντας για τα αθώα θύματα, πάντα καταφερόμενος ενάντια στους τυράννους αλλά προπαντός παροτρύνοντας για τη συνέχιση του Αγώνα. Το ΚΘΒΕ τιμώντας τον ποιητή της Επανάστασης του 1821 ανοίγει αυλαία …Εις δόξαν, Εις Σούλι, Εις τον Ιερόν Λόχον, Εις Ψαρά και όχι μόνο, για να ενώσει τη φωνή του μαζί του και να επαναλαμβάνει ποιητικά και κυριολεκτικά πως: «… θέλει Αρετήν και Τόλμην η Ελευθερία»».

Εις Σάμον
α’ Όσοι το χάλκεον χέρι
βαρύ του φόβου αισθάνονται,
ζυγόν δουλείας ας έχωσι·
θέλει αρετήν και τόλμην
η ελευθερία.
β’ Αυτή (και ο μύθος κρύπτει
νουν αληθείας) επτέρωσε
τον Ίκαρον· και αν έπεσεν
πτερωθείς κ’ επνίγη
θαλασσωμένος.
γ’ Αφ’ υψηλά όμως έπεσε,
και απέθανεν ελεύθερος. –
Αν γένης σφάγιον άτιμον
ενός τυράννου, νόμιζε
φρικτόν τον τάφον.
Ανδρέας Κάλβος, Ωδαί, Ίκαρος

Βιογραφικό Ανδρέα Κάλβου

Σύγχρονος του Σολωμού, γεννιέται το 1792 στη Ζάκυνθο. Το 1802 μετακινείται με τον πατέρα και τον αδερφό του στο Λιβόρνο της Ιταλίας, όπου και γράφει το πρώτο του αντιπολεμικό έργο, τον Ύμνο στον Ναπολέοντα, ενώ εργάζεται στην Πίζα ως γραμματέας. Το 1812 η γνωριμία με τον Ugo Foscolo, μέγα Ιταλό λόγιο ποιητή της εποχής είναι καθοριστική, αφού τον μυεί στον νεοκλασικισμό, τα αρχαϊκά πρότυπα και τον πολιτικό φιλελευθερισμό, και γράφει τις τραγωδίες Θηραμένης, Δαναϊδες και Ιππίας ολοκληρώνοντας και τέσσερις δραματικούς μονολόγους. 1816 ολοκληρώνει την Ωδή εις Ιονίους και ως το 1817 ζει στην Αγγλία με τον Foscolo που όμως χωρίζουν οι δρόμοι τους όταν ο Κάλβος λόγω του οξύθυμου χαρακτήρα του διαλύει τη φιλία τους. Βιοπορίζεται παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα ελληνικών και ιταλικών. Μεταφράζει το Book of common prayer της Αγγλικανικής Εκκλησίας, δίνει εντυπωσιακές διαλέξεις για την ορθή προφορά των αρχαίων, συντάσσει κι εκδίδει Νεοελληνική Γραμματική , μια Μέθοδο Εκμάθησης Ιταλικών και συντάσσει αγγλοελληνικό λεξικό. Το 1819 προσχωρεί στο Αγγλικανικό Δόγμα, παντρεύεται την Τερέζα Τόμας ενώ συνάπτει σχέση με τη μαθήτριά του Σούζαν Ριντού. Η πρώτη ελληνόφωνη Ωδή του «Ελπίς Πατρίδος» τυπώνεται την ίδια χρονιά. Αφήνει το Λονδίνο και μετακινείται πρώτα στο Παρίσι και ακολούθως στη Φλωρεντία για να εμπλακεί στο Κίνημα των Καρμπονάρων. 23 Απριλίου του 1821 συλλαμβάνεται και απελαύνεται. Απ’ τη Γενεύη πια, επιχειρεί έκδοση χειρόγραφου της Ιλιάδας και συγκλονισμένος απ’ το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης, το 1824 εκδίδει το πρώτο μέρος της Λύρας, μιας συλλογής δέκα Ωδών, που μεταφράζονται και στα Γαλλικά. Αρχές του 1825 μετακινείται στο Παρίσι, για να δημοσιεύσει δέκα ακόμη Ωδές με τίτλο Τα Λυρικά. Ακολουθεί το Ναύπλιο και μετά η Κέρκυρα όπου διδάσκει στην Ιόνιο Ακαδημία, ασχολείται με ιδιαίτερα μαθήματα, και το 1841 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Κερκυραϊκού Γυμνασίου και συνεργάζεται με τοπικές εφημερίδες. 1852 αναχωρεί για την Αγγλία όπου νυμφεύεται την Charlotte Wadams, στο Παρθεναγωγείο της οποίας διδάσκει ως το τέλος της ζωής του (3 Νοεμβρίου 1869).

