Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 20 Μαΐου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Ελπίδες δημιουργούνται από τις πληροφορίες στο διεθνή Τύπο περί στροφής της αγγλικής πολιτικής υπέρ της Ελλάδας. Συγχρόνως ασκείται έντονη κριτική, διότι η αλλαγή της αγγλικής πολιτικής οφείλεται στην στάση του Κεμάλ και όχι στην επιτυχή διπλωματική δράση της ελληνικής κυβέρνησης…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΕΠΙ ΤΗ ΑΥΡΙΑΝΗ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΟΡΤΗ

«Αύριον ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος θα εορτάση και πάλιν εν μέσω του λαού Του την       ονομαστικήν Του επέτειον. Επί τρία έτη η 21^η Μαΐου υπήρξε διά τον Ελληνικόν λαόν ημέρα πένθους σιωπηλού και ανεκδηλώτου. […] Η αυριανή επέτειος είναι η πρώτη, την οποίαν θα εορτάσωμεν με τον Βασιλέα μας εν μέσω ημών, ύστερα από τα μαρτύρια μιας τετραετίας»

• ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

«Πρέπει ν’ αναγνωρισθή ότι ήτο καιρός επί τέλους να δημιουργηθή αντίδρασις κατά της αντεθνικής πολιτικής των εν Φαναρίω, ήτις ενεκαινίσθη από της ημέρας της καταλύσεως του ανόμου καθεστώτος, του δυσαστεύσαντος την Ελλάδα»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΝΕΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

«Η ουδετερότης των συμμάχων, απορρέουσα εκ της μεταξύ των αποσυμφωνίας, ως προς την θέσιν και την ζωτικήν δύναμιν του Ελληνικού παράγοντος, εδημιούργει παράδοξον κατάστασιν κάθε άλλο παρά εξυπηρετικήν της ειρήνης. […] Η τουρκική δολιότης και κακοπιστία καταδεικνύει οπόσον άδικον είχον οι δυσπιστούντες εις την πολιτικήν, ήτις ηυνόει την ίδρυσιν ισχυράς Ελλάδος. […] Η Ελλάς είνε ισχυρότατος παράγων πολιτισμού και τάξεως εν Ανατολή»

• ΕΠΙ ΤΗ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ

ΕΘΝΟΣ

• Η ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ

«Οφείλομεν πράγματι ευγνωμοσύνην εις τον Μουσταφά Κεμάλ, διότι διά της στάσεώς του ανέλαβε να αποδείξη πόσον δίκαιον είχον οι Έλληνες, ανεξαρτήτως πολιτικών φρονημάτων (…) όταν ετόνιζον ότι ο μόνος τρόπος να λυθή οριστικώς το Ανατολικόν ζήτημα και να ειρηνεύση τέλος η Ανατολή, ήτο να εκμηδενισθή η σφηκοφωλιά της Αγκύρας. Η Αγγλία φαίνεται, ότι ήδη επείσθη περί τούτου. Αύριον και η Γαλλία υπό την πίεσιν των γεγονότων θ’ αναγνωρίση την αλήθειαν»

• ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΑΣ

«Οι Κομμουνισταί υπήρξαν φοβεροί τυραννομάχοι. Επολέμησαν λυσσωδώς τη Βενιζελική τυραννίδα. Εις τας διαδηλώσεις έβγαιναν αλαμπρατσέτα με τους σταυροφόρους  του απελευθερωτικού αγώνος. […] Εγιόρτασαν θυελλωδέστατα την κατάλυσιν της τυραννίας. Πώς συμβαίνει λοιπόν σήμερα να τυραννολογούν; Τους εγέλασαν; Τους εκοροΐδεψαν; Και επιάσθησαν εις μίαν φάκα κομματικής τυραννίας ως ποντικοί;»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΤΥΡΑΝΝΟΙ

