Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 30 Μαΐου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η γεμάτη συμβολισμούς τελετή αναχώρησης του βασιλιά Κωνσταντίνου για το Μικρασιατικό μέτωπο, ανήμερα της επετείου της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, συνεχίζει να απασχολεί τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Ο βασιλιάς πλέον είναι ο στρατηλάτης, η προσδοκία της τελικής νίκης μεγαλώνει και το όνειρο της Μεγάλης Ελλάδας μοιάζει ακόμα να παραμένει ζωντανό.

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

«Είναι αναμφισβήτητον, ότι τον φόρον του αίματος πληρώνει σχεδόν μόνον ο λαός. Αι άλλαι τάξεις, και όταν αναγκάζονται να τον πληρώνουν –πράγμα το οποίον συμβαίνει αρκετά σπανίως- λαμβάνουν ανταλλάγματα διά τους κόπους και τας θυσίας των, συντάξεις, διακρίσεις, βαθμούς, παράσημα κλπ. Έχουν κατά συνέπειαν αι ευπορούσαι κοινωνικαί τάξεις την απαραγνώριστον υποχρέωσιν όπως κατ’ άλλον τρόπον συμεθέξουν εις τα βάρη του πολέμου ανακουφίζουσαι τους πολεμιστάς και τας οικογενείας των»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ

«Ο Βασιλεύς των Ελλήνων πατεί σήμερον την γην της Ιωνίας. […] Εις το σημείον τούτο λήγει η αποστολή του Βασιλέως. Από σήμερον αρχίζει το έργον του αρχιστρατήγου. […] Το Έθνος με αίσθημα αδιασείστου εμπιστοσύνης ατενίζει εμπιστοσύνης ατενίζει εις τον Αρχιστράτηγον και τον Στρατόν του. Αίρεται εντός ολίγου η αυλαία. Και εις την σκηνήν θα επιφανή πόσον μέγα έργον συντελείται εκεί κάτω»

• Ο ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ

«Ο Στρατηλάτης θα είναι μετ’ ολίγας ημέρας μαζύ με τον στρατόν Του. Και μαζύ οι δύο των πάλιν θα ορμήσουν εμπρός προς την Νίκην, την Δόξαν, τον Θρίαμβον. […] Ο στρατός μας θα φθάση εις την Άγκυραν προελαύνων ραγδαίως σαν ένα μεγάλο και ορμητικό ξεχειλισμένο ποτάμι. Τίποτε δεν θα ημπορή να τον συγκρατήση, γιατί θα είναι μαζύ του ο Στρατηλάτης, η ψυχή του, η ψυχή του στρατιώτου, το ηθικόν του, το σθένος του»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΣ ΜΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ

«Οι ιεροφάνται του αντιβενιζελικού μίσους εξακολουθούν φιλοτίμως να εργάζωνται διά την εσωτερικήν διαίρεσιν. […] Οι Φιλελεύθεροι Έλληνες πολίται ετάχθησαν παρά το πλευρ΄΄ον της Κυβερνήσεως, αφού αύτη συνεχίζει την εξωτερικήν πολιτικήν του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η ιερά ένωσις του Ελληνικού Λαού κατά του εχθρού είνε γεγονός. […] Ας παύσουν τα όργανα της Κυβερνήσεως ν’ αντιπολιτεύωνται την Κυβέρνησιν και να εμφανίζουν διηρημένην την χώραν, ενώ αύτη διεξάγει ολοκληρωτικόν πόλεμον, απαιτούσα την ομόθυμον συμβολήν όλων των Ελλήνων»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΥΝΕΣΤΗΣΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΙΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ
• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΕΝΟΣ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

