Ιταλία, τραγωδία στις Άλπεις: Η συσσώρευση νερού ευνόησε την κατάρρευση του παγετώνα

Ανταπόκριση από την Ιταλία για την ΕΡΤ: Κρίστιαν Μαυρής

Η τραγωδία του παγετώνα της Marmolada είναι μια από τις σημαντικότερες στις Άλπεις των τελευταίων ετών και συνεχίζει να επικρατεί στα Ιταλικά πρωτοσέλιδα. Η είδηση έχει σοκάρει την Ιταλική κοινή γνώμη, εφόσον η κατάρρευση του μετώπου του παγετώνα πάνω σε πεζοπόρους αφήνει πίσω του μέχρι στιγμή τον θλιβερό απολογισμό των 10 θυμάτων.

Την Πέμπτη 7 Ιουλίου απευθύνθηκε με τηλεδιάσκεψη στους δημοσιογράφους της Ένωσης Ξένου Τύπου της Ρώμης ο Καθηγητής Φυσικής Γεωγραφίας και Γεωμορφολογίας του Πανεπιστημίου Roma Tre, Massimo Frezzotti.
Ο καθηγητής είναι αναγνωρισμένη προσωπικότητα στην επιστημονική κοινότητα στο πεδίο των παγετώνων, συμμετείχε σε 14 αποστολές στην Ανταρκτική και τέλεσε χρέη Προέδρου του Παγετωνολογικού Κομιτάτου της Ιταλίας για την 6ετία 2015-2022.

Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης, την οποία συντόνισε ο ανταποκριτής της ΕΡΤ, Κρίστιαν Μαυρής, ο καθηγητής τοποθετήθηκε σχετικά με τη διάγνωση του τι προκάλεσε την εν λόγω τραγωδία, μια από τις χειρότερες των τελευταίων ετών στις Άλπεις.

“Δεν ήταν απλώς μια κατάρρευση πάγου” τόνισε ο Frezzotti. “Μια μάζα νερού συσσωρεύτηκε στον παγετώνα και δεν μπόρεσε να αποστραγγιστεί. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια χιονοστιβάδα νερού, πάγου και βράχων που σάρωσε το μονοπάτι που βρισκόταν από κάτω. Με τους ξένους συναδέλφους μας είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι ότι αυτή ήταν η δυναμική”.

Η σχέση μεταξύ νερού και παγετώνων είναι φυσικό φαινόμενο.
“Οι παγετώνες κινούνται περισσότερο ή λιγότερο γρήγορα ανάλογα με την κλίση και τη λίπανση στη βάση τους, η οποία παρέχεται από το νερό” είπε ο καθηγητής. Στην προκειμένη περίπτωση όμως η μάζα νερού δεν μπόρεσε να βρει διέξοδο.

Διερωτόμενος αν είναι εφικτό να εκτιμηθεί σε πόσο καιρό συσσωρεύτηκε αυτό το νερό στον παγετώνα, ο καθηγητής απάντησε πως “δεν είναι δυνατόν” αν και τόνισε πως ενδέχεται να μπορέσει να γίνει μια κάποια εκτίμηση της ποσότητας του παγιδευμένου νερού που προκάλεσε τη χιονοστιβάδα.

Σχετικά με την κατάσταση επίβλεψης των παγετώνων στην Ιταλία, ο καθηγητής σχολίασε πως ο έλεγχος είναι ελάχιστος, υπογραμμίζοντας πως μόνο ένας παγετώνας ελέγχεται.
Για παράδειγμα “δεν γνωρίζουμε το πάχος των Ιταλικών παγετώνων” το οποίο απαιτεί ειδικά ραντάρ (Ground Penetration Radar) και τόνισε πως “το Παγετωνολογικό Κομιτάτο της Ιταλίας αυτοχρηματοδοτείται και αποτελείται από εθελοντές”. Η έρευνα των παγετώνων θα βοηθούσε στη γνωριμία τυχόν “κοιλοτήτων με νερό” αλλά αυτό απαιτεί “σημαντικές χρηματοδοτήσεις”.

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την κλιματική αλλαγή και οι παγετώνες υποχωρούν.
“Η κλιματική αλλαγή λαμβάνεται υπόψη μόνο όταν συμβαίνουν καταστροφές” υπογράμμισε ο Ιταλός καθηγητής. “Οι παγετώνες υποχωρούν. Αν η κατάρρευση είχε συμβεί κατά τη διάρκεια της νύχτας, πιθανότατα να μην είχε αυτή την παγκόσμια απήχηση”.

Το μέγεθος της υποχώρησης των παγετώνων είναι υπέρογκο. “Το 1850 η επιφάνεια των παγετώνων στις Άλπεις ήταν περίπου 4500 km2. Σήμερα είναι λιγότερη από 1500, μια πτώση της τάξης του 60%, μια έκταση ίση με το Λουξεμβούργο” τονίζοντας μάλιστα πως την τελευταία εικοσαετία η κατάσταση έχει επιδεινωθεί αισθητά.

Τα τελευταία χρόνια οι συνθήκες επιδεινώθηκαν για τους παγετώνες, και οι πρωτοφανείς καιρικές συνθήκες δεν βοήθησαν.

“Τον Ιούνιο, το μηδέν (θερμοκρασία) βρισκόταν πάνω από τα 4.000 μέτρα, με πολύ υψηλές θερμοκρασίες (στις βουνοκορφές) και ελάχιστες βροχοπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η κατάσταση του Ιουνίου ήταν αυτή που συνήθως συναντάμε στα μέσα Αυγούστου” σχολίασε ο Frezzotti.

Με ένα αλληγορικό παράδειγμα, ο καθηγητής τόνισε μάλιστα πως “έχοντας τον Ήλιο σαν σταθερή θέρμανση, αλλάξαμε τα κουφώματα στο σπίτι, από ξύλινα σε διπλά τζάμια” και έτσι διπλασιάσαμε το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Αυτό συνεπάγεται πως “αφήνουμε ένα περιβαλλοντολογικό χρέος στα παιδιά και στα εγγόνια μας” τόνισε ο καθηγητής.