Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 21 Αυγούστου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Προ νέας κρίσης η χώρα, καθώς οι εξελίξεις στο Μικρασιατικό Μέτωπο δημιουργούν αναταράξεις τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Και ενώ ο ελληνικός στρατός συνεχίζει να συμπτύσσεται, εκκενώνοντας το Εσκή Σεχήρ, τελευταίες πληροφορίες θέλουν τη βρετανική κυβέρνηση να στέλνει τον αγγλικό στόλο της Μάλτας στη Σμύρνη…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΕΝ ΠΡΟΕΧΕΙ…

«Νυν λοιπόν εν προέχει. Η απώθησις του εχθρού εις τα σημεία της εξορμήσεώς του. άνευ τούτου η τιμή του Ελληνικού στρατού υφίσταται πλήγμα, ούτινος δεν δύναται ν’ αφίση ανεκδίκητον την ύπαρξιν αυτός ούτος ο ηρωικός της Ελλάδος και ένδοξος στρατός. […] Άνευ τούτου η Ελλάς θα ευρεθή άνευ φίλου εν ολοκλήρω τω κόσμω, ταπεινή και περιάγουσα αιματοστάλλακτον δίσκον επαιτείας. Άνευ αυτού η Ελλάς θα απολέση όχι μόνον τα εδάφη εις ά λευκαίνει ο θερινός ήλιος και ο υετός δύο ενιαυτών τα οστά μυριάδων προμάχων της πατρίδος, αλλά και μέρος της άνευ ανθρωπίνης θυσίας ανακτηθείσης μετά τον διεθνή αγώνα προγονικής κληρονομίας»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ

ΨΕΥΔΕΙΣ ΑΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΟΤΙ ΠΕΡΙΗΛΘΟΝ ΕΙΣ ΧΕΙΡΑΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ ΤΑ ΠΥΡΟΜΑΧΙΚΑ ΤΟΥ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ – Η ΠΡΟΥΣΣΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΕΙΣ ΧΕΙΡΑΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ – ΟΥΔΕΙΣ ΦΟΒΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

• ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

«Και των σημερινών γεγονότων, αλλά και της εν γένει διαχειρίσεως του Μικρασιατικού ζητήματος από του Νοεμβρίου του 1920, αι πολιτικαί ευθύναι, αι βαρείαι αληθώς ευθύναι, θ’ αποδοθούν εν καιρώ απέναντι του κυριάρχου λαού. […] Αλλ’ η ώρα της αποδόσεως ευθύνης δεν επέστη ακόμη. Όταν επιστή, ουδενός θα φεισθή ο υπέρτατος κριτής, ο λαός»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΗΤΟ ΚΑΙ ΕΙΝΕ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΕΝΟΝ ΤΟ ΔΙΑΒΗΜΑ
• Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ – ΣΟΒΑΡΑΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ

ΠΩΣ ΘΑ ΕΞΕΛΙΧΘΟΥΝ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ – ΕΝΑ ΠΝΕΥΜΑ 13 ΕΤΩΝ – ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ – ΠΡΟΡΡΗΣΕΙΣ ΑΙ ΟΠΟΙΑΙ ΘΑ ΚΑΤΑΠΛΗΞΟΥΝ – Η ΕΚΠΛΗΡΩΣΙΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΑΣ ΟΝΕΙΡΩΝ

ΕΘΝΟΣ

• ΕΥΨΥΧΙΑ (Λευκό, λόγω λογοκρισίας, το μεγαλύτερο μέρος του άρθρου)

«Η Ελλάς υπάρχει, ζη και σφριγά, ως άλλοτε. Η πώρωσις αναξίων κυβερνητών δεν την εμόλυνε. Υπάρχει ακόμη η ευψυχία. Υπάρχει το ψυχικόν σθένος παρά τω λαώ. Και η πένθιμος σιγή του κατά τας ημέρας αυτάς, η ψυχραιμία του, η εν βαθεί άλγει αναμονή, η συγκράτησις της οργής, αυτό δεικνύουν: Την ευψυχίαν. Αύτη δε μόνη δύναται να σώση : Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ. Το σθένος και η θέλησις η χαλυβδίνη προς καλλιτέραν τύχην. Αλλ’ όχι βεβαίως με τοιαύτην Κυβέρνησιν. Αύτη αποτελεί τον μεγαλείτερον κίνδυνον!»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΣΥΜΠΤΥΞΙΣ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝ ΜΑΣ

ΣΥΝΕΠΛΗΡΩΘΗ Η ΕΚΚΕΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΣΚΗ-ΣΕΧΗΡ – ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ – ΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΔΙΑ ΤΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΤΙΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΧΑΘΗ ΟΥΤΕ ΘΑ ΧΑΘΗ!

