Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η παραίτηση Μπριάν από την πρωθυπουργία της Γαλλίας, δημιουργεί νέα δεδομένα στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η αντικατάστασή του από τον Πουανκαρέ ‘’είνε φυσικόν να σημαίνη αύξησιν της γαλλικής αδιαλλαξίας εις το ζήτημα της αναγνωρίσεως του Κωνσταντίνου […] και επέκτασιν του φιλοκεμαλισμού της γαλλικής πολιτικής’’.  Η παραίτηση Μπριάν θεωρείται ότι απομακρύνει την προοπτική επίτευξης λύσης στο Ανατολικό…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΥΠΟ ΜΙΑΝ ΜΟΝΟΝ ΕΠΙΦΥΛΑΞΙΝ

«Εάν δε διεπράχθησαν σφάλματα σχόντα ως συνέπειαν την καταβολήν θυσιών βαρειών και ακάρπων, η αναγνώρισις τούτων δεν είνε δυνατόν βεβαίως να οδηγήση τον Ελληνικόν λαόν εις την αξίωσιν όπως υποβληθή και εις νέας θυσίας, καθώς υπεστηρίχθη μετά μοναδικής αφελείας, αλλ’ εις το ακριβώς αντίθετον συμπέρασμα, εις την αξίωσιν δηλονότι όπως εκ παντός τρόπου επιδιωχθή η αποφυγή αυτών. Και την αξίωσιν ταύτην της κοινής γνώμης προς άμεσον αποκατάστασιν της ειρήνης υπό μίαν και μόνην επιφύλαξιν, υπό την επιφύλαξιν της εξασφαλίσεως των Μικρασιατικών πληθυσμών, έχομεν την πεποίθησιν, ότι πιστώς διερμηνεύσαμεν πάντοτε από των στηλών αυτών»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΙΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ. ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΠΟΤΗΡΗΤΕΙΑΣ;

«Κόμμα με τόσον ένδοξον ιστορίαν, ως το κόμμα των φιλελευθέρων, και με τόσον πλούσιον περιεχόμενον εις ποικίλην δημιουργίαν ουδόλως πρέπει να διστάζη να ομολογήση τα μικρά ή μεγάλα σφάλματα της διοικήσεως αυτού, ούτε να προσπαθή καν να δικαιολογήση αυτά ως μοιραίαν συνέπειαν εκτάκτως ανωμάλων περιστάσεων. Μία ειλικρινής ομολογία μαρτυρούσα τας χρηστάς προθέσεις του κόμματος είνε και το συντελεστικώτερον μέσον να διαλύση τελείως τας παρεξηγήσεις»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΟΙ ΑΛΥΤΡΩΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΤΑΔΙΩΚΟΝΤΑΙ ΑΝΑ ΤΑ ΟΡΗ. ΕΚΑΤΟΝ ΕΣΦΑΓΗΣΑΝ – ΕΠΤΑΚΟΣΙΟΙ ΣΥΝΕΛΗΦΘΗΣΑΝ
• ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

«Αλλά σκεπτόμενοι και αισθανόμενοι ως Έλληνες και ατενίζοντες προς το ελληνικόν έθνος από περιωπής και βλέποντες τους κινδύνους υφ’ ων περιβάλλεται, και τας ανάγκας με τας οποίας περιζώνεται θλιβόμεθα βαθύτατα, ότι διά τοιούτων μέσων διασπάται η εθνική ενότης, διά να μη είνε δυνατόν να διατηρηθή η Ελλάς ελευθέρα, ούτε ως μεγάλη ούτε ως μικρά Ελλάς»

• ΤΙ ΕΙΝΕ ΤΟ ΛΕΓΟΜΕΝΟΝ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ;

ΕΜΠΡΟΣ

Η εφημερίδα κυκλοφορεί με το μισό πρωτοσέλιδό της, λευκό. Η λογοκρισία ‘’γράφει’’ τα δικά της θέματα…

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΩΦΕΡΕΙΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΧΑΟΣ

«Εις τας Κάννας προσεκομίσθησαν δύο σχέδια ειρηνεύσεως της Ευρώπης και της Ανατολής, το Αγγλικόν και το Γαλλικόν. […] Με άλλους λόγους η Γαλλία ζητεί να ασφαλίση υπέρ αυτής την Ανατολήν διά της γαλλοκεμαλικής Συνθήκης, την Πολωνίαν διά της Γαλλοπολωνικής, να αλυσσοδέση τον Γερμανικόν λαόν διά της εις ακέραιον εφαρμογής της Συνθήκης των Βερσαλλιών […] Αλλά τοιούτοι όροι δεν υποβάλλονται προς συζήτησιν εις συμμάχους. Υπαγορεύονται από νικητάς προς ηττημένους»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΝΕΟΝ ΓΑΛΛΙΚΟΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ

«Προς το Παρίσι στρέφονται σήμερον τα βλέμματα του κόσμου όλου, ζητούντος να μαντεύση ποίον εκ των δύο θα συμβή : Θα συνεχισθή η προσπάθεια προς ειρήνευσιν του κόσμου επί τη βάσει του ευρυτέρου σχεδίου του Λόϋδ Τζωρτζ, ή θα σημειωθή αποτομωτάτη μεταστροφή της Γαλλικής πολιτικής επιδιωκούσης την εξασφάλισιν της Γαλλίας διά μέτρων αποφασιστικών εναντίον της Γερμανίας, μέτρων τα οποία είχε κατορθώσει ν’ απομακρύνη η στενή συνεργασία Μπριάν – Λόϋδ Τζωρτζ;»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΠΟΙΑΙ ΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

«Είνε λοιπόν ανεπίδεκτον συζητήσεως το γεγονός ότι και η νέα Γαλλική Κυβέρνησις, κληθείσα να αντιμετωπίση την αυτήν ως και η προκάτοχος κατάστασιν, δεν έχει εις την διάθεσιν αυτής διάφορα της προκατόχου μέσα. Ή θ’ αποστή της αγγλικής συμμαχίας, ή θ’ αποστή της κεμαλικής συμφωνίας. Μέση λύσις καθ’ ον τρόπον ετέθησαν ήδη σαφέστατα και κατηγορηματικώτατα τα ζητήματα υπό της αγγλικής πολιτικής, είνε καταφανώς αδύνατη»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΕΛΠΙΔΕΣ ΕΚ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ

«Διά την Κυβερνητικήν μεταβολήν εν Γαλλία, η Ελλάς δεν ήτο δυνατόν να μη αισθάνεται δυσάρεστον εντύπωσιν, ου μόνον διότι αναβάλλονται αι διασκέψεις Καννών και Παρισίων, αι οποίαι επρόκειτο να λύσουν σπουδαιότατα και λίαν συνδεόμενα προς την κρατούσαν αβεβαίαν και εκνευριστικήν κατάστασιν, ζητήματα, αλλά και διότι εκ της Αγγλογαλλικής συμφωνίας, η Ελλάς ήλπιζεν, ότι ποροιωνίζετο οπωσδήποτε, ου μόνον η ταχυτέρα, αλλά και η αισιωτέρα έκβασις των ενδιαφερόντων αυτήν ζητημάτων»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ

«Ο Αγγλογαλλικός ανταγωνισμός, όσον και αν είνε, μαζύ με την υποχώρησιν του κομμουνισμού, χαρακτηριστικός διά το εκπνεύσαν έτος και διά την δύναμιν των ιμπεριαλιστικών τάσεων, δεν έφθασε μέχρι χωρισμού απ’ αλλήλων των δύο μεγάλων συμμαχικών Κρατών. […] Η ενεργός ανάμιξις εις τα παγκόσμια ζητήματα της Αμερικής θα έχη αποφασιστικήν και αγαθοποιόν επίδρασιν, λόγω της εξαιρετικής της θέσεως, της ελλείψεως εκ μέρους της διαθέσεως κατακτήσεως, τέλος του ιδανισμού, τον οποίον προκαλεί αυτή η αυτάρκειά της και η προνομιακή θέσις και ο οποίος ουχί σπανίως χρωματίζει την πολιτικήν της»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ

«Η πτώσις του υπουργείου Μπριάν έφερε το ζήτημα των Αγγλογαλλικών σχέσεων εις σημείον αποφασιστικόν. Ο κ. Πουανκαρέ, δεχθείς να σχηματίση Κυβέρνησιν, ησθάνθη την ανάγκην προηγουμένης διεξοδικής συνδιαλέξεως μετά του Άγγλου πρωθυπουργού, κληθέντος επί τούτω εις Παρισίους εκ της Κυανής Ακτής. […] Ο,τιδήποτε και αν ελέχθη κατά την συνάντησιν ταύτην, εν είναι βέβαιον : ότι ο κόσμος δεν δύναται ν’ αναμένη την προς την πραγματικότητα ανάνηψιν των εν Γαλλία. […] Όπως και αν έχη το πράγμα, ο οριστικός σχηματισμός της νέας Γαλλικής Κυβερνήσεως θα συντελεσθή κατ’ ανάγκην τάχιστα και εντός βραχυτάτου θα γνωσθούν αι επί του Ανατολικού αντιλήψεις αυτής»

