Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 13 Μαρτίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Οι αρνητικές για τις ελληνικές θέσεις εξελίξεις στο Ανατολικό ζήτημα, φέρνουν όλο και πιο κοντά την επιβεβαίωση των πληροφοριών που διέρρεαν στον ξένο Τύπο αλλά η κυβέρνηση αρνείτο να σχολιάσει. Η κοινή γνώμη δύσκολα αποδέχεται ότι οι θυσίες τόσων ετών θα χαθούν και πληθαίνουν οι φωνές ότι ‘’η Ελλάς δεν θα παραδοθή ποτέ εκουσίως εις τον εχθρόν’’…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

«Κρίνεται νυν η τύχη του Έθνους. Του δε κράτους η απόφασις οιαδήποτε και αν υποτεθή εις επιβολήν ενέχει και στοιχεία ανάγοντα αυτήν εις θέμα ουχί απλής ιστορικής ευθύνης. Εντός ενός έτους διεδραματίσθη σειρά γεγονότων δι’ α έκαστος υπέχει ανάλογον την ευθύνην προς την έκτασιν των δικαιωμάτων άτινα ήσκει. […] Η δημοσία γνώμη ας μελετήση επ’ αυτών ίνα διακρίνη αν το κατάντημα είνε σύμφωνον προς την αξιωθείσαν διά των υπερανθρώπων θυσιών ικανοποίησιν των διεκδικήσεων του Έθνους»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ. ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΕΝΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΤΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΕΤΗΛΕΓΡΑΦΗΣΑΝ ΕΙΣ ΤΟΝ κ. ΣΤΑΥΡΙΔΗΝ ΟΤΙ ΕΞΗΣΦΑΛΙΣΑΝ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΝ ΤΟΥ κ. ΠΑΠΟΥΛΑ. Ο κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΘΑ ΚΛΗΘΗ ΠΡΟΣΕΧΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ

• Η ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΣ

«Εφ’ όσον δε ούτε οι όροι της προτεινομένης ειρήνης ανεκοινώθησαν, ούτε η απόφασις του έθνους ελήφθη, η Κυβέρνησις έχει καθήκον να εξασφαλίση εκ των προτέρων την ενιαίαν και πειθαρχικήν εκτέλεσιν των ληφθησομένων αποφάσεων οιαιδήποτε και αν ώσι, θέτουσα από τούδε κατά μέρος όσους ανοήτους εφαντάσθησαν ότι θα δυνηθούν να υποκαταστήσουν τας νομίμους εξουσίας και να εφαρμόσουν πολιτικήν της ιδίας των αρεσκείας και προλαμβάνουσα την εκδήλωσιν πάσης αντιδράσεως, έστω και ης πλέον ασημάντου, η οποία πλην των άλλων αποτελεσμάτων θα συντελέση και εις την μείωσιν του διεθνούς κύρους του κράτους»

ΕΘΝΟΣ

• ΕΝΩΠΙΟΝ ΝΕΑΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

«Η Ελλάς δεν δύναται να παραιτηθή των όσων έλαβε και κατέχει, χωρίς να εξαντλήση και την τελευταίαν πιθανότητα ότι θα κρατήση. Δεν δύναται να προδώση την ιστορίαν της και την αποστολήν της εν τω μέλλοντι. […] Επειδή δε ακριβώς είνε αδύνατον ν’ αυτοκτονήση η Ελλάς, διά τον λόγον τούτον δεν επιτρέπεται να εξακολουθήση ακόμη να την κυβερνά ο άνθρωπος, όστις αποτυχών παταγωδώς, χρεωκοπήσας ως διπλωμάτης, εκπεσών εις την εθνικήν συνείδησιν, ανέθεσεν άνευ όρων την διαχείρισιν της Ελληνικής υποθέσεως εις τας χείρας κριτών, ετοίμων να μας καταδικάσουν ανεκκλήτως»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ…

«Οι Τούρκοι θα υποστηρίξωσιν ότι η χάραξις των Σεβρών είνε νοητή μόνον διά Κωνσταντινούπολιν κατεχομένην, ξενοκρατουμένην, ενυπόθηκον. Ουχί δι’ ελευθέραν πρωτεύουσαν Τουρκίας ελευθέρας, ως την θέλουσιν οι νεοφώτιστοι φίλοι της. Και η άποψις αύτη θα τύχη φανατικής, πείσμονος υποστηρίξεως παρ’ αυτών των πρώην συμμάχων μας… Ποία μέτρα μελετά να λάβη η Κυβέρνησις προς αποσόβησιν του επείγοντος κινδύνου, ούτινος κρούομεν απέλπιδες τον κώδωνα;»

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΑΠΗΝΤΗΣΕΝ ΑΠΟΔΕΧΟΜΕΝΗ ΤΗΝ ΑΝΑΚΩΧΗΝ
• ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ

«Η Ελλάς δεν θα παραδοθή ποτέ εκουσίως εις τον εχθρόν. Δεν θα θέση τον βρόχον της ατιμίας μόνη εις τον λαιμόν. Θα σταθή ακλόνητος εν Μικρασία ετοίμη να συντρίψη τον εχθρόν. Εάν πρόκειται ν’ ατιμασθή και να προδοθή εκ μέρους εκείνων, υπέρ των οποίων επολέμησε και έχυσε το αίμα της, ας θαμβώση τον κόσμον με τας φλόγας ενός απεράντου και αγρίου ηφαιστείου, το οποίον να μεταβάλη εις τέφραν και ερείπια την Μικρασίαν. Και τοιαύτην ας έλθουν τότε να την παραλάβουν αι δυνάμεις και την παραδώσουν εις τον Κεμάλ! Μολών λαβέ!»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΜΕΓΑΝ ΘΕΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Προκειμένου να εμπλακώμεν εις νόθους διπλωματικάς λύσεις και να δεχθώμεν διπλωματικά μπαλώματα, είνε μυριάκις προτιμότερον να εισφέρη ο Ελληνισμός πάσας τας δυνάμεις του και να κατέλθη εις τον υπέρτατον αγώνα διά να καταφέρη ταχύτατα και άπαξ διά παντός τώρα που ευρίσκεται υπό τα όπλα το αποτελεσματικόν κατά της Τουρκίας κτύπημα. Ιδού διατί χωρίς να είμεθα φιλοπόλεμοι ευχόμεθα εις τον Μέγαν Θεόν της Ελλάδος να επαληθεύσουν τα τηλεγραφηθέντα και πράγματι αι αποφάσεις των παραφρόνων ανθρώπων της αγκύρας να κηρύσσωνται κατά της αποδοχής της ανακωχής»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΩΤΕΡΟΝ

«Δεν υπάρχει, εν τούτοις, αμφιβολία ότι το πνεύμα της ενεργείας είνε προσπάθεια, όπως η Ελλάς διευκολύνη το έργον των Δυνάμεων, εις τας οποίας ο κ. Γούναρης ενεπιστεύθη την τύχην της. Εις το μεταξύ παριστάμεθα μάρτυρες ενός εντόνου συναγωνισμού των τριών Χριστιανικών Δυνάμεων ποία να περιποιηθή περισσότερον την Τουρκίαν. Ήδη είνε φανερόν ότι η Αγγλία προσεχώρησεν εις την Γαλλικήν άποψιν, ακόμη και εις το ζήτημα της Θράκης»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΝΥΝ Ο ΥΠΕΡ ΠΑΝΤΩΝ ΑΓΩΝ

«Πράγματι νυν ο υπέρ πάντων αγών. Το σύνθημα και το παράγγελμα μας δίδει ο έξω των ορίων της χώρας Ελληνισμός, τον οποίον δεν εδηλητηρίασε το κομματικόν πάθος και δεν εξεφύλισεν η πολιτική αθλιότης. Αρθώμεν υπεράνω του κομματισμού και της μικροπολιτικής, και σαρώνοντες την αναξίαν και ολεθρίαν κυβέρνησιν, συνασπισθώμεν πάντες υπό την μεγάλην απόφασιν της Σωτηρίας της Πατρίδος!»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ

«Φθάνομεν εις το συμπέρασμα ότι καθ’ ον τρόπον το ζήτημα της Μικράς Ασίας έχει διευθετηθή, ληφθεισών υπ’ όψιν σοβαρώς των τουρκικών αξιώσεων, ούτω και επί του ζητήματος της Θράκης αι τουρκικαί βλέψεις δεν πρόκειται να απορριφθώσιν εντελώς. Αλλ’ ούτω διαμορφουμένης της καταστάσωες, αναγκαζόμεθα να προεικάσωμεν ως μάλλον πιθανήν την αποδοχήν της ανακωχής εκ μέρους της Αγκύρας»

• Η ΠΕΜΠΤΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΤΩΝ ΔΟΛΟΦΟΝΩΝ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ – Η ΚΑΤΑΘΕΣΙΣ ΤΟΥ κ. Ν. ΣΤΡΑΤΟΥ

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• Η ΑΝΑΚΩΧΗ ΚΑΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ

«Αλλά και αν αμβλυωπούντες προς την πραγματικότητα ήθελον τυχόν αρνηθή την αλήθειαν, και εμμείνει εις την σκολιάν την οποίαν ακολουθούσι, παραπαίοντες, εξεταστέον : θα πεισθώσιν επί τέλους οι Σύμμαχοι, ότι η Κεμαλική Τουρκία, και η Πύλη είνε ανάξιαι πάσης υποστηρίξεως εξ οιουδήποτε μέρους και ότι δέον να αποκηρυχθώσιν εντελώς υπό των Συμμάχων, δηλούντων καθαρά εις αυτούς, ότι ουδεμίαν δέον να αναμένωσιν ουδαμόθεν, έστω και την πλατωνικωτέραν συμπάθειαν, όταν τόσον ανάξιοι αποδεικνβύονται οιουδήποτε ευμενούς προσοχής;»

• Ο ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΘΑ ΣΙΩΠΗΣΗ ΛΟΙΠΟΝ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ;

