Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τρίτη 1 Ιουνίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η πολιτική της Αγγλίας στο Ανατολικό ζήτημα, παρά τις φήμες και τις ελπίδες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα από τον κυβερνητικό Τύπο, παραμένει ασαφής. Τα σενάρια που διακινούνται προσφέρονται ωστόσο και για έντονο αντιβενιζελικό σχολιασμό. Ο βασιλιάς πάντως βρίσκεται στη Σμύρνη και σύμφωνα με τα σχετικά τηλεγραφήματα, αναμένεται να ανακοινωθεί η ημέρα αναχώρησής του για το Μέτωπο…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΒΡΕΤΑΝΝΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΙΣ

«Αι πληροφορίαι καθ’ ας η παροχή της Αγγλικής βοηθείας εις την Ελλάδα πρόκειται να εξαρτηθή εκ του σχηματισμού Οικουμενικής Κυβερνήσεως, εκ της συμμετοχής ανωτέρου Άγγλου αξιωματικού εις την διοίκησιν του Ελληνικού στρατού και εκ της επαναφοράς των αποταχθέντων ικανών αξιωματικών, οφείλουν να συνδυασθούν προς την μετάβασιν των κ.κ. Βενιζέλου και Ζαχάρωφ εις Λονδίνον […] Οι κυβερνώντες την Μεγάλην Βρεταννίαν, ούτε εις πρόσωπα αποβλέπουν, ούτε παρασύρονται από την ευγλωττίαν του ενός ή του άλλου. Η προσέγγισις του Κεμάλ προς τους Μπολσεβίκους εδημιούργησε την ανάγκην της ενισχύσεως της Ελλάδος, ήτις απέδειξεν εμπράκτως ότι δεν είναι κεκμηκυία, όπως ισχυρίσθη ο εμφανιζόμενος ως προστάτης της. Και εφ’ όσον η ανάγκη αύτη υπάρχει, κανείς δεν είναι δυαντόν να εμποδίση την παροχήν βοηθείας»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ

«(…) ήρχισε πάλιν να γίνεται λόγος περί ωρισμένων εγγυήσεων, αίτινες θα εζητούντο παρ’ ημών υπό της αγγλικής κυβερνήσεως ως όρος της παρασχεθησομένης συνδρομής. […] η Αγγλική κυβέρνησις δεν καθώρισεν εισέτι την στάσιν της, ήτις παρ’ όλην την άγρυπνον προσοχήν μεθ’ ης παρακολουθεί την νέαν φάσιν, ην προσέλαβεν η Ελληνοτουρκική διαφορά, φαίνεται εισέτι ταλαντευομένη […] Η όσον ούπω νικηφόρος διεξαγωγή των πολεμικών επιχειρήσεων θ’ αποδείξη εμπράκτως ατονούσας τας αφορμάς των ζητηθησομένων εγγυήσεων και το άκρως εσφαλμένον της βάσεως, αφ’ ης ερείδονται αι περί αυτών αντιλήψεις»

ΕΘΝΟΣ

• ΙΔΕ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ !

«Οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι δεν θα ξανακυβερνήσουν την Ελλάδα. Κατέκτησαν την εξουσία της με τη συκοφαντία και το ψεύδος. Δεν εδίστασαν να σχεδιάσουν τα στυγερώτερα κατά της πατρίδος εγκλήματα. […] Πρέπει να μείνουν λοιπόν εξουσιάζοντες. Με τα ίδια μέσα. Ψευδόμενοι και συκοφατούντες. Και αν δεν αρκέση αυτό και εγκληματούντες. […] Αυτή είνε η ιδεολογία των. Αυτή η φιλοπατρία των. Αυτό το πρόγραμμά των»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΑΝΕΣΧΗΜΑΤΙΣΘΗ ΥΠΟ ΤΟΝ ΤΕΦΗΚ-ΠΑΣΑΝ. ΟΙ ΝΕΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΚΕΜΑΛΙΚΟΙ
• ΡΩΜΗ ΚΑΙ ΡΟΔΟΣ

