Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η διενέργεια εκλογών, ο υπερκομματικός ή κομματικός χαρακτήρας του Επαναστατικού Κινήματος και η αυξανόμενη απειλή στη Θράκη κυριαρχούν στην αρθρογραφία…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΜΟΝΗ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

«Μόνη η επανάστασις δύναται ανυπόπτως ν’ απευθυνθή και να χρησιμοποιήση τους πάντας. Διότι δεν αποτελεί κόμμα. Διότι είνε εκτός αμφισβητήσεως ότι εις την συνείδησιν των τιμίων στρατιωτών οι οποίοι την οδηγούν ουδεμία δύναται να εισχωρήση κομματική υστεροβουλία. Και διότι τέλος θα εξασφαλισθή την ελευθέραν διεξαγωγήν του πολιτικού αγώνος διά των εκλογών, την οποίαν πάντες ανεξαιρέτως όσοι αξίως πράττουσι τα πολιτικά ειλικρινώς ποθούσι»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΣΩΣΩΜΕΝ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ

«Οφείλομεν να παράσχωμεν έμπρακτον απόδειξιν ότι είνε σφαλερά και πεπλανημένη η τυχόν επικρατούσα τοιαύτη εντύπωσις, δηλούντες κατηγορηματικώς ότι η Ελλάς θ’ αντισταθή ενόπλως καθ’ οιασδήποτε αποφάσεως αποστερούσης αυτήν της Θράκης. Το Επαναστατικόν κήρυγμα, καθ’ ο μέρος αφορά την Θράκην, ας διαδηλωθή αρμοδίως εις την Ευρωπαϊκήν κοινήν γνώμην. […] Ας μη χάνωμεν στιγμάς πολυτίμους. Σώσωμεν την Θράκην»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΙ ΕΚΛΟΓΑΙ

«Νομίζομεν, ότι επιβάλλεται η ταχυτέρα διενέργεια εκλογών, ίνα ούτως ο κυρίαρχος λαός αποφανθή διά της ψήφου του επί της Κυβερνήσεως, ήν θέλει, δοθή δε διά της συγκροτηθησομένης Συντακτικής Συνελεύσεως οριστική λύσις της οξυτάτης κρίσεως, εις ην περιέπεσεν η Χώρα. […] Έχομεν ΑΝΑΓΚΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ισχυράς και ΧΑΛΥΒΔΙΝΟΥ. Μόνον ούτω θα δυνηθώμεν ν’ ανταπεξέλθωμεν πλήρως εις τας περιστάσεις, εσωτερικάς και εξωτερικάς»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΣΟΒΑΡΑ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΕΝ ΑΓΓΛΙΑ – ΖΗΤΗΜΑ ΤΙΜΗΣ Η ΚΗΡΥΞΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

«Κατ’ ειδήσεις εκ Λονδίνου, η αγγλική κοινή γνώμη φρονεί ότι, εν περιπτώσει προκλήσεως εκ μέρους της Τουρκίας, η κήρυξις του πολέμου προς την Τουρκίαν αποτελεί ζήτημα αξιοπρεπείας και τιμής διά την Αγγλίαν»

• ΠΡΟ ΠΑΝΤΟΣ ΙΣΧΥΡΑΝ

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΠΕΡΙΠΛΕΚΕΤΑΙ
• ΟΧΙ ΠΟΤΕ, ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ! ΤΟ ΑΜΕΣΟΝ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Η Ελλάς είνε και θα μείνη εις την Θράκην ανεκρίζωτος. Απέναντι του Εθνικιστικού Κινήματος του Κεμάλ ανυψώθη ήδη αδιάλλακτον διά την Θράκην το Εθνικιστικόν Κίνημα της Ελλάδος υπό την θυελλώδη πνοήν της Επαναστάσεως»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΕΙΝΕ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΣΥΜΠΟΛΕΜΗΣΩΜΕΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΩΣ ΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΠΛΕΟΝ ΑΥΤΩΝ – ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΝ ΑΡΘΡΟΝ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΜΟΝΤΕΡΓΟΝΕΛ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΠΟΨΕΩΣ ΤΑΥΤΗΣ
• ΟΧΙ ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΙΚΑ, ΑΛΛΑ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ

«Η Επαναστατική Επιτροπή ας προσέξη περισσότερον εις το πνεύμα του Λαού παρά εις τας βλέψεις των κομμάτων. Διότι ο Λαός εδέχθη ασμένως την Επανάστασιν διά να ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ, ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ και όχι το έν ή το άλλον κόμμα. Και εκείνο που προέχει σήμερον, είνε η ένωσις του Έθνους διά να επιδοθώμεν πάντες εις την σωτηρίαν της Πατρίδος»

