Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 28 Μαΐου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Παραμονή της αναχώρησης του βασιλιά Κωνσταντίνου για το μέτωπο, αρκετές είναι οι εφημερίδες που καλλιεργούν κλίμα βεβαιότητας για την επερχόμενη νίκη. Η μετάβαση του Ελευθέριου Βενιζέλου στο Λονδίνο για συνομιλίες κατόπιν πρόσκλησης του Άγγλου πρωθυπουργού σχολιάζεται ανάλογα με την πολιτική κατεύθυνση του κάθε έντυπου. Γεγονός είναι ότι η Ελλάδα, αντιμέτωπη με σειρά προβλημάτων τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή πολιτική σκηνή, βρίσκεται στη δίνη ενός πολέμου τον οποίο η ίδια συνεχίζει σχεδόν τελείως μόνη.

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΟΤΑΝ ΕΠΑΝΕΛΘΟΥΝ ΘΑ ΖΗΤΗΣΟΥΝ ΛΟΓΟΝ

«Αφ’ ης ήρξατο η πολεμική δράσις εις το Μικρασιατικόν μέτωπον, ετονίσαμεν πολλάκις από των στηλών τούτων, ότι η Ελληνική πολιτεία καθυστερεί υπερβαλλόντως εις την εκπλήρωσιν των υποχρεώσεών της απέναντι εκείνων, οίτινες καλούνται υπ’ αυτής εις αγώνας πολυμόχθους και βαρυτάτας θυσίας. […] Αλλά οι έφεδροι, οι πολεμισταί, θα επανέλθουν κάποτε από το μέτωπον. Και όταν επανέλθουν θα ζητήσουν αναμφιβόλως λόγον από τους διαχειρισθέντας τα κοινά διά την αδιαφορίαν και την αστοργίαν της Πολιτείας απέναντί των»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΤΟ ΑΓΓΛΙΚΟΝ ΔΙΑΒΗΜΑ ΕΝ ΑΓΚΥΡΑ

«Η Αγγλική κυβέρνησις απηύθυνεν εις την Άγκυραμ διακοίνωσιν δι’ ης ζητεί εξηγήσεις περί της στάσεως της τελευταίας. […] Το αγγλικόν διάβημα δέον συνεπώς να ερμηνευθή ως τελευταία απόπειρα της αγγλικής κυβερνήσεως προς τακτοποίησιν της εν τη Ανατολή εκκρεμότητος επί τη βάσει της λύσεως, ήτις εξ αγγλικής πρωτοβουλίας επροτάθη υπό της τελευταίας Διασκέψεως του Λονδίνου. […] Ο Μουσταφά Κεμάλ δεν θα δυνηθή ν’ απαντήση δι’ υπερφυγών. […] Φρονούμεν επομένως ότι οιαδήποτε και αν είνε η απάντησις του Κεμάλ, η εξέλιξις των γεγονότων δεν θα είνε αντίθετος προς τα ελληνικά συμφέροντα»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΣ ΣΙΓΗΣΟΥΝ ΤΑ ΠΑΘΗ

«Αντί να υβρίζουν και να συκοφαντούν τους Φιλελευθέρους, τα όργανα του Κυβερνητικού Τύπου θα εξεπλήρουν στοιχειώδες καθήκον προς την Πατρίδα, αν έπαυαν να καλλιεργούν το μικρόβιον της εσωτερικής διαιρέσεως. Βενιζελικοί Έλληνες και Αντιβενιζελικοί Έλληνες αντιμετωπίζουν σήμερον τον Τούρκον με την ιδίαν ακλόνητον απόφασιν να εξασφαλίσουν με πάσαν θυσίαν ό,τι απέκτησεν η Ελλάς διά της εξόδου της εκ της ουδετερότητος. […] Οι Φιλελεύθεροι πράττουν το παν διά ν’ αποφύγουν την εκτράχυνσιν των παθών. Ας αρθούν και οι αντίπαλοί των εις το ύψος των περιστάσεων»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΗΡΧΙΣΕΝ ΑΠΟΒΙΒΑΖΟΜΕΝΟΣ ΗΔΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ. ΤΟ ΑΙΜΑ ΘΑ ΡΕΥΣΗ ΠΟΤΑΜΗΔΟΝ

