ΕΡΤ Αρχείο: Θεμελίωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου – 3 Οκτωβρίου 1866

Σαν σήμερα, στις 3 Οκτωβρίου 1866, θεμελιώθηκε το κτίριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα.

Το σημαντικό αυτό κτίριο-τοπόσημο της Αθήνας φιλοξενεί μερικές από τις  σημαντικότερες αρχαιότητες της Αρχαίας Ελλάδας όπως, μεταξύ άλλων την Αθηνά της Βαρβακείου, το χάλκινο Ποσειδώνα του Αρτεμισίου, τη χρυσή νεκρική μάσκα του «Αγαμέμνονα» και το μηχανισμό των Αντικυθήρων. Η συζήτηση για την κατασκευή του κτιρίου του Μουσείου ξεκίνησε το 1857 μετά τη δωρεά του Έλληνα της Διασποράς Δημητρίου Μπερναρδάκη.

Το πρόβλημα της επιλογής της τοποθεσίας για την ανέγερση του Μουσείου λύθηκε μετά την παραχώρηση οικοπέδου της Ελένης Τοσίτσα, συζύγου του εθνικού ευεργέτη Μιχαήλ Τοσίτσα, στην σημερινή λεωφόρο Πατησίων στα Εξάρχεια. Η θεμελίωση του Μουσείου έγινε το 1866 και τα τελικά αρχιτεκτονικά σχέδια επιμελήθηκε ο Ερνέστος Τσίλλερ. Το  1874 ολοκληρώθηκε η δυτική και το 1889 η κεντρική πτέρυγα. Το 1893 η Αρχαιολογική Εταιρεία παρέδωσε τις αρχαιότητες που είχε στην κατοχή της και ολοκληρώθηκε η πρώτη εικόνα του Μουσείου.

Με αφορμή την συγκεκριμένη ημέρα το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Ένα κτίριο, μια ιστορία» που είναι αφιερωμένο στο κτίριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

ΕΝΑ ΚΤΙΡΙΟ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Η σειρά εκπομπών «Ένα κτίριο μια ιστορία» παρουσιάζει την ιστορία σημαντικών νεοκλασικών κτιρίων-τοπόσημων της Αθήνας.

Το παρόν επεισόδιο ξεκινά με μια αναδρομή στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης του 1821 και την ιδέα της ανάγκης δημιουργίας ενός χώρου που θα στέγαζε και θα αναδείκνυε τις ελληνικές αρχαιότητες. Γίνεται αναφορά στην απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια να ιδρύσει μουσείο το 1829 στην Αίγινα. Έπειτα, από το 1834 έως το 1874 το Μουσείο στεγάστηκε στο Θησείο με απόφαση του Όθωνα.

Έπειτα γίνεται ευρεία αναφορά στη διαδικασία ανέγερσης του κτιρίου του Μουσείου.
Στη συνέχεια, η αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Χριστοπούλου μιλά για την αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Ακόμη, παρέχονται πληροφορίες για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του Μουσείου από το Λουδοβίκο Λάνγκε, ο οποίος δέχτηκε τροποποιήσεις από τον Παναγή Κάλκο και τελικά τον Ερνέστο Τσίλερ.

Η Αλεξάνδρα Χριστοπούλου επιχειρεί μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην επέκταση του Μουσείου που ξεκίνησε το 1924 και ολοκληρώθηκε το 1939 και όπου φιλοξενείται σήμερα η συλλογή των αγγείων. Ακόμη, περιγράφει πως κατά τη διάρκεια του ελληνοιταλικού πολέμου γινόταν η απόκρυψη των αρχαιοτήτων στο Μουσείο για να αποτραπεί ο κίνδυνος κλοπής ή καταστροφής τους. Σύντομη αναφορά γίνεται στις συζητήσεις που υπήρχαν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για αλλαγή χρήσης του κτιρίου για να καλυφθούν οι ανάγκες στέγασης άλλων δημοσίων υπηρεσιών, όπως των Δικαστηρίων, μια απόφαση που απετράπη.

Το Μουσείο παρέμεινε κλειστό από το 2002 έως το 2004 για ριζική ανακαίνιση με την αφορμή της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Ακόμη, αναφορά γίνεται στις συλλογές μαρμάρινων και χάλκινων γλυπτών, στο μηχανισμό των Αντικυθήρων, στην αιγυπτιακή συλλογή, την συλλογή τοιχογραφιών από τη  Σαντορίνη και την συλλογή της Ελένης Σταθάτου. Τέλος, λόγος γίνεται για το μοναδικό στο είδος του Επιγραφικό Μουσείο που στεγάζεται δίπλα στο κτίριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Έτος παραγωγής: 2008
Κείμενα-έρευνα: Ξένια Στεφανοπούλου
Σκηνοθεσία: Ανδρέας Αντωνιάδης
Αφήγηση: Αλέκος Δράγωνας

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Επιμέλεια Τεκμηρίωσης: Δαμιανός Αγραβαράς