Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η Επαναστατική Επιτροπή μεταβιβάζει την αρχή στην κυβέρνηση και πλέον ‘’θα περιορισθή εις τας καθαρώς στρατιωτικάς αυτής ασχολίας’’, ενώ το ζήτημα της Θράκης πιέζει ολοένα περισσότερο την Ελλάδα. Το αίτημα για άμεση διενέργεια εκλογών, κυριαρχεί στην αρθρογραφία…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΕΚΑΣΤΟΣ ΜΙΑΝ ΘΥΣΙΑΝ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

«Επομένως η εφημερίς ‘’Αθήναι’’ υποκαθισταμένη εν τω αγώνι αυτής, διά του προφορικού λόγου των υπεχόντων την ευθύνην των πολιτικών γνωμών της οίτινες υπήρξαν και πρόδρομοι παντός έργου αποσκοπούντος εις σύμπηξιν μεγάλης και ενιαίας Ελλάδος, διακόπτουσιν από της Κυριακής την έκδοσίν των. Η θυσία είνε μεγάλη»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΑΜΕΣΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΚΛΟΓΩΝ

«Αλλ’ η δοθείσα υπό της Επαναστάσεως πολιτική λύσις έχει αναμφβόλως προσωρινής διαρκείας χαρακτήρα, συμφώνως άλλως προς τας γενομένας προκηρύξεις, δι’ ών ηξιώθη ‘’η ταχίστη και αμερόληπτος ενέργεια εκλογών Εθνοσυνελεύσεως. […] Δι’ όλους τούτους τους λόγους είνε αμέσως επιβεβλημένη η ενέργεια εκλογών κατά την δοθείσαν υπό των επαναστατών υπόσχεσιν προς τον Ελληνικόν λαόν. Η πολεμική προσπάθεια εις ήν αποδίδεται η χώρα δεν αποτελεί πλέον κώλυμα»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΚΑΙ ΗΔΗ ΕΠΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ

«Η Ελλάς έχει πολλήν ζωτικότητα. Δεν είνε δίκαιον να κατεξαντληθή αύτη εις μικρολογίας και μικροφιλοτιμίας. Διά την εκμηδένισιν της εχθρικής απειλής, αλλά και διά την επί εδραίων βάσεων διαχάραξιν του νέου εσωτερικού πολιτικού βίου της χώρας, ας τείνωμεν όλοι ειλικρινώς τας χείρας εις μίαν αδέλφωσιν, η οποία θ’ αποδώση την Ελλάδα εις εαυτήν και θα εξασφαλίση την νίκην»

ΕΘΝΟΣ

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Χαίνουν αι πληγαί, είνε ακράτητος η αιμορραγία της Ελλάδος, η χώρα ευρίσκεται ουχί εις το χείλος, αλλ’ εντός της αβύσσου. Πρό τοιαύτης καταστάσεως ευρίσκεται η Επανάστασις και η Κυβέρνησις. Και δι’ αυτό πρέπει να σπεύσουν εις το έργον της ανορθώσεως. Δεν επιτρέπεται η απώλεια ουδέ ημέρας, ουδέ ώρας, ουδέ στιγμής. […] Όλοι, λοιπόν, ας πράξωμεν το παν διά τον μέγαν, τον άγιον, τον ιερόν σκοπόν : ΗΝΩΜΕΝΟΙ ΑΣ ΣΩΣΩΜΕΝ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΙΑ ΤΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΝ ΚΙΝΗΜΑ – Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΙΧΕ ΘΑΨΕΙ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗΝ ΙΔΕΑΝ
• Η ΕΜΦΑΝΙΣΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Η νέα Κυβέρνησις, καλώς συντεθείσα διά το έργον, το οποίον ανέλαβεν, έχουσα όπισθέν της την επιβολήν μιάς επαναστάσεως και την ηθικήν ενίσχυσιν ολοκλήρου του Έθνους, πρέπει να προβή ραγδαίως εις τας ενεργείας τη;. η κατάστασις την οποίαν έχει ν’ αντιμετωπίση, δεν είνε τελείως απελπιστική, αλλ’ είνε μολαταύτα σοβαρωτάτη. Μέχρις ότου ο λαός εκλέξη τους κυβερνήτας του, ας κάμη παν το δυνατόν διά το Θρακικόν Μέτωπον. […] Η καταστροφή, η πλήρης και ανεπανόρθωτος, πρέπει ν’ αποσοβηθή»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΣΟΒΑΡΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
• Η ΝΕΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΕΜΠΡΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ

«Ύψιστον συμφέρον της Ελλάδος είνε να εξέλθη όσον τάχιστα της Επαναστατικής καταστάσεως και να εισέλθη εις την ομαλήν πολιτικην οδόν διά της αναδείξεως Κυβερνήσεως, ην θα υποδείξη η ψήφος του κυριάρχου Ελληνικού Λαού. Συγκρατούσα η Επαναστατική Επιτροπή του Θρακικόν Μέτωπον, ας προβή υπό την προστασίαν αυτού και υπό την άγρυπνον και αμερόληπτον και πατριωτικήν εποπτείαν της εις την ταχίστην ανίδρυσιν ενιαίου και του εσωτερικού Κυβερνητικού Μετώπου διά της ελευθέρας εκδηλώσεως της θελήσεως του Λαού»

• ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΝ

Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΙΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΝ. ΛΑΒΕΤΕ ΑΜΕΣΩΣ ΔΡΑΚΟΝΤΕΙΑ ΜΕΤΡΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ. ΚΕΜΑΛΙΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΞΑΙΩΜΑΤΙΚΟΙ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΩΜΕΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗΝ ΦΙΛΙΑΝ

ΤΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟΝ ΜΕΤΩΠΟΝ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΗ ΕΞ ΙΣΟΥ ΜΕ ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΜΕΤΩΠΟΝ

ΣΟΒΑΡΩΤΑΤΗ ΚΑΙΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΟΝ ΔΙΑΠΡΕΠΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ

• ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΘΑ ΠΡΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

«Απώλεια της Θράκης θα εσήμαινεν ανυπολογίστους ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ, ΕΚ ΠΛΕΙΣΤΩΝ ΜΕΡΩΝ ΕΠΙΚΡΕΜΑΜΕΝΟΥΣ και κατ’ αυτής της Μακεδονίας. Οι παρακολουθούντες τα κατ’ αυτάς γραφόμενα υπό του τύπου των γειτόνων Κρατών θα συμμερισθώσιν ανεπιφυλάκτως την γνώμην μας. Διότι πλην της Βουλγαρίας, ήτις εξακολουθεί ζητούσα ήση, όχι μόνον διέξοδον εις το Αιγαίον διά του Δεδεαγάτς, αλλά και ολόκληρον την Δυτικήν Θράκην, έρχονται δηλώσεις εν τη Σερβική Σκουψίνα και τω Σερβικώ Τύπω, διά των οποίων ανεπιφυλάκτως ζητείται και ΠΑΡΑ ΤΩΝ ΣΕΡΒΩΝ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΕΙΣ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟΝ»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Τριπλούς είνε ο προορισμός της Κυβερνήσεως αυτής. Η συντήρησις της Θράκης διά πάσης θυσίας, η επαναφορά των Συμμαχικών σχέσεων εις το σημείον εις το οποίον τας διέκοψεν η 1^η Νοεμβρίου, η παγίωσις της εσωτερικής τάξεως υπό πνεύμα απολύτου ελευθερίας πολιτικών φρονημάτων και συνειδήσεως»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Διά του σχηματισμού υπευθύνου Κυβερνήσεως και διά της μεταβιβάσεως εις αυτήν της νομίμου κρατικής εξουσίας, η Επανάστασις θεωρεί εαυτήν διαλελυμένην; Θεωρεί το έργον της λήξαν και την αποστολήν της τελειωθείσαν; Θεωρεί ότι ουδέν άλλο κέκληται να πράξη και πρόκειται ν’ απόσχη πάσης αναμίξεως εις τας κρατικάς υποθέσεις; Ο σχηματισμός τουτέστι της υπευθύνου Κυβερνήσεως επιφέρει κατ’ ανάγκην αυτοδικαίως τον τερματισμόν της Επαναστάσεως;»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΡΙΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΝ
• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΚΑΤΗΡΤΙΣΘΗ – ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝΤΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η Εθνοσυνέλευσις θεωρείται διαλελυμένη – Αι συναντήσεις μετά των Πρέσβεων – Οι συλληφθέντες δεν θ’ αποφυλακισθούν

ΠΑΤΡΙΣ

• ΔΙΑ ΝΑ ΖΗΣΗ Η ΕΛΛΑΣ

«Δεν ηξεύρομεν τι σκέπτεται η Κυβέρνησις. Δεν ηξεύρομεν τι σκέπτεται η Επανάστασις. Ηξεύρομεν όμως τι σκέπτεται και το αξιοί ο Ελληνικός Λαός και τι ζητεί η Δικαιοσύνη και το συμφέρον της Πατρίδος. […] Η Ελλάς η οποία θέλει να ζήση ζητεί την τιμωρίαν των ενόχων της καταστροφής της. Και δεν θα ζήση η Ελλάς και δεν θα είνε εν τάξει η Επανάστασις προς τον προορισμόν της εάν αφήση ατιμωρήτους τους πολιτικούς σατύρους οι οποίοι διέπραξαν, την στυγερωτέραν προδοσίαν από όσας γνωρίζει η ιστορία»

• Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ. ΜΙΑ ΕΙΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΟΡΑΣ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΘΑ ΚΑΡΠΟΦΟΡΗΣΗ ΟΤΑΝ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΣΥΜΠΡΑΞΩΜΕΝ ΕΙΛΙΚΡΙΝΩΣ

