Αδύνατη. Τα μαλλιά πιασμένα πίσω. Μεγάλα μάτια, που δεν σκύβουν. Ίχνος μακιγιάζ στο πρόσωπο που, θα το έλεγες όμορφο, αν δεν το είχε σημαδέψει η δύσκολη, ολόκληρης της ζωής της, καθημερινότητα. Ένα παλιό ταγέρ τριμμένο μα καλά σιδερωμένο.
Περπατά στην σκλαβωμένη λεωφόρο Πατησίων με το βήμα σταθερό και το κορμί ίσιο. Κρατά μια τσάντα για τρόφιμα. Γνώριμο εξάρτημα επιβίωσης κείνες τις κατεχόμενες μέρες. Μια γυναικεία φιγούρα συνηθισμένη, μια συνηθισμένη σκλαβωμένη Κυριακή του ’42.
Κοντεύει 12 το μεσημέρι κι όλα πρέπει να γίνουν πριν τις 12 μεσημέρι.
Η τσάντα είναι ξέχειλη από το μόνο είδος “εν επαρκεία”. Άγρια χόρτα για να συμπληρωθούν, αν γίνεται, με λίγο χρυσοπληρωμένο λάδι στο τραπέζι.
Ιουλία Μπίμπα. Και κάτω από τα άγρια χόρτα, δέκα οκάδες άγριος θάνατος…
Είναι Κυριακή, 20 του Σεπτεμβρίου του1942. Η δωδεκάτη μεσημβρινή έχει παρέλθει . Όχι πολύ όμως. Οι λεπτοδείκτες δείχνουν μόλις το τρίτο λεπτό μετά τις 12…
Μια τρομακτική έκρηξη θρυματίζει την έπαρση του νικητή και τη θλίψη των σκλαβωμένων. Ένας παπάς, που, περαστικός στην Γλάδστωνος, τραυματίζεται από τα θραύσματα, όταν μαθαίνει την αιτία λέει «χαλάλι»…
Το κέντρο της Αθήνας συγκλονίζεται.
Οι δέκα οκάδες δυναμίτιδας που μετέφερε η Ιουλία Μπίμπα στην πλατεία Κάνιγγος έχουν τοποθετηθεί στο σημείο που έπρεπε από τους δύο επιτήδιους “τεχνίτες”της ομάδας …
Και έχουν πυροδοτηθεί. Κάτω από τα πόδια μιας ύδρας που κόντευε να γίνει Λερναία. Αλλά δεν πρόλαβε, γιατί η φωτιά από την βόμβα έκαψε όλα τα κεφάλια της ταυτόχρονα…
Στις 12 και τρία πρώτα λεπτά, το μεσημέρι της 20ης Σεπτεμβρίου του 1942, η πιο επικίνδυνη ελληνική ναζιστική οργάνωση, η “Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση” του γιατρού Σπύρου Στεροδήμου έπαψε να υπάρχει. Μαζί μ΄ αυτήν και ο κίνδυνος να ακολουθήσει η Ελλάδα την συλλογική ντροπή των άλλων κατεχομένων χωρών, να στείλει παιδιά της «γερμανοντυμένα» να πολεμήσουν για τον Αδόλφο στο Ανατολικό Μέτωπο.
Μα η Ελλάδα δεν είναι σαν τις άλλες κατεχόμενες χώρες. Έχει παλέψει πιο πολύ από όλες! Έχει ματώσει ήδη περισσότερο από όλες. Έχει νικήσει, έχει ηττηθεί, έχει πεθάνει από την Πείνα . Αλλά δεν έχει κατακτηθεί.
Κι ένας λαός που, αν και ηττημένος στο πεδίο της μάχης, νιώθει νικητής, γεννά πιτσιρίκια που, στις πρώτες νύχτες του, υποδέχονται τον κομιστή τους κατεβάζοντάς του τη σημαία από την Ακρόπολη: «Μπορεί να μ’ έβαλαν στα αίματα κι εκείνα τα παλικάρια που κατέβασαν τη γερμανική σημαία απ’ την Ακρόπολη τον Μάιο του ’41. Δεν μάθαμε ακόμα τ’ όνομά τους. Ίσως να μην το μάθουμε ποτέ. Θυμάμαι ότι εκείνη τη μέρα, εκείνο το σούρουπο, ανέβηκα πάνω στου Φιλοπάππου και κοίταζα τον βράχο απέναντι. Κοίταζα τον Παρθενώνα και σκεφτόμουνα: “Άραγε θα μπορέσω ποτέ να κάνω κι εγώ κάτι?”». Σημείωμα της Ιουλίας Μπίμπα, γραμμένο σε ένα κομμάτι χαρτί τουαλέτας, από την φυλακή, στη φίλη της Άννα.
