“Σοσιαλισμός”, η λέξη με τη μεγαλύτερη αναζήτηση – Ο ρόλος ενός αμερικανού πολιτικού

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, το αμερικανικό λεξικό Merriam-Webster ανακοινώνει τη λέξη η οποία αναζητήθηκε περισσότερο από κάθε άλλη τη χρονιά που τελειώνει. Την περασμένη χρονιά ήταν η λέξη “κουλτούρα”. Φέτος, η λέξη “σοσιαλισμός” είναι αυτή που προκάλεσε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Και ο αμερικανός Μπέρνι Σάντερς, ο υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών, έχει παίξει έναν ρόλο.

“Η λέξη «σοσιαλισμός» βρίσκεται κοντά στην κορυφή της διαδικτυακής έκδοσης του λεξικού μας εδώ και αρκετά χρόνια”, λέει ο συντάκτης περιεχομένου Πίτερ Σοκόλοφσκ στη βρετανική εφημερίδα Guardian. “Φέτος, όμως, οι αναζητήσεις για τη λέξη αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο με αφετηρία την καμπάνια του Ιουλίου του Μπέρνι Σάντερς, παρέμειναν ψηλά στη διάρκεια των επόμενων μηνών, και εκτοξεύτηκαν πάλι μετά το πρώτο ντιμπέιτ των Δημοκρατικών τον Οκτώβριο.”

Τον Νοέμβριο, ο ανεξάρτητος γερουσιαστής από το Βερμόντ Μπέρνι Σάντερς προχώρησε σε μια κίνηση που έκανε πολλά φρύδια να υψωθούν. Πήγε στο ιδιωτικό ερευνητικό πανεπιστήμιο της Τζορτζτάουν στην Ατλάντα, τον πιο παλιό ιησουιτικό θεσμό ανώτατης εκπαίδευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και από εκεί, γράφει η αμερικανική ιστοσελίδα “The Atlantic”, διακήρυξε αυτό που πολλοί ονόμασαν “σοσιαλιστικό μανιφέστο” του. Ο ενθουσιασμός για την αναμενόμενη ομιλία του αμερικανού πολιτικού ήταν τόσο μεγάλος, ώστε πολλοί περίμεναν στην ουρά από τα ξημερώματα έξω από την αίθουσα της εκδήλωσης για να προλάβουν να κλείσουν θέση. Ούτε η βροχή στάθηκε αρκετή για να τους εμποδίσει. “Ήθελα τόσο πολύ να έρθω. Φρόντισα να μη χάσω ούτε ένα μάθημα στη διάρκεια του εξαμήνου, ώστε αν συνέβαινε κάτι τέτοιο να μπορούσα να έρθω”, έλεγε εκείνη τη μέρα η 19χρονη φοιτήτρια Σόνια Έρχακ.

Σε μια κατάμεστη αίθουσα ενός από τα πιο γνωστά πανεπιστήμια τω Ηνωμένων Πολιτειών, ο Μπέρνι Σάντερς παρουσίαζε με πάθος επί μία ώρα το δικό του -αμερικανικό- όραμα σοσιαλισμού: τον “αγώνα κατά της αδικίας που είναι ριζωμένη στην αμερικανική πολιτική παράδοση”.

Μάλλον ασυνήθιστο στιγμιότυπο για μια χώρα που προσεγγίζει τη λέξη “σοσιαλισμός” τουλάχιστον με δυσπιστία, συνδέοντάς τη συνήθως με τη Σοβιετική Ένωση. Ακόμη περισσότερο επειδή ο αμερικανός πολιτικός επέλεξε να στείλει το μήνυμά του από ένα “πανεπιστήμιο της ελίτ”. Η κίνηση εξέπληξε πολλούς. Όπως και η επιλογή του Σάντερς να μιλήσει σε Ευαγγελικό Πανεπιστήμιο στη Βιρτζίνια. Το αμερικανικό περιοδικό New Yorker εξηγεί: “Ο Σάντερς δεν προτιμά να μιλά με ανθρώπους που μοιράζονται τις απόψεις του. Απολαμβάνει την ευκαιρία να μπει στο έδαφος του εχθρού.”

Δε θα είναι εύκολο, σημειώνεται στο άρθρο του “The Atlantic”, για τον Μπέρνι Σάντερς να αποκαταστήσει μια λέξη που έχει διασυρθεί επί μακρόν στην αμερικανική κουλτούρα. “Υπάρχει μια κίνηση προς τα εκεί, όμως, πιστεύω ότι θα είναι αργή και σταδιακή”, λέει ο πρωτοετής φοιτητής Κρίστιαν Μέσα, ένας από τους πολλούς που περίμεναν στην ουρά για να ακούσουν τον Σάντερς.

Σε sites όπως το Reddit και το Twitter, λέει στο New Yorker μια υποστηρικτής του αμερικανού πολιτικού, κυκλοφορούν βίντεο στα οποία ο Σάντερς εξηγεί γιατί αυτοπροσδιορίζεται ως σοσιαλιστής, και τι σημαίνει για αυτόν, με ένα πολύ θετικό τρόπο. Το μήνυμά του φαίνεται ιδιαίτερα ισχυρό σε νέους που αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα. Μία από αυτούς, είπε στο αμερικανικό περιοδικό για την ίδια και τον άντρα της:

“Έχουμε ένα σπίτι, και οι δύο αποφοιτήσαμε από το κολέγιο, δουλεύουμε πάνω από σαράντα ώρες την εβδομάδα, και μετά βίας μπορούμε να βάλουμε πετρέλαιο για να ζεσταθούμε τον χειμώνα. Δεν έχουμε καταθέσεις, και δεν έχουμε κανέναν τρόπο να αντιμετωπίσουμε οικονομικά οτιδήποτε απρόοπτο. Και έπρεπε κάποιος να μου θυμίσει ότι δε θα έπρεπε να είναι έτσι.”

Το New Yorker έγραφε στις 12 Οκτωβρίου ότι αν κάποιος παρακολουθούσε μια ομιλία του Μπέρνι Σάντερς, θα ξαφνιαζόταν από δύο πράγματα: από το πόσα μη-λευκά πρόσωπα θα έβλεπε, και από το πόσο πολλούς νέους θα συναντούσε να περιμένουν να ακούσουν ένα πολιτικό 73 χρόνων. “Μιλάει για τις αδικίες σε βάρος των εργαζόμενων ανθρώπων εξαιτίας της ανισοκατανομής του εισοδήματος, για περισσότερα από σαράντα χρόνια.”

Πολλοί θεωρούν απίθανο να εκλεγεί πρόεδρος ένας αυτοπροσδιοριζόμενος σοσιαλιστής. Όχι όλοι. Το πανεπιστήμιο του Ιλινόι τον φέρνει νικητή των εκλογών του 2016, και επόμενο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Πώς; Το πανεπιστήμιο του Δυτικού Ιλινόι κάνει έναν χρόνο πριν από τις εκλογές την πιο γνωστή στη χώρα τεχνητή προσομοίωση της εκλογικής αναμέτρησης. Συμμετέχουν χιλιάδες φοιτητές, υπό την επίβλεψη του καθηγητή Πολιτικών Επιστημών Ρίτσαρντ Χάρντι, και η διαδικασία γίνεται “στα βήματα” της πραγματικής, γράφει το αμερικανικό NBC Chicago. Τον περασμένο μήνα, η προσομοίωση της αναμέτρησης του 2016, έφερε αντιπάλους τον Μπέρνι Σάντερς και τον Τζεμπ Μπους, με τον πρώτο να κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 49% έναντι 38% του δεύτερου. Η προσομοίωση του 2007 και του 2011 είχε προβλέψει σωστά τα αποτελέσματα των εκλογών του 2008 και του 2012.