«Ο ελληνικός Λαός, όστις απέδειξε πάντοτε, ότι είνε ο μάλλον φιλελεύθερος Λαός του Κόσμου, είνε ήδη απογοητευμένος τελείως από τον κ. Γούναρην, εκ της βραχείας εξαμήνου εσωτερικής διοικήσεώς του. […] Το προλεταριάτον των διανοουμένων, τα τραγικά θύματα της τυραννίας του κ. Πρωθυπουργού, οι πιστοί υπηρέται του Κράτους, προς τους οποίους τόσον αδίκως, τόσον ασπλάχνωςκαι δικτατορικώς συμπεριεφέρθη ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως (…) έχουσι το δικαίωμα να φωνάζωσι : ‘’Κύριε Πρωθυπουργέ, είσθε τύραννος’’»

• ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΑΙΓΥΠΤΙΩΝ – ΑΙ ΤΑΡΑΧΑΙ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

«Όπως απεδείχθη εκ των γενομένων ανακρίσεων, αι ταραχαί εν τη πόλει της Αλεξανδρείας ήσαν προσχεδιασμέναι υπό των Εθνικοφρόνων»

• ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ

«Τον νέον πορσανατολισμόν εδημιούργησεν η αιγυπτιακή έκρηξις, ης διεπιστώθη η στενή σχέσις μετά των Κεμαλικών υποκινήσεων. Οι γνωρίζοντες πόσον ευπαθές σημείον διά την Αυτοκρατορίαν είνε η οδός των Ινδιών, ανέμενον αναποφεύκτως το αγγλικόν κτύπημα κατ’ εκείνων οίτινες την περιήγαγον εις κίνδυνον»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΜΕΓΑΣ ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ ΑΠΕΠΛΕΥΣΕΝ ΕΚ ΜΑΛΤΑΣ – ΦΟΒΕΡΑ Η ΕΞΕΓΕΡΣΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ – ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

«(…) η Μεγάλη Βρεττανία, κατόπιν των αλλεπαλλήλων εχθρικών πράξεων, εις τας οποίας προέβη εναντίον της ο Μουσταφά Κεμάλ μετά περισσής αυθαδείας και ύβρεως, έλαβε την απόφασιν όπως μεταβάλη ριζικώς την έναντι αυτού στάσιν της και εξερχομένη της ουδετερότητος (…) λάβη ενεργόν μέρος κατά του Κεμάλ»  

• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ ΟΠΟΥ ΟΙ ΡΑΣΟΦΟΡΟΙ ΤΗΣ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΤΟ ΑΤΙΜΟΝ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ – ΠΩΣ ΑΠΟΘΝΗΣΚΟΥΝ ΩΣ ΣΚΥΛΟΙ 15.000 ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ – ΚΛΗΡΙΚΟΙ-ΘΗΡΙΑ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΜΑΛΙΚΑ ΣΤΙΦΗ – Η ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΑΠΟΘΝΗΣΚΕΙ. ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

«Λύσις του Ανατολικού ζητήματος ορθή και δικαία, λύσις ριζική, λύσις εκριζώνουσα τας ακάνθας και σβύνουσα την πυράν των σπαραγμών (…) μία και μόνη υπήρξε και μία και μόνη επιβάλλεται σήμερον. Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ, Η ΑΝΑΒΙΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, Η ΚΡΑΤΑΙΩΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΥΚΛΕΙΑΝ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΩΝ»

• Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ

«Ήλθεν ο Κωνσταντίνος. Και σήμερον επάνω από τα Ελληνικά βουνά πίσω από τα οποία δύει ωραίος ο Ελληνικός ήλιος (…) μία αντηχεί ευχή : ‘’Του χρόνου στην Πόλι ο Κωνσταντίνος’’»

• Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΨΗΦΟΣ

«Η γυναικεία ψήφος είνε το στεφάνωμα μιας πολυχρόνου και θετικής γυναικείας ζωής, η οποία εις τον τόπον μας μέχρι τούδε είνε εντελώς ανύπαρκτος»

ΕΣΤΙΑ

• ΧΕΙΜΑΡΡΑ !

