Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τρίτη 2 Νοεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η εκκένωση της Κιλικίας από τα γαλλικά στρατεύματα, στη βάση της γαλλοκεμαλικής συνθήκης, θα ολοκληρωθεί την 1^η Ιανουαρίου σύμφωνα με τον ξένο Τύπο και ‘’ήδη άτακτοι Κεμαλικοί εισέρχονται από τούδε εις τας πόλεις’’. Οι χριστιανικοί πληθυσμοί σφάζονται, ουδείς αντιδρά. ‘’Πολιτική εγκολπώσεως σφαγέων, πολιτική δολοφόνος των φίλων της, πολιτική εξοντώσεως των Χριστιανών της Ανατολής (…) τοιαύτη εξειλίχθη ήδη η Γαλλική πολιτική’’…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Η δε εσωτερική κατάστασις, εις ην διατελεί ήδη η Μεγάλη Βρεταννία, παλαίουσα διά την διευθέτησιν ζητημάτων απειλούντων αυτήν την ασφάλειαν της ισχυροτάτης Δυνάμεως και επί πλέον αι εξωτερικαί περιπλοκαί, αίτινες ημπόδισαν μέχρι τούδε την μονιμοποίησιν του διεθνούς μεταπολεμικού καθεστώτος, εξηγούν αρκούντως τας φιλειρηνικάς διαθέσεις της Βρεταννικής δημοσίας γνώμης, αι οποίαι είνε αδύνατον ν’ αφίνουν ανεπηρέαστους και τους κυβερνώντας»

• ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΙΝΕ ΠΛΕΟΝ ΚΡΑΤΟΣ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΗΘΙΚΗ ΕΞ ΕΝΣΤΙΚΤΟΥ

«Αναδημιουργία τόσης εκτάσεως, οίαν επρογραμμάτισεν αυτήν η νοεμβριανή θέλησις, δεν είνε έργον, όπερ δύναται να συντελεσθή εις βραχύ διάστημα. Η επιβολή της ηθικής, ην διεδήλωσεν η νοεμβριανή ψήφος, είνε ολοκληρωτική και πάντες αισθάνονται αυτήν εξ ενστίκτου. Ουδείς θα δυνηθή ποτέ ν’ αντιδράση εις την κυριαρχίαν της. Και ο πολιτικός βίος θα ρυθμισθή και θα διαμορφωθή συμφώνως προς τας επιταγάς αυτής. Τα πρόσωπα είνε ανίσχυρα να αντιδράσουν»

• Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ

ΕΘΝΟΣ

• ΑΙ ΕΚ ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

«Δύναται ούτως ο κ. Γούναρης, εναντίον του οποίου αναμφισβητήτως βοά ο τόπος, δύναται ν’ αποφασίζη κατά βούλησιν, μόνος αυτός επί τοιούτων υπερτάτων εθνικών ζητημάτων; Πρέπει να παραμένη εν τω σκότει ο Λαός, να κάμνη δ’ ό,τι θέλει ο κ. Γούναρης και να παρουσιάζη είτα τετελεσμένα γεγονότα; Θα ενασκήση ούτως ο κ. Γούναρης την απολύτως ανεξέλεγκτον πολιτικήν του, ήτις οδηγεί αείποτε εις ανεπανόρθωτα κακά;»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΣΟΒΑΡΩΤΑΤΗ ΑΠΕΙΛΗ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ. ΘΑ ΑΝΑΛΑΒΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ ΔΡΑΣΕΩΣ
• ΕΝ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ

«Δυστυχώς ο δυτικός κεφαλαιοκρατισμός, ο οποίος κυριαρχεί, διψά από επιχειρήσεις και μόνον από επιχειρήσεις, και επειδή φρονεί, ότι μόνον ο Τούρκος είνε κατάλληλος εις το παραχωρείν εκμεταλλεύσεις άνευ όρων, κρίνει ότι είνε ανάγκη ν’ ανακτήση τα εδάφη του, τα οποία εμόλυνεν επί τόσους αιώνας με το αίμα εκατομμυρίων υπηκόων του. […] Ούτω η κοινή γνώμη του πεπολιτισμένου κόσμου εμφανίζεται υπόδουλος της κεφαλαιοκρατικής και Κεμαλικής προπαγάνδας, και διά τούτο δεν θα συγκινηθή διόλου όσαι και αν γίνουν νέαι σφαγαί»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΝΕΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ
• Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ

«Διότι αντιλαμβάνονται με τον αέρα του αίματος, τον οποίον αναπνέουν, ότι η ώρα της ειρήνης –την οποίαν τις δεν θέλει ταχείαν, έντιμον και δικαίαν, ειρήνην όχι προδοσίας- ακόμη δεν εσήμανε, αλλ’ ότι τουναντίον δύναται και πάλιν να ηχήση η σάλπιγξ του πολέμου, ήτις άλλως τε δεν παύει ν’ αντηχή καθ’ όλην την απέραντον γραμμήν του Μετώπου. […] Η Κυβέρνησις, εάν δεν θέλη να υποστή νέον τινα δυσάρεστον αιφνιδιασμόν κατά το στάδιον της διπλωματικής της προσπαθείας, ας λάβη εγκαίρως τα μέτρα της»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΕΞΟΝΤΩΣΙΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