Η διαμάχη για μια λέξη

[blocktext align=”right”]”Η Αμερική σήμερα είναι η πιο πλούσια χώρα στην ιστορία του κόσμου. Όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το ξέρουν, δεν το αισθάνονται, δεν το βλέπουν -επειδή σχεδόν όλος ο πλούτος βρίσκεται στα χέρια των λίγων” (από ομιλία του Μπέρνι Σάντερς στο Πόρτλαντ)[/blocktext]Στην αμερικανική πολιτική ιστοσελίδα Politico, αρθρογράφος αναρωτιόταν πριν από λίγους μήνες αν ο Μπέρνι Σάντερς είναι μόνο κατ΄όνομα σοσιαλιστής. “Στο επίκεντρο πολλών συζητήσεων  στον κατάμεστο συνεδριακό χώρο για τον Σοσιαλισμό 2015“, έγραφε η ιστοσελίδα, “βρέθηκε η καμπάνια του αυτοπροσδιοριζόμενου ως σοσιαλιστή Μπέρνι Σάντερς. Οι εθνικές πολιτικές συζητήσεις για τον γερουσιαστή από το Βερμόντ γενικά επικεντρώνονται στο αν βρίσκεται υπερβολικά κοντά στο άκρο της αριστεράς, αλλά η ερώτηση για τους συνέδρους, ήταν αν ο Σάντερς είναι υπερβολικά συντηρητικός για να έχει την υποστήριξή τους”. Για τον εκδότη του μαρξιστικού-σοσιαλιστικού περιοδικού Jacobin Μπασκάρ Σουνκάρα, “ο Σάντερς μετακινεί τη συζήτηση προς τα αριστερά, και κινητοποιεί ένα απρόσμενα μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Θέλω να πάρω το ρίσκο να προσεγγίσουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους που νιώθουν άνετα να στηρίξουν έναν αυτο-χαρακτηριζόμενο σοσιαλιστή υποψήφιο”.

Ο Σουνκάρα ήταν ένας από τους 50 και πλέον ακτιβιστές, κυρίως από το κίνημα Occupy Wall Street, που συγκρότησαν πλατφόρμα στήριξης του Μπέρνι Σάντερς. Βρέθηκε στο ίδιο πάνελ προβληματισμού για την περίπτωση Σάντερς, με τον Άσλει Σμιθ, μέλος του International Socialist Review. Σε άρθρο του στην ιστοσελίδα του Socialist Worker, ο Σμιθ τασσόταν υπέρ μιας αυτόνομης καθόδου του Σάντερς στις προεδρικές εκλογές, και έγραφε, “οδηγώντας φιλελεύθερους και αριστερούς  σε ένα Δημοκρατικό Κόμμα με του οποίου τις πολιτικές υποστηρίζει ότι διαφωνεί, ο Σάντερς -άσχετα από το πόσο επικριτικός θα μπορούσε να είναι για τη Χίλαρι Κλίντον- λειτουργεί ως το αντίθετο μιας «εναλλακτικής»“.

Στις ομιλίες του ανεξάρτητου πολιτικού από το Βερμόντ, ο κόσμος εξακολουθεί να συρρέει. Σε τέτοιο βαθμό, που εκπλήσσει και τον ίδιο. Όπως είπε μιλώντας στο New Yorker για μια εκδήλωση στη Μινεάπολη, “έμεινα άφωνος. Καθώς οδηγούσαμε είδα τις ουρές  των ανθρώπων να ξετυλίγονται σαν φίδι, και είπα “Τι είναι αυτό; Έχει αγώνα φούτμπολ;”

Στους κύκλους των Δημοκρατικών, πολλοί θεωρούν ότι η Αμερική απλά δεν πρόκειται να στείλει έναν σοσιαλιστή στις αίθουσες του Λευκού Οίκου. Και επικρίνουν τον Σάντερς, επειδή δεν αποκηρύσσει τη λέξη, παρότι ο ίδιος φαίνεται να “μαγνητίζει” μεγάλα πλήθη. Παραβλέποντας, ίσως, την πιθανότητα να μαγνητίζει τα πλήθη, ακριβώς επειδή χρησιμοποιεί αυτή τη λέξη.

πηγές: Guardian, The Atlantic, New Yorker, Politico, NBCChicago, Socialist Worker

φωτογραφίες: ΑΠΕ/ΜΠΕ