Πώς συνδέονται οι πυρκαγιές με την κλιματική αλλαγή;

Οι πρόσφατοι καύσωνες και οι πυρκαγιές που έχουν ξεσπάσει σε πολλά μέρη του κόσμου έχουν προκαλέσει συναγερμό – με προειδοποιήσεις ότι τμήματα της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής θα μπορούσαν να βιώσουν τη χειρότερη αντιπυρική περίοδο που έχει υπάρξει ποτέ.

Πώς συγκρίνονται λοιπόν οι πυρκαγιές με τα προηγούμενα έτη;

Φέτος, σε ορισμένα τμήματα των δυτικών ΗΠΑ σημειώθηκαν θερμοκρασίες ρεκόρ, οι οποίες – μαζί με σοβαρές συνθήκες ξηρασίας – προκάλεσαν μια σειρά μεγάλων πυρκαγιών. Μέχρι στιγμής στην Καλιφόρνια έχουν καεί περισσότερα από τα διπλάσια στρέμματα γης σε σύγκριση με τον πενταετή μέσο όρο.

«Δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια οι πυρκαγιές στην Καλιφόρνια μπορεί να καίνε μέχρι και τον Νοέμβριο, φοβάμαι ότι θα πρέπει να προετοιμαστούμε για άλλη μια περίοδο πυρκαγιών-ρεκόρ», δήλωσε στο BBC η Δρ Σούζαν Πρίτσαρντ, από τη Σχολή Περιβαλλοντικών και Δασικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.

Σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια στρέμματα έχουν καεί φέτος, δηλαδή, ένα εκατομμύριο περισσότερα από ό,τι κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου του 2020 – η οποία ήταν η πιο καταστροφική που έχει καταγραφεί ποτέ. Ο αριθμός των στρεμμάτων που κάηκαν στις ΗΠΑ φέτος, είναι κάτω από τον μέσο όρο των 10 ετών, και μάλιστα κάποιες πολιτείες δεν έχουν πληγεί τόσο άσχημα όσο η Καλιφόρνια.

Ωστόσο οι ειδικοί προειδοποιούν ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς, καθώς διανύουμε μια περίοδο που φαίνεται να είναι εξαιρετικά ξηρή και μακρά για τις πυρκαγιές. Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τον κίνδυνο του ζεστού, ξηρού καιρού που είναι πιθανό να τροφοδοτήσει τις πυρκαγιές.

«Τα ακραία καιρικά φαινόμενα πυρκαγιάς, συμπεριλαμβανομένων των αυξημένων αστραπών και των ισχυρών ανέμων, γίνονται επίσης πιο συχνά στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής».

Οι πυρκαγιές στην Τουρκία ήταν οι χειρότερες στην ιστορία της

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι φέτος, οι πυρκαγιές στην Τουρκία ήταν «οι χειρότερες στην ιστορία της χώρας».

Περισσότερες από 200 πυρκαγιές έχουν πλήξει τη δυτική και νότια Τουρκία, αν και οι αρχές λένε ότι οι περισσότερες από αυτές έχουν πλέον περιοριστεί. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές, φέτος, έχουν καεί περίπου 175.000 εκτάρια έχουν καεί. Αυτό είναι περισσότερο από οκταπλάσιο του μέσου όρου για αυτή την εποχή του έτους – που έχει μετρηθεί από το 2008 έως και το 2020.

«Είναι μια πολύ κακή χρονιά για όλη την περιοχή της Μεσογείου. Πιστεύουμε ότι αυτό προκαλείται από έναν εξαιρετικά ζεστό Ιούλιο», δήλωσε στο BBC ο Δρ Γιουσούφ Σερενγκίλ από τη Δασολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης.

Οι τουρκικές αρχές έχουν επικριθεί ότι αιφνιδιάστηκαν από τις πρόσφατες πυρκαγιές και ότι δεν είχαν αρκετά αεροπλάνα για να βοηθήσουν στην αντιμετώπισή τους. Τελικά έλαβαν βοήθεια από τη Γαλλία, την Ισπανία και άλλες χώρες.

Στην Ελλάδα επίσης σημειώθηκαν πυρκαγιές ρεκόρ, με αποτέλεσμα να καεί έκταση κατά 12 φορές μεγαλύτερη από τον μέσο όρο. Μεγάλο μέρος αυτής της καταστροφής έχει προκληθεί από πυρκαγιές στην Εύβοια, με περισσότερους από 2.000 ανθρώπους να έχουν αναγκαστεί να απομακρυνθούν από την περιοχή.

