Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Εν αναμονή της κρίσιμης συνεδρίασης της Εθνοσυνέλευσης, που θα κρίνει και το μέλλον της κυβέρνησης. Και αν για τους περισσότερους αρθρογράφους ‘’καθ’ όλας τας πρωϊνάς ενδείξεις η κυβέρνησις Γούναρη φέρεται προς παραίτησιν’’, ο προβληματισμός εστιάζεται στην επόμενη μέρα. Ποιο θα είναι το κυβερνητικό σχήμα που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει με επιτυχία τα σοβαρότατα προβλήματα της χώρας…

ΑΘΗΝΑΙ

• Η ΕΝΑΡΞΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ. ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΝ. ΑΙ ΧΘΕΣΙΝΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ

«Η χθεσινή ημέρα διήλθεν εν εξαιρετικώς ζωηρά πολιτική κινήσει. Το θέμα η τύχη της κυβερνήσεως μετά την σημερινήν εν τη Συνελεύσει ψηφοφορίαν ήτις θα επακολουθήση τας δηλώσεις του κ. πρωθυπουργού και την επ’ αυτών συζήτησιν. […] Η κρατούσα γνώμη μεταξύ των πολιτικών κύκλων είνε, ότι η κυβέρνησις δεν θα συγκεντρώση τόσον αριθμόν ψήφων, ώστε να επιμείνη διατηρούσα την αρχήν»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΠΛΕΙΟΝΟΨΗΦΙΑΣ

«Η πτώσις της Κυβερνήσεως είνε εξησφαλισμένη. Η πλειοψηφία της Συνελεύσεως διεσπάσθη πρίν ή ακουσθούν αι δηλώσεις του κ. Πρωθυπουργού. […] Η ειλημμένη ήδη απόφασις υπό της πλειοψηφίας των πληρεξουσίων ανταποκρίνεται αναμφιβόλως προς την θέλησιν του Ελληνικού λαού, αλλά και προς την ανάγκην όπως αρθή εκ του μέσου Κυβέρνησις απολέσασα πάσαν δύναμιν επιβολής και αποδεδειγμένη ως αδυνατούσα να διαχειρισθή επιτυχώς τα εκκρεμή εθνικά ζητήματα»

ΕΘΝΟΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ

«Αλλοίμονον, εάν η χώρα εξηκολούθει να διευθύνεται από ανθρώπους, οίτινες μόνην αξίαν επέδειξαν την στερεάν και αδιάσειστον μέχρι τούδε προσκόλλησιν εις την εξουσίαν. Αλλοίμονον, εάν τα κοινά εξηκολούθουν να διευθύνονται διά του ψεύδους και της αυταπάτης. […] Την στιγμήν ταύτην τούτο είνε πρό παντός το καθήκον και το συμφέρον του έθνους : Η αντικατάστασις της κυβερνήσεως των εθνικών πτώσεων και καταστροφών»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΟΥ κ. ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ

«Η Ελλάς εσωτερικώς και εξωτερικώς εισήλθε πρό πολλού εις αδιέξοδον. Αλλ’ εάν το δίς εξαμαρτείν δεν είνε ίδιον ανδρός σοφού, το αμαρτάνειν κατά συνέχειαν δεν είνε ίδιον ενός Κυβερνήτου. Ο κ. Πρωθυπουργός, αν μη τι άλλο, θα έπρεπε, τουλάχιστον, ν’ αντιληφθή την ατυχίαν του και την αποτυχίαν του και ν’ απέλθη το συντομώτερον της αρχής. […] Μόνον τοιουτοτρόπως θα προσέφερε μίαν υπηρεσίαν εις την Πατρίδα του»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΠΙΘΑΝΩΤΑΤΗ Η ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ
• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΟΥ ΣΤΕΜΜΑΤΟΣ