«Διατί και πώς περιήγαγε τα Ελληνικά ζητήματα εις σημείον, ώστε η ΝΙΚΗΤΡΙΑ στρατιωτικώς Ελλάς, η καταβαλούσα αδρότατα τον τίμιον του αίματος φόρον και τον ιδρώτα του Ελληνικού λαού, περιήλθεν εις θέσιν υποδεεστέραν του εχθρού, τον οποίον κατενίκησε και τον εξώθησε πέραν του Εσκή Σεΐρ και του Αφιόν Καρά Χισσάρ; Και πώς είνε δυνατόν να γίνεται λόγος και περί Θράκης ακόμη, την οποίαν απηλευθέρωσε το αίμα των υιών της Ελλάδος; Και νομίζει ο κ. Πρωθυπουργός ότι δύναται να διαθέση τας τύχας του Έθνους κατ’ ιδίαν αυτού βούλησιν και να καταδικάση την Ελλάδα;»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΕΝΩ ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΙΓΟΥΝ

«Εκούσα όμως ή άκουσα η Κυβέρνησις θα υποκύψη εν τέλει εις την ανάγκην ν’ ακούση και αυτή την ετυμηγορίαν του Έθνους διά τας ιδίας του τύχας. […] Αρκεί να λάβωμεν υπόψη μόνον τας περί της στάσεως του Κεμάλ έναντι των συμμαχικών αποφάσεων ασφαλείς προϋποθέσει διά να προκύψη το αναμφισβήτηον συμπέρασμα, ότι μόνη συνετή και ορθή βάσις πάσης ημών ενεργείας δέον να είναι η εθνική προπαρασκευή διά την αντιμετώπισιν της πιθανωτέρας των συμμαχικών προτάσεων τύχης – την αντιμετώπισιν των επακολούθων της Κεμαλικής αδιαλλαξίας. Η δε Κυβέρνησις σιγά και μηδένα, δι’ ουδεμιάς πράξεώς της δύναται να πείση, ότι είναι πραγματικώς παρεσκευασμένη διά την αντιμετώπισιν ταύτην»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΕΝΑ ΑΡΘΡΟΝ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ‘’ΤΑΪΜΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ’’

«Δεν επεβαρύναμεν άλλο τι Έθνος του κόσμου, εν τη εφαρμογή των όρων μιας Συνθήκης υπογραφείσης επισήμως υφ’ όλων των ενδιαφερομένων. Το μόνον όπερ ζητούμεν, είνε όπως και ο υπόλοιπος κόσμος αναγνωρίση το γεγονός, ότι οι εν Μικρά Ασία Ελληνικοί πληθυσμοί απηλευθερώθησαν, και ότι θα ήτο απαισία απάρνησις ολοκλήρου του πολιτισμού του παρελθόντος αιώνος η εκ νέου απόδοσίς των εις την δουλείαν»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• Ο ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ

«Ο Ελληνικός Λαός εξ άλλου έχει αρκετά προαχθή πολιτικώς ώστε να μη ζητή περισσότερον εκείνου όπερ είνε δυνατόν να επιτευχθή, και το οποίον είνε κατά την γνώμην μας ικανοποιητικόν. Αλλ’ αν ημείς σφάλλωμεν, αν οι Παρίσιοι υποβάλουν προτάσεις εντελώς ανθελληνικάς, αν η πολιτική του κ. Μπουγιών επικρατήση μέχρι των άκρων ο Ελληνικός Λαός δεν θα κύψη τον αυχένα του. Και θα χωρήση προς νέας θυσίας διά να υπαγορεύση όρους απολύτως δικαίας ειρήνης»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΝΕΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ

«Και τους μεν κινδύνους του βενιζελικού ιμπεριαλισμού, ο Ελληνικός λαός θα τους αντιμετωπίση σύμφωνα με την πικράν πείραν του παρελθόντος. Αλλ’ οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι είνε από μέρους της κυβερνήσεως του κ. Γούναρη του οποίου η μικροπονηρία δύναται να δημιουργήση μεγίστας συμφοράς»

ΣΚΡΙΠ

• ΕΠΕΔΟΘΗ ΧΘΕΣ Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΩΧΗΝ
• ΑΣ ΑΦΕΘΗ ΗΣΥΧΟΣ

«Η Κυβέρνησις έχουσα πλήρη επίγνωσιν της θέσεως αυτής ως εντολοδόχου του Ελληνικού Λαού, δεν δύναται εν τη διαχειρίσει του ζητήματος της ειρήνης να ενεργήση αντιθέτως προς το αίσθημα, τους πόθους και τας ευχάς του Ελληνικού Λαού. Κοινούς έχουσα μετ’ αυτού τους εθνικούς παλμούς και κοινάς τας βλέψεις, εξ αυτού απορρέουσα και αυτόν εκπροσωπούσα προς ένα κοινόν αποβλέπει σκοπόν : την εξυπηρέτησιν των εθνικών συμφερόντων. Ας αφεθή λοιπόν ήσυχος, ελευθέρα και απερίσπαστος όπως εις την εξυπηρέτησιν του σκοπού τούτου αφιερώση όλην αυτής την προσοχήν και όλην την ψυχικήν της δύναμιν»