ΠΓΔΜ: Κρίσιμες βουλευτικές εκλογές διεξάγονται την Κυριακή

Σκόπια, 09 Δεκεμβρίου 2016 (του ανταποκριτή της ΕΡΤ Νίκου Φραγκόπουλου)

Στις κάλπες προσέρχονται την Κυριακή οι πολίτες της ΠΓΔΜ, σε μία εκλογική αναμέτρηση που θεωρείται από πολλούς κρίσιμη.

Το διακύβευμα των πρόωρων αυτών βουλευτικών εκλογών είναι κατά πόσο αυτές θα συμβάλουν ή όχι στον τερματισμό της πολιτικής κρίσης, η οποία ταλανίζει τη χώρα σχεδόν δύο χρόνια..

Σύμφωνα με διάφορες δημοσκοπήσεις το εθνικιστικό κυβερνών κόμμα VMRO-DPMNE του Νίκολα Γκρούεφσκι, το οποίο βρίσκεται στην εξουσία της χώρας τα τελευταία δέκα χρόνια, προηγείται με μία διαφορά που κυμαίνεται από τέσσερις έως επτά ποσοστιαίες μονάδες του κεντροαριστερού αντιπολιτευόμενου κόμματος “Σοσιαλδημοκρατική ‘Ενωση” (SDSM) του Ζόρσν Ζάεφ. Ωστόσο, στις δημοσκοπήσεις πολύ υψηλό είναι το ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου που φθάνει μέχρι και το 40%, γεγονός που κάνει ιδιαίτερα επιφυλακτικούς τους πολιτικούς αναλυτές στα Σκόπια στις προβλέψεις τους για τον νικητή των εκλογών.

Μεταξύ των αλβανικών κομμάτων αναμένεται να επικρατήσει το συγκυβερνών DUI του Αλί Αχμέτι, με σημαντική όμως απώλεια της δύναμης του, η οποία θα οφείλεται στην εμφάνιση νέων κομμάτων στον αλβανικό πολιτικό χώρο της ΠΓΔΜ και στην φθορά του από την πολύχρονη παρουσία στην κυβέρνηση της χώρας.

Οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές της Κυριακής αποτελούν προϊόν συμφωνίας μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας (δύο σλαβικά και δύο αλβανικά) , η οποία επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση της ΕΕ, με σκοπό την άρση του πολιτικού αδιεξόδου στο οποίο έχει εισέλθει η χώρα, μετά την αποκάλυψη, από την αντιπολίτευση , στις αρχές του 2015, του πολύκροτου σκανδάλου των τηλεφωνικών υποκλοπών.

Η αντιπολίτευση είχε δώσει τότε στη δημοσιότητα υλικό από υποκλαπείσες τηλεφωνικές συνομιλίες κυβερνητικών αξιωματούχων του VMRO-DPMNE, περιλαμβανομένου του τότε πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι, οι οποίες αποκάλυπταν εκτεταμένη διαφθορά, κατάχρηση εξουσίας, ασφυκτικό έλεγχο της δικαιοσύνης και των ΜΜΕ και νοθεία όλων των εκλογικών αναμετρήσεων των τελευταίων χρόνων στη χώρα.

Σύμφωνα με την αντιπολίτευση, οι μυστικές υπηρεσίες της ΠΓΔΜ, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Σάσο Μιγιάλκοφ, πρώτος εξάδελφος του Ν.Γκρούεφσκι και υψηλόβαθμο στέλεχος του VMRO-DPMNE παρακολουθούσαν παράνομα τα προηγούμενα επτά χρόνια τις τηλεφωνικές συνομιλίες περίπου 20.000 πολιτών, μεταξύ αυτών πολιτικούς, επιχειρηματίες, δημοσιογράφους και ξένους διπλωμάτες στη χώρα.

Ο Νίκολα Γκρούεφσκι είχε αντιδράσει, υποστηρίζοντας ότι οι συνομιλίες που δημοσιοποιήθηκαν αποτελούν “προϊόν μοντάζ”, και “κατασκεύασμα ξένων μυστικών υπηρεσιών”, με στόχο την αποσταθεροποίηση της χώρας.

Η αποκάλυψη του σκανδάλου των τηλεφωνικών υποκλοπών οδήγησε στην κατακόρυφη αύξηση της πολιτικής έντασης και στη μεταφορά της αντιπαράθεσης στους δρόμους, με τα δύο μεγαλύτερα κόμματα να διοργανώνουν σχεδόν καθημερινά παράλληλες μαζικές συγκεντρώσεις στα Σκόπια.

Μπροστά στον κίνδυνο εκτροχιασμού της κατάστασης, και μετά από ισχυρές πιέσεις και τη μεσολάβηση από την ΕΕ, οι αρχηγοί των τεσσάρων μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας υπέγραψαν μία συμφωνία για πρόωρες εκλογές, στη βάση της οποίας παραιτήθηκε από πρωθυπουργός ο Νίκολα Γκρούεφσκι, και στη θέση του ορίστηκε υπηρεσιακός πρωθυπουργός που προέρχεται από το VMRO-DPMNE.

