Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 6 Αυγούστου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Οι ελληνικές δυνάμεις προελαύνουν ‘’ουδαμού μέχρι τούδε συναντήσασαι εχθρικήν αντίστασιν’’ και οι σκέψεις για τα σχέδια του Κεμάλ, πολλές, καθιστώντας πολύ δύσκολη την ασφαλή πρόβλεψη ‘’περί του τρόπου και του χρόνου τερματίσεως της δευτέρας φάσεως των επιχειρήσεων’’. Στην πρώτη σελίδα πολλών εφημερίδων η είδηση του θανάτου του πρώην πρωθυπουργού Δημητρίου Ράλλη…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΑΙ ΓΕΝΙΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ

«Διατρέχομεν ήδη τον δέκατον μήνα αφ’ ης ήρξαντο αι νυσταλέαι αύται συσκέψεις της περινουστάτης κυβερνήσεως του κ. Γούναρη, χωρίς ακόμη να κατορθωθή η λήψις οριστικής αποφάσεως. […] Αλλ’ οι κυβερνητικοί δισταγμοί και αι αλλεπάλληλοι αποτυχίαι, αίτινες εσημειώθησαν εις βάρος των τμημάτων του κράτους, εις τα οποία εφαρμόζεται ο θεσμός των γενικών Διοικήσεων, κατά ένα μόνον τρόπον δύνανται να εξηγηθούν. Ο κ. Γούναρης εφαρμόζει και εις την κυβέρνησιν του κράτους τας μεθόδους της συγκροτήσεως εκλογικών συνδυασμών»

• ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΡΑΛΛΗΣ

«Η άκαμπτος και ασυμβίβαστος αρετή του ημπόδισαν την συχνήν κατοχήν της εξουσίας. Αλλά η επίδρασίς του εις τα πολιτικά πράγματα της χώρας καθ’ όλην την τελευταίαν πεντηκονταετίαν υπήρξε σημαντικωτάτη»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΗΣ ‘’ΕΠΙΔΡΟΜΗΣ’’

«Αι Ελληνικαί δυνάμεις προελαύνουν ακωλύτως, ουδαμού μέχρι τούδε συναντήσασαι εχθρικήν αντίστασιν. Αι προθέσεις του εχθρού μένουν ακόμη ανεξακρίβωτοι, ίσως δε επί πολύ εισέτι δεν εμφανισθή περίπτωσις να εκδηλωθούν αύται. Συνεπώς πάσα πρόβλεψις περί του τρόπου και του χρόνου τερματίσεως της δευτέρας φάσεως των επιχειρήσεων δεν θα ήτο ασφαλής οσονδήποτε σταθερά και αν εκληφθώσι τα κατά την στιγμήν ταύτην υπάρχοντα δεδομένα»

• Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜ. Γ. ΡΑΛΛΗ

«Τολμηρός, θερμουργός πατριώτης, ριξικέλευθος, ορμητικός ενεφανίσθη από της νεαράς του ηλικίας εις την πολιτικήν σκηνήν ο Δημήτριος Ράλλης αποδείξας ευθύς εξ αρχής το ευρύ πολιτικόν μέλλον όπερ διηνοίγετο ενώπιόν του»

ΕΘΝΟΣ

• Δ. ΡΑΛΛΗΣ

«Αλλά θα παραμείνη υπερόχως ιστορική και διδακτική η μεγάλη χειρονομία του κατά το πρώτον Συμβούλιον του Στέμματος, οπότε κηρυσσόμενος απροκαλύπτως και αυτός υπέρ της επεμβάσεως της Ελλάδος είπε με την ωραίαν ορμήν του : ‘’Τολμήσατε, Μεγαλειότατε’’. […] Κατά την τελευταίαν Πρωθυπουργίαν του ο Δημήτριος ράλλης έδειξε για μίαν ακόμη φοράν την ευγένειαν των αισθημάτων του. Ηθέλησεν ειλικρινώς την συνδιαλλαγήν, συνεκράτησε δε την τάξιν εις θυελλώδεις στιγμάς»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΡΕΥΜΑ ΥΠΕΡ ΧΩΡΙΣΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΥΨΗΛΗΣ ΠΥΛΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΕΝ ΑΡΘΡΟΝ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ‘’ΙΚΔΑΜ’’
• ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΕΥΣΙΝ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

«Οι Τούρκοι γνωρίζουσιν ότι την φοβεράν Αυτοκρατορίαν των, ήτις εξετείνετο από του βελιγραδίου μέχρι της Ινδικής θαλάσσης, κατεβαράθρωσεν η ελληνική κυρίως ααντίδρασις, γνωρίζουσιν ότι, αν ο αγών συνεχισθή, ενδέχεται μεν ημείς να υποστώμεν εξαντλητικήν κατατριβήν, αλλ’ αυτοί θα υποστώσι τελείαν εξαφάνισιν. […] Αι πολεμικαί νίκαι είνε μέσον, δεν είνε σκοπός. Και άξιοί των είνε εκείνοι, οίτινες τας χρησιμοποιούσι προς καταστροφήν του σπόρου των μελλόντων σπαραγμών και εδραίωσιν της γονίμου ειρήνης, ήτις είνε η λογική του πολέμου επίστεψις» 

