Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 9 Ιουλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η αρθρογραφία της ημέρας υμνεί τα επιτεύγματα των ελληνικών στρατευμάτων στο μικρασιατικό Μέτωπο. Οι εξελίξεις και το υψηλό ηθικό, αφήνουν περιθώρια για όνειρα. ‘’Προς την Πόλιν τώρα. Ήλθαν τα χρόνια και οι καιροί νάναι δικά μας πάλιν…’’

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ. Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΑ ΕΙΣΕΛΘΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΙΝ. ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΕΙΣ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΙ ΙΤΑΛΙΑΣ. ΘΑ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ
• ΑΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΦΑΛΑΓΓΩΝ. Ο ΕΧΘΡΟΣ ΔΙΕΤΑΞΕ ΤΗΝ 3^ΗΝ ΙΟΥΛΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΝ ΥΠΟΧΩΡΗΣΙΝ. ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ

«Γράφω τας γραμμάς αυτάς βιαστικά τας πρωϊνάς ώρας της 4^ης Ιουλίου. (…) Είναι η ώρα τρίτη πρωϊνή. Κάποιος αξιωματικός εξορμά από το τηλεφωνικόν κέντρον, εισβάλλει εις την πενιχράν μου καλύβην, απλώνει τα δάκτυλά του εις τον κακώς φωτιζόμενον χάρτην, κατατρώγει διά των βλεμμάτων τρία τέσσαρα χωριά και επιτέλους ανακράζει : ‘’(…) Αύριο έχουμε μεγάλο Πάσχα, πρέπει να κυριευθούν εντός της ημέρας η Κιουτάχεις και το Εσκή Σεχήρ! Θα κυριευθούν! Ο πόλεμος κύριοι τελειώνει αύριο!…»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Ο ΣΥΝΤΟΜΩΤΕΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ

«Νικήτρια ήδη η Ελλάς θα επιδιώξη μόνη της να κανονίση μετά του ηττημένου εχθρού το ειρηνικόν καθεστώς εν τη Ανατολή. Και θα κρατή γυμνόν το ξίφος της μέχρις ότου προς όλα τα σημεία επιβάλη τας θελήσεις. Η Άγκυρα δεν έλκει πλέον την προσοχήν της. Προς άλλο σημείον θα στρέψη ήδη τα βλέμματά της. Από το Εσκή Σεχήρ ο δρόμος είνε συντομώτερος προς την Κων/πολιν παρά προς την Άγκυραν. Η Ελλάς δικαιούται να εκλέξη τον πρώτον, διότι είνε ελευθέρα να μεταχειρισθή τα δραστικώτερα μέτρα όπως εκβιάση την εντελή υποταγήν του εχθρού»

ΕΘΝΟΣ

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Ο Ελληνικός λαός αξιοί σήμερον να ολοκληρώση την εθνικήν του αποκατάστασιν, ν’ απελευθερώση την Κων/πολιν, τον Πόντον και όσα άλλα Ελληνικά εδάφη εξακολουθούν έτι να παραμένουν υπό τον ζυγόν του Τούρκου. Αυτό είνε το νέον πρόγραμμά μας. Η Κυβέρνησις οφείλει από τούδε να επιδιώξη την εφαρμογήν του, εκμεταλλευομένη τα στοιχεία, τα οποία προσέθεσεν εις την εν γένει κατάστασιν η κατασύντριψις του Κεμάλ. Πριν εμφανισθούν νέα γεγονότα, ως π.χ. η επίτευξις Αγγλοϊταλικής συμπράξεως»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ Ή ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ;

«Το Εσκή Σεχήρ έπεσεν. […] Από του Εσκή-Σεχήρ, η σιδηροδρομική γραμμή διχαλούται εις δύο διακλαδώσεις, ων η μία οδηγεί προς την Άγκυραν, η δε προς την Κωνσταντινούπολιν. Ποίαν οδόν θ’ ακολουθήσωσι τα νικηφόρα συντάγματα; […] Θα πλήξη την Άγκυραν; Θα ωθήση τας ελληνικάς στρατιάς προς την Κωνσταντινούπολιν; Οιονδήποτε πρόγραμμα και αν ακολουθήση προς εξασφάλισιν των καρπών των ελληνικών θυσιών, εφ’ όσον οδηγεί προς την ευτυχή περάτωσιν της εθνικής εποποιϊας ην ηρχίσαμεν, θα την υποστηρίξωμεν εκθύμως και ημείς οι πολιτικοί της αντίπαλοι»

• ΟΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΜΑΣ. Η ΕΞΟΡΜΗΣΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΙΝ ΤΗΣ ΚΙΟΥΤΑΧΙΑΣ. Ο ΘΡΥΛΛΙΚΟΣ ΗΡΩΪΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΣΟΛΙΑΔΩΝ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΝΕΟΙ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΚΑΙ ΛΑΦΥΡΑ ΕΠΕΣΑΝ ΕΙΣ ΧΕΙΡΑΣ ΜΑΣ
• Η ΑΠΟΘΕΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΘΡΙΑΜΒΟΥ

«Μετά την αποθέωσιν της Ελληνικής ανδρείας εις την Κιουτάχειαν, η αποκορύφωσις της εθνικής δόξης εις το Εσκή-Σεχήρ. Στρέψατε και ίδετε την Ελληνικήν δόξαν, ήτις πλημμυρεί τα υψίπεδα της Μικρασίας, φωτιζόμενα από την άσβεστον παλαιάν λάμψιν. Και θαμβωθήτε εις το όραμά της. Και λουσθήτε εις τα κύματά της»

• ΟΙ ΕΝΔΟΞΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΤΗΣ ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑΣ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ. ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΜΙΣΘΕΝΤΩΝ. ΠΩΣ ΑΦΗΓΟΥΝΤΑΙ ΤΟΥΣ ΗΡΩΪΣΜΟΥΣ ΤΩΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΡΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΙΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

«Η προς την Άγκυραν οδός, είνε ανοικτή, αλλά και προς την Κων/πολιν ηνοίχθη ευρυτάτη λεωφόρος. Ο Ελληνικός στρατός έχει την δύναμιν να τραπή και προς αμφοτέρας τας διευθύνσεις. Εις την Άγκυραν όπως εκριζώση τα τελευταία ίχνη της Κεμαλικής οργανώσεως και εις την Κωνσταντινούπολιν όπως απαλείψη και την τελευταίαν σκιάν της πολιτικής υποστάασεως του Τουρκικού Κράτους»

ΕΣΤΙΑ

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ

«Από τον διμάτωπον αγώνα ενικήσαμεν εις τα πεδία των μαχών, αλλά νικώμεθα εις το πεδίον της πολιτικής ενεργείας, η οποία προϋποθέτει πρωτίστως καλλιέργειαν ευνοϊκήν της Κοινής Γνώμης. […] Ο Ελληνικός στρατός εθριάμβευσεν. Ο Κεμάλ συνεπτύχθη προς την Άγκυραν. Και έπειτα; […] Αύριον θ’ αρχίση η πολιτική και η διπλωματική ενέργεια. Ποίαν παρασκευήν εδάφους θα εύρη αυτή διά ν’ αποδώση τους καρπούς τους οποίους περιμένομεν; Με ποίους ανθρώπους θα ζητήση η Ελληνική Κυβέρνησις να επιτύχη όσον το δυνατόν περισσότερα από τας Ελληνικάς νίκας; Ιδού τι μας ανησυχεί»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΝΙΚΗ ΜΑΣ

«Εσκή Σεχήρ! Η τελευταία ελπίς και το τελευταίον έρεισμα του εχθρού. Πέραν αυτού ηνοίγετο δι’ αυτόν η μακρά και στενωπός οδός της Αγκύρας η οδός της φυγής της αποσυνθέσεως και της ήττης. […] Και τώρα προς βορράν. Υπάρχει εκεί μία άλλη Τουρκία, η οποία υπό την ουδετεροφάνειάν της είναι αλληλέγγυος προς τον εχθρόν και δεν περιωρίσθη μόνον εις εις ευχάς προς τον Αλλάχ υπέρ της Κεμαλικής νίκης. Προς την Πόλιν τώρα. Ήλθαν τα χρόνια και οι καιροί νάναι δικά μας πάλιν…»

• Η ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ. ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ. ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΚΑΤΟΠΙΝ ΤΩΝ ΝΙΚΩΝ ΣΩΦΡΟΝΟΥΝ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΡΙΑΜΒΟΝ

«Ο λήγων πόλεμος είνε πόλεμος νέος και διεξήχθη υπό την έμπνευσιν πολιτικής, η οποία δεν είνε πλέον η πολιτική η απολήξασα εις την πραγματοποίησιν του ‘’εσχάτου ορίου’’ των εθνικών μας διεκδικήσεων. […] Τα επαρκή και τα σημαντικά συνεπώς πρέπει να προμηθεύση εις την Ελλάδα ο σημερινός θρίαμβός της, αποτελών όπλον ακαταμάχητον εις χείρας των ιθυνόντων τας τύχας του Έθνους»