Παρ΄όλα αυτά, ο Γκρούεφσκι, ο οποίος έχει επικριθεί από μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας για αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης της ΠΓΔΜ και για διαφθορά και έχει απομονωθεί σε μεγάλο βαθμό από τον δυτικό παράγοντα, συνεχίζει να κρατά τα ηνία της χώρας.

Σε κλίμα πόλωσης η προεκλογική εκστρατεία

Η προεκλογική εκστρατεία κύλησε σε κλίμα πόλωσης , με τον Νίκολα Γκρούεφσκι να κατηγορεί τον Ζόραν Ζάεφ για συνεργασία με “ξένα κέντρα”, με σκοπό την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας. Παράλληλα ο Γκρούεφσκι, εκμεταλλευόμενος την επιλογή του Ζάεφ να σπάσει τα “εθνοτικά στεγανά” στην ΠΓΔΜ και να απευθυνθεί στους ψηφοφόρους της αλβανικής κοινότητας, εντάσσοντας Αλβανούς υποψηφίους στα ψηφοδέλτιά της αντιπολίτευσης και ενσωματώνοντας μέρος της αποκαλούμενης “αλβανικής ατζέντας” (εύρος χρήσης αλβανικής γλώσσας, ισότητα κ.α.), “διατρανώνει” σε όλους τους τόνους την άποψη πως αν η αντιπολίτευση κερδίσει τις εκλογές της Κυριακής, θα προχωρήσει στην ομοσπονδιοποίηση της ΠΓΔΜ και στην καθιέρωση της αλβανικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας στη χώρα. Οι Αλβανοί αποτελούν το 25% του πληθυσμού της ΠΓΔΜ.

Από την μεριά της η φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση του Ζάεφ επιχείρησε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών και τονίζει την ανάγκη πτώσης του “καθεστώτος Γκρούεφσκι”, ώστε να εξομαλυνθεί η πολιτική κατάσταση στη χώρα και να απαλλαγεί αυτή από την απομόνωση, με την επάνοδό της στον ευρωπαϊκό δρόμο..

Χωρίς αυτοδυναμία όποιο κόμμα και αν κερδίσει

Σε αντίθεση με προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, το θέμα του ονόματος σε γενικές γραμμές δεν βρέθηκε στο επίκεντρο της προεκλογικής περιόδου παρά μόνο περιστασιακά και στο πλαίσιο της επιδίωξης του Νίκολα Γκρούεφσκι να “επιβεβαιώσει” τον “πατριωτικό” χαρακτήρα του κόμματός του.

Πάντως, σε επίπεδο εκλογικών προγραμμάτων, οι θέσεις των δύο μεγάλων σλαβικών κομμάτων της ΠΓΔΜ (του Γκρούεφσκι και του Ζάεφ) για το θέμα του ονόματος δεν παρουσιάζουν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις. Έτσι, τα δύο αυτά κόμματα τάσσονται υπέρ της επίτευξης λύσης, υπό την προϋπόθεση ότι αυτή δεν θα οδηγήσει σε αλλαγή του συντάγματος (άρα και της αποκαλούμενης “συνταγματικής ονομασίας”), δεν θα απειλήσει την εθνική ταυτότητα, τη γλώσσα και τον πολιτισμό του σλαβικού πληθυσμού και θα εγκριθεί από τους πολίτες της χώρας με δημοψήφισμα.

Από την πλευρά τους, τα κόμματα του αλβανικού πολιτικού μπλοκ τονίζουν την ανάγκη επίτευξης λύσης στο θέμα του ονόματος το συντομότερο δυνατό, προκειμένου η χώρα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, χωρίς να θέτουν τις προϋποθέσεις που διατυπώνουν τα κόμματα του σλαβικού μπλοκ.

Στις εκλογές της Κυριακής συμμετέχουν συνολικά 11 κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων – έξι από το σλαβικό πολιτικό μπλοκ και πέντε από το αλβανικό. .

Η Βουλή της ΠΓΔΜ αριθμεί 123 βουλευτές (120 εκλέγονται στη χώρα και τρεις εκλέγονται από τη διασπορά). Περίπτωση αυτοδυναμίας του VMRO-DPMNE ή του SDSM αποκλείεται και έτσι όποιο από τα δύο αυτά κόμματα κερδίσει στις εκλογές της Κυριακής θα χρειαστεί να συμμαχήσει με ένα ή περισσότερα αλβανικά κόμματα για το σχηματισμό κυβέρνησης. Άλλωστε, σε όλες τις κυβερνήσεις της ΠΓΔΜ συμμετέχει πάντοτε ένα αλβανικό κόμμα (κυρίως το μεγαλύτερο), μεταξύ άλλων και για τη διατήρηση των “εύθραυστων” διεθνοτικών ισορροπιών στη χώρα.

Το εκλογικό σώμα στην ΠΓΔΜ ανέρχεται περίπου στο 1,8 εκατ. ψηφοφόρους. Τις εκλογές της Κυριακής θα επιτηρήσουν 667 διεθνείς παρατηρητές (οι περισσότεροι από αυτούς από τον ΟΑΣΕ/ODIHR). Οι κάλπες θα ανοίξουν στις 7 το πρωί της Κυριακής και θα κλείσουν στις 7 το βράδυ (τοπική ώρα).