«Η Συνέλευσις θέλει υψωθή πράγματι εις το ύψος των περιστάσεων (…) θέλει λάβει άτρομος τας αποφάσεις εκείνας, αίτινες θα σώσουν την Πατρίδα. Εάν πρώτος όρος της σωτηρίας της Ελλάδος, κατά την αδίστακτον πεποίθησιν του λαού και της εθνικής ολότητος, είνε η πτώσις της Κυβερνήσεως, η Συνέλευσις θα παρέβαινε την εντολήν της και δεν θα εξεπροσώπει την Εθνικήν Θέλησιν και θα επετάχυνε την εθνικήν καταστροφήν, ένα έδιδε ψήφον εμπιστοσύνης εις την Κυβέρνησιν και δεν κατεψήφιζεν αυτήν»

• Η ΑΚΡΙΒΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ
• ΑΙ ΑΘΗΝΑΙ ΜΕ ΓΡΙΠΠΗΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΓΟΥΝΑΡΗΣ

«Το Έθνος αγρυπνεί. Και ο Λαός παρακολουθεί τα τελούμενα μετά προσοχής. Αι ψήφοι της Εθνοσυνελεύσεως δεν θα επηρεάσουν τας Λαϊκάς αποφάσεις. Και το ψήφισμα του Συλλαλητηρίου της Κυριακής, εις το οποίον θα μετάσχουν όλοι οι Έλληνες θα απαντήση εις την ψηφοφορίαν της Εθνοσυνελεύσεως, η οποία ψηφοφορία θέλομεν να πιστεύσωμεν, ότι θα επικρατήσουν συνετώτεραι σκέψεις και δεν θα διεξαχθή πρό της Λαϊκής αποφάσεως, αλλά μετ’ αυτήν»

• ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΠΕΡΙ ΛΑΪΚΗΣ ΟΡΓΗΣ

ΕΣΤΙΑ

• ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

«Δεν είνε, επομένως, αρκετόν να σχηματισθή όπως – όπως μία Κυβέρνησις, η οποία θα ζήση αγωνιωδώς μίθαν ή δύο εβδομάδας και κατόπιν να υποχωρήση διά να ξαναρχίση η δοκιμή απ’ αρχής. Ούτε πρέπει να θεωρηθή η σημερινή περίστασις ευκαιρία προς ικανοποίησιν βιαστικών φιλοδοξιών. Εκείνοι, οι οποίοι θα παίξουν με το παρόν, πρέπει να έχουν υπόψη των ότι θα εξοφλήσουν οριστικώς διά το μέλλον»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΠΟΤΕ ΣΥΝΕΡΧΕΤΑΙ Η ΔΙΑΣΚΕΨΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ

ΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΙ ΕΦΘΑΣΑΝ ΕΙΣ ΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟΝ – ΑΝΟΜΟΛΟΓΗΤΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΤΡΙΤΩΝ ΑΠΕΘΡΑΣΥΝΑΝ ΤΟΥΣ ΚΕΜΑΛΙΚΟΥΣ

• ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ

«Κείται πλέον εκτός πάσης αμφιβολίας ότι, αποτυχόντος εξωτερικού δανείου, η Κυβέρνησις θα προσφύγη εις εσωτερικόν τοιούτο, καταναγκαστικόν ή μη. […] Το δε καταναγκαστικόν δάνειον ουδέν άλλο είναι ή δήμευσις των ιδιωτικών περιουσιών εν τινι μέτρω. Η Κυβέρνησις, αποφασίζουσα να προβή εις τοιούτον δάνειον, θα κατέσχε τας εν ταις διαφόροις Τραπέζαις ευρισκομένας καταθέσεις και θα εξηνάγκαζεν αυτάς να εγγραφούν εις το δάνειον, αντί ωρισμένου ποσού εκάστη»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΘΑ ΠΡΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

