Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Κυριακή 27 Ιουνίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Τα αντίπαλα στρατεύματα έχουν αντιπαραταχθεί. Τα τουρκικά υπερέχουν στο ιππικό και τον εξοπλισμό ο οποίος κρίνεται πιο σύγχρονος λόγω της συνεργασίας τους με τη Γερμανία και της προμήθειας πολεμικού υλικού από τη Ρωσία, τη Γαλλία, την Ιταλία. Τα ελληνικά στρατεύματα, ανεπτυγμένα σε δύο μέτωπα –το Βόρειο και το Νότιο-, με υψηλό ηθικό περιμένουν την εντολή για την έναρξη της μεγάλης επίθεσης. ‘’Η μεγάλη ώρα έφθασεν επιτέλους!’’ …

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ

Λευκό το κείμενο, λόγω λογοκρισίας. Η σημείωση που έχει επιτραπεί, προϊδεάζει τον αναγνώστη… «Σημ. ”Αθην’’. Τόσον η κυβέρνησις, όσον και το Επιτελείον δεν επιβεβαιούσι την είδησιν ταύτην»

• ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟΥ κ. ΣΤΡΑΤΟΥ – ΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ – ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΑΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ

«Διεξάγομεν νέον πόλεμον κατά της Τουρκίας. Τουρκία δε κατ’ ουσίαν είναι η υπό τον Μουσταφά Κεμάλ. Ο νέος πόλεμος επιβάλλων νέας θυσίας, ανοίγει νέους λογαριασμούς και δημιουργεί νέα δεδομένα. […] Όλαι αυταί αι θυσίαι θα γίνουν διά να λάβουν την ευχαρίστησιν μετά πενταετίαν οι οθωμανικοί πληθυσμοί, υποθαλπόμενοι υπό ξένων προπαγανδών, να αμφισβητήσωσι την πλήρη προσάρτησιν της χώρας, ενεργουμένου δημοψηφίσματος συμφώνως προς τας διατάξεις της Συνθήκης; Όχι βέβαια»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΡΟΥΣΙΝ

«Η συνάντησις της Ινεμπόλεως εματαιώθη. Η ματαίωσις επήλθε εκ μέρους εκείνου όστις και την εζήτησε. […] Ο τρόπος καθ’ ον επήλθεν η ματαίωσις της συναντήσεως αφοπλίζει τελεώς τους προθύμους φίλους του Τούρκου δικτάτορος και προσδίδει μίαν επί πλέον δικαίωσιν των αντιλήψεων αίτινες διέπουν την ελληνικήν πολιτικήν εν σχέσει με τον μόνον τρόπον, καθ’ ον φρονεί ότι είνε δυνατόν ν’ αποκατασταθή η ειρήνη εν τη Ανατολή. […] Μετ’ ολίγον η Ελληνική ανδρεία θα σημάνη το τέλος της σκηνοθεσίας, ήτις τόσον ακριβά εστοίχισεν εις την ειρήνην της Ανατολής και την ησυχίαν της Ελλάδος»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΕΚΚΛΗΣΙΣ ΤΟΥ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

«Ολόκληρος ο Ελληνικός Λαός έχει ακλόνητον εμπιστοσύνην από την νίκην, αλλ’ η επιτυχία, η στρατιωτική δεν θα ήρκει, αν οι ισχυροί της Γης, ακολουθούντες εσφαλμένας αντιλήψεις παρέμενον απλοί θεαταί της συρράξεως, αποφασισμένοι να επιβάλουν την ειρήνην επί τη βάσει των ήδη γνωστών όρων των. Εναντίον του ενδεχομένου τούτου καταβάλλει κυρίως τας υστάτας προσπαθείας του ο κ. Βενιζέλος, αφού οι διάδοχοί του θεωρούν περιττόν ν’ αντιδράσουν κατά της συντελουμένης ζωηροτάτης διπλωματικής ζυμώσεως»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΟΜΙΛΕΙ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ – ΔΕΝ ΖΗΤΟΥΜΕΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ ΠΑΡΑ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ – ΖΗΤΟΥΜΕΝ ΝΑ ΜΗ ΜΑΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΟΥΝ

«Καθήκον των Άγγλων φιλελλήνων, εδήλωσεν ο κ. Βενιζέλος, είνε να είπουν την αλήθειαν περί των τελευταίων γεγονότων των σχετικών με την Ελλάδα, αλήθειαν, ήτις αποτελεί την καλυτέραν προπαγάνδαν. […] Δεν αξιούμεν, κατέληξεν ο κ. Βενιζέλος, όπως η Αγγλία αποδυθή εις νέον πόλεμον ή εξακολουθήση τον παλαιόν αλλά να μη μας εγκαταλείψη ήδη αφού μας εζήτησε ‘’να κάμωμεν την δουλειάν της’’»

• ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ – ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΑΤΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΔΑΓΚΛΗ

ΕΜΠΡΟΣ

• Ο ΚΕΜΑΛ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΝΑ ΣΥΝΑΝΤΗΘΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΑΡΙΓΚΤΩΝ – ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ – ΟΙ ‘’ΤΑΪΜΣ’’ ΖΗΤΟΥΝ ΝΑ ΜΗΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΦΘΗ Η ΕΛΛΑΣ
• ΠΡΟ ΕΝΟΣ ΕΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ

«Το έργον της δικαιοσύνης και της ειρήνης, όπερ ανέλαβεν η Ελλάς διά των ηρωικών της τέκνων εις την Ανατολήν, συνεχίζουσα και αποτελειώνουσα μόνη αυτόν τον μέγαν απελευθερωτικόν πόλεμον κατά του δολιωτέρου εχθρού όλων των Συμμάχων θα το επιτελέση μέχρι τέλους μετ’ αδαμάστου αποφασιστικότητος και καρτερίας, πνίγουσα εις την ιαχήν της Ρλληνικής Νίκης τας κραυγάς της λύσσης και της απογνώσεως των εχθρών της – εχθρών του πολιτισμού […] Αλλά η Ελλάς δεν ενικήθη. Ούτε θέλει να νικηθή. Ούτε δύναται να νικηθή. Είνε νικήτρια και θα παραμείνη τοιαύτη μέχρι τέλους.»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΙΝ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ ΜΑΣ

«Τα δεσμά άτινα εκράτουν αδρανή τον στρατόν μας εθραύσθησαν και από της πρωίας της σήμερον αι Ελληνικαί φάλαγγες πυκνόταται εις άνδρας, κολοσσιαίαι εις ψυχικόν μεγαλείον, με τα ξίφη κατάφορτα δαφνών και τας λόγχας απαστραπτούσας υπό τον ιστορικόν ήλιον της σημερινής ημέρας, ρίπτονται εναντίον του προαιωνίου εχθρού, του οποίου έφθασεν η ώρα του οριστικού πολιτικού θανάτου. […] Μία και μόνη κραυγή αντηχεί απ’ άκρου εις άκρον του Ελληνισμού : ‘’Με την βοήθειαν του Θεού και με την δύναμιν των όπλων μας, εμπρός προς την νίκην και την δόξαν’’»

ΕΣΤΙΑ

• Ο,ΤΙ ΕΠΕΡΙΜΕΝΑΜΕΝ

«Φανταζόμεθα την κατάπληξιν των Άγγλων. Κρίνοντες τον κόσμον από τον εαυτόν των, θα τρίβουν σήμερον τα μάτια των. Ο Κεμάλ είχεν εκλιπαρήσει μίαν συνάντησιν με τον αντιπρόσωπον της Αγγλίας. Και τώρα ο Κεμάλ εμφανίζεται παρακληθείς διά την συνάντησιν αυτήν και θέτων όρους διά την πραγματοποίησίν της, νους αγγλικός θα δυσκολευθή να χωρέση το πράγμα. […] Την γλώσσαν, με την οποίαν πρέπει να ομιλή κανείς προς τους Τούρκους, δεν την έμαθεν, ατυχώς, ακόμη η Ευρώπη. Ευτύχημα θα ήτο να πεισθή, επί τέλους, περί τούτου και να μας αναθέση την συνεννόησιν διά του μόνου δυνατού τρόπου, και τον οποίον ημείς γνωρίζομεν πολύ καλά»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΣ ΧΑΡΙΓΚΤΟΝ-ΚΕΜΑΛ. Ο ΚΕΜΑΛ ΥΠΕΒΑΛΕ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΟΥ ΕΙΣ ΤΑΣ ΜΕΓΑΛΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ. ΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΓΛ. ΤΥΠΟΥ

«Κατά τους ισχυρισμούς του ‘’Νταίηλ Μαίηλ’’ οι αγγλικοί κύκλοι ουδεμίαν αντίρρησιν έχουν διά την επιστροφήν του Κεμάλ μετά των οπαδών του εις την Κων/πολιν όπως αναλάβη ούτος την ενιαίαν κυβέρνησιν της Τουρκίας κατόπιν εγκρίσεως του Σουλτάνου, υπό τον όρον όμως να υπογράψη προηγουμένως νέαν συνθήκην τροποιούσαν εκ βάθρων την συνθήκην των Σεβρών»

