Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η κυβέρνηση δέχεται κριτική καθώς ‘’διατυμπανίζει διά των οργάνων της ότι ουδέποτε η Ελλάς ευρέθη εις καλλιτέραν θέσιν’’, ενώ τα γεγονότα του μετώπου φθάνουν στην Ελλάδα μέσω του ξένου Τύπου και η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ‘’φαίνεται παρασυρουμένη εις συμπαθείας και εκτίμησιν προς το κράτος του Κεμάλ’’.  Συγχρόνως, εγκαταλείπεται η πολιτική της ‘’αυτοτέλειας’’ και η Αθήνα φαίνεται πλέον ότι αναμένει τη συμβολή του ευρωπαϊκού παράγοντα για την επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς, αν και οι προθέσεις της δεν αποσαφηνίζονται…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Ο ΚΟΜΒΟΣ ΕΦΘΑΣΕ ΣΤΟ ΚΤΕΝΙ

«Η κυβέρνησις σιωπώσα και αφίνουσα τα δημοσιογραφικά αυτής όργανα να ομιλούν αντ’ αυτής, φαντάζεται ίσως ότι ουδεμίαν ευθύνην φέρει διά την αισχράν απόπειραν της εξαπατήσεως του δημοσίου φρονήματος. Απατάται όμως οικτρώς. […] Η βεβιαότης της καταστροφής, ήτις περιβάλλει το κράτος και το έθνος πανταχόθεν, το οδηγεί ολοταχώς προς την φοβεράν απόφασιν. Το ένστικτον της ζωής και της υπάρξεως ήρχισε να εξεγείρεται […] ‘’Παραμερίσατε άθλιοι! Διότι αλλοίμονον εις όλους σας. Η Ελλάς, δεν θα δεχθή ποτέ να ταφή ζώσα’’’»

• ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΤΑ ΛΑΦΥΡΑ ΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΜΑΣ
• ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

«Άρθρον της εγκρίτου Αμερικανικής εφημερίδος της Νέας Υόρκης ‘’Εφημερίς του Εμπορίου’’ […] Ήδη η μόνη πιθανότης ότι αι υποσχέσεις των Συμμάχων υπέρ των εν Τουρκία υποδούλων λαών θα τηρηθώσιν έγκειται εις τας νίκας του Ελληνικού στρατού κατά των Εθνικιστικών στρατευμάτων του Μουσταφά Κεμάλ. Θα ίδωμεν εάν οι Σύμμαχοι θα αρνηθώσιν ή ου την επιβαλλομένην εις τα Ελληνικά όπλα αμοιβήν»

ΕΘΝΟΣ

• ΤΟ ΜΕΓΑ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ

«Μόνον εν Ελλάδι εφεύρομεν την ‘’αυτοτέλειαν’’, περιφρονούντες το παν. Απητείτο λοιπόν σύντομος διπλωματική ενέργεια. Αλλά τι έκαμεν ο κ. Γούναρης διά να προπαρασκευάση το έδαφος διά την τοιαύτην διευθέτησιν; Ο στρατός ετερμάτισε το έργον του περιλάμπρως, αλλ’ η μετανοεμβριανή διπλωματία, η ανοίγουσα το στόμα της διά να ομιλήση, προτείνει μεθόδους κομπογιαννιτικάς, με τας οποίας φευ! Δεν δύνατια να τερματισθή η δημιουργηθείσα εν Μ. Ασία νόθος κατάστασις»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΕΝ ΕΓΓΡΑΦΟΝ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΔΕΣΩΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΛΑΜΨΙΝ ΤΗΣ ΛΟΓΧΗΣ

«Αλλά τώρα; Απαρνείται σκληρώς την αυτοτέλειαν η Κυβέρνησις ως άπιστος εραστής. Ούτε την ενθυμείται πλέον, ούτε συζητεί περί αυτής. Μέχρι πρό τινος ήτο εστραμμένη προς την Ανατολήν και είχε στηρίξει όλας της τας ελπίδας και όλα της τα σχέδια εις την ελληνικήν λόγχην. Τώρα είνε εξ ολοκλήρου εστραμμένη προς την Ευρώπην και εκείθεν αναμένει την λύσιν του δράματος»

• ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΝΕΟΙ 1320 ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΕΙΣ ΣΜΥΡΝΗΝ. ΟΛΑ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΙΔΕΙΞΙΣ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΕΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΙ
• ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΣΥΣΚΕΨΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΝ
• Η ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

«Ανεκοίνωσεν άραγε η Ελληνική Κυβέρνησις κατά τον ένα ή τον άλλον τρόπον την πρόθεσίν της ότι θεωρεί ήδη την στιγμήν εύθετον προς διπλωματικήν μεσολάβησιν προς τον σκοπόν συζητήσεων περί ειρήνης; Ή εβολιδοσκοπήθη προς τοιαύτην τινά κατεύθυνσιν η Κυβέρνησις υπό τινος των Μεγάλων Δυνάμεων;»

• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΡΑΜΜΗΝ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ. ΠΩΣ ΕΠΕΣΕ ΤΟ ΕΒΛΙ-ΦΑΚΙΛΙ. ΑΙ ΤΡΟΜΕΡΑΙ ΝΥΚΡΟΜΑΧΙΑΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Ο ΑΦΘΑΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΗΡΩΪΣΜΟΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΤΟ ΚΡΙΣΙΜΩΤΕΡΟΝ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ

«Οι Τούρκοι, απεθρασύνθησαν, αλλ’ ουδένα ώφειλε να εκπλήξη η αποθράσυνσις αυτών […] Αλλά διατί να μην αποθρσυνθούν και διατί να μη θορυβούν αναισχύντως εν Ευρώπη και διατί να μην αποπλανούν την κοινήν γνώμην, αφού αι ειδικαί υπηρεσίαι του υπνωτηρίου της οδού Φιλελλήνων απεδείσθησαν ανίκανοι να δημιουργήσουν φωτοβόλους εστίας αληθείας εν Ευρώπη, και αφού συνέβη το παράδοξον να μη δυνηθώμεν, όχι να διαφημίσωμεν, αλλά και να αγγείλωμεν καν τας νίκας μας;»

ΕΣΤΙΑ

• ΟΧΙ ΕΡΗΜΟΔΙΚΙΑΝ

«Η Κυβέρνησις των Αθηνών ‘’αναμένει’’. Αλλ’ αναμένει τι; Αν προσπαθήσωμεν να το μαντεύσωμεν, από τα εν τω Τύπω όργανά της, ευρίσκομεν ότι η Κυβέρνησις αναμένει :     1^ον) Εκδήλωσιν διαθέσων των Μ. Δυνάμεων προς μεσολάβησιν […] 2^ον) Να ζητήση ο Κεμάλ την μεσολάβησιν των Δυνάμεων προς τερματισμόν του πολέμου […] 3^ον) Να μάθη τας αντιλήψεις των Δυνάμεων περί της δυνατής ειρήνης […] Ο κ. Δ. Γούναρης πρέπει να γνωρίζη πολύ καλά ότι η ερημοδικία και η εκ ταύτης χρονοτριβή είνε ωφέλιμος μόνον εις τας κακάς υποθέσεις»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΑΝΑΝΗΨΑΤΕ

«Το περί της ‘’Νέας λύσεως του Βορειοηπειρωτικού ζητήματος’’ άρθρον του ‘’Παρατηρητού’’ του Λονδίνου, έρχεται λίαν επικαίρως να μας πληροφορήση δύο τινά: πρώτον την απώλειαν του ζητήματος της Βορείου Ηπείρου και δεύτερον τα αίτια της απωλείας ταύτης»

• ΤΑ ΧΘΕΣΙΝΑ ΕΠΙΣΗΜΑ ΔΕΛΤΙΑ. ΚΑΤΕΛΑΒΟΜΕΝ ΓΡΑΜΜΗΝ ΑΝΑΤ. ΤΟΥ ΣΙΒΡΗ ΧΙΣΣΑΡ. ΤΑ ‘’ΗΜΕΡ. ΧΡΟΝΙΚΑ’’ ΣΥΝΙΣΤΟΥΝ ΤΗΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΝ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΙΝ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ

«Πιθανώς ο εις ή ο άλλος εκ των μαχητών εν τη στιγμή της εξαντλήσεως να κάμη έκκλησιν προς τους Συμμάχους διά μεσολάβησιν. Αλλά προτού έλθη η στιγμή αυτή οι Σύμμαχοι έχουν την πολιτικήν των ετοίμην και φαίνεται εις ημάς βέβαιον ότι εν στοιχείον της πολιτικής πρέπει να είνε ότι οι Έλληνες δεν πρέπει να ενθαρρύνωνται πλειότερον όπως αναλάβουν βάρη τα οποία με όλον το θάρρος των και όλην την επιχειρηματικότητά των είνε τελείως ανίκανοι να βαστάσουν»

• ΕΝΙΚΗΣΑΜΕΝ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΩΣ. ΜΕ ΜΙΑΣ ΑΚΟΜΗ ΗΜΕΡΑΣ ΜΑΧΗΝ ΘΑ ΚΑΤΕΛΑΜΒΑΝΑΜΕΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΜΕ ΤΟ ΕΧΘΡΟΝ ΕΠΟΛΕΜΗΣΑΜΕΝ. Η ΔΥΝΑΜΙΣ, Η ΔΙΑΤΑΞΙΣ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ. ΤΑΓΜΑΤΑ ΕΦΗΒΩΝ ΚΑΙ ΟΡΧΟΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΙΣ ΕΡΓΟΝ! ΚΟΥΛΟΣ ΜΕΡΑΡΧΟΣ ΦΟΝΕΥΩΝ ΥΠΟΧΩΡΗΣΑΝΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΝ ΤΟΥ. ΤΑΦΟΝ ΕΣΚΕΨΕΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΑΓΓΑΡΙΟΝ Ο ΤΟΥΡΚΟΣ, ΑΛΛ’ ΕΠΕΣΕΝ Ο ΙΔΙΟΣ ΕΙΣ ΑΥΤΟΝ