«Εάν η ιταλική Διοίκησις εφέρετο πατρικώς προς την Ρόδον, εάν εσέβετο την θρησκευτικήν και εθνικήν συνείδησιν του λαού μας, εάν μετεχειρίζετο αυστηράν και αμερόπληπτον δικαιοσύνην, εάν επέβαλλεν ηπίαν συμπεριφοράν προς τον λαόν (…) φυσικόν είνε ότι θα εγεννάτο τότε μία ανοχή, ίσως δε και η ευγνωμοσύνη του λαού προς την προσωρινώς κυρίαρχον Κυβέρνησιν. Δυστυχώς ουδέν απολύτως τούτων εφήρμοσαν οι Ιταλοί Διοικηταί της Ρόδου(…) συνεπεία σαφών και ωρισμένων οδηγιών εκ Ρώμης. Το πρόγραμμα της Ιταλίας συνίσταται εις την διαίρεσιν των Ροδίων εις ‘’ημετέρους’’ και εις τους ‘’’Ελληνας πατριώτας’’. […] Εάν δε το ποτήριον των πικριών και των βασάνων υπερχειλίση, η Ρόδος είνε ετοίμη να διεξαγάγη τον ευγενή αγώνα, τον οποίον από 468 ετών αγωνίζεται σύμπασα η ελληνική Φυλή»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΑΙΡΕΤΑΙ Η ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΣ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ. ΜΕΤΑΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΟΙ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ ΔΙΑ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ ΕΠΑΥΣΑΝ. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΜΕΝ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΤΟΛΜΟΥΝ

«Αλλ’ υπήρχον άλλα ζητήματα, διά τα οποία η Γαλλία δεν ήθελε να προσχωρήση εις την ιδέαν της υποστηρίξεως του Ελληνισμού. Προέβαλε το δυναστικόν ζήτημα πρώτον. […] Βεβαίως εν Γαλλία δεν έλαβον υπ’ όψιν, ότι, αν η Ελλάς αφίετο μόνη εις τον κατά του Κεμάλ αγώνα, και αν ο αγών ούτος απέβαινεν ατυχής δι’ αυτήν, η Γαλλία είχε μάλλον να χάση ή να κερδίση, διότι οι νικηταί θα ηπείλουν ακολούθως αυτήν την ιδίαν εν Συρία, όπερ συμβαίνει σήμερον και χωρίς να είνε οι Τούρκοι νικηταί! Θα κατανοηθή η αλήθεια των λόγων του κ. Βενιζέλου, έστω και σήμερον ενταύθα;»

• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. ΟΙ ΚΙΡΚΑΣΙΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. ΤΙ ΛΕΓΕΙ Ο ΜΟΥΡΕΣΑΡΙΦΗΣ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ. Η ΝΙΚΗ ΜΑΣ ΘΑ ΕΙΝΕ ΕΘΝΙΚΗ ΤΩΝ ΝΙΚΗ. ΕΠΙΣΗΜΟΝ ΕΓΓΡΑΦΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΝ κ. ΓΟΥΝΑΡΗΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΩΝ ΛΥΚΩΝ

«Αλλά τι άλλο ή λύσσα κατά του Στέμματος αποτελεί την πολιτικήν ιστορίαν του κ. Βενιζέλου αφ’ ης αι ανερμάτιστοι και τυφλαί αυτού πολιτικαί εξάψεις έφερον τούτον εις εναντιότητα προς το Στέμμα; […] Εάν ο κ. Βενιζέλος, απελπισθείς να ανατρέψη τον Θρόνον αρχίζη να προπαρασκευάζη έδαφος υποστηρίξεως του Θρόνου με την πλάνον αντίληψιν, ότι θα εξαπατήση αφελείς τινας, τότε η πλάνη και αυτού και των τυφλών του φίλων θα αποβή πολύ χειρότερα της πρώτης. Ο Ελληνικός Λαός γνωρίζει κάλλιον άλλων Λαών την περί των λύκων παροιμίαν, οι οποίοι ημπορούν να αλλάξουν τρίχα και χρώμα, αλλ’ ουδέποτε τας λαμπράς των έξεις»

• ‘’ΑΝΟΗΤΟΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ’’

«Τον επιτυχέστερον χαρακτηρισμόν των ατυχών εμπνεύσεων της Γαλλικής πολιτικής δίδουν ήδη αυτοί οι Γάλλοι, οίτινες ωνόμασαν την Γαλλοκεμαλικήν φιλίαν ‘’ανόητον περιπέτειαν’’. Αλλά διά να συνέλθη η Γαλλική πολιτική εκ του ολισθήματος έπρεπε να προηγηθή η περιφρόνησις του Κεμάλ προς τας συνθήκας και η σκληρά συμπεριφορά των Τούρκων κατά των Γάλλων, ήτις εξηυτέλισε το γόητρον της Γαλλίας κατά τον πλέον οδυνηρόν τρόπον»

ΕΣΤΙΑ

• ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΣ

«Όλαι αι πληροφορίαι περί των σκέψεων των Συμμαχικών Κυβερνήσεων συγκρούονται απελπιστικώς μεταξύ των. Άλλαι δημοσιεύονται το πρωί και άλλαι το εσπέρας. […] Την εικόνα τα αβεβαιότητος μας την δίνει περισσότερον πάσης άλλης πολιτικής η ενεργότερον επεμβαίνουσα εις το ανατολικόν ζήτημα Αγγλική. […] Δεν είνε μόνον η αβεβαιότης εις την στάσιν των Δυνάμεων, η οποία εμβάλλει σκέψεις. Είνε ίσως ακόμη περισσότερον η αβεβαιότης εις την Ελληνικήν πολιτικήν, υπερβαλλόντως καιροσκοπικήν, υπερβαλλόντως μοιρολατρικήν, εμπιστευθείσαν τα πάντα εις τον στρατόν, περιμένουσαν τα πάντα εκ του στρατού και θεωρούσαν εντελώς περιττόν να σκεφθή αυτή και να προλάβη»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ. ΩΡΙΣΘΗ Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΑΝΑΧΩΡΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. Ο ΣΤΡΤΑΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΝ – Ο κ. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ ΕΙΣ ΚΩΝ/ΠΟΛΙΝ

«Ήδη ητοιμάσθη πολυτελές τραίνον διά τον Βασιλέα, τους Πρίγκηπας και τους λοιπούς επισήμους, οίτινες θα παρακολουθήσουν αυτόν εις το μέτωπον προπεμπόμενον υπό του Λαού»

• ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΚΑΙ ΗΜΕΙΣ ΕΝ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΕΛΛΑΣ ΔΕΝ ΕΠΩΦΕΛΗΘΗ ΤΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΠΟΥ ΤΗΣ ΠΑΡΕΣΧΕΝ Η ΑΓΚΥΡΑ;

«Ήδη το Αγγλικόν Υπουργικόν Συμβούλιον περιωρίσθη να εξετάση τα τρία σχέδια και εφ’ όσον εις ουδέν εξ αυτών περιλαμβάνεται η έννοια της συμπράξεως της Μ. Βρεττανίας δύσκολον θα ήτο να αποφανθή τις ποίον εκ των τριών είνε το συμφερότερον […] Το δεύτερον σχέδιον περιεχει έννοιαν πολεμικής συμπράξεως εις περίπτωσιν, καθ’ ην η προταθησομένη λύσις γείνη μεν δεκτή παρά της Ελλάδος, απορριφθή όμως υπό των Τούρκων. Αλλά το σχέδιον τούτο προτείνει λύσιν ‘’επί τη βάσει των αρχών του δικαίου’’ και η διατύπωσις αύτη εις την διπλωματικήν γλώσσαν, προκειμένου μάλιστα περί του Ανατολικού ζητήματος, δύναται να παρουσιάση τας περιεργοτέρας των εκπλήξεων και τας αδικωτέρας των λύσεων»