«Δυστυχώς, το μέγα κόμμα των Φιλελευθέρων, αφ’ ης απωρφανίσθη του ηγέτου του, κινείται σπασμωδικώς εις το κενόν. […] Αλλ’ εκείνο το οποίον αποτελεί σήμερον ουχί μόνον επείγουσαν κομματικήν ανάγκην, αλλά και εθνικήν, αλλά και κοινωνικήν ανάγκην επιτακτικήν, δεν είνε οι συνταγματολογικοί αυτοσχεδιασμοί. Είνε η διαφώτισις του ελληνικού Λαού. […] Είναι η πάση δυνάμει υποβοήθησις του εθνικού αγώνος, ούτινος και η πρωτοβουλία και αι λαμπρότεραι σελίδες οφείλονται εις ημάς»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΕΝΘΟΥΣΙΩΔΗΣ ΠΡΟΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ ΑΠΕΚΛΕΙΣΕ ΤΟΥΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΤΟΥ ΕΥΞΕΙΝΟΥ
• Η ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Η ΑΓΓΛΙΑ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΛΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΑΓΩΝΑ. ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ. Η ΚΑΤΑΠΛΗΞΙΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ
• ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ ! ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΟΝ
• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΝ. ΕΟΡΤΗ – ΠΡΟΑΝΑΚΡΟΥΣΜΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ. ΤΟ ΛΑΜΠΡΟΝ ΦΡΟΝΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ

«Πυρετός αγωνίας έχει καταλάβη την Τουρκίαν σήμερον όπως πυρετός μίσους και καταχθονίου ραδιουργίας εχαρακτήριζε τας πράξεις αυτής μέχρι χθες. […] Ελπίδες σωτηρίας δι’ αυτήν απωλέσθησαν και ούτε εμφανίζεται, αλλ’ ούτε και υπάρχει ανθρωπίνη δύναμις σήμερον, ισχυρά να σώση την Τουρκίαν από του θανάτου. Διότι τότε μόνον θα ειρηνεύση η Ανατολή, τότε μόνον θα σβεσθή η πυρά των φιλαρπάγων τάσεων των διαφόρων ιμπεριαλιστών, όταν αποθάνη οριστικώς η Τουρκία και αναθάλη η κραταιά Ελληνική Αυτοκρατορία»

ΕΣΤΙΑ

• ΑΚΜΑΙΟΤΑΤΟΝ ΤΟ ΗΘΙΚΟΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. ΟΙ ΚΕΜΑΛΙΚΟΙ ΑΠΟΘΑΡΡΥΝΟΝΤΑΙ

«Ο Κεμάλ παρακολουθεί μετά προφανούς ανησυχίας την συντελουμένην προετοιμασίαν. Το αποδεικνύει η επιταθείσα τελευταίως ενέργεια των αεροπλάνων του, ων ο αριθμός ηυξήθη εσχάτως. […] Ο Κεμάλ πεισθείς ότι οι Έλληνες δεν είνε διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν την Μ. Ασίαν, εξέπεμψε πανταχού απεσταλμένους ζητών ενισχύσεις και βοηθείας. Η καταναγκαστική επιστράτευσις ενετάθη. […] Όλη αυτή η πυρετώδης ενέργεια ενέβαλεν εις ζωηράν ανησυχίαν τον στατόν του Κεμάλ, όστις είχε βαυκαλισθή με την ελπίδα ότι ο πόλεμος είχε τελειώσει. Και όλαι αι πληροφορίαι παριστάνουν το ηθικόν του σπουδαίως κλονισθέν, ώστε και αι λιποταξίαι και αι μικροστάσεις να είνε συχνόταται»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Ο αγών είνε δεινός. […] Είς έστω σήμερον πάντων ημών ο σκοπός, η σκέψις, ο ποδηγέτης, το μέλημα : Η ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ας μη υπάρχει τίποτε άλλο σήμερον διά τους Έλληνας»

• Η ΑΝΑΧΩΡΗΣΙΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. ΑΙ ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΧΩΡΗΣΕΩΣ. ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ- ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ

ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ
• Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΜΑΣ ΟΔΗΓΕΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ Ή ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΝ

«Φρίττει κανείς αναλογιζόμενος τας συνεπείας της ακαθορίστου πολιτικής των Συμμάχων. Όλον το οικοδόμημα της Μ. Ελλάδος θα καταρρεύση οικτρώς. Και η μεν κυβέρνησις εξαρτήσασα τα πάντα από την επιτυχίαν της προσεχούς επιθέσεως, θέλει να αποκοιμίση τον ελληνικόν λαόν. Αλλ’ ημείς δεν κοιμώμεθα και βλέπομεν. Ότι και εάν η επίθεσις επιτύχη, η εκστρατεία δεν θα τελειώση εύκολα. Και ότι το ζήτημα της επιθέσεως δεν σχετίζεται με την αναγνώρισιν του βασιλέως»