ΠΡΩΙΝΗ

• Η ΟΥΣΙΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΠΑΝΤΟΤΕ Η ΑΥΤΗ

«Είτε επεκράτει ομογνωμία, είτε όχι εν Κάνναις επί του Ανατολικού ζητήματος, ο Κεμάλ, είνε εξηκριβωμένον, δεν θα απεδέχετο τας αποφάσεις της Αντάντ και η Ελλάς θα ηναγκάζετο να επιβάλη ταύτας ως εντολοδόχος των Δυνάμεων διά των όπλων και του στρατού της. […] Αλλά την φοράν ταύτην η Ελλάς, κατερχομένη δι’ όλων των δυνάμεων αυτής εις τον αγώνα και καταλαμβάνουσα πρωτίστως την Κωνσταντινούπολιν, θα καθορίση και θα διευθετήση τα ζητήματα της εγγύς Ανατολής κατά τρόπον εξασφαλιστικόν της ειρηνεύσεως των λαών και εγγυητικόν της ευημερίας αυτής. Εις τον αγώνα δε τούτον η Ελλάς ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΕΛΘΗ ΜΟΝΗ»

• Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΡΑΞΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΟΥΔΕΜΙΑ ΣΥΝΘΗΚΗ, ΟΥΔΕΜΙΑ ΕΓΓΥΗΣΙΣ

«Η Ελληνική κυβέρνησις έκαμεν ή θα κάμη πάσαν παραχώρησιν δυνατήν ίνα διευκολυνθή η ειρήνη. Αλλ’ η Ελληνική κυβέρνησις οφείλει να έχη υπ’ όψιν της ότι το οικοδόμημα της ειρήνης δεν πρέπει να θεμελιωθή εις την άμμον. Διότι θα πέση με το πρώτον ανεμοφύσημα. Πρέπει να έχη υπόψη της ότι πάσα παραχώρησις ικανοποιούσα την φιλοτιμίαν των Τούρκων, ους δεν μισούμεν, είνε θεμιτή. Υπό τον όρον όμως να μη θέτη εις κίνδυνον την ζωήν των εν Ανατολία Ελλήνων και γενικώς ειπείν των χριστιανικών πληθυσμών»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΕΝ ΓΑΛΛΙΑ

«Επί πλέον η άνοδος του Πουανκαρέ θα σημάνη και επίτασιν του φιλοκεμαλισμού της γαλλικής πολιτικής, μέσου και τούτου αντιπολιτεύσεως κατά της Αγγλίας. Έτσι η κυβερνητική μεταβολή εν Γαλλία δεν ημπορεί παρά να έχη δυσάρεστον επιρροήν επί της ελληνικής πολιτικής και επί της ειρήνης. […] Ο Γούναρης (…) θα επιστρέψη –ενθαρρυνόμενος ίσως με μερικά εκατομμύρια εις αγγλικά πολεμοφόδια- διά να δώση για μια άλλη φορά ακόμη τον λόγον εις τα τηλεβόλα»

ΣΚΡΙΠ

• Η ΔΙΑΣΚΕΨΙΣ ΔΙΑ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ ΣΥΝΕΡΧΕΤΑΙ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
• ΤΟΝ ΠΡΩΤΟΝ ΕΥΛΑΒΗ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΝ

«Η Ελληνική Πατρίς εχαιρέτισε μετ’ αισιοδοξίας, μετ’ ελπίδος, μετά πεοιθήσεως τον ανατείλαντα ήλιον του 1922. […] Η Ελληνική Πατρίς, χαιρετίζουσα το αρξάμενον έτος, διαβαίνει με σταθερόν βήμα την οδόν της και ανοίγει μετά πλήρους πεποιθήσεως το κλειστόν βιβλίον του μέλλοντος. […] Ολίγαι ακόμη ημέραι απομένουσι δοκιμασιών και χειμώνος. Αλλά το έαρ της Ελληνικής ελευθερίας έρχεται και το εθνικόν Πάσχα πλησιάζει»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΝΕΑ ΕΠΙΠΛΟΚΗ

«Δεδομένου δε, ότι ο αναλαμβάνων τον σχηματισμόν της Γαλλικής Κυβερνήσεως κ. Πουανκαρέ επανειλημμένως εκάκισε δι’ ενυπογράφων άρθρων την Αγγλικήν πολιτικήν, υπεραμυνόμενος του Γαλλικού ιμπεριαλισμού, δεν είνε δύσκολον να μαντεύση τις, ότι αι Ευρωπαϊκαί υποέσεις φέρονται ραγδαίως προς την μάλλον εντεταμένην οξύτητα. […] Από Ελληνικής απόψεως η παραίτησις του κ. Μπριάν εν μόνον ενέχει το επιζήμιον. Ότι διαιωνίζει την λύσιν του Ανατολικού ζητήματος και μαζύ μ’ αυτήν, την αγωνίαν και την δυσφορίαν του Ελληνικού λαού»