Η Σιβηρία φλέγεται

Πυκνός καπνός από δασικές πυρκαγιές έχει καλύψει τμήματα της Σιβηρίας και οι δορυφόροι τον έχουν εντοπίσει να κατευθύνεται προς τον Αρκτικό Κύκλο και πέρα από αυτόν.

Οι πυρκαγιές στη Σιβηρία εκδηλώνονται κάθε καλοκαίρι, ξεκινώντας από τα νότια – γύρω από τα σύνορα Κίνας-Μογγολίας – και μετά μετακινούνται σταδιακά προς τα βόρεια, προς τον απομακρυσμένο Αρκτικό Κύκλο, όπου οι πυρκαγιές είναι δύσκολο να προσεγγιστούν. Κατά τη φετινή αντιπυρική περίοδο, ο καπνός από τη Σιβηρία έφτασε μέχρι τον Βόρειο Πόλο για πρώτη φορά στην καταγεγραμμένη ιστορία. Η μέση καμένη έκταση στη Σιβηρία την τελευταία δεκαετία (2011-2020) ήταν υπερδιπλάσια της προηγούμενης, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Δασών Σουκάτσεφ.

Η Δημοκρατία των Σαχά (ή Γιακουτία) στα βορειοανατολικά, αντιμετωπίζει σοβαρές πυρκαγιές από τα μέσα Ιουνίου. Αυτός ο τύπος πυρκαγιάς υψηλής έντασης εκπέμπει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα. Η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώθηκε από τις πυρκαγιές στη Σαχά φέτος, ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο των τελευταίων χρόνων. Ωστόσο, ορισμένες γειτονικές περιοχές δεν βιώνουν μια τόσο άσχημη περίοδο.

Οι επιστήμονες λένε ότι οι θερμότερες και ξηρότερες συνθήκες στα βόρεια τμήματα της Σιβηρίας αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς και ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή αποτελεί βασικό παράγοντα για την πιο ακραία δραστηριότητα των πυρκαγιών εκεί.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι ο καύσωνας ρεκόρ που έπληξε τη Σιβηρία το 2020, θα ήταν αδύνατο να συμβεί χωρίς την κλιματική αλλαγή.

Τι συμβαίνει στον Αμαζόνιο;

Ο Αμαζόνιος στη Βραζιλία παρακολουθείται στενά, καθώς η αποψίλωση των δασών και οι πυρκαγιές που συνδέονται με τη γεωργία απειλούν αυτό το πολύτιμο οικοσύστημα.

Μέχρι στιγμής, η καμένη έκταση είναι μικρότερη από πέρυσι, σύμφωνα με δορυφορικά δεδομένα που ανέλυσε η Μισέλ Καλαμαντέν, οικολόγος με ειδικότητα τις τροπικές περιοχές.

Στο Cerrado, ένα τεράστιο λιβάδι ή σαβάνα που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια, έχει παρατηρηθεί αύξηση των εκτάσεων που έχουν πληγεί από πυρκαγιές. Το 2020, οι πυρκαγιές ήταν ιδιαίτερα καταστροφικές στο νότιο άκρο του Αμαζονίου, όπως στις πολιτείες Mato Grosso και Pará. Οι σημερινές συνθήκες και η πρόβλεψη βροχοπτώσεων υποδηλώνουν άλλη μια ξηρασία, πράγμα που σημαίνει ότι «θα μπορούσαμε να δούμε ξανά μεγάλες πυρκαγιές στην περιοχή αυτή», λέει η Κάτια Φερνάντεζ, επίκουρη καθηγήτρια Γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Άρκανσα.

Σε άλλα τμήματα του τροπικού δάσους στη Βραζιλία, στο Περού και τη Βολιβία, αναμένεται μια πιο ήπια κατάσταση. Συνολικά, οι προβλέψεις δείχνουν ότι οι κλιματικές συνθήκες θα είναι λιγότερο ευνοϊκές για σοβαρές πυρκαγιές όπως αυτές που έπληξαν την περιοχή το 2020.

Παράλληλα με αυτές τις ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η αποψίλωση των δασών, ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στον Αμαζόνιο είναι σημαντικός, λέει η καθηγήτρια.

«Έχουμε ενδείξεις ότι η ξηρή περίοδος έχει αυξηθεί σε διάρκεια και οι σοβαρές ξηρασίες εμφανίζονται συχνότερα λόγω της φυσικής μεταβλητότητας που επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή».

ΠΗΓΗ: BBC