• ΤΟ ΣΧΕΔΙΟΝ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. ΠΩΣ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΘΗ Η ΚΑΤΑΤΡΟΠΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟ. ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ Η ΔΡΑΣΙΣ ΤΩΝ ΦΑΛΑΓΓΩΝ ΜΑΣ ΕΙΣ ΟΛΑ ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ. ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΚΡΙΒΟΥΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΠΙΤΕΛΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗΣ ΕΝΑΡΞΕΩΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΣ 7^ΗΣ ΙΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗ ΒΑΣΕΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ. Πώς εβάδισαν αι φάλαγγες της βορείας και νοτίας ομάδος κατά του Αφιόν Καραχισάρ, της Κιουτάχειας και του Εσκή Σεχήρ. – Αι κυκλωτικαί κινήσεις. – Η διαδρομή της από Αδρανός φάλαγγος

«Διά της καταλήψεως του Εσκή-Σεχήρ τίθεται κατ’ ουσίαν τέρμα εις τον εν Ανατολή αγώνα. Απομένει ήδη η εξακρίβσις των αποτελεσμάτων, συνεχιζομένων έτι διαφόρων κινήσεων, εξ ων θα καταδειχθή το μέγεθος του ελληνικού θριάμβου»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΟΙ ΟΡΟΙ ΑΝΕΣΤΡΑΦΗΣΑΝ

«Το λάθος του (της παρισινής εφημερίδας ‘’Χρόνος’’) καθώς και το λάθος των πολιτικών κύκλων, οίτινες κρύπτονται όπισθέν του, υπήρξεν ότι υπελόγισαν υπέρ το δέον εις την δύναμιν και την αντοχήν του κοντοτιέρου της Αγκύρας με τας ορδάς του οποίου εζήτησαν να υπηρετήσουν την ειρήνην της Ευρώπης και τα ιδανικά της ανθρωπότητος! Και καλούνται τώρα να ίδουν πίπτοντα επί της κεφαλής των προσταευομένων των τα ερείπια του οικοδομήματος της συνθήκης των Σεβρών, το οποίον τόσον ηγωνίσθησαν οι ίδιοι να κρημνίσουν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΝΑ ΓΙΑΤΙ ΠΟΛΕΜΑΤΕ!

«Αλλ’ απευθυνόμεθα προς τους Έλληνας εργάτας και χωρικούς […] Για να τους πληροφορήσωμεν ότι την στιγμήν που αυτοί σκοτώνονται εκεί κάτω εδώ πίσω οι κυβερνώντες την χώραν αντιπρόσωποι της αστικής τάξεως εν Ελλάδι, ζητούν να καταργήσουν κάθε ιδικήν των ελευθερίαν. Ότι αι διά τόσων θυσιών αίματος επιτευχθείσαι νίκαι εκείνων, αποτελούν διά τους εδώ πατριώτας και εκμεταλλευτάς του ιδρώτος και του αίματός των την ευκαιρίαν να καταστρέψουν – εν ονόματί των (!), εν ονόματι των θυσιών των (!), το κόμμα των»

ΣΚΡΙΠ

• ΝΕΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΠΤΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ. ΟΙ ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΕΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΥΝ ΤΑΣ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΧΙΛΙΑΔΑΣ
• ΕΜΠΡΟΣ ! Ο ΘΕΟΣ ΤΟ ΘΕΛΕΙ !

«Ηγωνίσθημεν εν ονόματι του παρελθόντος και εν ονόματι του μέλλοντος. […] Εδώ λήγει η περίοδος της βαρβαρότητος! […] Εδώ άρχεται η περίοδος της ελευθερίας και του πολιτισμού! […] Η Ευρώπη δεν έχει πλέον απέναντι αυτής ένα μικρόν Κράτος, ή μίαν κυβέρνησιν ! Αλλ’ ορθούται απέναντι αυτής ο Ελληνισμός. Εν έθνος με την μεγάλην του ιστορίαν, με τα μεγάλα δικαιώματά του με την μεγάλην δύναμίν του!»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΙΝ ΤΩΝ ΠΟΘΩΝ ΜΑΣ
• ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΙΝ !

«Η Τουρκία και ως έθνος και ως κράτος εξεμηδενίσθη τελείως πλέον, ώστε να μη έχη το δικαίωμα να διατηρηθή πέραν των φυσικών της εις την Ανατολήν ορίων. […] Η Ελλάς στρέφει τα βλέμματά της, αλλά και τα βήματά της προς την ωραίαν πρωτεύουσαν του Ελληνισμού, την Κων/λιν. […] Το ωραίον όνειρον ήρχισε να γίνεται πραγματικότης»