Σκηνοθετικό σημείωμα Κώστα Χαλκιά

«Ερευνώντας στοιχεία εικαστικής και μουσικής επιμέλειας και συνθέτοντάς τα, με τη συνολική σκηνική σύνθεση του όντος ηθοποιού– υποκριτή, Σώμα-Κίνηση, Συνθήκη- Κατάσταση, Λόγος, οδηγηθήκαμε όλοι οι συντελεστές σ ένα τελετουργικό σκηνικό κώδικα, καταθέτοντας στο «…Βωμό της Πατρίδας…» την διαχρονική Καλβική Ιεροτελεστία της Επανάστασης. Ο τίτλος του σκηνικού μας δρώμενου- χορικού, κατά τα πρότυπα του Αρχαίου Δράματος, « Ανδρέας Κάλβος- Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς», συνθέτει κωδικά, την τραγικότητα της μυθιστορηματικής βιογραφίας του και την ιδεολογική αφετηρία του, που αντλείται από τον επαναστατικό απόηχο του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού που κι αυτός, μετά από αιώνες σκοταδιού, γεννήθηκε ιδεολογικά με βάση τη διαλεκτική του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού. Ελπίζουμε στο τελικό σκηνικό αποτέλεσμα της δουλειάς μας, να καταφανεί η διαφωνία μας με όποια νεοκαντιανή σκόπιμη αντιεπιστημονική ιδεοληψία– άποψη για τον Έλληνα Επαναστάτη Καρμπονάρο Ποιητή Ανδρέα Κάλβο. Ο Πινδαρικός Ποιητικός Νεορομαντισμός του δεν διακατέχεται σε καμιά περίπτωση από μια μονοδιάστατη ηθοπλαστική φιλοσοφία. Οι Ωδές του είναι το ποιητικό αντίστοιχο της Ελληνικής Νομαρχίας και ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ο ΚΥΡΙΟΣ λόγος, βέβαια, για τον οποίο ο Κάλβος μας ενδιαφέρει σήμερα, είναι η πολιτική του διάσταση και η ποιητική του εμβέλεια, η ζωντάνια των στίχων του, που εμποτίζει τις πολιτικές του τοποθετήσεις με μια διαχρονική επικαιρότητα. Κι επιπλέον όπως λέει ο Κ. Θ. Δημαράς η γλώσσα του Α.Κ. είναι μια σφύζουσα δημοτική ενδεδυμένη με αρχαίους κανόνες. Ένα υποτιθέμενο «εμπόδιο» ανάγνωσης και θεώρησης της ποίησής του, αλλά συμφωνώντας και με την γνώμη πολλών μελετητών, είναι και η πύλη προς τη Νεοελληνική Γλώσσα. Με δέος και τιμή ελπίζουμε να υπερασπίσαμε με την απαιτούμενη σκηνική συνέπεια αυτήν την πρώτη συμμετοχή του ΚΘΒΕ στον εορτασμό των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση 1821-2021, μην ξεχνώντας τη ρήση του Δασκάλου Κάρολου Κουν: “Η αφετηρία και η βάση του θεάτρου, όπως και κάθε μορφής τέχνης, είναι η ποίηση και η μαγεία»».