ΠΡΟΣ ΝΕΑΣ ΕΚΛΟΓΑΣ

«Αλλ’ υπό τας παρούσας συνθήκας, ο σχηματισμός οιασδήποτε άλλης κυβερνήσεως, μετά την εξασθένησιν της γουναρικής πλειοψηφίας, δεν δύναται να έχη προσωρινόν χαρακτήρα. Μοιραίως φερόμεθα προς νέας εκλογάς, υφιστάμενοι την πίεσιν των πραγμάτων προς την οποίαν ουδείς δύναται να αδιαφορήση. Φερόμεθα προς νέας εκλογάς, προς νέαν τουτέστιν εκδήλωσιν της λαϊκής γνώμης. […] Και η απόφασις αύτη της λαϊκής κυριαρχίας έσται σεβαστή δι’ όλους»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΑΙ ΣΗΜΕΡΙΝΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ

«Απομένουν λοιπόν αι ποραγγελθείσαι δηλώσεις, ίνα υπάρχη ελπίς, ότι εκ τούτων θα μάθη ο Ελληνικός λαός, πού ευρίσκονται τα Εθνικά ζητήματά μας, τι δυνάμεθα να ελπίζωμεν, και μέχρι ποίου σημείου είνε δυνατόν να εξιχθώσιν αι ελπίδες μας διά την πραγματοποίησιν των Εθνικών διεκδικήσεων»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ

«Διατί να αρνηθώμεν και του φτωχού το δίκαιον; Ο κ. Δ. Γούναρης έχει εν τούτω σαφή την αντίληψιν. Ότι η πλεονοψηφία του λαού της Π. Ελλάδος, εις αυτόν έδωκε τα σκήπτρα της Κυβερνήσεως. Και εννοεί να ‘’μείνη και εμμείνη’’ ως όστρακον επί της Αρχής. Πο΄ίος είνε εκείνος ο οποίος θα δοκιμάση να τον αποσπάση από εκεί, όπου πορσεκολλήθη; Ουδείς άλλος πλήν του εντολέως του και εκείνων, οι οποίοι τον αντιπροσωπεύουν εις την Συνέλευσιν»

• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Φως εις τα πράγματα – Διά την δρώσαν γενεάν και διά τους νεοέλληνας – Η Βενιζελική ιστορία – Αναστήλωσις των ιδεών και κατάρριψις των ειδώλων – Η Βενιζελική Κρήτη – Ο αντιβενιζελικός ιός

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΠΡΟΣ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΙΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

«Ο λαός ευρίσκεται πάντοτε αντιμέτωπος του μεγάλου ερωτήματος περί του τρόπου, καθ’ ον δέον ν’ ανταπεξέλθωμεν κατά των επικειμένων εν Μικρασία γεγονότων. Αισθάνεται την ανάγκην να ίδη οδηγούντας αυτόν εις την οδόν των μεγάλων εθνικών αποφάσεων, τους πιστεύοντας επί την ηθικήν του αλκήν και επί του ιδίου των σθένους. Και βλέπει τον κ. Γούναρην επανελθόντα υπό ψυχικόν κάματον εκ της πενταμήνου σχεδόν απουσίας του και αντιλαμβάνεται συγχρόνως, ότι ο καιρός επείγει και ότι από το Μέτωπον αναμένεται η οριστική και γενναία εκ του ιθύνοντος κέντρου εκδήλωσις αποφάσεων»

• ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΜΕ ΕΓΚΕΦΑΛΟΝ, ΜΕ ΝΕΥΡΑ ΚΑΙ ΜΕ ΔΙΕΘΝΗ ΥΠΟΛΗΨΙΝ

ΠΡΩΪΝΗ

• ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΙΤΑΛΙΑΣ

«Ο Ελληνικός Λαός θα χαιρετίση με εξαιρετικήν χαράν την ημέραν κατά την οποίαν εκριζουμένων των παρεξηγήσεων θα συντελεσθή η αρμονία εν Ανατολή των Ιταλοελληνικών συμφερόντων και η χαρά αύτη βεβαίως θα είνε εξ ίσου μεγάλη και διά τον Ιταλικόν Λαόν, του οποίου τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα και ουχί τας κατακτητικάς βλέψεις ενίων πεπλανημένων πολιτικών, είνε πρόθυμος και έτοιμος να εξυπηρετήση και σπουδαίως και ειλικρινώς ο Ελληνισμός»

