Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 21 Μαΐου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η ονομαστική γιορτή του βασιλιά και η μεταβολή της αγγλικής πολιτικής κυριαρχούν στα πρωτοσέλιδα του ημερήσιου Τύπου. Οι συμμαχικές δυνάμεις –κυρίως η Αγγλία- βλέπουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή να απειλούνται. ‘’Ο κίνδυνος συμπράξεως Μπολσεβίκων και Κεμαλικών’’  αποτελεί την βασική αφορμή. Σ’ ολόκληρη την Ευρώπη πάντως ‘’ο διπλωματικός ορίζων είνε πάλιν γεμάτος σύννεφα’’…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

«Εις την μεταβολήν ταύτην συνετέλεσε, κατά τας έξωθεν ειδήσεις, η αδιάλλακτος και προκλητική στάσις της Αγκύρας, ήτις από του παρελθόντος Μαρτίου και εντεύθεν ενεθαρρύνθη εξ αμφιβόλων τινών επιτυχιών και ο κίνδυνος συμπράξεως Μπολσεβίκων και Κεμαλικών […] Είναι όμως εν πάση περιπτώσει αναμφίβολον, ότι η Συμμαχική πολιτική επηρεάσθη σοβαρώς εκ της αποδεδειγμένης θελήσεως και ικανότητος του Ελληνικού λαού, όπως εξασφαλίση τα κτηθέντα διά μακρών αγώνων και θυσιών»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΤΑ ΙΣΧΥΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ

«Ο Μουσταφά Κεμάλ ανεδείχθη ο πολυτιμότερος σύμμαχος της Ελλάδος. Διανοηθείς ν’ ανοίξη τας πύλας της Ασίας εις τον μπολσεβικικόν χείμαρρον, απεκάλυψεν εις τα όμματα των Συμμάχων το φάσμα της αναρχίας, εις ην προώρισται να ρίψη την Ανατολήν η εδραίωσις της εξουσίας της Αγκύρας. […] Ουδέποτε η Ανατολή θα ειρηνεύση αν δεν συντριβή το κεμαλικόν κατασκεύασμα. Είνε ευχάριστον ότι η αντίληψις αύτη ήρχισε να επικρατή εν Λονδίνω»

• Η ΠΛΗΜΜΥΡΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

«Με όλην την ακρίβειαν του χαρτιού, των τυπωτικών, των δετικών, μία αληθινή βιβλιοπλημμύρα κατακλύζει την αθηναϊκήν Αγοράν. Όλοι εκδίδουν, όλοι τυπώνουν. Ακόμη και άνθρωποι που δεν ήσαν πρωτύτερα εκδόται. Ακόμη και λογοτέχναι που δεν είχαν παρουσιάσει βιβλίον ποτέ. Το αποτέλεσμα το φαντάζεσθε. Η κρίσις. Δεν ήλθεν ακόμη, αλλά θα έλθη ασφαλώς»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΝΑΓΚΗ ΔΡΑΣΕΩΣ

«Θα έπρεπεν η Κυβέρνησις να μην αφήση να φέρεται από τα γεγονότα, αλλά να κυριαρχή των γεγονότων. Αντί να σταυρώση μοιρολατρικώς τας χείρας αναμένουσα τα πάντα από τον θεόν της Ελλάδος και από τας φιλελληνικωτάτας αφροσύνας του Κεμάλ, θα ώφειλε να ενεργήση ταχέως και ευστόχως, διά να επισπεύση την μεταστροφήν και να στρέψη το ρεύμα της αντικεμαλικής εξεγέρσεως εντός του αύλακος των εθνικών συμφερόντων»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΑΓΓΛΙΑ Θ’ ΑΠΟΣΤΕΙΛΗ ΣΤΡΑΤΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ – Η ΕΙΡΗΝΕΥΣΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ – Η ΝΕΑ ΦΑΣΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ

«Η Αγγλική Αρμοστεία φαίνεται κεκηρυγμένη υπέρ ειρηνεύσεως της Ανατολής και καταπνίξεως των Τουρκομπολσεβικικών ραδιουργιών δι’ ενεργού δράσεως. Αντιθέτως, οι γαλλικοί κύκλοι, παρά τας τελευταίας εκ της στάσεως του Κεμάλ απογοητεύσεις των, αποκλίνουσι προς την διά διπλωματικών διαπραγματεύσεων επίτευξιν ειρήνης γενικής»

• Ο ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ

«Η πολιτική είνε πίθος εκπλήξεων, δεν αποκλείονται δε τροπαί απροσδόκητοι, εφ’ όσον υπέρ των Τούρκων κινούνται τόσοι ισχυροί παράγοντες. Διά τούτο οφείλομεν να εργασθώμεν, όπως αποσοβήσωμεν ενδεχομένην αγγλικήν μετάγνωσιν. Το πράττομεν; Η Κυβέρνησις άνευ πληροφοριών, άνευ πρωτοβουλιών, άνευ κατευθύνσεων, προξενεί την εντύπωσιν αδιοικήτου σχεδίας, ην τα ρεύματα φέρουσιν ακουσίως της αγνοείται πού!»

• ΑΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΝ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΙΣΧΥΡΑ ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΟΙΡΑ ΕΙΣ ΣΜΥΡΝΗΝ
• Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ

«Το Έθνος πάνοπλον, ενιαίον, σεμνόν ένθουν και υπερήφανον έμπλεν πίστεως επί το δίκαιον του αγώνος του, τας δυνάμεις του και εν τελικόν Θρίαμβον, εορτάζει σήμερον με μίαν καρδίαν και ένα παλμόν την εορτήν του Βασιλέως –εορτήν – παραμονήν της μεταβάσεως του Άνακτος εις το Μέτωπον, παραμονήν της Μεγάλης Νίκης»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

«Εν τω μέσω του Λαού Του εορτάζει σήμερον ο Κωνσταντίνος, εν τω μέσω του Στρατού Του θα εορτάση αύριον το μεγάλο πανηγύρι του τελικού θριάμβου της υπερτάτης δόξης, όπως υπό τα όμματα της ψυχής όλου του Ελληνισμού και υπό τα χαρμόσυνα δάκρυα της Φυλής ολοκλήρου μεθαύριον ο Κωνσταντίνος θα υψωθή επί του θρόνου εκείνου, τον οποίον έκτισαν τα κόκκαλα των μαχητών πέντε αιώνων και θα περατώση Αυτός από της Ωραίας Πύλης την θείαν λειτουργίαν»

ΕΣΤΙΑ

• Η ΑΝΗΣΥΧΑΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗΝ

«Ο διπλωματικός ορίζων είνε πάλιν γεμάτος σύννεφα. Εις την Άνω Σιλεσίαν η Γερμανία επιτίυεται κατά των Πολωνών. Εις την Αγγλίαν οι Ιρλανδοί Σινν-Φέϊνερς επεκτείνουν απειλητικώς την καταστρεπτικήν δράσιν των. Εις την Πορτογαλίαν εκρήγνυται μοναρχικόν κίνημα, ανατρέπον το καθεστώς. Εις την Αίγυπτον τα πράγματα πολύ ανησυχητικά. Εις την Ιταλίαν αι εκλογαί μάλλον επηύξησαν την ανωμαλίαν, παρά να την ελαττώσουν. Εν γένει η ατμόσφαιρα είνε βαρεία, βαρυτάτη…»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΝΑ ΕΛΠΙΖΩΜΕΝ ΑΡΑ ΓΕ;

«Ο αγών της πατρίδος απαιτεί την συνεισφοράν όλων των τέκνων της. Απαιτεί πρό παντός ένωσιν άρρηκτον και σύσσωμον παράστασιν και διεκδίκησιν, διά να στεφθή υπό της ποθούμενης επιτυχίας. Να ελπίσωμεν ότι χάριν αυτής θα επικρατήσουν πατριωτικώτεραι και ηθικώτεραι πολιτικαί σκέψεις και πράξεις;»

• ΠΡΩΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΡΑΣΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ. ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΘΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΝ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ. ΙΤΑΛΙΚΟΙ ΦΟΒΟΙ ΚΑΙ ΜΕΜΨΙΜΟΙΡΙΑΙ

ΠΑΤΡΙΣ

• Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΙΣ
• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΩΝ

«Η Ελλάς, προ της οποίας εμφανίζεται μία μοναδική ευκαιρία οφείλει να κινηθή, οφείλει να δράση διπλωματικώς, ίνα, προλαμβάνουσα τους ενδεχομένους καρπούς μιας μεταστροφής του Κεμάλ, καρπωθή αμέσως δι εαυτήν τα ωφελήματα της Αγγλικής οργής, συμβάλλουσα ταυτοχρόμως και εις την ταχείαν ωρίμανσιν των Βρεταννικών αποφάσεων, διότι οι καιροί ου μενετοί»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΕΥΔΑΙΜΩΝ ΒΑΣΙΛΕΥΣ

«Ύστερα από τέσσαρα έτη ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος, περιβαλλόμενος υπό της λατρείας του λαού Του, εορτάζει εν μέσω αυτού και πάλιν την ονομαστικήν Του επέτειον. Δεν είναι πλέον ημέρα θλίψεως και πόνου η σημερινή, όπως κατά τα τρία παρελθόντα έτη. Είναι ημέρα εθνικής χαράς, εορτή των Ελλήνων. […] Και του χρόνου στην Πόλη, Κωνσταντίνε, και του χρόνου στην Αγιά Σοφιά!»

• Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

«Αν δεν ήτο η Κωνσταντινούπολις εστία ελληνικής ζωής και ελληνικού πολιτισμού, η κεμαλική απειλή δεν θα μας ανησύχει, βεβαίως. […] Αλλά δεν δυνάμεθα να εγκαταλείψωμεν σήμερον ως βοράν εις τα βάρβαρα αυτά στίφη, εν ακμαίον και ολοζώντανον τμήμα του Ελληνισμού»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΘΑ ΜΑΣ ΒΟΗΘΗΣΗ Η ΑΓΓΛΙΑ;

«Απεφάσισε λοιπόν η Αγγλία να βοηθήση αναφανδόν την Ελλάδα εναντίον του Κεμάλ; […] Η μόνη διέξοδος διά την Ευρώπην την στιγμήν αυτήν είνε η αποκατάστασις μιας οπωσδήποτε ειρήνης εις την Ανατολήν, ικανής να της επιτρέψη όπως αποσοβήση τους απειλούντας αυτήν αμέσως κινδύνους με την ελπίδα να δυνηθή να καλλιεργήση κατόπιν εκ νέου την επιρροήν της κατά της επιρροής της Μόσχας. Και εκεί είνε πιθανότερον ότι θα καταλήξη η παρατηρουμένη σήμερον εν Ευρώπη ζύμωσις»

ΣΚΡΙΠ