Η Ιουλία Μπίμπα, η βομβίστρια της ΕΣΠΟ
Τέλειωσε τη σύντομη ζωής της λίγους μήνες μετά, σε μια καρμανιόλα στη Βιέννη, καταδικασμένη σε «θάνατο δια πελέκεως» από το Γερμανικό Στρατοδικείο. Μεγάλη τιμή για μια επαρχιωτοπούλα, που είχε έρθει από τη Σάμο στην Αθήνα, για μια “καλύτερη τύχη”. Δεν την βρήκε. Βρήκε την αγωνία για την καθημερινή επιβίωση.
Παντρεμένη συνειδητά με έναν εκ γενετής τυφλό, δούλευε παραδουλεύτρα στα πλουσιόσπιτα. Και τις Κυριακές βοηθούσε τον παπά της ενορίας στο Κουκάκι, στο Κατηχητικό. Γι’ αυτό ο Περρίκος και οι άλλοι της ΠΕΑΝ την φώναζαν η “δασκαλίτσα” μας…
Πιασμένη μετά την προδοσία του πανταχού και πάντοτε παρόντος Εφιάλτη. Για τα συνήθη της κατηγορίας αυτής των χαμερπών, “τριάκοντα αργύρια”. Για την ακρίβεια, στην περίπτωση, τρία . Τρεις χρυσές λίρες για το κεφάλι καθενός, της μικρής μα φονικής ΠΕΑΝ. Κι έτσι το κεφάλι που δεν έσκυψε κόπηκε…
Στη γκιλοτίνα
Κοντά δύο μήνες την περιέφεραν στα Βαλκάνια οι Τεύτονες για να μείνουν τυπικοί ως τό ΄χουν συνήθειο, στις επιταγές του Στρατοδικείου τους ,αλλά λαιμητόμο δεν εύρισκαν. Οι Βαλκάνιοι δεν κόβουν κεφάλια με “πολιτισμένους “ τρόπους… Και την πήγαν στη Βιέννη. Εκεί, σε έναν ομαδικό τάφο, με άλλους εκτελεσμένους, είναι θαμμένη. Η μαθητριούλα από τη Σάμο. Η παραδουλεύτρα από το Κουκάκι. Η “δασκαλίτσα” της “Πανελληνίας Ενώσεως Αγωνιζομένων Νέων”. Η βομβίστρια της ΕΣΠΟ.
Η ΕΣΠΟ
*Η ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ, στη συμβολή της Λεωφόρου Πατησίων με την οδό Γλάδστωνος, που επέφερε τον θάνατο 26 μελών της Ναζιστικής Οοργάνωσης και του ίδιου του αρχηγού της, αλλά και σημαντικού αριθμού Γερμανών στρατιωτικών, είναι ενέργεια κατ΄ απόλυτο τρόπο συγκρίσιμη με το Μεγαλείο του Γοργοπόταμου, αν και με διαφορετική σημειολογία.
Και οι δύο αποτελούν τις κατεξοχήν κορυφαίες πράξεις Αντίστασης στην Κατεχόμενη Ελλάδα και σηματοδοτούν, ομοίως, το έναυσμα για την γενίκευση του Αντάρτικου στις πόλεις και στην ύπαιθρο .
Με τον Γοργοπόταμο να σηματοδοτεί την ενιαία βούληση του Έθνους για Αγώνα και την προσήλωση στον κοινό συμμαχικό σκοπό για την εξόντωση του Ναζισμού, αλλά και να αποτυπώνει τη δυνατότητά του να παρατάξει στρατό και να δώσει μάχες σε ανοιχτό πεδίο, εντός της κατεχόμενης επικράτειας.
Και την Ανατίναξη της ΕΣΠΟ να προσθέτει κάτι ουσιώδες: Η έμπνευση, ο σχεδιασμός και η εκτέλεση του σαμποτάζ υπήρξαν καθαρά ελληνική υπόθεση χωρίς την συνδρομή ή παρότρυνση τρίτης δύναμης. Πράγμα που σημαίνει πως, με ή χωρίς τους Άγγλους, πάλι θα υπήρχαν “Γοργοπόταμοι”.
Και τα δύο γεγονότα θα έπρεπε να τιμώνται ταυτόχρονα και με την ίδια ένταση.
Όντας σε Ευρωπαικό επίπεδο, συγκρίσιμα και τα δύο μόνο με τον φόνο του Ράιχαρντ Χάιντριχ, του Γκαουλάιτερ της Τσεχίας και ενορχηστρωτή του Ολοκαυτώματος, από Τσέχους εκπαιδευμένους στη Βρετανία κομμάντος, στο κέντρο της Πράγας.
Και τα δύο σαμποτάζ, και η ΕΣΠΟ και ο Γοργοπόταμος, δικαίως προπαγανδίστηκαν σφόδρα από τον συμμαχικό Τύπο και απασχόλησαν μέρες τις εκπομπές του BBC και του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Μόσχας προς τις κατεχόμενες από τον Άξονα χώρες.