Βιογραφικό σημείωμα Κώστα Χαλκιά

Σπουδές: Δραματική́ Σχολή́ Θέατρου Τέχνης Κ. Κουν (αριστούχος απόφοιτος). Υπήρξε μαθητής του Κ. Χαρατσάρη. Συνεργάστηκε με το Θέατρο Τέχνης, (10 χρόνια) με το Εθνικό́ Θέατρο (10 χρόνια), με το ΚΘΒΕ (18 χρόνια). Επίσης με τη «Σκηνή́» του Λ. Βογιατζή, τον Μ. Φωτόπουλο, το Ελεύθερο Θέατρο, τους «Ελευθέρους Καλλιτέχνες» (Γραμματιζούμενοι, α΄ βραβείο ανδρικού́ ρόλου, Ζ΄ Φεστιβάλ Ιθάκης). Πρωταγωνίστησε σε τηλεοπτικές σειρές και κινηματογραφικές ταινίες. Υπήρξε ιδρυτικό́ στέλεχος και μέλος της καλλιτεχνικής επιτροπής του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας. Μαζί́ με τον Γ. Βόγλη ίδρυσαν τη Θεατρική́ Εταιρεία Ανατολή́, ενώ με την Ο. Αλεξανδροπούλου ίδρυσαν τη Θεατρική́ Ομάδα Πυλαίας (Μια ακτιβιστική θεατρική δράση 16 ετών με 66 θεατρικές παραγωγές με ακτιβιστές – ερασιτέχνες ηθοποιούς και 32 πανελλήνια βραβεία από συμμετοχές σε πανελλήνια θεατρικά ερασιτεχνικά φεστιβάλ). Έχει συνεργαστεί́, επίσης με την ΕΡΤ, σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές παραγωγές. Υπήρξε ραδιοφωνικός παραγωγός και παρουσιαστής. Ασχολείται με τη ζωγραφική, την θεατρική αφίσα και την σκηνογραφία. Είναι συλλέκτης θεατρικών αφισών, έχοντας στην κατοχή του μια από τις μεγαλύτερες συλλογές στην Ελλάδα. Πρωταγωνίστησε σε κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. Έχει γράψει το σενάριο για 8 τηλεοπτικές σειρές και ταινίες. Έχει διδάξει στη Δραματική́ Σχολή́ του ΚΘΒΕ (5 χρόνια) και στη Δραματική Σχολή Ροντίδη. Συνολικά έχει συνεργασθεί με τους σκηνοθέτες: Κάρολο Κουν, Γιώργο Λαζάνη, Δημήτρη Χατζημάρκο, Μίνω Βολανάκη, Αλέξη Σολωμό, Λευτέρη Βογιατζή, Βασίλη Παπαβασιλείου, Γιάννη Χουβαρδά, Ανδρέα Βουτσινά, Κώστα Μπάκα, Γιώργο Μιχαηλίδη, Γιάννη Ιορδανίδη, Σταύρο Ντουφεξή, Νίκο Χαραλάμπους, Νίκο Χουρμουζιάδη, Δημήτρη Καρέλη, Ούβε Χάους, Ρόμπερτ Στούρουα, Πέτρο Ζηβανό, Δημήτρη Έξαρχο, Σταύρο Τσακίρη, Τάκη Βουτέρη, Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη, Γιώργο Ρεμούνδο, Μιχάλη Παπανικολάου, Νίκο Παπαδάκη, Θέμη Μουμουλίδη, Νανά Νικολάου, Αντώνη Βογιάζο, Φοίβο Ταξιάρχη, Φίλιππο Σοφιανό, Αλέξη Μίγκα, Κώστα Αρζόγλου, Γιάννη Ρήγα, Γιώργο Κιουρτζίδη, Νίκο Αρμάο. Τα τελευταία 7 χρόνια σκηνοθέτησε στη Καλαμάτα στο θεατρικό σχήμα «Θεατρική Διαδρομή» τις θεατρικές παραγωγές: «Η δολοφονία του Ζαν Πωλ Μαρά» του Πέτερ Βαϊς, «Το Τρίτο Στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή», «Ανάκριση» του Πέτερ Βάϊς. «Το κλουβί με τις τρελές» του Ζαν Πουαρέ, «Η Πρόβα Νυφικού» της Ντόρας Γιαννακοπούλου, «Φιλουμένα Μαρτουράνο» του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο, «Στο Σύρμα» του Α. Κατσά. Παράλληλα το 2017 επιστρέφει στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας και συνεργάζεται με τον Φίλιππο Σοφιανό στην παράσταση «ο Απατεών» («ο Φιάκας») του Δ. Μισσιτζή. Αυτή τη στιγμή σκηνοθετεί την πρώτη συμμετοχή του ΚΘΒΕ στην επέτειο 1821-2021, το σκηνικό δρώμενο: «Ανδρέας Κάλβος- Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς»

Ταυτότητα παραγωγής

Σύνθεση κειμένων : Ακταίων Χαλκιάς
Σκηνοθεσία/ Εικαστική- Μουσική επιμέλεια: Κώστας Χαλκιάς
Κινησιολογική επιμέλεια: Εύα Σωφρονίδου
Μουσική διδασκαλία/Ενορχήστρωση: Παναγιώτης Μπάρλας
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιάννης Γκρέζιος
Οργάνωση παραγωγής: Μαρλέν Βερσιούρεν (Marleen Verschuuren)

Διανομή

Νεφέλη Ανθοπούλου
Ελένη Γιαννούση
Ηλέκτρα Γωνιάδου
Αναστασία Δαλιάκα
Χριστίνα Ζαχάρωφ
Γιώργος Κολοβός
Αναστασία Κονίδη
Νίκος Μήλιας
Δημήτρης Μορφακίδης
Μαριάννα Πουρέγκα
Θανάσης Ραφτόπουλος
Κατερίνα Σισσίνι
Βασίλης Σπυρόπουλος
Θάνος Φερετζέλης
Κωνσταντίνος Χατζησάββας

Σχεδιασμός αφίσας: Σιμώνη Γρηγορούδη

*Οι πρόβες κι οι βιντεοσκοπήσεις των παραστάσεων του ΚΘΒΕ, πραγματοποιούνται κατόπιν ειδικής άδειας της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας, και λαμβάνουν χώρα με αυστηρή τήρηση από πλευράς συντελεστών όλων των απαραίτητων υγειονομικών μέτρων ασφάλειας αφού προηγουμένως υποβληθούν και σε όλα τα απαιτητά covid test.

ΠΗΓΗ: ΚΘΒΕ