«Οι Αρμένιοι, οι Έλληνες και οι Τούρκοι της Κιλικίας επροδώθησαν από τους Γάλλους, κατά τον πλέον άνανδρον και σκληρότερον τρόπον. Διότι δεν εγκατελείφθησαν μόνον εις την τύχην των, αλλά παρεδόθησαν εις την σφαγήν.[…] Εάν εις την πολιτικήν τούτο λέγεται προδοσία, εις την κοινωνικήν ζωήν χαρακτηρίζεται ως το ταπεινότερον των κακουργημάτων. Προηγούμενον τοιούτον εις την πολιτικήν ζωήν των πολιτισμένων Λαών δεν υπάρχει»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ

«Είνε αισθητή εξ ίσου εν Λονδίνω και εν Παρισίοις η ανάγκη, όπως το ταχύτερον λήξουν όλαι αι εκκρεμότητες αι προκαλούσαι εκάστοτε κλονισμούς διαταράσσοντας την γενικήν αρμονίαν σκέψεων, ήτις μόνη θα εφασφαλίση την γαλήνην εις τας δύο Κυβερνήσεις, τας αρκετά εσωτερικά ζητήματα εχούσας απαιτούντα αμείωτον την προσοχήν των. Και η Ελληνική Αποστολή διά δεξιάς και νοήμονος ενεργείας δύναται να υπηρετήση την ανάγκην ταύτην, εξυπηρετούσα συγχρόνως και το ιδικόν της ζήτημα»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΘΡΑΣΕΙΝ ΧΡΗ…
• Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΟΓΑΛΛΙΚΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΣ. ΤΙ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΝΑ ΚΑΜΟΥΝ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΑΝ ΔΕΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΘΟΥΝ. ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΗΡΧΙΣΑΝ ΝΑ ΣΦΑΖΟΥΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΙΛΙΚΙΑΝ

«Ήδη άτακτοι Κεμαλικοί εισέρχονται από τούδε εις τας πόλεις. Πολλοί Αρμένιοι εργάται, εργαζόμενοι εις την γέφυραν των Αδάνων, εσφάγησαν. Δέον να τονισθή, ότι αρμένιοι στρατιώται επολέμησαν υπό τους Γάλλους εναντίον τούρκων, και ότι, κατά την διάρκειαν της Γαλλικής κατοχής εν Κιλικία από του πολέμου και εντεύθεν, 25 χιλιάδες Αρμένιοι εσφάγησαν υπό των τούρκων»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ‘’ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΕΥΡΕΘΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΙΣ’’ – ΑΡΘΡΟΝ ΤΟΥ ΑΓΓΛΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ‘’ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ’’

«Αλλά ακόμη και αν οι Έλληνες στρατιώται δείξουν την απαιτουμένην αντοχήν, η Ελληνική κυβέρνησις δεν θα επαναλάβη τας εχθροπραξίας εάν δεν εξασφαλίση σημαντικόν δάνειον. Ακόμη και εάν ούτως συμβή αι πιθανότητες επιτεύξεως οριστικής λύσεως δεν θα καταστούν περισσότεραι αφ’ ότι είνε ήδη. […] Τα μεταξύ Ελλάδος και Συμμάχων περασμένα θα μείνουν περασμένα. Με την τυπικήν αναγνώρισιν του Βασιλέως Κωνσταντίνου και με την υπόσχεσιν δανείου, η αποστολή του κ. Γούναρη δεν ήθελε θεωρηθή ως γενομένη εις μάτην»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• Η ΕΚΚΕΝΩΣΙΣ ΤΗΣ ΚΙΛΙΚΙΑΣ

«Ο ίδιος αρθρογράφος παρατηρεί, ότι η Γαλλική δημοσία γνώμη άρχεται αντιλαμβανομένη, ότι η Γαλλο-Κεμαλική συνεννόησις αποτελεί παραβίασιν των υποχρεώσεων των Μ. Δυνάμεων απέναντι των Χριστιανικών μειονοτήτων της Μ. Ασίας, ήτις παραβίασις θίγει την Γαλλικήν συνείδησιν»

ΠΑΤΡΙΣ

• Ο ‘’ΤΥΡΑΝΝΟΣ’’ ΤΩΝ ΤΥΡΑΝΝΩΝ !

«Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αληθώς δεν υπήρξε μόνον ‘’τύραννος’’. Αλλά και ‘’τύραννος’’ τω ν τυράννων! Τούτο είναι αληθές, τούτο είναι βέβαιον. ‘’Τύραννος’’, ο οποίος μίαν ημέραν εκλήθη διά πρωτοφανούς δημοψηφίσματος του Ελληνικού Λαού διά να έλθη από την κρήτην και να ‘’τυραννήση’’ την Ελλάδα»

• 1^Η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1920. 1^Η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1921

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΜΑΣ ΕΝ ΑΓΓΛΙΑ

«Η επίδρασις της Αγγλογαλλικής έριδος επί του καθόλου Ανατολικού ζητήματος, συνεπώς και του Ελληνικού, είναι προφανής. Η δε αγγελομένη νέα παράτασις της εν Λονδίνως παραμονής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας αποδεικνύει ότι η νέα των πραγμάτων εξέλιξις κατέστησεν αναγκαίαν την συνέχισιν των εν Αγγλία συνομιλιών»

• ΜΕ ΑΝΗΣΥΧΙΑΝ ΒΛΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ. ΔΥΟ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΑΛΗ ΚΕΜΑΛ

‘’ΝΑ ΠΕΤΑΞΩΜΕΝ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑΝ ΑΛΛ’ ΑΝ ΔΕΝ ΤΟ ΚΑΤΟΡΘΩΣΩΜΕΝ ΤΟΤΕ ΤΙ ΚΑΜΝΟΜΕΝ;’’

ΠΡΩΪΝΗ

• ΕΝΑ ΤΕΡΠΝΟΝ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

«Μία βενιζελική εφημερίς, η ‘’Πατρίς’’ συγγράφει τερπνόν μυθιστόρημα επί της ανατροπής του Βενιζελισμού και της φυγής του Βενιζέλου εξ Ελλάδος. […] Ο Ελληνικός Λαός σήμερον γνωρίζει καλώς, ότι εξερρίζωσε τους οδόντας της Βενιζελικής τίγρεως και ή αποστρέφει το πρόσωπον προ των ψευδολογιών του Βενιζελισμού ή φαιδρύνεται προ του ύψους των μυθευμάτων του»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

«Η 1^η Νοεμβρίου απέκτησε δικαιώματα επί των τίτλων της Ιστορίας και ιερά και απαράγραπτα. Θρίαμβος της ελευθερίας εθεωρήθη και τιμάται και γεραίρεται η 1^η Ιουλίου ως εθνική εορτή των Γάλλων, διότι τότε πολιορκηθείσα εξεπορθήθη η Βαστίλλη. Αλλά τι είνε η Βαστίλλη, το περιωρισμένον εκείνο φρούριον των Παρισίων, απέναντι της τριετούς πολιτικής περιόδου, ην διήνυσεν η Ελλάς, μεταβληθείσα όλη από άκρου εις άκρον εις μίαν Βαστίλλην;»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΡΓΑΤΕΣ, ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΜΕ ΚΑΘΕ ΘΥΣΙΑ ΤΗΝ ΡΩΣΣΙΑ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤ
• Η 1^Η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΡΓΑΤΑΙ

«Και όμως ο εργατικός πληθυσμός της Ελλάδος ηπατήθη εκ νέου την περίφημον αυτήν 1^ην Νοεμβρίου των Τυραννομάχων. Και ηπατήθη κατά τον χυδαιότερον τρόπον. […] Είμεθα παρά το πλευρόν του λαού αυτού, ο οποίος απατάται. Διότι ο λαός αυτός μας ανήκει, είνε ιδικός μας. Και τον λαόν αυτόν θα τον διαμφισβητήσωμεν ακλόνητος προ των θυσιών, και θα τον αφυπνίσωμεν. Όταν επιτύχωμεν αυτό, τότε ο λαός θα εορτάση την πραγματικήν του απελευθέρωσιν»

ΣΚΡΙΠ

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΓΚΤΩΝΟΣ
• ΕΥΟΙΩΝΟΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΙΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
• ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑΧΕΙΑ ΛΥΣΙΣ

«Και εξ άλλων γεγονότων, αλλά και εκ των προχθεσινών εκδηλώσεων του λαού, λαού ενθουσιώδους, πειθαρχικού και εμμένοντος ακλονήτως εν ταις πεποιθήσεσιν αυτού, η Κυβέρνησις δύναται να εννοήση ότι διαχειρίζεται μίαν μεγάλην δύναμιν, την αυταπάρνησιν του λαού, την οποίαν δύναται να χρησιμοποιήση ως μέγα κεφάλαιον, όπως δώση εν τέλος εις την εξωτερικήν περιπέτειάν μας»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΔΙΑΣΚΕΨΙΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΓΚΤΩΝΟΣ

«Διά τούτο πολύ φοβούμεθα ότι και η Διάσκεψις της Βασιγκτώνος, όπως και η Κοινωνία των Εθνών, δεν είνε παρά ουτοπίαι, εις τας οποίας συνήθως ρέπει η πολύ απογοητευμένη εκ των συμφορών ανθρωπίνη ψυχή»

• ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΓΟΡΑ ΝΑΥΛΩΝ