«Η μητέρα πατρίς κανονίζει, αλλά δεν εμποδίζει τους γενναίους να μάχωνται υπέρ αυτής, ουδέ αφίνει αβοηθήτους τους έχοντας διεθνώς εξασφαλίσει την ελευθερίαν των, όταν μάλιστα υπαχθώσιν υπό ζυγόν κράτους μη ανεγνωρισμένου. Η Αλβανία είνε Τουρκικόν διαμέρισμα, η Βόρειος Ήπειρος Ελληνική, η δε Ελλάς μάχεται κατά της Τουρκίας! ‘’Εξωφλήσαμεν’’ λέγει ο Διοικητής της Χειμάρρας, ‘’μείναντες άνευ όπλων και βοηθείας’’»

• Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ

«Εξεφράσαμεν την λύπην μας διότι η Ελλάς δεν έχει αυτήν την στιγμήν εις τα δύο μεγάλα Ευρωπαϊκά κέντρα τους επιδεξίους διπλωματικούς αντιπροσώπους, οι οποίοι θα επωφελούντο αυτών των στιγμών της αμφιβολίας και διά καταλλήλων ενεργειών θα κατώρθωναν να μεταστρέψουν οριστικών υπέρ της Ελλάδος το ενδιαφέρον της Γαλλίας και της Αγγλίας. […] Οι αντιπροσωπεύοντες σήμερον την Ελλάδα εις το παρίσι και εις το Λονδίνον είνε εις θέσιν ν’ αναλάβουν αυτήν την ενέργειαν; Δεν φανταζόμεθα ότι η Κυβέρνησις πλανάται μέχρις αυτού του σημείου, ώστε να τους θεωρή ικανούς μιάς τόσον εντόνου ενεργείας»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ !

«Αι τελευταίαι ειδήσεις εκ των κέντρων της δυτικής Ευρώπης προαγγέλλουν ενεργόν μεταστροφήν της Αγγλικής πολιτικής κατά των Τούρκων, διά της χρησιμοποιήσεως και πάλιν του ελληνικού παράγοντος. Στώμεν λοιπόν πάντες καλώς και με άκραν πατριωτικήν φρόνησιν. […] Θα ήτο έσχατον εθνικόν έγκλημα, εάν δεν επωφελούμεθα σοφώς και χωρίς ανοήτους ταρταρινισμούς και παζαρεύματα την στροφήν ταύτην»

• Η ΑΓΓΛΙΑ ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΙ ΟΡΙΣΤΙΚΩΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ – ΕΠΙΚΕΙΤΑΙ ΝΕΑ ΕΓΓΛΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

«Ο Αγγλικός τύπος πληροφορείται ότι η Αγγλική Κυβέρνησις προ της θρασυτάτης και προκλητικής στάσεως των Κεμαλικών σκέπτεται σοβαρώς να μεταβάλλη την απέναντι της Αγκύρας διαλλακτικήν στάσιν της»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΚΑΙ ΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΟΝΤΩΝ
• Η ΓΑΛΛΙΑ ΑΠΕΡΡΙΨΕ ΤΑΣ ΚΕΜΑΛΙΚΑΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΑΙ ΕΧΘΡΟΠΡΑΞΙΑΙ – ΝΑ ΕΠΩΦΕΛΗΘΗ ΤΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Η ΕΛΛΑΣ – ‘’Η ΑΓΚΥΡΑ ΕΝΕΠΕΣΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΚΟΜΙΤΑΤΟΥ’’

«Κατά τηλεγραφήματα εκ Λονδίνου, η ‘’Μόρνιγκ Ποστ’’ πληροφορείται εκ Κωνσταντινουπόλεως ότι η Κεμαλική πολιτική ακολουθεί πλέον πιστώς ΤΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ. […] Εις τους διπλωματικούς κύκλους τονίζεται ότι η Τουρκική μεταβολή ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ ΤΗΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΝ ΘΕΣΙΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Θα δυνηθή όμως η Ελλάς να διαδραματίση εν τη Ανατολή τον ρόλον, τον οποίον κατά το παρελθόν έτος διεδραμάτισε θριαμβευτικώς η Πολωνία εν τη μέση της Ευρώπης;»

