Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε.: Διπλή συμφωνία για νέο πακέτο €9 δισ. στην Ουκρανία και εμπάργκο του ρωσικού πετρελαίου

Οικονομική στήριξη στην Ουκρανία και εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο συμφώνησαν αργά το βράδυ της Δευτέρας (30/5) οι Ευρωπαίοι ηγέτες, στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις Βρυξέλλες. Παρά την πολυπλοκότητα του θέματος και τον διχασμό του ενωσιακού μπλοκ που απηχούσαν οι αιτιάσεις που διατύπωσαν χώρες με μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατάφεραν ακόμη έναν συμβιβασμό και πολιτική συμφωνία για την προώθηση του έκτου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας με επίκεντρο την απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου στις χώρες της Ε.Ε..

Στις 02:00 μετά τα μεσάνυχτα, με κοινή συνέντευξη Τύπου ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανακοίνωσαν την ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να πιέσει περαιτέρω τη Ρωσία, ώστε να σταματήσει την πολεμική μηχανή της κατά της Ουκρανίας, με την επιβολή απαγόρευσης της εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου στην Ε.Ε. με δεξαμενόπλοια μέχρι το τέλος του έτους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο περιορισμός εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου θα φτάσει στο 90% της σημερινής ποσότητας.

Επίσης, το βόρειο τμήμα του αγωγού Ντούζμπα, κατόπιν δήλωσης της Πολωνίας και της Γερμανίας θα κλείσει μέχρι το τέλος του έτους. Αντιθέτως, το νότιο τμήμα του αγωγού θα συνεχίσει να εξυπηρετεί την Ουγγαρία και τη Σλοβακία μέχρις ότου επιτευχθεί η δυνατότητα απεξάρτησης των δύο χωρών από το ρωσικό πετρέλαιο. Απαντήσεις αναμένεται να δοθούν από τη συζήτηση της πρότασης RepοwerEU της Κομισιόν που θα γίνει στη σημερινή, δεύτερη ημέρα της Συνόδου Κορυφής.

Η συμφωνία της Ουγγαρίας για το έκτο πακέτο κυρώσεων επιτεύχθηκε κατόπιν παροχής εγγυήσεων που ζήτησε και έλαβε η Ουγγαρία σχετικά με τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας με την παροχή της απαραίτητης ποσότητας πετρελαίου σε περίπτωση οριστικής διακοπής από τη Ρωσία. Ακόμη, η Ουγγαρία ζήτησε χρόνο και χρήμα για τη μετατροπή των διυλιστηρίων της χώρας, ώστε να δέχονται πετρέλαιο άλλης ποιότητας από το ρωσικό. Σύμφωνα με πληροφορίες το κόστος της μετατροπής φθάνει στα €800 εκατομμύρια.

Γενναία οικονομική στήριξη στην Ουκρανία

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν να ενισχύσουν άμεσα την Ουκρανία με €9 δισεκατομμύρια ευρώ, μετά από πρόταση της Κομισιόν, προκειμένου να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις. Το ποσό αυτό προστίθεται ουσιαστικά στα €7 δισ. που θα καταβάλουν οι χώρες του G7 και €1 δισ. που δεσμεύτηκε να προσφέρει η Γερμανία.

Όπως ανέφερε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήδη ξεκινά η δημιουργία σώματος ειδικών, σε συνεργασία με τον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς Οργανισμούς, για τη μελέτη της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, την προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στη διοίκηση της χώρας, στο δικαστικό σύστημα και στην αντιμετώπιση της διαφθοράς.

Το έκτο πακέτο κυρώσεων θα έχει νομική μορφή σε δύο ημέρες

Εκτός από το εμπάργκο πετρελαίου, η έκτη δέσμη κυρώσεων θα περιλαμβάνει και άλλα ουσιαστικά μέτρα, όπως η απομόνωση της μεγαλύτερης ρωσικής τράπεζας Sberbank, η απαγόρευση μετάδοσης του προγράμματος άλλων τριών ρωσικών κρατικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, η καταγραφή ατόμων που έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία κ.ά.
Οι μόνιμοι αντιπρόσωποι θα συζητήσουν τις τεχνικές λεπτομέρειες του έκτου πακέτου, προκειμένου την Τετάρτη 1 Ιουνίου να διατυπωθεί το νομικό κείμενο του Συμβουλίου.