ΕΜΠΡΟΣ

• Ο ΕΧΘΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΟΥΤΑΙ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΣΑΓΓΑΡΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ
• ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΑΓΓΑΡΙΟΝ

«Το πιθανώτερον όμως είνε ότι θα διέλθη τον Σαγγάριον με την απόφασιν ίσως να αντιταχθή εις την προς Άγκυραν προέλασίν μας πέραν της καμπής αμυνόμενος επί του χώρου των δημοσίων οδών και της σιδηρ, γραμμής, αίτινες άγουν εις την Άγκυραν. […] Η Στρατιά επρόβλεψεν όλας τας περιπτώσεις και έλαβεν όλα τα μέτρα της. Ας αναμένωμεν μετά γαλήνης και εμπιστοσύνης την κρίσιμον στγμήν, ήτις δεν απέχει πλέον πολύ»

• ΑΙ ΔΡΑΜΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΙ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΤΣΑΟΥΣ-ΤΣΙΦΛΙΚ. Η 5^Η ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ 6 ΕΧΘΡΙΚΩΝ. ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΗΡΩΪΣΜΟΥ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΤΕΡΜΑ Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ
• ΑΣ ΜΑΣ ΑΔΕΙΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ

«Η Κυβέρνησις της Κων/πόλεως, εάν επιθυμεί πράγματι την ειρήνην εις την Ανατολήν, δεν έχει παρά να πείση τον Σουλτάνον να μεταφέρη τον Θρόνον του εις την Άγκυραν και να τον ακολουθήση και αύτη εκεί. […] Ας μας αδειάσουν όθεν την Κων/πολιν και έπειτα ομιλούμεν»

• ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΡΑΛΛΗΣ

«Δια του θανάτου του Δημητρίου Ράλλη εκλείπει η τελευταία πολιτική φυσιογνωμία, η συνδεθείσα με την πολιτικήν ιστορίαν της τελευταίας πεντηκονταετίας»

ΕΣΤΙΑ

• Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΛΕΓΕΙ…

«Προς στιγμήν εθεωρήθη βέβαιον ότι η Ελλάς θ’ αφίνετο να κανονίση το ζήτημα Κεμάλ. Αλλά η Γαλλία διετύπωσεν αντιρρήσεις. Αμέσως με την Γαλλίαν συνετάχθη η Ιταλία. Και η πρότασις Βενιζέλου δεν επραγματοποιήθη. Το Μοναρχικόν κίνημα της Γερμανίας έθεσε το Ανατολικόν ζήτημα εις δευτέραν γραμμήν. Αυτήν την ιστορίαν ενθυμήθη ο κ. Λόϋδ Τζωρτζ προχθές εις την Βουλήν των Κοινοτήτων. Και αυτήν την ιστορίαν επροσπάθησεν η Ελληνική Κυβέρνησις να λησμονήση ο Ελληνικός λαός»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΠΡΟΕΛΑΣΙΣ ΜΑΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ. ΑΓΝΩΣΤΟΝ ΑΚΟΜΗ ΑΝ Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΚΕΜΑΛ ΔΩΣΗ ΜΑΧΗΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΣ. ΚΑΤΕΛΗΦΘΗ ΥΠΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟ ΓΟΡΔΙΟΝ;

«Καθ’ α αγγέλλεται εκ του μετώπου η προέλασις του στρατού μας διενεργείται μετ’ ακριβείας ωρολογίου. […] Η κατά της Αγκύρας επιδρομή θα αποτελέση αληθή κατασύντριψιν δι’ αυτόν. Η καταλαμβανομένη λεία είναι πολυάριθμος»

• Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΔΡΑΓΟΥΜΗ

«Αποδεικνύει εις τους θέλοντας να σκέπτωνται πόσον επικίνδυνον είνε να εξαπολύωνται αχαλίνωτα τα πάθη του ανθρωπίνου κτήνους εις τους κομματικούς αγώνας όπως μόνον η πειθώ και η σκέψις πρέπει να έχουν τον λόγον»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΙΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΙΝ ΣΥΝΩΜΟΤΩΝ

«Το απελευθερωτικόν καθεστώς ήρχισε ν’ αναζητή συνωμοσίας και συνωμότας! Μην εκπλαγήτε. Ο κρατικός χαφιεδισμός δουλειά δεν είχε και δουλειά βρίσκει. Πληρώνεται και δημιουργεί. Προσπαθεί να δικαιολογήση τας προς συντήρησίν του δαπάνας. Επί του παρόντος αναζητεί. Αύριον θ’ ακούσωμεν ότι ανεκάλυψε. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων δεν εννοεί να δώση την αφορμήν. Νομοταγές, πειθαρχικόν εις τας μεγάλας της Χώρας ανάγκας, συμπαγές εις την επιδίωξιν των εθνικών πόθων, διέψευσε και διαψεύδει παταγωδώς τας ελπίδας των μηνιόντων αντιπάλων του»

• ΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ

«Γενικόν συμπέρασμα των πρωθυπουργικών Αγγλικών δηλώσεων είναι ότι η Μ. Βρεττανία δεν διάκειται δυσμενώς προς τον Ελληνικός λαόν και προς τας Ελληνικάς διεκδικήσεις, διάκειται όμως δυσμενώς προς την Κυβέρνησις Γούναρη, ήτις υπερέβη τα όρια εν τη στάσει της και εξηνάγκασεν ούτω την Αγγλίαν να τηρήση ουδετερότητα»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Ο ‘’ΚΛΕΦΤΟΠΟΛΕΜΟΣ’’

Ο Κεμάλ, πεισθείς, ότι δεν είναι πλέον δυνατόν ν’ αναμετρηθή μ’ ελπίδα νίκης προς τας ελληνικάς δυνάμεις, βέβαιος δε ως εκ τούτου, ότι απώλεσεν οριστικώς το παιγνίδιον, καταφεύγει εις παραδόξους απειλάς […] Απειλεί, ότι θα μεταβάλη τον σημερινόν πόλεμον εις κλεφτοπόλεμον […] Η απειλή είναι τοιαύτη, ώστε να κλονίση ίσως την επί την οριστικήν ειρήνευσιν της Ανατολής πεποίθησιν των πολλών, οίτινες φυσικόν ν’ αγνοούν υπό ποίας προϋποθέσεις και ποίας συνθήκας διεξάγονται οι κλεφτοπόλεμοι»

ΠΡΩΙΝΗ

• ΑΙ ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

¨Βεβαίως η μετριοπάθεια, είνε αρετή, αλλ’ η αρετή αύτη πρέπει να αναζητηθή και πρέπει να ευρεθή, όχι μόνον εις τους νικητάς, αλλ’ εξ ίσου και εις τους ηττημένους. Και συγκεκριμμένως επί του Ελληνικού ζητήματος, η μετριοπάθεια πρέπει να ανευρεθή και μεταξύ των φανερών και κακώς κρυπτομένων φίλων και υποστηρικτών των ηττημένων»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΖΗΘΙ ΒΑΣΙΛΕΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕ

«Και με ένα στόμα αναφωνούμεν μετά του Σερβικού λαού. Διά το καλόν της χώρας Σου και διά το καλόν της βαλκανικής Οικογενείας της οποίας οι δεσμοί ελπίζομεν να κρατιωθούν υπό την Βασιλείαν Σου. Ζήθι Βασιλεύ Αλέξανδρε!»

• ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΡΑΛΛΗΣ

«Είτε διά την έχθραν του προς την συναλλαγήν, είτε διά την δυσκαμψίαν του χαρακτήρος του, δεν κατώρθωσε να διατηρήση παγίως ισχυρόν κόμμα»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ

«Η αλληλεγγύη των ναυτεργατών μεταξύ των και η αλληλεγγύη όλων των οργανωμένων εργατών προς αυτούς. Άλλο όπλο δεν έχουν να αντιτάξουν σήμερα στην βία των εφοπλιστών και του κράτους!»

ΣΚΡΙΠ

• ΟΛΟΚΛΗΡΟΝ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟΝ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ κ. ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ
• ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΕΤΟΙΜΑΖΟΥΝ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ Β. ΗΠΕΙΡΟΝ
• ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ ΑΝΕΧΘΗ

«Έχομεν παλαιόν, προαιώνιον λογαριασμόν μεταξύ μας. Ήλθε μίαν ημέραν ο Τούρκος και μας είπεν. Είμαι η βία, εναντίον της οποίας ουδέν δύνασαι. […] Και η βία εκανόνισε τότε μόνη της τον λογαριασμόν της κατά του πολιτισμού […] Ήδη δε επέστη η ώρα του διακανονισμού του από αιώνων εκκρεμούντος λογαριασμού. Και η Ευρώπη μας αφήκε μόνους, κατάμονους, να λύσω,εν τη διαφοράν μας εν μονομαχία, ως Έθνος προς Έθνος, ως δίκαιον κατά της βίας, ως εξαγνισμός κατά του τερατουργήματος»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΜΕΤΡΙΟΠΑΘΕΙΑΝ

«Και η Ελλάς δεν ζητεί τίποτε καλλίτερον και τίποτε περισσότερον. Ν’ αφεθή μόνη της, όπως μόνη διεξήγαγε τον σκληρόν αγώνα, να συντρίψη τελειωτικώς την Τουρκικήν, ή μάλλον την Κεμαλικήν, υπεροψίαν και μόνη να επιβάλη τους όρους της, αποφεύγουσα να θίξη οιονδήποτε ανεγνωρισμένον συμφέρον των Συμμάχων εν τη Ανατολή»

• ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΡΑΛΛΗΣ

«Ηγαπάτο και ελατρεύετο τόσον πολύ εις την πρωτεύουσαν και καθ’ όλην την Αττικήν, ώστε και εις τας δυσμενεστέρας εκλογικάς συνθήκας ήρχετο πάντοτε πρώτος επιτυχών»