• ΔΙΑΣΤΑΣΙΣ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

«Ευτυχώς διά το Ελληνικόν Έθνος, οι εν Αγκύρα αμιλλώμενοι προς τους εν Αθήναις εκλεκτούς του Ελληνικού λαού εις την διάπραξιν ανοησιών, την υπερέβησαν επί τοσούτον ώστε να φέρουν βελτίωσιν της θέσεως της Ελλάδος, παρ’ όλας τας περί του εναντίου προσπαθείας της. […] Η ευρύτης της αντιαγγλικής ταύτης πολιτικής οφείλεται βεβαίως εις την πολιτικήν της Μόσχας και εξυπηρετεί περισσότερον τα Ρωσσικά συμφέροντα παρά τα των Κεμαλικών»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΝΕΑ ΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ

«Πρέπει δε να θεωρηθή ως μέγα αληθώς ευτύχημα, ότι το ανατολικόν ζήτημα τίθεται εις την πρώτην και πάλιν γραμμήν, και συμπαθώς προς ημάς διάκειται η κοινή αγγλική γνώμη, καθ’ ην στιγμήν ο ελληνικός στρατός είναι έτοιμος να δρέψη νέας δάφνας και οριστικήν να καταγάγη νίκην. […] Η στιγμή είναι μεγάλη διά το έθνος, και επιβάλλει να φανώμεν όλοι αντάξιοι των περιστάσεων»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΟ ΕΝΟΙΚΙΟΣΤΑΣΙΟΝ

«Οι ιδιοκτήται πρέπει να το εννοήσουν. Εφ’ όσον εις την κοινωνίαν αποτελούν κοινωνικά παράσιτα του κοινωνικού οργανισμού, η θέσις των είναι απλώς ανεκτή. Το Κράτος τούτο μόνον δύναται ακόμη να τους προσφέρη. Να τους εξασφαλίση την ανοχήν του λαού»

• ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΝ ΚΟΜΜΑ ΕΝ ΤΗ ΙΤΑΛΙΚΗ ΒΟΥΛΗ
• ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ – ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗΝ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ

ΣΚΡΙΠ

• ΕΠΙΚΕΙΤΑΙ Η ΣΥΝΑΨΙΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΠΑΡΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΘΗΝΩΝ. ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΟΣ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ
• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ – ΤΟ ΣΧΕΔΙΟΝ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΞΥ ΓΑΛΛΙΑΣ-ΕΛΛΑΔΟΣ. ΜΕΓΑΛΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΕΝ ΚΙΛΙΚΙΑ. Η ΚΟΙΝΗ ΑΓΓΛΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΡΑΣΙΣ. ΘΑ ΜΑΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΟΥΝ ΑΙ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑΙ ΒΑΣΕΙΣ

«Το σημαντικώτερον είναι ότι και εν Παρισίοις σημειούται ήδη απροκαλύπτως μεταστροφή των πολιτικών πνευμάτων υπέρ της Ελλάδος»

• Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΚΑΙ ΑΘΗΝΩΝ

«Η Αγγλία θα συνάψη πραγματικήν συμμαχίαν μετά της Ελλάδος πρώτη δε επικειμένη πράξις θα είναι η σύναψις πολιτικής και στρατιωτικής συμφωνίας μεταξύ Λονδίνου και Αθηνών»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΟΣ ΕΞΟΔΟΣ

«Η ανεπιφύλακτος άλλως τε έξοδος της Αγγλίας εκ της ουδετερότητος υπέρ της Ελλάδος και άνευ της ενεργού αναμίξεώς της εις τον πόλεμον, έχει να μας προσπορίση άπειρα πλεονεκτήματα, όσα μειονεκτήματα θα προκύψουν εις βάρος του Κεμαλικού κράτους. […] Και τότε, όταν η κυανόλευκος κυματίση επί της Αγκύρας το Πανελλήνιον θ’ αναφωνήση πρώτον. ‘’Ζήτω η ευγενής Αγγλία’’ και κατόπιν ‘’Ζήτω η μεγάλη Ελλάς’’

• ΕΠΙ ΤΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑ ΤΕΣΣΑΡΑ ΧΡΟΝΙΑ
• ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΡΙΩΤΑΙ

«Κ’ έτσι η τραγωδία της Χειμάρρας λήγει με το άδοξον τέλος της εξαλβανήσεως, μέχρις ου η Κοινωνία των Εθνών αποφασίση περί της οριστικής τύχης της»