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Η αποχώρησις του Ιταλικού στρατού εκ Ατταλείας ποικιλοτρόπως σχολιάζεται παρά του Ιταλικού Τύπου, μερίς δε αυτού επικρίνει την τοιαύτην απόφασιν της Ιταλικής Κυβερνήσεως. […] Αποχωρούσα δε εκ της περιφερείας της Ατταλείας, φανερόν είνε ότι επιδιώκει να ενισχύση τους Τούρκους, αφίνουοσα ελευθερίαν δράσεως εις αυτούς. […] Ημείς περιοριζόμεθα να παρατηρήσωμεν ότι η Σύμμαχος αύτη Μ. Δύναμις υποστηρίζει τους εχθρούς του Ελληνισμού εις τας κρισιμωτέρας στιγμάς της ιστορίας του»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑΙ ΚΑΙ ΑΚΡΙΣΙΑΙ

«Καθ’ ην ώραν προέπεμπε χθες τον Βασιλέα του, απερχόμενον εις το μέτωπον ίνα τεθή επί κεφαλής ηρωικού στρατού, ετοίμου προς κεραυνοβόλον δράσιν, εκομίζετο εις Αθήνας φύλλον του Παρισινού ‘’Χρόνου’’, περιέχον άρθρον αυτόχρημα συκοφαντικόν κατά του ελληνικού λαού και του στρατού, εμπνεόμενον δε από φιλοτουρκισμόν χυδαίον, διά να μεταχειρισθώμεν την μετριωτέραν έκφρασιν»

• ΤΟ ΚΟΝΣΟΡΤΣΙΟΥΜ ΕΧΘΡΟΣ ΤΗΣ ΔΡΑΧΜΗΣ ΕΝ ΣΜΥΡΝΗ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΟΛΟΙ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ !

«Το έργον της αφυπνίσεως που συντελείται από αυτά τα γεγονότα, από αυτήν την πολιτικήν της αστικής τάξεως της χώρας μας, οι Έλληνες κομμουνισταί έχομεν καθήκον να παρακολουθήσωμεν αγρύπνως, να ενισχύσωμεν διά της ιδικής μας προπαγάνδας, να επιταχύνωμεν. Το κόμμα μας διέρχεται κρίσιν. […] Ας μείνωμεν άγρυπνοι σκοποί στας θέσεις μας, αγωνιζόμενοι μέχρι τελευταίας πνοής εις τα χαρακώματά μας, και ας μη παραδώσωμεν ποτέ τα όπλα μαςς, που είνε η πίστις μας, η ελπίς μας, η πεποίθησίς μας διά την νίκην. Η πάλη των τάξεων δεν εσταμάτησε»

ΣΚΡΙΠ

• Η Α.Μ. Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΝΕΧΩΡΗΣΕ ΤΗΝ 4.20 Μ.Μ. ΤΟΝ ΣΥΝΟΔΕΥΟΥΝ Η Α.Β.Υ. Ο ΔΙΑΔΟΧΟΣ, ΟΙ ΠΡΙΓΚΗΠΕΣ ΚΑΙ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ. Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΗ ΔΕΗΣΙΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΑΤΙΣΧΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ. Ο ΛΑΟΣ ΔΑΚΡΥΩΝ ΠΡΟΕΠΕΜΨΕ ΤΟΝ ΘΡΥΛΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΝ. ΑΡΑΤΕ ΠΥΛΑΣ ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ !

«Ο Στρατός με τον βασιλέα Του επί κεφαλής ορμά προς το τέρμα του. […] Άρατε πύλας οι Άρχοντες! Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος έρχεται ορμητικός με τον Σταυρόν και την σπάθην Του, Βασιλεύς της Δόξης και της Νίκης, ορθώνων ένα Θρόνον, τον οποίον καθηγιασμένον και ιερόν έκρυψαν και εφύλαξαν επί πέντε αιώνας τα όνειρα, οι πόθοι και αι ελπίδες του Ελληνικού Γένους»