Ξεχωριστό το Πάσχα στην Σάμο

To Πάσχα στην Σάμο γιορτάζεται με κατάνυξη, όπως σε όλη την Ελλάδα και με ιδιαίτερα, ωστόσο έθιμα, που περνούν από γενιά σε γενιά και διατηρούνται αναλλοίωτα στο πέρασμα του χρόνου.

Ιδιαίτερη είναι η Μ. Τετάρτη όπου τελείται η δραματοποιημένη Ακολουθία του Ιερού Νιπτήρα στην Ιερά Μονή του Τιμίου Σταυρού στους Μαυρατζαίους της Σάμου. Ο Μητροπολίτης Σάμου πλένει τα πόδια των ιερέων του νησιού αναπαραστώντας  τον Μυστικό Δείπνο όπου ο Ιησούς έπλυνε τα πόδια των μαθητών του για να μεταφέρει το μήνυμα της ταπεινοφροσύνης και της θυσιαστικής αγάπης προς τον πλησίον. Η συγκεκριμένη ακολουθία διατηρείται στους αιώνες και πραγματοποιείται στα Ιεροσόλυμα, στην Πάτμο και την Σάμο.

Άλλο ένα έθιμο, που διατηρείται από τα χρόνια της επανάστασης του 1821 είναι οι «τουφεκιές» το οποίο εμπλουτισμένο με την ευρηματικότητα των κατοίκων στο πέρασμα των χρόνων δημιουργεί ένα εντυπωσιακότατο θέαμα κυρίως ανήμερα του Πάσχα, το οποίο παρακολουθούν χιλιάδες επισκέπτες από τη Σάμο και από όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας καθώς και αρκετοί ξένοι.

Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα για το έθιμο με τις τουφεκιές χρησιμοποιούσαν το τρουμπούν (τρομπόνι) και το σουλτάς (σουλτάδο) που ήταν παμπάλαια όπλα της επανάστασης του 1821, το τρομπόνι μάλιστα ήταν βραχύκαννο, κατ’ εξοχή ναυτικό όπλο , με πλατιά κάνη που έβαζαν πολλά βλήματα, με αυτά οι Μαραθοκαμπίτες ναυτικοί αντιμετώπιζαν τους πειρατές. Η κάθε ενορία είχε τους δικούς της τουφεκάδες και υπήρχε συναγωνισμός -ποιοι θα έριχναν τις περισσότερες, ποιοι θα ήταν οι πιο συστηματικοί- και οι συζητήσεις για τον καλύτερο της χρονιάς έδιναν και έπαιρναν για καιρό. Σήμερα στο έθιμο αυτό ανταγωνίζονται οι 6 ενορίες του χωριού, για το ποια θα παρουσιάσει το εντυπωσιακότερο θέαμα. Στην προετοιμασία του θεάματος συμμετέχουν εκατοντάδες εθελοντές κάθε ηλικίας, ενώ στηρίζεται οικονομικά και από δεκάδες ομογενείς του εξωτερικού, που θέλουν τη διατήρηση των τοπικών εθίμων στο πέρασμα του χρόνου.

Όσον αφορά στις γαστρονομικές συνήθειες την Κυριακή του Πάσχα ξεχωριστή θέση στο τραπέζι έχει η γεμιστή πλάτη του κατσικιού. Οι νοικοκυρές γεμίζουν το κουφάρι με ρύζι και συκωταριά ψιλοκομμένη με μπόλικο κρεμμύδι και άνηθο.