• Ο ΚΕΜΑΛ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΕ ΤΑΣ ΔΙΑΤΥΠΩΘΕΙΣΑΣ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ. ΑΠΕΛΥΣΕ ΔΕΚΑ ΑΓΓΛΟΥΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΠΑΥΣΕ ΤΟΥΣ ΕΝ ΑΤΤΑΛΕΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΚΑΛΕΣΑΝΤΑΣ ΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ ΤΟΥ ‘’ΠΑΛΑΤΙΝΑ’’

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

«Ο κ. Γούναρης όμως, αντί να ευρισκεται σήμερον και προ πολλού εις Λονδίνον, ενεργών δι’ όλων του των δυνάμεων ο ίδιος, προτιμά να διαμοιράζεται μετά του Βασιλέως τας ζητωκραυγάς και τον ενθουσιασμόν του λαού, ο οποίος εν τούτοις δεν εσκέφθη να τον διαμοιράση. Ο Βασιλεύς ημπορούσε και μόνος να μεταβή εις Σμύρνην, και η υποδοχή θα ήτο η αυτή. Προς άλλο σημείον πρέπει ο κ. Γούναρης να στρέψη τα βλέμματα, ως αληθης πολιτικός, συναισθανόμενος και το χρέος του απέναντι του στρατού και τας ευθύνας του απέναντι του έθνους»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ

«Αυτή είνε η πολιτική της Αγγλίας απέναντι της εν Ασία Ελληνοτουρκικής συγκρούσεως, πολιτική την οποίαν αντιλαμβάνεται κάθε άνθρωπος, που δεν είνε τυφλωμένος από την κομματικήν προκατάληψιν, που δεν κατέχεται από πατριωτικόν υστερισμόν, ως οι κυβερνώντες σήμερον την Ελλάδα, οι οποίοι, αντιταχθέντες μέχρι τούδε προς πάσαν συμβιβαστικήν λύσιν και επιμείναντες να δόσουν τον λόγον εις τα όπλα, θα ιδουν προσεχώς επιβαλλομένην εις αυτούς την ειρήνην διά της βίας και υπό όρους, τους οποίους η βλακώδης αισιοδοξία των δεν τους αφίνει ακόμη να μαντεύσουν»

ΣΚΡΙΠ

• ΑΓΓΛΙΚΑ ΑΤΜΟΠΛΟΙΑ ΕΧΑΙΡΤΙΣΑΝ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΦΙΞΙΝ ΤΟΥ
• ΕΝΩ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΚΠΛΗΡΟΙ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΘΟΥΣ

«(…) οι ενταύθα και εν Κων/πόλει διεσπαρμένοι απόστολοι της απαισίας τυρννίας, ευρίσκουν κατάλληλον την ευκαιρίαν να υπενθυμίζουν εις τον Ελληνικόν λαόν όλας τας βδελυρότητας της παρελθούσης τριετίας και τον αρχηγόν της διαιαρέσεως και διαστάσεως του Έθνους να παραστώσιν αγωνιζόμενον σήμερον, υπέρ του μεγαλείου του δήθεν. […] Το στράτευμα θέλει να τους λησμονήση. Αφανίζονται εις την περιφρόνησίν του. Ο Ελληνικός στρατός, ο πιστός και αφωσιωμένος εις τον Εστεμμένον Στρατηλάτην του, το νομίζει ύβριν του να μοιράση μετ αυτών την δόξαν του»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΑΟΡΙΣΤΕΙΑΙ

«Κατόπιν τόσων θυσιών και τόσων προπαρασκευών αι οποίαι εγένοντο χάριν του Μικρασιατικού αγώνος, κατόπιν ιδία της μεταβάσεως εις Μικρασίαν του Στρατηλάτου Βασιλέως, μία ραγδαία επίθεσις των ελληνικών στρατευμάτων θα εκαθάριζε κατά πολύ την πλήρη αχλύος διπλωματικήν της Ευρώπης ατμόσφαιραν και θα μετέστρεφε σημαντικώς τας διαφόρους αντιλήψεις των ενδιαφερομένων Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και προ πάντων της αμφιταλαντευομένης Αγγλικής τοιαύτης»

• Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