ΕΣΤΙΑ

• ΑΝ ΠΕΙΣΘΗ ΟΤΙ ΕΙΝΕ ΧΡΗΣΙΜΟΣ

«Η πικρία του είνε τόση διά την απέναντί του συμπεριφοράν εκ μέρους του Ελληνικού λαού, η απογοήτευσίς του είνε τόση από το κατάντημα του λαμπρού έργου του, η αποθάρρυνσίς του είνε τόση από τας δυσκολίας τας οποίας εδημιούργησεν διά την Ελλάδα οι επιστέψαντες το ολέθριον έργον των διά μιάς πρωτοφανούς καταστροφής, ώστε δεν είνε απίθανον τα αισθήματα αυτά να υπερισχύσουν της συναισθήσεως του καθήκοντος. Ας ευχηθώμεν όμως να μη συμβή τούτο. Ο Βενιζέλος ευτυχώς διά την Ελλάδα ζη ακόμη»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΥΠΕΡ ΠΑΝΤΑΣ Η ΠΑΤΡΙΣ

«Η νέα Κυβέρνησις λαμβάνουσα ανά χείρας τον καθαρτήριον κόσκινον, ας χρησιμοποιήση τα υγιά και μόνον στοιχεία της χώρας, άτινα, συγκεντρώνοντα την αληθή και αμέριστον εμπιστοσύνην του Ελλ. Λαού, ας αναλάβωσι και ασφαλώς θα επιτύχωσι το βαρύ έργον της σωτηρίας της κινδυνευούσης Πατρίδος. Έκαστος, είτε πολίτης, είτε στρατιώτης, ας εκτελέση πιστώς και ευσυνειδήτως εν τω κύκλω της ενεργείας του το καθήκον του, έχων ως μόνον έμβλημά του ‘’υπέρ πάντας η Πατρίς’’»

• Η ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΤΑΡΤΟΥ

ΠΟΣΑΙ ΗΛΙΚΙΑΙ ΕΠΑΡΚΟΥΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΙΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ – ΠΟΙΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΑΚΑΛΟΥΝΤΑΙ – ΘΑ ΕΝΕΡΗΘΟΥΝ ΚΑΙ ΝΕΑΙ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΗΛΙΚΩΝ

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΔΕΝ ΘΑ ΜΕΤΑΒΛΗΘΟΥΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΘΟΥΝ

«Ο κ. Σάντερ ομιλεί γενικώς περί ‘’συμμαχικών’’ αποφάσεων, δηλαδή περί των αποφάσεων της αγγλικής και γαλλικής πολιτικής, τας οποίας και θεωρεί ως ανεπιδέκτους μεταβολής. Αλλ’ έχει προφανώς άδικον. Δεν θέλομεν να ισχυρισθώμεν ότι η ελληνική μεταβολή θα πρόκειται να έχη άμεσον επίδρασιν. Αλλ’ είνε φανερόν ότι είνε αδύνατον να μην επιδράση επί των αγγλογαλλικών διαπραγματεύσεων, κυρίως δε υπέρ των αγγλικών απόψεων»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ
• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
• ΤΟ ΝΕΟΝ ΚΑΘΕΣΤΩΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΠΑΛΙΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟΝ

«Τους ολετήρας διεδέχθη ο Δημιουργός. Τους πυγμαίους ο Γίγας. Η αγία Επανάστασις ενεπιστεύθη τας τύχας της Ελλάδος εις τας χείρας του τας στιβαράς. Εάν η Θράκη σωθή, εάν η χαμένη Θράκη διαφύγη από τους όνυχας του Κεμάλ θα είνε τούτο θαύμα αληθινόν. Θα είνε τούτο έργον της Επαναστάσεως. Θα είνε νέος θρίαμβος και υπέροχον διπλωματικόν κατώρθωμε του Ελευθερίου βενιζέλου. Η Ελλάς θέλει να ζήση. Η Επανάστασις το εβροντοφώνησεν. Αρκεί όμως να μη είνε πλέον πολύ αργά»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΜΕ ΝΕΑΝ ΟΡΜΗΝ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

«Με την νέαν ψυχικήν δύναμιν, την οποίαν ενεφύσησεν εις την Χώραν η επαναστατική κάθαρσις, ας εντείνωμεν όλοι, υπεύθυνοι και ιδιώται, μαχηταί και πολίται, τας προσπαθείας μας διά την έμπρακτον αποσόβησιν ενός κινδύνου διά την ακεραιότητα της Ελλάδος, κινδύνου, τον οποίον μας εκληροδότησαν παλαιαί αμαρτίαι και τον οποίον κατέστησε μεγαλύτερον μία συμμαχική απόφασις ειλημμένη κατά την στιγμήν, καθ’ ην εις των ξένων τα όμματα η Ελλάς παρίστατο ως πτώμα ηθικόν»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΠΩΣ ΕΞΗΓΕΙΤΑΙ Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΘΑ ΠΑΡΕΛΘΗ ΤΑΧΕΩΣ – Ο ΦΟΒΟΣ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΟ-ΙΤΑΛΟ-ΡΟΥΜΑΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΙΣ

• ΑΙ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

«Δεν θα σταματήσουν δε μέχρι της Θράκης οι Τούρκοι. Ενούμενοι με τους δολίους Βουλγάρους και έξαλλοι, ως συνήθως, και από τας μικροτέρας επιτυχίας, ΘΑ ΚΑΤΑΛΗΦΘΟΥΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΝΙΑΣ των παλαιών Τούρκων κατακτητών και θα βαδίσουν κατά της Ευρώπης. Η Αγγλία διαβλέπει τους κινδύνους αυτούς. Η Γαλλία και αν τους διαβλέπη αδιαφορεί, διότι οι Τούρκοι δεν θα φθάσουν ποτέ μέχρι Παρισίων»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

«Η Ελλάς δεν θα παραδοθή εις νέα κομματικά όργια, εις νέας φατριαστικάς κορυβαντιώσεις, επειδή το ζητούν ολίγοι φανατικοί, εις την καρδίαν των οποίων δεν έμεινε θέσις διά γενναία και αφιλοκερδή αισθήματα. […] Αλλά η αναπτυχθείσα αιφνιδίως αντίδρασις ειδοποιεί την Επανάστασιν περί των παγίδων, τας οποίας θα συναντήση εις τον δρόμον της, περί των ακανθών και των τριβόλων, με τας οποίας είνε ούτος σπαρμένος. Ας μη διστάση όμως. Διότι έχει όπισθεν αυτής την μίαν και αδιαίρετον Ελλάδα»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΛΑΟΥ : ΑΠΟΣΤΡΑΤΕΥΣΙΣ – ΓΕΝΙΚΗ ΑΜΝΗΣΤΙΑ – ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΒΑΡΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – Η ΓΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ – ΔΙΑΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ – ΕΚΛΟΓΑΙ ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΝ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ – ΚΑΤΑΡΓΗΣΙΣ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑΣ – ΑΜΕΣΟΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΙΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ
• Η ΕΛΛΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΡΩΣΣΙΑΣ

«Επιβάλλεται εις την Κυβέρνησιν Ζαΐμη να φροντίση να προλειάνη το έδαφος της συνεννοήσεως με την Σοβιετικήν Ρωσσίαν, διά να μη ευρεθή εκτεθειμένη και μεμονωμένη εν τη Διασκέψει, διότι η Αγγλία αφεύκτως θα την εγκαταλείψη, ή μάλλον θα την θυσιάση διά να σώση τα εαυτής συμφέροντα εν Ανατολή, όσα εξ αυτών δυνηθή»

ΣΚΡΙΠ

• ΑΣ ΠΑΡΑΜΕΡΙΣΘΟΥΝ ΟΙ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ

«Έν καθεστώς κατέρρευσε. Ωρθώθη εν νέον καθεστώς. […] Τα δύο καθεστώτα εχώριζεν είς άνθρωπος. Ο κ. Βενιζέλος. […] Τι χωρίζει σήμερον τον κ. Βενιζέλον από την Κυβέρνησιν και τι χωρίζει αυτόν από την Επανάστασιν; Ουδέν. […] Διατί άραγε θα διευθύνη τας τύχας του κράτους ο κ. Βενιζέλος από αποστάσεως και δι’ αντιπροσώπων του και δεν πρέπει να διευθύνη ταύτας ως Κυβερνήτης; Είς λόγος μόνον προβάλλεται, φαινομενικώς εύλογος. Ο κ. Βενιζέλος πρέπει να έλθη διά της Λαϊκής ψήφου. […] Πρέπει να μετακληθή εις Αθήνας όπως σχηματίση Κυβέρνησιν»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΔΥΣΤΟΚΙΑ

«Παράδοξος δυστοκία παρατηρείται διά την συμπλήρωσιν των μελών της Κυβερνήσεως. […] Ευχής έργον θα ήτο, αν η επαναστατική επιτροπή, αντί να ζητή γνώμαςκαι συμβουλάς των διαφόρων πολιτικών, αίτινες κατά το πλείστον είνε ύποπτοι, προσεπάθει να καταρτίση μίαν προσωρινήν Κυβέρνησιν, πραγματικώς αχρωμάτιστην, έξω της πολιτικής και ιδίως πάσης κομματικής επιρροής, από άνδρας τιμίους και απολαύοντας της γενικής εμπιστοσύνης και εκτιμήσεως, εις τους οποίους να εμπιστευθή το δύσκολον και βαρύ έργον της αναπλάσεως μέχρι της διεξαγωγής εκλογών ανεπηρεάστων, καθ’ ας να καταδειχθή το πραγματικόν φρόνημα του Ελληνικού λαού»

• ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΓΟΡΑ ΝΑΥΛΩΝ

Η γενική κατάστασις καλλιτέρα – Η ζωηρότης της αγοράς Βορείου Αμερικής – Αι γενόμεναι ναυλώσεις