Η πρώτη «ηχηρή» πράξη αντίστασης
Αυτή η δεύτερη παράμετρος υπήρξε καταφανώς και η αιτία που το ήδη κραταιό ΕΑΜ αδίκησε την μικρή ΠΕΑΝ, καταδικάζοντας την ενέργειά της ως “προβοκάτσια”, αλλά έσπευσε κατόπιν στην έκδοση “πεπραγμένων” του στο Λονδίνο το 1943 να την χαρακτηρίσει ως δικό του έργο…
Για την ακρίβεια η Μπίμπα ήταν κομμίστρια της βόμβας. Στο ταπεινό της σπίτι στο Κουκάκι ο Αντώνης Μυτιληναίος, ο Σπύρος Γαλάτης κι ο Τάκης Μιχαηλίδης έφτιαξαν την φονική συσκευή. Εκεί, ο αρχηγός, ο Κώστας Περρίκος οργάνωσε το χτύπημα. Η Ιουλία ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στην Οργάνωση.
Ποιά Οργάνωση; Δεν ήταν Οργάνωση. Ήταν ομάδα Αντάρτικου Πόλης, που ίδρυσε μη αντέχοντας την “απλή” κατασκοπεία ο Περρίκος, μέλος ήδη του “Όμηρου”.
Βενιζελικός αξιωματικός της Αεροπορίας. Απότακτος ακριβώς ως “Βενιζελικος”. Επανήλθε στην Αεροπορία το ‘40 και μετά την κατάρρευση ξεκίνησε τον “δικό του πόλεμο”. Με την ΠΕΑΝ. Την “Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων”.
Την ΠΕΑΝ κατέδωσε στους Γερμανούς ένας υπενομωτάρχης, μέλος της, που ατίμασε την στολή του με αντάλλαγμα όντως χρυσές λίρες. Τον έλεγαν Πολύκαρπο Νταλιάνη. Λίγες μέρες μετά την προδοσία τον παγίδευσαν μέλη του “Ομήρου”(από τον οποίο προήλθε η ΠΕΑΝ). Τον εκτέλεσαν χτυπώντας τον στο κεφάλι απανωτά με σφυρί. Και πέταξαν το σώμα του σ ένα φρεάτιο στον Πειραιά. Το τραγικό είναι πως μέχρι πρόσφατα οι συγγενείς του τον θεωρούσαν ήρωα, εκτελεσμένο από τους Γερμανούς…
Από τα μέλη της ΠΕΑΝ που συνελήφθησαν μετά την προδοσία, τον Νοέμβριο του 42, καταδικάστηκαν σε θάνατο ο Κώστας Περρίκος, ο Σπύρος Γαλάτης και η Ιουλία Πίμπα. Ο άνθρωπος που πυροδότησε την βόμβα, ο Αντώνης Μυτιληναίος, κατάφερε να δραπετεύσει και να ενταχθεί στο Στρατό της Μέσης Ανατολής. Η Αικατερίνη Μπέση καταδικάστηκε σε ισόβια. Ο Γαλάτης γλύτωσε την εκτέλεση, καθώς η οικογένεια του δωροδόκησε (το χρήμα ουδείς εμίσησε) Γερμανούς αξιωματούχους. Στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης .Επιβίωσε και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1945. Η 17χρονη εβραιοπούλα Στάμω Μπατίνου καταδικάστηκε σε φυλάκιση 15 ετών και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ως “ποινική” διέλαθε του τέλους των ομοθρήσκων της και επέστρεψε ομοίως στην Ελλάδα.
Ο Κώστας Περρίκος τουφεκίστηκε στην Καισαριανή στις 4 Φεβρουαρίου του 1943. Αντιμετώπισε με τέτοια αξιοπρέπεια το εκτελεστικό απόσπασμα, ώστε υποχρέωσε τον επικεφαλής αξιωματικό να γράψει στην αναφορά: ”Πέθανε ως ήρωας”. Ομοίως, με τη στάση του, είχε υποχρεώσει τους παριστάμενους Γερμανούς αξιωματικούς, πριν το παράγγελμα “πυρ”, να τον χαιρετίσουν στρατιωτικά.
*Τα σημειώματα από την φυλακή της Ιουλίας Μπίμπα αξίζει να διαβαστούν σε ένα εξαιρετικό κείμενο που δημοσίευσε στην Huffington Post, στην επέτειο των 74 χρόνων από το σαμποτάζ, η Τέτη Σώλου.
*Η ΕΣΠΟ ανατινάχτηκε στις 20 Σεπτεμβρίου του 1942. Οι φωτογραφίες και το περιβραχιόνιο της ΠΕΑΝ προέρχονται από το αρχείο του Γεωργίου Σιούλα.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος