Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 29 Απριλίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Αντιμέτωπη με μία νέα κυβερνητική κρίση, η χώρα. ‘’Θα εξακολουθήση ο κ. Γούναρης στηριζόμενος επί μιάς τόσον πενιχράς και τόσον ανεπαρκούς πλειοψηφίας όπως κυβερνήση την χώραν (…) ή θα υποβάλη την παραίτησίν του;’’ Το ερώτημα έχει επανειλημμένως τεθεί, κυρίως από τον αντιπολιτευόμενο Τύπο. Ο Δ. Γούναρης ωστόσο καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να αποφύγει την παραίτηση…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΩΣΩΣΙΝ ΕΝΑ ΤΕΡΜΑ

«Η κυβέρνησις δεν έχει απλώς την ευθύνην της παραμονής ή της παραιτήσεώς της. Υπέχει την ευθύνην της ανωμαλίας, ήτις είνε χείρων πάσης άλλης ριζικής λύσεως. Και οφείλει να δώση τέρμα εις την πολιτικήν νόσον ήτις απέβη πολιτειακή τοιαύτη άγουσα εις εθνικήν εξάντλησιν καθ’ ην στιγμήν η Ελλάς έχει ανάγκην όλης αυτής της ισχύος»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΠΡΟΣ ΡΙΖΙΚΗΝ ΛΥΣΙΝ

«Η παραίτησις συνεπώς της Κυβερνήσεως είνε απολύτως επιβεβλημένη εκ στοιχειώδους σεβασμού προς την καθιερωθείσαν κοινοβουλευτικήν τάξιν. Έπρεπε δε να είχεν υποβληθή από χθες άνευ ματαίων χρονοτριβών. Διότι αποτελεί προϋπόθεσιν διά την εξεύρεσιν λύσεως εκ του πολιτικού αδιεξόδου, εις το οποίον περιήλθομεν. Από της υποβολής δε ταύτης θέλει εκδηλωθή η επέμβασις του ανευθύνου παράγοντος συμφώνως προς το Σύνταγμα και τας κρατούσας κοινοβουλευτικάς συνθήκας»

ΕΘΝΟΣ

• ΕΚΛΟΓΑΙ

«Η συνέλευσις δεν δύναται να δώση κυβέρνησιν. Δημιουργεί δε το απροχώρητον και το αδιέξοδον. Και υπό τοιούτους όρους είνε προφανές, ότι μόνη ενδεδειγμένη λύσις τυγχάνει Η ΔΙΑΛΥΣΙΣ ΑΥΤΗΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ ΕΚΛΟΓΩΝ, ίνα ο λαός εκφράση την ΚΥΡΙΑΡΧΟΝ ΒΟΥΛΗΣΙΝ ΤΟΥ. […] Αι εκλογαί πρέπει να είεν πρό παντός ΕΛΕΥΘΕΡΑΙ, να εκφρασθή δε ΑΝΕΠΗΡΕΑΣΤΟΣ κατ’ αυτάς Η ΛΑΪΚΗ ΘΕΛΗΣΙΣ»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΖΕΙ ΤΗΝ ΔΡΑΣΙΝ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ. ΔΥΝΑΝΤΑΙ ΝΑ ΒΛΑΨΟΥΝ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ
• Η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ

«Ο μόνος δρόμος που απομένει προς επωφελή και οριστικήν λύσιν της κρίσεως είνε ο δρόμος της αληθείας, της επιβολής του εθνικού συμφέροντος απέναντι οιουδήποτε άλλου, ο οδηγών διά της αποκαταστάσεως της Ελλάδος εις την προτέραν διεθνή της θέσιν και την ειρήνην. Εάν τους ανθρώπους των Ηνωμένων κομμάτων ενοχλή διά ν’ ακολουθήσουν τον δρόμον αυτόν, η ψήφος της 1^ης Νοεμβρίου, ο λαός, είνε έτοιμος να τους απαλλάξη από την ενόχλησιν και από το βάρος. Αμερόληπτος λαϊκή Κυβέρνησις ας καλέση τον λαόν εις τας κάλπας, και η Ελλάς θα ίδη ημέρας και ησυχίας και ικανοποιήσεως των εθνικών της αξιώσεων»

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ – Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
• Ή ΠΑΡΑΙΤΗΘΕΙΤΕ Ή ΔΙΑΛΥΣΑΤΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΝ

«Αλλά ο κ. Γούναρης δεν δύναται χωρίς την θυσίαν των υψίστων συμφερόντων να παρατείνη ουδέ ώρας περισσότερον το ανήθικον και επικίνδυνον παιγνίδιον το οποίον παίζει. Ευρίσκεται ενώπιον αμειλίκτου διλήμματος ή να παραιτηθή αμέσως, ή να διαλύση την Συνέλευσιν. Αν δεν έχη την φιλοτιμίαν της παραιτήσεως, ας έχη το θάρρος της διαλύσεως με την οποίαν προ της ψηφοφορίας ηπείλει τους πληρεξουσίους. […] Ή παραίτησιν ή διάλυσιν. Εκλέξατε! Η Ελλάς δεν θα ανεχθή ούτε μίαν ημέραν επί πλέον να κυλίεται και να θνήσκη εις το χάος του ακυβερνήτου, εις το οποίον την κατηντήσατε!»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

«Ας παραδεχθώμεν, ότι ο κ. Δ. Γούναρης παραιτείται και καλείται η Αντιπολίτευσις. Επί τίνος ΔΕΔΗΛΩΜΕΝΗΣ θα στηριχθή διά να προχωρήση η νέα Κυβέρνησις εις τα έργα της; Επί των Βενιζελικών βέβαια, αφού το Λαϊκόν κόμμα ουδένα έτερον υποστηρίζει. Τότε η ΔΕΔΗΛΩΜΕΝΗ κατά το μέγιστον μέρος αυτής πόθεν θα σχηματισθή; […] Ας αγρυπνή ο Ελληνικός λαός, έτοιμος να προστατεύση τας ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΣΑΣ και πάλιν ελευθερίας του»

• ΕΛΛΑΣ ΜΑΧΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΠΑΡΑΣΠΟΝΔΟΙ

Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

ΕΣΤΙΑ

• ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ

«Τυπικώς η Κυβέρνησις πλειοψηφούσα κατά μίαν ψήφον, ουσιαστικώς μειοψηφούσα κατά δύο ψήφους, δεν εννοεί ν’ απαλλάξη τον Ελληνικόν λαόν της παρουσίας της. Έχει εξασφαλίσει κατ’ αυτόν τον τρόπον εν είδος θλιβεράς αθανασίας. Αλλά δεν επιτρέπεται βέβαια να συνεχισθή επ’ άπειρον η κατάστασις αυτή. Πώς θα τελιεώση αγνοούμεν. […] Το ευκολώτερον είνε ο αρχηγός του Λαϊκού κόμματος και απόστολος των λαϊκών ελευθεριών να μεταβληθή εις ένα αρχηγόν ολιγαρχίας. Θα ελέγαμεν εις ένα Τύραννον, αν η λέξις δεν είχε χάσει προ πολλού την σημασίαν της»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΝ

«Αλλ’ είτε ως κρίσις χαρακτηρισθή η δημιουργηθείσα μετά την ψηφοφορίαν απροσδιόριστος κατάστασις, είτε ως εκδήλωσις ανωμαλίας επιδεικτική προχείρου διευθετήσεως, είτε οπωσδήποτε άλλως παρασταθή αύτη, δι’ ημάς αποτελεί ηθικόν καθήκον η επανάληψις και η έξαρσις της αξιώσεως της δημοσίας γνώμης. Και η αξίωσις αύτη δύναται να ικανοποιηθή μόνον διά σχηματισμού Κυβερνήσεως ισχυράς, δυναμένης να έχη επιβολήν εσωτερικώς αισθητήν εις πάντας και κύρος εξωτερικόν μη δυνάμενον να αμφισβητηθή παρ’ ουδενός. Τοιαύτη είνε η αξίωσις της δημοσίας γνώμης»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΧΘΕΣΙΝΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ
• ΕΠΙΚΕΙΤΑΙ ΑΓΓΛΟ-ΙΤΑΛΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ
• Η ΣΚΑΝΔΑΛΩΔΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΚΕΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΦΘΑΣΑΜΕΝ

«Όταν τοιαύτη επιστολή διαβιβάζεται από υπουργόν εις τον παραλήπτην, είνε αδιάφορος εις τον λαόν η πρόθεσις και ο πατριωτισμός του κ. Γούναρη, τον ενδιαφέρει δε περιφανώς τι έγεινε και εις ποίας περιστάσεις έγεινε. Το γεγονός ότι μία κυβέρνησις, κατόπιν τοιαύτης αποκαλύψεως, ησχολείτο εις το να μετρά τας ψήφους, μήπως εύρη διά να παραμείνη εις τα πράγματα έστω και μίαν, αρνητικήν και αυτήν, είνε τοιούτο, ώστε να ερωτά ο Ελληνικός λαός ποία φοβερά καταστροφή επήλθε διά να υποστή τόσην αλλοίωσιν η πολιτική του ιστορία, η κανονισθείσα ανέκαθεν από την πολιτικήν ευαισθησίαν. Πραγματικώς εκεί εφθάσαμεν»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΔΙΑ ΝΑ ΕΞΕΛΘΩΜΕΝ ΤΟΥ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ

«Μία κυβέρνησις ευρέος συνασπισμού θα ήτο η μόνη βιώσιμος σήμερον διά την διεκπεραίωσιν των εθνικών υποθέσεων, δυναμένη μετά κύρους να εκπροσωπήση την Ελλάδα και εν τω εξωτερικώ. Θα ήτο, άλλωστε, η μόνη ενδεδειγμένη διά να διεξαγάγη καλύτερον τας εκλογάς, όταν αι εθνικαί περιστάσεις το επιτρέψουν. […] Και εκ της λαϊκής ετυμηγορίας θα προκύψη ασφαλώς νέα τάξις πραγμάτων, ουδέν το κοινόν έχουσα με τον παλαιοκομματισμόν και με τας τόσον αξιοθρηνήτως αναβιωσάσας εσχάτως πολιτικάς μικρότητας»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΜΟΝΟΝ ΕΠΙ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΕΝΤΟΛΗΣ

«Η Κυβέρνησις οφείλει να ξεκαθαρίση την θέσιν της, διότι πρέπει να παύση επί τέλους αυτή η κωμωδία της καθημερινής απειλής Υπουργικής κρίσεως […] Ο Λαός, ο οποίος έφερε την Εθνοσυνέλευσιν, ο Λαός και θα την διαλύση […] Ο Λαός ας ευρίσκεται εν διεγέρσει. Ο Λαός ας είνε έτοιμος εις πάσαν στιγμήν διά να επιβάλη την ΘΕΛΗΣΙΝ ΤΟΥ. Και αφού η Εθνοσυνέλευσις παρεβίασε το μετά του Λαού συναφθέν συμβόλαιον, δεν είνε καν ούτε κατά τύπους Εθνοσυνέλευσις, και πρέπει να διαλυθή μίαν ώρα γληγορώτερα, διά να ημπορέση να βαδίση η Χώρα τον δρόμον της»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟΝ ΚΑΙ ΑΙ ΔΙΕΞΟΔΟΙ

«Η κυβέρνησις του Λαϊκού κόμματος πλειοψηφήσασα κατά μίαν ψήφον δεν δύναται ίσως υπό την παρούσαν αυτής μορφήν να εμφανισθή εις την Εθνικήν Συνέλευσιν και να επιδιώξη την πραγμάτωσιν του συντακτικού, του οικονομικού, του διοικητικού προγράμματός της […] Δεν δύναται όμως και να παραιτηθή εφ’ όσον το Λαϊκόν κόμμα επί του οποίου ερείδεται δεν είνε διατεθειμένον, όπως επανειλημμένως εδηλώθη, να υποστηρίξη κυβέρνησιν υπό τον αρχηγόν του Μεταρρυθμιστικού κόμματος. Δεν δύναται να παραιτηθή εφ’ όσον τούτο πράττουσα θα ώθει την χώραν εις αληθή ακυβερνησίαν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΑΙΣΧΟΣ, ΑΤΙΜΙΑ, ΚΑΤΑΠΤΩΣΙΣ

«Είτε ο κ. Γούδας συνήργησεν εις τα παρασκήνια διά την σύνταξιν της περιβοήτου αυτής επιστολής, είτε όχι, διά τον αρχηγόν της φαυλοκρατίας κ. Γούναρην αποτελεί ηθικόν ράπισμα τόσον ισχυρόν ώστε να μη δύναται πλέον να έχη καμμίαν πολιτικήν υπόστασιν εις την χώραν […] Εναπομένει τώρα εις τον λαόν να δώση την πρέπουσαν απάντησιν εις τον αρχηγόν του παλαιοκομματισμού»

ΣΚΡΙΠ

• ΥΠΟΒΑΛΛΕΤΑΙ ΠΙΘΑΝΩΣ ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
• ΔΙΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ

«Η εκ του λαϊκού τούτου κόμματος κυβέρνησις εκπροσωπεί την λαϊκήν θέλησιν. Εάν η ψηφοφορία της χθεσινής πρωΐας την κατέστησεν τυπικώς ανίσχυρον να εξακολουθή κυβερνώσα, ουσιαστικώς είναι η κρατούσα εν τη Εθνοσυνελεύσει δύναμις και εν τη λαϊκή συνειδήσει η υπερέχουσα. […] Η Κυβέρνησις του κ. Γούναρη είναι εθνική ανάγκη να παραμείνη και θα παραμείνη προς περάτωσιν του έργου, όπερ ανετέθη εις αυτήν υπό του Ελληνικού λαού»

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ

ΕΦΗΦΙΣΑΝ 161 ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΚΑΙ 160 ΚΑΤΑ – ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΑΓΟΡΕΥΣΙΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΔΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ – ΠΛΗΡΗ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΕΞΑΧΘΕΙΣΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΣ

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤ. ΚΡΙΣΕΩΣ

«Ποία θα είνε άρα γε η εξέλιξις της καταφανείσης πολιτικής κρίσεως; Θα εξακολουθήση ο κ. Γούναρης στηριζόμενος επί μιάς τόσον πενιχράς και τόσον ανεπαρκούς πλειοψηφίας όπως κυβερνήση την χώραν και αντικρούση σταθερώς τα μεγάλα προβλήματα, τα κρατούντα εν αγωνία ολόκληρον το Πανελλήνιον, ή θα υποβάλη την παραίτησίν του, διά να τω ανατεθή εκ νέου ο ανασχηματισμός της Κυβερνήσεως δι’ ευρυτέρας συμπράξεώς του προς το Μεταρρυθμιστικόν κόμμα, του οποίου ηγείται ο κ. Στράτος;»