ΠΡΩΤΕΟΥΣΑ

• ΑΝΕΥ ΤΗΣ ΑΝΟΧΗΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ

«Είνε εύκολος δημαγωγία το ισχυρίζεσθαι ότι το δάνειον διά το οποίον ειργάσθη ο κ. Γούναρης άλλος θα το επετύγχανε πολύ πρίν και ότι ο εξοπλισμός του Κεμάλ παρά της Γαλλίας δεν θα ελάμβανε χώραν αν άλλος εκτός του κ. Γούναρη κατείχε την εξουσίαν εις την Ελλάδα. Ενδεχόμενον η κυβέρνησις του Λαϊκού κόμματος  να περιέπεσεν εις τινα σφάλματα. Δεν ηρνήθη τούτο ο κ. Πρωθυπουργός ομιλών προς τον τόπον εσχάτως […] Ουδεμία όμως κυβέρνησις θα είνε βιώσιμος άνευ της ανοχής του Λαϊκού Κόμματος»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΚΑΤΩ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΩΝ ΔΟΛΟΦΟΝΩΝ

«Διά τον εργαζόμενον λαόν της χώρας ο οποίος τόσα υπέφερε εκ της μέχρι τούδε πολιτικής της κυβερνήσεως και κατά του οποίου τόσον βαρύ κόλαφον αποτελεί τόσον το χθεσινόν παρξικόπημα όσον και αι πρωθυπουργικαί δηλώσεις, δεν ειμπορεί πλέον παρά ένα να είναι εις το εξής το σύνθημα : ‘’Κάτω η Κυβέρνησις των δολοφόνων του λαού!’’. ‘’Κάτω η Κυβέρνησις της τρομοκρατούσης αναρχίας!’’»

• ΑΙ ΚΑΤΑΔΙΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ – ΕΝΤΟΝΟΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΗΣ Γ. ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ

ΣΚΡΙΠ

• ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΑΣ
• ΩΣ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ

«Ο Τύπος είναι η εκπροσώπησις της ψυχής, της σκέψεως και των αισθημάτων ενός λαού. Συνεπώς είναι και η εκπροσώπησις του Κράτους κατά ευρυτέραν αντίληψιν, διότι και το Κράτος υπό του λαού οργανούται και δρα κατά τεκμήριον επ’ ονόματι του λαού, ιδιαίτατα εις τα δημοκρταικά πολιτεύματα, οίον είναι και το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας. Τούτου δεδομένου η διαμαρτυρία του Τύπου, είνε διαμαρτυρία του Ελληνικού λαού και διαμαρτυρία του Κράτους. Διαμαρτυρία των πολλών κατά των μονάδων ή των ολίγων»

• ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΧΘΕΣΙΝΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

«Ήτο πολύ φυσικόν, λοιπόν, η Κυβέρνησις να σκεφθή την προσφυγήν εις εσωτερικόν πατριωτικόν –κυριολεκτικώς πατριωτικόν- δάνειον, όπως δυνηθή να διεξαγάγη επιτυχέστατα τας εθνικάς μας διεκδικήσεις και τονώση αρτιώτερον το Μικρασιατικόν μας μέτωπον. Αυτήν την σημασίαν ενέχει η απόφασις του εσωτερικού δανειου, το οποίον μάλιστα θα ηδύνατο και να γείνη πατριωτικώτερον, διά της υποχρεωτικής εισφοράς ποσών αναλόγων προς την περιουσίαν και τα κέρδη εκάστου, κατά τρόπον μη θίγοντα, φυσικά, την όλην οικονομικήν λειτουργίαν της χώρας»

• ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Η ίδρυσις Αμερικανικού υποπροξενείου – Το εμπορικόν μέλλον του Πειραιώς υπέρτερον του ενεστώτος