Οι εξαιρέσεις δεν θίγουν την ενότητα

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έκανε ένα μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση του εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, παρότι η εφαρμογή του εμπάργκο δεν είναι κυριολεκτικά άμεση και παρά τις εξαιρέσεις.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έδειξαν κατανόηση στη στάση της Ουγγαρίας και αποδέχτηκαν τα επιχειρήματα που διατύπωσε ο Βίκτορ Ορμπάν, εξηγώντας ότι η χώρα του έχει ενεργειακή εξάρτηση σε ποσοστό πάνω από το 65% από το ρωσικό πετρέλαιο.
«Η ΕΕ είναι ενωμένη. Συμφωνήσαμε για περαιτέρω εκτεταμένες κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Θα υπάρξει εμπάργκο στην πλειονότητα των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου», δήλωσε ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς.

«Η Ρωσία επέλεξε να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Απόψε, ως Ευρωπαίοι, ενωμένοι και αλληλέγγυοι με τον ουκρανικό λαό, λαμβάνουμε νέες αποφασιστικές κυρώσεις. Αποφασίσαμε να σταματήσουμε την εισαγωγή του 90% του ρωσικού πετρελαίου μέχρι το τέλος του 2022», έγραψε στο Twitter ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν.

Russia has chosen to continue its war in Ukraine. Tonight, as Europeans, united and in solidarity with the Ukrainian people, we are taking new decisive sanctions. We have decided to stop importing 90% of Russian oil by the end of 2022.

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) May 30, 2022

Ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρου εξήγησε ότι και για την Τσεχική Δημοκρατία, οι ηγέτες συμφώνησαν σε μια εξαίρεση για 18 μήνες για να διασφαλίσουν το εμπάργκο σε ορισμένα υποπροϊόντα που παράγονται με ρωσικό πετρέλαιο. Ενώ για την Ουγγαρία ανέφερε πως «ένα μικρό χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για να μπορέσουν να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές», χωρίς να διευκρινίσει πόσος χρόνος θα χρειαστεί.

«Παρά τις απαισιόδοξες ανακοινώσεις, η διπλωματία μας και η διπλωματία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κάποιων άλλων κυβερνήσεων λειτούργησαν καλά», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέσκι.

Τις αιτιάσεις Όρμπαν τις δικαιολόγησε ακόμη και ο συνήθως αυστηρός Ολλανδός πρωθυπουργός, Μάρκ Ρούττε. «Νομίζω ότι για να έχουμε την πλήρη εικόνα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι Ούγγροι βρίσκονται σε δύσκολη θέση επειδή χρησιμοποιούν ρωσικό πετρέλαιο. Και επειδή τα διυλιστήρια τους εργάζονται μόνο σε αυτό το συγκεκριμένο αργό [πετρέλαιο]», είπε στους δημοσιογράφους στο τέλος της πρώτης ημέρας της συνόδου κορυφής. «Από αυτή την άποψη, νομίζω ότι έχουν ένα δίκιο».

Όσον αφορά στη διάρκεια των εξαιρέσεων, ο Μαρκ Ρούττε είπε πως οι ηγέτες θα επανέλθουν στο θέμα στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Τέλος ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν έγραψε στο Facebook: «Επιτεύχθηκε συμφωνία. Η Ουγγαρία εξαιρείται από το εμπάργκο πετρελαίου!».

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την Ουκρανία

I. ΟΥΚΡΑΝΙΑ
1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει απερίφραστα τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Καλεί μετ’ επιτάσεως τη Ρωσία να σταματήσει αμέσως τις τυφλές επιθέσεις κατά αμάχων και μη στρατιωτικών υποδομών και να αποσύρει αμέσως και χωρίς όρους όλα τα στρατεύματα και τον στρατιωτικό εξοπλισμό της από ολόκληρη την επικράτεια της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Είναι ανείπωτες οι φρικαλεότητες που διαπράττουν οι ρωσικές δυνάμεις, καθώς και τα δεινά και οι καταστροφές που προκαλούν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τη Ρωσία να επιτρέψει την άμεση πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας και την ασφαλή διέλευση όλων των πληττόμενων αμάχων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένει να γίνει πλήρως σεβαστό το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης της Γενεύης περί μεταχειρίσεως των αιχμαλώτων πολέμου. Καλεί επίσης τη Ρωσία να επιτρέψει αμέσως την ασφαλή επιστροφή των Ουκρανών που έχουν μεταφερθεί διά της βίας στη Ρωσία.

2. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει το θάρρος και την αποφασιστικότητα του ουκρανικού λαού και της ηγεσίας του στον αγώνα τους για την προάσπιση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ελευθερίας της χώρας τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αταλάντευτη στη δέσμευσή της να βοηθήσει την Ουκρανία να ασκήσει το φυσικό της δικαίωμα νόμιμης άμυνας κατά της επίθεσης της Ρωσίας και να οικοδομήσει ένα ειρηνικό, δημοκρατικό και ευημερούν μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει, εν προκειμένω, να συνεργάζεται στενά με τους διεθνείς εταίρους.

Διεθνής δικαιοσύνη

3. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξαίρει όλους όσοι συμβάλλουν στη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων και στη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου και των άλλων σοβαρότατων εγκλημάτων, υποστηρίζει δε τις εντατικές εργασίες του Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου στον τομέα αυτό. Χαιρετίζει επίσης το έργο που επιτελεί η Γενική Εισαγγελέας της Ουκρανίας, με τη στήριξη που παρέχουν η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της σε επίπεδο χρηματοδότησης και ανάπτυξης ικανοτήτων. Εκφράζει την ικανοποίησή του για τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας που συντονίζεται από την Eurojust, της οποίας ο ρόλος έχει ενισχυθεί, καθώς και για τη συνεχή επιχειρησιακή στήριξη που παρέχει η Ευρωπόλ. Η Ρωσία, η Λευκορωσία και όλοι οι υπεύθυνοι θα κληθούν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Κυρώσεις

4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεσμεύεται να εντείνει την πίεση προς τη Ρωσία και τη Λευκορωσία ώστε να παρεμποδίσει τη διεξαγωγή του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί όλες τις χώρες να ευθυγραμμιστούν με τις κυρώσεις της ΕΕ. Πρέπει να τεθεί τέρμα σε κάθε απόπειρα καταστρατήγησης των κυρώσεων ή παροχής βοήθειας προς τη Ρωσία με άλλα μέσα.

5. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί ότι η έκτη δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα καλύπτει το αργό πετρέλαιο, καθώς και τα προϊόντα πετρελαίου, που παραδίδονται από τη Ρωσία στα κράτη μέλη, με προσωρινή εξαίρεση το αργό πετρέλαιο που παραδίδεται μέσω πετρελαιαγωγού.

6. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παροτρύνει το Συμβούλιο να οριστικοποιήσει και να εγκρίνει τη δέσμη χωρίς καθυστέρηση, με στόχο να διασφαλιστούν η ορθή λειτουργία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, ο θεμιτός ανταγωνισμός, η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού, επίσης σε ό,τι αφορά τη σταδιακή μας απεξάρτηση από ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Σε περίπτωση αιφνίδιων διακοπών του εφοδιασμού, θα θεσπιστούν επείγοντα μέτρα για την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή των μέτρων αυτών και θα υποβάλλει τακτικά σχετικές εκθέσεις στο Συμβούλιο ώστε να διασφαλίζονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά της ΕΕ και να κατοχυρώνεται η ασφάλεια του εφοδιασμού.

7. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάσει το ζήτημα της προσωρινής εξαίρεσης του αργού πετρελαίου που παραδίδεται μέσω πετρελαιαγωγού το συντομότερο δυνατόν.

Ανθρωπιστική και χρηματοδοτική στήριξη

8. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να παρέχει στήριξη στην Ουκρανία με σκοπό την κάλυψη των αναγκών ανθρωπιστικής βοήθειας, ρευστότητας και ανασυγκρότησης.

9. Από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εντείνει τη στήριξή της για τη συνολική οικονομική, κοινωνική και χρηματοπιστωτική ανθεκτικότητα της Ουκρανίας, μεταξύ άλλων παρέχοντας ανθρωπιστική βοήθεια. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επικροτεί εν προκειμένω τα αποτελέσματα της διεθνούς διάσκεψης δωρητών υψηλού επιπέδου που συνδιοργάνωσαν η Πολωνία και η Σουηδία.

10. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της έχουν παράσχει προστασία σε εκατομμύρια πρόσφυγες εκτοπισμένους λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και επιβεβαιώνουν την προσήλωσή τους στην υποδοχή των προσφύγων αυτών και στην παροχή ασφάλειας στα εν λόγω πρόσωπα, μεταξύ άλλων βοηθώντας γειτονικές χώρες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει νέες πρωτοβουλίες για τη στήριξη της προσπάθειας αυτής εντός του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

11. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να στηρίζει την ουκρανική κυβέρνηση στις επείγουσες ανάγκες της σε ρευστότητα, μαζί με τους εταίρους της στην G7. Σημειώνει τη στήριξη που ανακοινώθηκε στο πλαίσιο της G7. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να χορηγήσει στην Ουκρανία νέα έκτακτη μακροοικονομική συνδρομή ύψους έως 9 δισ. EUR το 2022. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί να εξεταστεί η πρόταση της Επιτροπής αμέσως μόλις υποβληθεί.

12. Η ανασυγκρότηση της Ουκρανίας θα απαιτήσει συνολική στήριξη με στόχο την ανοικοδόμηση της χώρας για το μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της είναι προετοιμασμένα να αναλάβουν εν προκειμένω σημαντικό ρόλο. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί πλατφόρμα για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας. Σε αυτή θα πρέπει να συμμετέχουν η ουκρανική κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και διεθνείς εταίροι, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οργανισμοί, εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενα μέρη. Η στήριξη της ΕΕ για την ανασυγκρότηση θα συνδεθεί με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και μέτρων κατά της διαφθοράς σύμφωνων με την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις σε αυτή τη βάση.

13. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για τις προσπάθειες των κρατών μελών να προβλέψουν κατάλληλα μέτρα δήμευσης στις εθνικές τους νομοθεσίες και καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει σύντομα την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για μέτρα ποινικού δικαίου σε περίπτωση παραβίασης των κυρώσεων της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ενεργό διερεύνηση περαιτέρω επιλογών, σύμφωνων με το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο, όπως της δυνατότητας να χρησιμοποιηθούν υπέρ της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Στρατιωτική στήριξη

14. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει εξάλλου σταθερή στη δέσμευσή της να συνεχίσει να ενισχύει την ικανότητα της Ουκρανίας να υπερασπίζεται την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της. Εν προκειμένω, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την έκδοση της πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου με την οποία αυξάνεται η στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη.

Οικονομική στήριξη

15. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την έκδοση της απόφασης να ανασταλούν οι εισαγωγικοί δασμοί για όλες τις εξαγωγές της Ουκρανίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για ένα έτος.

Πολιτική στήριξη

16. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την προετοιμασία των γνωμών της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Ουκρανίας καθώς και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και της Γεωργίας στην ΕΕ, θα επανέλθει δε στο θέμα κατά τη σύνοδο του Ιουνίου.

17. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της θα εντείνουν τις προσπάθειές τους να προσεγγίσουν τρίτες χώρες για να στηρίξουν την Ουκρανία σε όλους αυτούς τους τομείς, να αντιμετωπίσουν το ψευδές ρωσικό αφήγημα και τη χειραγώγηση των πληροφοριών και να αποτρέψουν την αποφυγή και την καταστρατήγηση των κυρώσεων.

Αντίκτυπος στις γειτονικές χώρες

18. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τον αντίκτυπο που έχει στις γειτονικές χώρες και τα Δυτικά Βαλκάνια ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Τονίζει την ανάγκη παροχής κάθε σχετικής στήριξης στη Δημοκρατία της Μολδαβίας, καθώς αντιμετωπίζει την ενεργειακή και την οικονομική κρίση που είναι αλληλένδετες, καθώς και τη μεταναστευτική πίεση λόγω του πολέμου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει το αίτημά του να τερματιστεί η καταστολή στη Λευκορωσία και υπενθυμίζει το δημοκρατικό δικαίωμα του λευκορωσικού λαού σε νέες, ελεύθερες και δίκαιες εκλογές.

Ανταπόκριση από Βρυξέλλες: Γιώργος Συριόπουλος