ΕΡΤ Αρχείο: Η ζωή, το έργο και η τραγική κατάληξη του ποιητή Ρώμου Φιλύρα

Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται σαν σήμερα από τον θάνατο του ποιητή Ρώμου Φιλύρα. Σημαντικός λυρικός ποιητής του Μεσοπολέμου με τραγική κατάληξη, γεννήθηκε την 1η Αυγούστου 1888 στο Κιάτο Κορινθίας, με πραγματικό όνομα Γιάννης Οικονομόπουλος. Το 1901 δημοσιεύονται πρωτόλειά του στο περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων», ενώ το 1903 δημοσιεύονται τα πρώτα ποιήματά του με το ψευδώνυμο Ρώμος Φιλύρας στο περιοδικό «Ο Νουμάς». Συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά («Νουμάς», «ακρόπολις», «Ακρίτας» κα, και το 1907, με εννέα ομότεχνούς του, συνεκδίδει το μηνιαίο ποιητικό περιοδικό «Ηγησώ» (Μάιος 1907-Φεβρουάριος 1908). Η πρώτη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Ρόδα στον αφρό» εκδίδεται το 1911. Το 1916 διορίστηκε αρχειοφύλακας και στη συνέχεια γραφέας στο Δικαστικό Σώμα Στρατού, ενώ κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων πολέμησε στη Μακεδονία και την Ήπειρο. Αποτάχθηκε το 1924 λόγω ανίατης αφροδίσιας πάθησης. Έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο 1942, στο Δρομοκαΐτειο, όπου νοσηλευόταν από το 1927. Το έργο του εντάσσεται στον κύκλο των νεορομαντικών ποιητών του Μεσοπολέμου (Λαπαθιώτη, Ουράνη, Καρυωτάκη κα), ενώ κριτικοί τον διακρίνουν ανάμεσα στους τρεις πιο σημαντικούς ποιητές της γενιάς του, μαζί με τον Βάρναλη και τον Σικελιανό.

Με αφορμή τα 80 χρόνια από τον θάνατο του Ρώμου Φιλύρα το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει το σχετικό επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά «Εποχές και Συγγραφείς», παραγωγής 2020.

ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΡΩΜΟΣ ΦΙΛΥΡΑΣ

Η σειρά ντοκιμαντέρ «Εποχές και Συγγραφείς» παρουσιάζει προσωπικότητες των Γραμμάτων, ποιητές ή πεζογράφους, σε σχέση πάντα με την κοινωνική πραγματικότητα που συνετέλεσε στη διαμόρφωση του έργου τους. Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στον ποιητή Ρώμο Φιλύρα, φιλολογικό ψευδώνυμο του Ιωάννη Οικονομόπουλου.

Δίνονται βιογραφικά στοιχεία για τον ποιητή, με αναφορά στα παιδικά και μαθητικά του χρόνια στο Κιάτο Κορινθίας και τα πρώτα του βήματα στα Γράμματα- το πρώτο ποίημά του στο τοπικό περιοδικό «Χαρά» στο χωριό Ψάρι Στυμφαλίας, τα πρωτόλειά του κείμενα στην «Διάπλαση των Παίδων» και τα πρώτα ποιήματά του που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Ο Νουμάς». Παρουσιάζεται η λογοτεχνική του δραστηριότητα, με ιδιαίτερη αναφορά στις ποιητικές συλλογές που εξέδωσε ο ποιητής, με πρώτη τη συλλογή με τίτλο «Ρόδα στον αφρό» (1911), και ακολούθως τις «Οι ερχόμενες», «Κλεψύδρα», «Πιερρότος», και «Θυσία» (1923). Λόγος γίνεται τη σταδιοδρομία του στο Στρατό και τη συμμετοχή του στους Βαλκανικούς πολέμους, για τη νόσησή του από αφροδίσια πάθηση, και την απόταξή του το 1924. Προβάλλονται δημοσιεύματα τύπου που αφορούν στην παρουσία του στο δημόσιο βίο, ενώ λόγος γίνεται για την αναγνώριση του έργου του Φιλύρα από τους ομοτέχνους του. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται τέλος, στην περίοδο της έγκλειστης ζωής του Φιλύρα στο Δρομοκαΐτειο και στην ποιητική του δραστηριότητα την περίοδο αυτή (από το 1928 και κατά τη δεκαετία του 1930), με ειδική αναφορά και στη δημοσίευση του έργου του «Η ζωή μου στο Δρομοκαΐτειο».

Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται πλούσιο αρχειακό υλικό, πλάνα από το Δρομοκαΐτειο, ενώ ακούγονται αποσπάσματα από δύο τραγούδια σε μελοποιημένη ποίηση του Φιλύρα.Μιλούν για τον ποιητή και το έργο του οι: Νάσος Βαγενάς, ποιητής-κριτικός, Θάλεια Ιερωνυμάκη, Ε.Δ.Ι.Π. στο Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πατρών, Ελένη Φιλοκύπρου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Χαράλαμπος Καράογλου, Ομότιμος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Έτος παραγωγής: 2020

Έρευνα-Σενάριο-Σκηνοθεσία: ΤΑΣΟΣ ΨΑΡΡΑΣ

Πρώτη προβολή εκπομπής: 16/03/2021