«Η δύναμις της Επαναστάσεως, η δίψα με την οποίαν την ενεστερνίσθη ο Στρατός, ο Στόλος και ο Λαός, οφείλεται εις το γεγονός, ότι δεν ηρμήνευσε την θέλησιν μιάς πολιτικής μερίδος αλλ’ αναπεκρίθη προς την έφεσιν της ολότητος σχεδόν του Ελληνικού λαού. Και τον χαρακτήρα τούτον η Επανάστασις οφείλει να διατηρήση μέχρις αποπερατώσεως και παγιώσεως του έργου της. […] Η Επανάστασις είναι η δημιουργός του νεοπαγούς πανελληνίου πολιτειακού καθεστώτος – της ελληνικής ενότητος. Η παγίωσις της ενότητος ταύτης είναι καθήκον παντός Έλληνος»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΥΠΕΡΑΝΩ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

«Εν αρχή, ας προσέξη η Επανάστασις ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ, διά να εξαλείψη πάντα ενδοιασμόν και ν’ αποβάλη πάσαν υπόνοιαν ότι δεν πρόκειται ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΘΟΥΝ την δύναμίν της τα κόμματα και να την χρησιμοποιήσουν προς επιτυχίαν των ιδίων έκαστον βλέψεων. Η Επανάστασις είνε πατριωτική, είνε εθνική, είνε ανωτέρα των κομμάτων. Ας ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΑΥΤΟΝ διά να σώση την Ελλάδα και να υποδείξη ότι και το έργον της θα είνε πράγματι ΕΘΝΙΚΟΝ, διά να στεφθή υπό πλήρους επιτυχίας, ως πάντες ευχόμεθα»

• ΑΙ ΕΥΘΥΝΑΙ ΩΝ ΜΕΤΑΝΟΕΜΒΡΙΑΝΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΥΠΕΡ ΒΩΜΩΝ ΚΑΙ ΕΣΤΙΩΝ

«Αποτυχία της Επαναστάσεως ή ο κομματικός αυτής εκφυλισμός, ο οποίος θα ήτο η χειροτέρα των αποτυχιών της, σημαίνει καταστροφήν ανεπανόρθωτον. Η δε τύχη της Επαναστάσεως δεν θα κριθή μόνον εις τας Αθήνας. Θα κριθή και εις το Μέτωπον, όπου επιβάλλεται να θριαμβεύση το μοναδικόν της ιδεώδες, η διατήρησις απαραμειώτου του εθνικού εδάφους. […] Η Ελλάς πρέπει να ζήση. Και μόνον έτσι δύναται να ζήση. Ανέχουσα την σημαίαν της υψηλά, απτύχωτον εις τας Θρακικάς επάλξεις»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΛΑΟΥ : ΑΠΟΣΤΡΑΤΕΥΣΙΣ – ΓΕΝΙΚΗ ΑΜΝΗΣΤΙΑ – ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΒΑΡΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – Η ΓΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ – ΔΙΑΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ – ΕΚΛΟΓΑΙ ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΝ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ – ΚΑΤΑΡΓΗΣΙΣ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑΣ – ΑΜΕΣΟΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΙΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ
• ΕΠΙ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΨΕΩΣ

«Η κατεύθυνσις της Επαναστάσεως ευρίσκεται ακόμη εις το στάδιον της προσπαθείας. Η ορθή και οριστική κατεύθυνσις εύρηται εις τας χείρας του λαού. Και η πρώτη εμφάνισις της Επαναστάσεως, ως εγένετο μέχρι τούδε (…) είνε ουχί εποικοδομητική του σκοπουμένου έργου»

ΣΚΡΙΠ

• Ο ΤΕΩΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΑΧΩΡΕΙ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΕΞ ΩΡΩΠΟΥ
• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

«Ο χρόνος επείγει. Ουδέποτε πόλεμος διεξήχθη νικηφόρως υπό Κράτους, τελούντος εν επαναστάσει. Ουδέ διπλωματική επε΄μβασις θα είχε την ισχύν και το απαιτούμενον κύρος, γινομένη υπό Κράτους διευθυνομένου υπό επαναστατικής κυβερνήσεως […] Η Επαναστατική Επιτροπή ας κατανοήση τούτο και ας ασκήση όλον αυτής το κύρος όπως πείση πάντας ότι εις την Κυβέρνησιν του Κράτους πρέπει να μετακληθή ο κ. Βενιζέλος, ίνα εκτελέση εθνικώς, έστω και αργά, ό,τι ισχυρίζετο ότι ήταν αδύνατον να εκτελεσθή βασιλεύοντος του Βασιλέως Κωνσταντίνου»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΗΣ

«Το διπλωματικόν μέτωπον, δεδομένου ότι η διαχείρισις των εξωτερικών ζητημάτων ανατίθεται εις τον κ. Βενιζέλον, ευρισκόμενον εις Παρισίους, απλοποιείται ευτυχώς αρκετά […] Η αποκατάστασις των σχέσεων της Ελλάδος μετά των Συμμάχων ελπίζομεν ότι θα είνε ταχεία και θα καθαρίση όλας τις υφισταμένας παρεξηγήσεις, αφού ήδη ήρθησαν τα εμπόδια, τα οποία μας είχον κρατήση εις αφόρητον αποκλεισμόν»

• Ο ΝΕΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