ΤΟΝ ΛΟΓΟΝ ΕΧΕΙ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ – ΕΜΠΡΟΣ Η ΣΙΔΗΡΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΔΡΑΣΕΩΣ

«Το Έθνος είνε αποφασισμένον να μην ατιμασθή, να μην γίνη περίγελως και η χλεύη των εχθρών του και το εξουθένωμα και η περιφρόνησις του κόσμου. Το Έθνος αλύγιστον και ενιαίον, αντιμετωπίζον με την κεφαλήν υψηλά την τρομεράν ταύτην θύελλαν, ην ανάξιοι κυβερνήται του εξαπέλυσαν, εννοεί ν’ αγωνισθή και θ’ αγωνισθή μέχρις εσχάτων, όπως σώση την τιμήν του και επιβάλη τα δίκαιά του, και εξασφαλίση έντιμον και ελεύθερον βίον εν τη Ανατολή. Δεν θα προδώση την τιμήν του, τα ιερά του, τους τάφους του, τους αδελφούς του, ούς ηλευθέρωσε, την ζωήν, ην ελάμπρυνε της Ελλάδος»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΣΤΑΜΑΤΗΣΑΤΕ ΕΙΣ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΣΑΣ ΑΝΙΕΡΟΙ ΣΥΚΟΦΑΝΤΑΙ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ

«Καταβάλλεται ήδη ανίερος προσπάθεια, όπως επιρριφθούν αι ευθύναι της δημιουργηθείσης κρισίμου στρατιωτικής καταστάσεως εις τον γενναίον και ένδοξον Ελληνικόν στρατόν. […] Δυνάμεθα να βεβαιώσωμεν με τον πλέον κατηγορηματικόν τρόπον, ότι η τοιαύτη προσπάθεια αποτελεί ΑΙΣΧΟΣ και ΑΤΙΜΙΑΝ»

• ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΩΜΕΝ ΠΑΝΤΕΣ ΠΕΡΙ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ
• ΔΟΣΑΤΕ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ ΤΟΥΣ ΑΡΧΗΓΟΥΣ ΠΟΥ ΖΗΤΕΙ

ΕΣΤΙΑ

• ΑΞΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Εις κανένα τόπον του κόσμου αγωνιζόμενον, διεξάγοντα πόλεμον, μη αποπερατώσαντα ακόμη το έργον του δεν θα επετρέπετο αυτός ο ανήθικος ντεφαιτισμός. Αλλ’ εις την Ελλάδα επέπρωτο να συμβή και τούτο : οι ηττοπαθείς να είνε ‘’ημέτεροι’’, δηλαδή ελεύθεροι να είνε και ηττοπαθείς ακόμη, και επομένως να μείνουν ανενόχλητοι να εξακολουθήσουν το έντιμον έργον των»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Τίτλος κομμένος από τη λογοκρισία

«Η αλήθεια σώζει. Και η αλήθεια, (…) η άνευ φόβου και άνευ πάθους είνε, ότι το Έθνος διέρχεται την καμπήν της τραγικωτέρας περιόδου του βίου του. ανάξιοι κυβερνήται, μικροί την ψυχήν κυβερνήται, ταπεινοί το φρόνημα κυβερνήται, ευρεθέντες παρ’ ελπίδα επί κεφαλής μιάς Ενδόξου και Μεγάλης Ελλάδος, όχι μόνον δεν ηδυνήθησαν να διαφυλάξουν την Ιεράν παρακαταθήκην, ήτις τοις εδόθη, αλλά και εδημιούργησαν τας παρούσας τραγικάς στιγμάς, παρομοίας των οποίων δεν διέτρεξεν ο Ελληνισμός»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΝΕΚΡΑ ΚΑΤ’ ΟΥΣΙΑΝ

«Χωρίς ούτω να έχωμεν κατά νυν την δημιουργίαν κυβερνητικού χάους, δεν δυνάμεθα ή να τονίσωμεν και μεθ’ όσης δυνάμεως το αναμφισβήτητον τούτον. Ότι η παρούσα Κυβέρνησις, αμειλίκτως και τελειωτικώς καταδικασθείσα εν τη λαϊκή συνειδήσει, δεν έχει πλέον το δικαίωμα να παραμείνη εις την Αρχήν. […] Αποδειχθείσα όργανον συμφοράς και δυστυχίας, μωρώς πολιτευθείσα εν τω εσωτερικώ και μετ’ εγκληματικής ακηδίας διαχειρισθείσα το εξωτερικόν ζήτημα, απέβη κυριολεκτικώς ολεθρία διά το Ελληνικόν έθνος»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΜΕΝ ΣΟΒΑΡΑ Η ΔΕ ΑΝΩΜΑΛΟΣ

• ΤΟ ΣΧΕΔΙΟΝ ΤΗΣ ΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΦΩΣ ΕΠΙ ΜΙΑΣ ΨΕΥΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΒΟΥΝΕΥΡΟΝ ΚΑΤΑ ΜΙΑΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑΣ

«Ζητώ συγγνώμην από τους αναγνώστας της ‘’Πατρίδος’’ ων κατεχράσθηντην υπομονήν αφηγούμενος ΓΕΓΟΝΟΤΑ, τα οποία όμως ήσαν απαραίτητα να έλθουν εις δημοσιότητα διά να στηλιτευθή εν ΨΕΥΔΟΣ και να αποκαλυφθή μία ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑ. Ουδείς απολύτως λόγος συντρέχει διά να αναλάβω εγώ την υπεράσπισιν του ετέρου των υιών του κ. Βενιζέλου, ον κατασυκοφαντεί ο κ. Στράτος. Είχον απλώς το καθήκον να υπεραμυνθώ του ΔΙΚΑΙΟΥ και της ΑΛΗΘΕΙΑΣ, την οποίαν ο κ. Ν. Στράτος εδοκίμασε διά μυριοστήν φοράν να παραβιάση κατά τον αποτροπαιότερον τρόπον»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΕΡΜΗΝΕΥΤΗΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΥΨΥΧΙΑΣ
• ΟΙ ΔΙΑΚΟΜΙΣΘΕΝΤΕΣ ΧΘΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ

ΟΛΑ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ ΤΩΝ – ΕΙΣ ΠΟΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΟΝΤΑΙ

ΠΡΩΪΝΗ

• ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΝΑ ΦΥΓΕΤΕ ΤΟ ΤΑΧΥΤΕΡΟΝ

«Ας φύγουν τώρα το ταχύτερον. Διότι όσον γρηγορώτερα εγκαταλείψουν την Κυβέρνησιν της Χώρας, τόσον αι ζημίαι της Πατρίδος θα είνε ολιγώτεραι. Φύγετε λοιπόν, φύγετε το ταχύτερον και παραχωρήσατε την θέσιν σας εις άλλους δυναμένους να αναστηλώσουν την στρατιωτικήν τιμήν της Ελλάδος. Πάσα ώρα παρερχομένη εν αδρανεία εκατονταπλασιάζει τας ζημίας και τα δεινά της Πατρίδος»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ

«Ουδείς είνε διατεθειμένος να αμφισβητήση την καρτεροψυχίαν και την μαχητικότητα, με την οποίαν ο στρατός μας αντιμετώπισε την εχθρικήν επίθεσιη, καρτεροψυχίαν και μαχητικότητα έμφυτον εις τον Έλληνα πολεμιστήν. Αλλά και ουδείς θα τολμήση να αρνηθή μίαν πικράν αλήθειαν. Ότι από το Ελληνικόν Μέτωπον είχε φυγαδευθή προ πολλού το πνεύμα της νίκης, το πνεύμα της πάση θυσία διατηρήσεως εδαφών επί των οποίων και διά των οποίων επρόκειτο να ανοικοδομήσωμεν την εθνικήν μας κληρονομίαν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ!

«Και εις την τραγικήν στιγμήν των μοιραίων ατυχημάτων, κατά την οποίαν βλέπει ο λαός εαυτόν αισχρώς εξαπατούμενον και επιτηδείως αποκοιμιζόμενον έως χθές από χασισοποτισμένους αρχηγούς και βράζει μέσα του η αγανάκτησις και η απόγνωσις δι’ ό,τι μέλλει να επακολουθήση την σημειωθείσαν ήδη συμφοράν, έχουν οι άνθρωποι το θράσος να ζητούν υπομονήν και εγκαρτέρησιν και ψυχικήν ενότητα του λαού και έχουν την τόλμην να ζητούν αναστολήν του διεξαγομένου από τους πολιτικούς των αντιπάλους ελέγχου»

ΣΚΡΙΠ

• ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΣΥΜΠΤΥΞΙΣ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΟΜΑΔΟΣ ΑΝΕΥ ΕΧΘΡΙΚΗΣ ΠΙΕΣΕΩΣ
• ΟΙ ΟΛΙΓΟΠΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΚΟΠΙΣΤΟΙ

«Μία πτώσις της Κυβερνήσεως την στιγμήν ταύτην είναι επιδείνωσις της καταστάσεως. Είναι δημιουργία και εσωτερικού μετώπου, εκτός του σταρτιωτικού. Αλλ’ εάν παραστή ανάγκη να πέση η Κυβέρνησις, έχομεν πολίτευμα λειτουργούν κανονικώς και μόνον υπό τους όρους αυτού θα κυβερνηθή το Κράτος. […] Πάσα όμως απόπειρα πρς ανάδειξιν Κυβερνήσεως ξένης προς την εθνικήν αντιπροσωπείαν θα ήτο εκτροχιασμός εκ του πολιτεύματος»