• ΕΝ ΔΙΩΓΜΩ

«Η ‘’Μακεδονία’’ και ο κ. Λεβαντής βεβαίως ούτε θα υμνήσουν την Κυβέρνησιν ούτε θα εξάρουν την παραπαίουσαν πολιτικήν της. […] Αλλά δεν επιτρέπεται, είναι πολιτικώς ανήθικον, και κομματικώς επιζήμιον διά τους κρατούντας, να καταφεύγουν εις διωγμούς οίος ο καθ’ ημών διεξαγόμενος»

ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ

• ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

«Παραπαίει η Κυβέρνησις εις όλας της τας ενεργείας και ανέχεται κατάστασιν δημιουργούσαν χάσμα μεταξύ του λαού και του στρατού, χωρίς να είναι δυνατή η προσήκουσα κατ’ αυτής επίθεσις. […] Αντί να διατελή υπό το κράτος του τρόμου ο εχθρός, ευρίσκεται υπό το κράτος του τρόμου το Έθνος πανίσχυρον απέναντι του εξωτερικού κινδύνου, άτονον απέναντι του εσωτερικού»

• Η ΜΕΓΑΛΗ ΩΡΑ

«Ο λεπτοδείκτης δείχνει τα τελευταία λεπτά μιας μεγάλης ώρας η οποία θα σημάνη. Μεγάλης διά την Ελλάδα, αλλά και διά την Ανατολήν όλην. […] Κανείς Έλλην δεν μένει ασυγκίνητος κατά την ιστορικήν ταύτην στιγμήν. Το ‘’νέον καθεστώς’’ οδηγεί τον Ελληνισμόν όπως ήθελεν, αλλά και όπως δεν ήθελεν»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΚΑΙ ΤΩΡΑ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΘΑ ΓΙΝΗ

«Ο κ. Γούναρης, εγκαταλείψας επί τέλους το Κορδελιό και επανελθών εις Αθήνας, έχει να επιτελέση έργον βαρύτατον. Οφείλει να έχη υπ’ όψιν του διαρκώς ότι η νίκη, προς την οποίαν ο στρατός μας βαίνει ολοταχώς, δεν θα είναι σκοπός, αλλά μέσον – δεν θα είναι το αποτέλεσμα, το οποίον επιδιώκομεν, αλλά όρος προπαρασκευαστικός του αποτελέσματος. Απ’ αυτόν εξαρτάται –αφού πάντα άλλον απέκλεισε- να δώση πολιτικήν μορφήν»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΜΕΓΑΛΗ ΩΡΑ

«Η μεγάλη ώρα έφθασεν επιτέλους! Η Ελλάς, ωραία, μεγάλη, αθάνατος, ενεφανίσθη χθες το δείλι εις τους καταυλισμούς. Την είδαν κατάματα οι πολεμισταί της –πολεμισταί της ελευθερίας, του πολιτισμού, παντός ωραίου και υψηλού ιδανικού […] Ήλθεν η Ελλάς φωτοβόλος και αγία εις τους καταυλισμούς της αναμονής και τα μάτια των στρατιωτών της προσηλώθησαν προς το φως της. […] Παιδιά μου εμπρός ! Ήλθε του χρόνου το πλήρωμα»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΙΡΗΝΗ ; ΠΟΛΕΜΟΣ ;

«Βαδίζομεν προς τον πόλεμον; Ευρισκόμεθα εις τας παραμονάς της ειρήνης; Αι δύο αύται εκ διαμέτρου αντίθετοι τεράστιαι πραγματικότητες είνε δυνατόν να συμβούν αμφότεραι, εφ’ όσον εις τον τράχηλον της Ελλάδος κάθηνται όντα όπως οι σημερινοί κυβερνήται, οι οποίοι θέλοντες να συναγωνισθούν εις μωρίαν, ασυνειδησίαν και κακεντρέχειαν….» (η συνέχεια του κειμένου, κομμένη από τη λογοκρισία)

ΣΚΡΙΠ

• ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΟΥΛΗΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ – ΝΕΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ κ.κ. ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ ΚΑΙ ΤΣΑΜΠΕΡΛΑΙΝ
• ΔΙΑ ΝΑ ΦΙΜΩΣΗ ΜΕΡΙΚΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ

«Ο λαός ένα γνωρίζει μόνον. Ότι την νίκην την παρασκευάζει η λόγχη του Στρατού και η ομοφωνία του λαού. Προς τον σκοπόν δε τούτον μας χρειάζεται επί του παρόντος. Να παύση η εκ μέρους Ελλήνων τινων φυγάδων ενεργουμένη αντίδρασις τόσον εν Κων/πόλει, όσον και εν τη Ευρώπη! Και η μεν Κυβέρνησις θα πράξη ό,τι δύναται διά να εξευμενίση τους ξένους. Ο Βενιζελισμός δε ας πράξη και αυτός ό,τι δύναται διά να φιμώση μερικούς Έλληνας… Αυτό είνε το καλλίτερον!»