Mobbing – Η αόρατη άσκηση βίας στην εργασία

Ένας νέος όρος σηματοδοτεί μια παλιά κακή πρακτική που παρατηρείται κατά την διάρκεια της εργασιακής ζωής και αφορά την ηθική παρενόχληση, που δέχεται κάποιος από ένα άτομο ή μια ομάδα συναδέλφων.

Σιωπηρά, χωρίς φανερές επιθέσεις το αρνητικό περιβάλλον που διαμορφώνεται σε ένα χώρο από τους εργαζομένους εναντίον κάποιων άλλων είναι συχνό και δύσκολα αντιμετωπίσιμο, καθώς δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί, να καταγγελθεί και να φτάσει ενδεχομένως στο δικαστήριο, επισημαίνει η Σοφία Παναγιωτίδου, σύμβουλος σταδιοδρομίας.

Ένα είδος ψυχολογικού μπούλινγκ, που συμβαίνει όταν ένα άτομο εκτίθεται, επανειλημμένα και με την πάροδο του χρόνου, σε αρνητικές ενέργειες στον χώρο εργασίας από την πλευρά ενός ή περισσότερων άλλων ατόμων και οι αρνητικές ενέργειες συμβαίνουν όταν ένα άτομο προκαλεί σκόπιμα την δυσφορία σε κάποιο εργαζόμενο, με τρόπους αναγνωρίσιμος που ωστόσο δεν περιλαμβάνει σωματική βία.

Έχει διάρκεια, είναι υπόγειο, περιθωριοποιεί κάποιους εργαζομένους, και με την δημιουργία ομάδων αποκλείονται κάποια άτομα, από την εργασία και την επαγγελματική τους ανέλιξη.  Σαμποτάρεται η εργασία τους, αρνούνται να εργαστούν μαζί του, ζητείται ο αποκλεισμός ή και η απόλυση τους.

Τα θύματα του mobbing στο χώρο εργασίας υποφέρουν συχνά από διαταραχές προσαρμογής, σωματικά συμπτώματα, ψυχολογικό τραύμα, διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) ή μείζονα κατάθλιψη.

Το 1990 υπολογίστηκε ότι το 3,5% του σουηδικού εργατικού δυναμικού ήταν θύματα  mobbing. Μελέτες από διάφορες άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν υπολογίσει την άσκηση του mobbing στο 4% έως 15% του συνολικού εργατικού δυναμικού.[1]

Η ανθρωπολόγος και ειδικευόμενη σε ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης Janice Harper έγραψε πως όσοι ασκούν Mobbing δεν είναι απαραίτητα «κακοί» ή «ψυχοπαθείς», αλλά ανταποκρίνονται με προβλέψιμο και διαμορφωμένο τρόπο όταν ένα άτομο σε θέση ηγεσίας ή επιρροής επικοινωνεί ότι κάποιος δεν ταιριάζει στην ομάδα, δεν ανήκει στο περιβάλλον ή πρέπει να φύγει.[2]

Όσον αφορά τους λόγους που προκαλούν το mobbing, εντοπίζεται συνήθως σε περιβάλλοντα εργασίας που έχουν κακώς οργανωμένη παραγωγή ή μεθόδους εργασίας, ανίκανη ή απρόσεκτη διαχείριση και ότι τα θύματα mobbing είναι συνήθως “άτομα που επέδειξαν ευφυΐα, ικανότητα, δημιουργικότητα, ικανότητα εκπλήρωσης των εργασιών, ακεραιότητα, αφοσίωση”.[3]

Το mobbing μπορεί να απαλειφθεί εάν συμπεριφερόμαστε σε όλους τους ανθρώπους με αξιοπρέπεια και σεβασμό χωρίς εξαιρέσεις. Ακόμη και η παραμικρή εξαίρεση, μπορεί να θεωρηθεί ως ενθαρρυντικό mobbing.

Τον 20^ο  αιώνα ζήσαμε με τον χρυσό κανόνα να συμπεριφερόμαστε στους άλλους όπως θα θέλαμε να μας φέρονται. Όσοι ξεχνούν αυτόν τον κανόνα, τότε κάλλιστα μπορεί να είναι μέρος του προβλήματος, έστω κατά λάθος.

[1] Heinz Leymann, Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence Vict. 1990;5, pp.119-125

[2] PhD, Janice Harper, Mobbed!: What to Do When They Really Are Out to Get You, 2013

[3] Davenport NZ, Schwartz RD & Elliott GP Mobbing, Emotional Abuse in the American Workplace, 3rd Edition 2005, Civil Society Publishing. Ames, IA