Στέλιος Καζαντζίδης: Το παιδί των προσφύγων που από τη Νέα Ιωνία έγινε λαϊκό ίνδαλμα

Είχαν περάσει μόλις οκτώ χρόνια από την ίδρυση της Νέας Ιωνίας Αττικής σε δήμο, καθώς είχε δεχτεί μεγάλο αριθμό Μικρασιατών προσφύγων που η άφιξη και εγκατάστασή τους, αύξησε σημαντικά τον αριθμό των κατοίκων της περιοχής. Μέσα σε αυτούς ήταν ο χτίστης Χαράλαμπος Καζαντζίδης καταγόμενος από τα Κοτύωρα του Πόντου και η Γεσθημανή (το γένος Χατζίδαινα), με καταγωγή από την Αλάγια της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Στο σπίτι της οδού Αλάιας 33 στη Νέα Ιωνία, που διασώζεται μέχρι σήμερα, στις 29 Αυγούστου 1931 γεννήθηκε ο Στέλιος Καζαντζίδης.

Τα παιδικά του χρόνια σημαδεύτηκαν από τη δράση του πατέρα του, ο οποίος στην κατοχική περίοδο οργανώθηκε στις τάξεις του ΕΛΑΣ και δούλεψε για την Επιμελητεία του Αντάρτη (ΕΤΑ).

Για μία διετία μετά τη γερμανική κατοχή, ο πατέρας του λόγω πολλών διώξεων, αναγκάστηκε να μετακομίσει στο Μπέλλες και αργότερα στο Κιλκίς για να επιστρέψει το 1945 στη Ν. Ιωνία. Στα δύσκολα εμφυλιοπολεμικά χρόνια, δολοφονήθηκε το 1947 από παρακρατικούς αντικομμουνιστές. Και ο μικρός τότε σε ηλικία Στέλιος δέχτηκε τις «περιποιήσεις» των χιτών, που δεν δίστασαν να τον ξυλοφορτώσουν αγρίως. Ήταν άλλωστε το παιδί του αντιστασιακού.

Από μικρός στο μεροκάματο, στα 13 του χρόνια, σε φάμπρικες και οικοδομές ο Στέλιος Καζαντζίδης, ευτύχησε όταν εργάζονταν στο εργοστάσιο υφαντουργίας «Έσπερος» να έχει αφεντικό με μουσικό αυτί που εκτίμησε τη φωνή του όταν τον άκουσε να τραγουδάει και του χάρισε μία κιθάρα. Όπως είχε δηλώσει, από τη γιαγιά του που του τραγουδούσε όταν τον νανούριζε, πήρε τις τεχνικές , τις αναπνοές , το κλάμα στην φωνή.

Το νερό είχε μπει στο αυλάκι και ο τυφλός συνθέτης Στέλιος Χρυσίνης, καθοδήγησε το νεαρό Στέλιο. Oι συνεργασίες του με μαγαζιά ακολουθούν ανοδική πορεία και από μικρά ταβερνάκια ανοίγει τα φτερά του σε μεγαλύτερα κέντρα. Καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξή του παίζει ο συνθέτης Γιάννης Παπαϊωάννου, που αμέσως αντελήφθη τις δυνατότητές του. Ακολούθησαν χρόνια δόξας αλλά χωρίς το παιδί των προσφύγων να χάσει τον προσανατολισμό του, αφού γνωστό είναι ότι ο Καζαντζίδης είχε επιβάλει στα μαγαζιά που τραγουδούσε να μην κάθονται οι τραγουδίστριες στα τραπέζια των πλουσίων πελατών. Σύντομα αποχώρησε από τον κόσμο της νύχτας, καθώς δεν υπήρχαν σημεία επαφής με το κλίμα που επικρατούσε και στράφηκε στις συναυλίες, ενώ παράλληλα έκανε σημαντικές επιτυχίες στη δισκογραφία, αν και η σχέση του με τις δισκογραφικές εταιρίες, πέρασε από πολλά ταραχώδη στάδια και αντιπαραθέσεις.

Στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας βασανίζεται άγρια, ενώ, για ένα διάστημα, εξορίστηκε στην Μακρόνησο.

Επί δικτατορίας επιχείρησε να ιδρύσει δική του δισκογραφική εταιρεία, την “STANDAR” , αλλά η επιτροπή λογοκρισίας του απέρριψε το 90% των τραγουδιών του και μάλιστα  χωρίς να είναι πολιτικού περιεχομένου, αλλά λαϊκά και ερωτικά. Ακόμα και έτσι τους τρόμαζε ο γιός του χτίστη αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, που με τη φωνή του και τη στάση του, πέρναγε μηνύματα ενάντια στον πλούτο και τις παρενέργειες που δημιουργεί στις συμπεριφορές των ανθρώπων.

Κοντά στο πατρικό του σπίτι βρίσκεται το γήπεδο της ΑΕΚ και δεν θα μπορούσε παρά να αναμιχθεί και στον ύμνο της ΑΕΚ «Νικήστε, νικήστε». Ο Στέλιος Καζαντζίδης έχει γράψει τον ύμνο της ΑΕΚ, σε μουσική Χρήστου Νικολόπουλου. Τον ύμνο τραγούδησε ο Μίμης Παπαϊωάννου.

Χαρακτηριστικό των τραγουδιών του είναι ότι τραγούδησε πολύ για τον κόσμο της δουλειάς και τη μετανάστευση, που ειδικά την μεταπολεμική περίοδο στη χώρα μας, είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις, αφού μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού αναζητούσε ένα καλύτερο μέλλον στη Γερμανία, το Βέλγιο, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία.

Στην προσωπική του ζωή είχε έναν βραχύβιο αρραβώνα με την Καίτη Γκρέυ, το 1964 παντρεύτηκε την τραγουδίστρια Μαρινέλλα, με την οποία χώρισε το 1966 και το 1982 παντρεύτηκε την Βάσω Κολοβού-Κατσαβού κι έζησε μαζί την ως το τέλος, στο σπίτι τους, στον Άγιο Κωνσταντίνο.

Έφυγε από τη ζωή μετά από μάχη με την επάρατη νόσο, στις 14 Σεπτεμβρίου 2001, σε ηλικία 70 ετών και δείγμα των αντιλήψεών του ήταν ότι είχε αρνηθεί να γίνει η κηδεία του δημοσία δαπάνη. Η ταφή του έγινε στο Νεκροταφείο της Ελευσίνας, πλάι στον τάφο της μητέρας του Γεσθημανής, όπως το επιθυμούσε ο ίδιος. Ήταν τόσο δημοφιλής που η κηδεία του εξελίχθηκε σε λαϊκό προσκύνημα. Σε πανελλαδικό επίπεδο λειτουργούν αρκετοί σύλλογοι φίλων του, με στόχο την προβολή του αθάνατου έργου του.

Την άνοιξη του 2022 η προτομή του λίγα μέτρα από το πατρικό του σπίτι, αφαιρέθηκε από βανδάλους που τελικά συνελήφθησαν λίγο καιρό μετά καθώς ήταν συμμορία που εκείνη την περίοδο έκλεβε χάλκινες προτομές και τις οδηγούσε σε χυτήρια για λιώσιμο, όπου πουλιόταν το υλικό.

κεντρική φωτο: το ποίημα από τη στήλη στην οποία βρίσκονταν η προτομή του Στέλιου Καζαντζίδη

Έρευνα & φωτο: Νάσος Μπράτσος