ΠΡΩΙΝΗ

• ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΠΕΡΙ ΣΥΜΜΟΡΙΑΣ

«Ούτω μανθάνομεν, ότι το Βενιζελικόν κόμμα δεν απέθανεν, αλλ’ έχει λαμπρόν μέλλον, διότι είνε κόμμα δημιουργηθέν διά της θελήσεως του Λαού […] Το δε Βενιζελικόν κόμμα δεν απέθανε, εθανατώθη διά της χειρός του Ελληνικού Λαού. Διότι ουδείς δύναται να αρνηθή τούτο. Το Βενιζελικόν κόμμα επήγασεν εκ της Λαϊκής βουλήσεως και ενεδύθη το προσωπείον κόμματος ιδεολογικού. Αλλά μοιραίως, εις το κόμμα τούτο εισέβαλον αφανείς και περιφανείς τυχοδιώκται και ούτω από κόμματος πολιτικού, μετεβλήθη ολίγον κατ’ ολίγον εις πολιτικήν επιχείρησιν, εις μίαν συμμορίαν ληστών και εκβιαστών και κακούργων»

• ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΤΟ ΑΠΑΙΤΕΙ Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

«»Εγγίζομεν εις την υπερτάτην δικαίωσιν των αγώνων, τους οποίους γενεαί Ελλήνων έθρεψαν με το αίμά των. Δεν είνε δυνατόν να επιτραπή εις τους ευαρίθμους αυτούς ψυχοπαθείς ή κακοήθεις να θέσουν εν αμφιβόλω τον εθνικόν μας θρίαμβον με τας ατίμους διαδόσεις των […] Δύνανται, όσοι δεν εντρέπονται, να ψάλλουν και τον υιόν του Ψηλορείτη και την θυγατέρα του Ψηλορείτη. Αλλά τα βλάσφημα στόματα τα οποία ζητούν να σπείρουν τον πανικόν πρέπει να φιμωθούν διά παντός τρόπου. Το απαιτεί η σωτηρία της αγωνιζομένης Πατρίδος»

• ΕΙΣ ΤΑΣ ΝΕΑΣ ΧΩΡΑΣ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ‘’Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΣ’’

«Ούτως ελπίζει η Κυβέρνησις ότι θα επισπεύση την μεσολάβησιν των Δυνάμεων. Εννοείται ότι η πολιτική αύτη δεν είνε τι όπερ εβουλεύθη και απεφάσισεν η Κυβέρνησις, είνε η αντικειμενική κατάστασις των πραγμάτων, είνε το άπαν, όπερ αύτη δύναται να κάμη. Πόσον όμως οδυνηρόν είνε τούτο διά τον Ελληνικόν λαόν αδιαφορεί η Κυβέρνησις!»

ΣΚΡΙΠ

• ΟΙ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΑΙ ΑΠΕΦΑΣΙΣΑΝ ΝΑ ΜΗ ΔΕΧΘΟΥΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΙΝ
• ΑΙ ΝΥΚΤΕΡΙΝΑΙ ΣΥΣΚΕΨΕΙΣ ΔΙΑ ΤΟ ΔΑΝΕΙΟΝ
• ΑΞΙΟΣ Ο ΜΙΣΘΟΣ ΣΑΣ

«Διατί, κύριοι, αφού είχατε την πολύτιμον φιλίαν των Αφρικανών και η Ελλάς απήλαυε τον Βενιζέλον και εστερείτο τον Βασιλέα της (…) δεν κατωρθώσατε να επιτύχητε σεις την ειρήνην μετά του Κεμάλ; […] Διά τον απλούστατον λόγον ότι ο Κεμάλ ήτο δημιούργημα των ιδικών σας φίλων. Διότι ήτο όργανόν των επί της Τουρκίας, όπως ήτο ο Βενιζέλος επί της Ελλάδος. Διότι αμφότεροι ήσαν πλάσματα ενός και του αυτού συμφέροντος. Του συμφέροντος της συγχρόνου εκμεταλλεύσεως Ελλάδος τε και Τουρκίας»

• ΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΦΙΛΕΙΡΗΝΙΚΗ ΖΥΜΩΣΙΣ

«Οπωσδήποτε, από γενικωτέρας απόψεως, δεν φαίνεται δυσάρεστος η παρατηρουμένη ειρηνευτική προσπάθεια των Δυνάμεων, δεδομένου, ότι η μεν Ελλάς δεν έχει κανένα λόγον να προωθήση τον στρατόν της, εις μεγαλείτερα Μικρασιατικά βάθη, η δε Τουρκία αδυνατεί τελείως να μετακινήση τον στρατόν μας εκ των εδαφών, τα οποία κατέλαβε και στερρώς κατέχει. Επομένως δεν έχομεν παρά να αναμένωμεν ήσυχοι την εξέλιξιν της αρξαμένης ειρηνευτικής κινήσεως»