«Κατά πληροφορίας των ενταύθα τουρκικών εφημερίδων εξ Ανατολής, ο κεμαλικός τύπος της Αγκύρας, αναφερόμενος εις την επικειμένην ελληνικήν επίθεσιν, απειλεί γράφων, ότι ‘’το αίμα θα ρεύση ποταμηδόν’’»

• Ο ΕΝΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ

«Η Ένωσις της Κύπρου εάν ανεβλήθη, δεν εναυάγησεν. Οι Κύπριοι ανυπομονούντες, δεν θέλουν να ακούσουν ούτε περί αναβολής. Η ιδέα της ενώσεως είχεν τόσον μπη μέσα εις την ζωήν των, ώστε αποβαίνει ματαία πάσα προσπάθεια, όπως σιγήση  ο ενωτικός των αγών. Η τύχη της Βρεττανικής Αυτοκρατορίας δεν εξαρτάται από την Κύπρον. Οι Άγγλοι μένουν εκεί διά στρατηγικούς μάλλον λόγους. […] Ο Ελληνισμός θα είνε ευτυχής εάν αισθάνεται εις το πλευρόν του την αγγλικήν ισχύν»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΕΩΣ ΤΟΥ ΑΓΓΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ. Η ΔΙΑΣΚΕΨΙΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΩΝΗΣ ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ ΕΠ’ ΑΟΡΙΣΤΟΝ
• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ . ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ ΜΑΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΝ ΣΑΠΑΝΤΖΑΣ. ΤΟΝ ΠΡΟΣΗΡΤΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΩΡΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ ΤΩΝ ΟΠΩΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΗΔΟΝΩΝ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΕΙΝΕ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΝΑ ΑΠΟΒΩΜΕΝ ΜΕΓΑΛΟΙ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΟΙ

«Ως εκ της γεωγραφικής της θέσεως και του πολιτισμού της η Ελληνική Φυλή, είνε μοιραίως προωρισμένη υπό της Θείας Προνοίας να μάχεται κατά των εισβολέων από της Μικράς Ασίας […] Ο Ελληνικός στρατός και η Ελληνική ψυχή θα υψωθή διά μίαν ακόμη φοράν φρουρός μέγας και μαχητής στιβαρός, διά να αποτελέση τον προμαχώνα της Ευρώπης κατά του κινδύνου, όστις κατέρχεται διά μέσου των Μικρασιατικών πεδίων. Κινδύνου, τον οποίον εξέθρεψαν οι Σύμμαχοί μας διά να τον εγκολπωθή ο Σοβιετισμός και να τον στρέψη τώρα κατ’ αυτών των ιδίων»

• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

«Η εισαγωγή εις τους ναούς ξένων τύπων λατρείας, και ιδίως η εγκατάστασις ηλεκτρικού φωτός εις αυτούς, κατέστησε την εκκλησίαν μας αγνώριστον και της έδωκεν όψιν εντελώς ξενικήν. Αλλ’ ο Λαός θέλει την εκκλησίαν του Ελληνικήν. […] Η ξενολατρεία ας απομείνη προσόν εκείνων, οι οποίοι φρονούν ότι πρέπει να περιφρονούν παν ό,τι ωραίον και ευγενές έχει να επιδείξη η φυλή αύτη απ’ αιώνων»

ΕΣΤΙΑ

• Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΕΚΡΟΣ

«Και αι Κυβερνητικαί εφημερίδες, αναλαμβάνουσαι να πείσουν ότι ο Βενιζέλος είνε πολιτικώς νεκρός, πείθουν ακριβώς περί του εναντίου. Περί πολιτικών νεκρών δεν γίνεται λόγος. Περί του Βενιζέλου γίνεται απείρως περισσότερος αφ’ όσος γίνεται –και αξίζει να γίνεται- διά τους πολιτικούς ζώντας. […] Των πολιτικών της περιωπής του Βενιζέλου δεν είνε δικαίωμα ιδικόν των να πεθαίνουν όποτε τους αρέσει. Αλλ’ ούτε και οι άλλοι έχουν την δύναμιν να τους πεθαίνουν όποτε θέλουν»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΚΑΙ ΗΜΕΙΣ ΕΝ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
• Ο κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΜΕΤΕΒΗ ΕΙΣ ΛΟΝΔΙΝΟΝ ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ. ΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΙ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ

«Η τελευταία αύτη πρόσκλησις του κ. Βενιζέλου υπό του Άγγλου πρωθυπουργού και η μετ’ αυτού συνεργασία του θεωρείται ως σχετιζομένη με την εν Αγγλία συντελουμένην πολιτικήν ζύμωσιν εν σχέσει με τα πράγματα της Ανατολής»

ΠΑΤΡΙΣ

• Ο κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΜΕΤΕΒΗ ΕΙΣ ΛΟΝΔΙΝΟΝ ΜΕΤΑ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΝ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ. ΕΦΙΛΟΞΕΝΗΘΗ ΕΠΙ ΔΙΗΜΕΡΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΝ ΤΣΕΚΕΡΣ ΕΠΑΥΛΙΝ ΤΟΥ κ. ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ.                                                                               Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

«Η εις Λονδίνον πρόσκλησις του κ. Βενιζέλου αποτελεί αναντιρρήτως νέον ισχυρόν κόλαφον εναντίον του κ. Γούναρη, όστις εκολακεύθη να πιστεύη ότι θα επιβάλη εναντίον των διεθνών εθίμων, εις τας Κυβερνήσεις Λονδίνου και Παρισίων ως αντιπροσώπους της Ελλάδος πρόσωπα τα οποία καλώς ή κακώς εγένοντο δεκτά μετά ψυχρότητος παρά των Κυβερνήσεων των δύο Μ. Δυνάμεων»

• Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ‘’ΑΛΛΟΥΣ ΤΟΝΟΥΣ, Ω ΦΙΛΟΙ !‘’ Η ΕΝΟΠΛΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΝ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ. ‘’ΤΥΡΒΑΖΕΤΕ ΠΕΡΙ ΠΟΛΛΑ, ΕΝΟΣ ΔΕ ΕΣΤΙ ΧΡΕΙΑ !’’ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΘΑΝΟΝΤΑ ΒΑΣΙΛΕΑ

«’’Άλλους τόνους ώ φίλοι!’’ Ο στίχος αυτός του Ποιητού έρχεται αυτομάτως εις τα χείλη όταν αι Αθηναϊκαί εφημερίδες φθάσουν εις την Ασιάτιδα Ελλάδα. Κάπου, εις το ενδιάμεσον Αιγαίον, αι αξίαι των πραγμάτων και των γεγονότων υφίστανται ουσιαστικήν μεταβολήν. […] Έχει κανείς εδώ εις την Ελληνικήν Ασίαν την εντύπωσιν, ότι πέραν του Αιγαίου μεριμνούν και τυρβάζουν περί πολλά πράγματα. Ενός δ’ εστί χρεία : της Νίκης. Της τελειωτικής, της οριστικής, της μεγάλης Νίκης»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ;

«Ο κ. Γούναρης αναχωρεί μεθαύριον εις το μέτωπον, διά να δόση το σύνθημα της επιθέσεως προς τον στρατόν, επιθέσεως που νέας βεβαίως θα στοιχίση εις αίμα θυσίας. Ποίοι είνε εκείνοι που θα δόσουν την νέαν αυτήν θυσίαν; Δεν είνε βέβαια τα παιδιά των πλουσίων βιομηχάνων, των τσιφλικάδων και των τραπεζιτών. Είνε οι Έλληνες εργάται, είνεοι Έλληνες χωρικοί, που αποτελούν την ολότητα του μαχομένου στρατού. […] Τι θα τους ειπήτε όταν σας ερωτήσουν, εις τι πρόκειται να τους ωφελήσουν αι νέαι αυταί θυσίαι;»

ΣΚΡΙΠ

• ΕΜΠΡΟΣ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑΤΊ ΒΙΑΖΟΜΑΙ

«Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος ο ΙΒ’ αναχωρεί αύριον διά να τεθή επί κεφαλής του απελευθερωτικού στρατού Του. […] Ο θρύλος γίνεται πραγματικότης από σήμερον, και παίρνει σάρκα η ωραία παράδοσις η ελληνική. Ο Μαρμαρωμένος κινιέται και ζωντανεύει […] Η 29^η Μαΐου από αύριον παύει από το να είναι ημέρα αποφράς. Θα είναι ημέρα χαράς, ελευθερίας, θριάμβου»

• ΕΠΙ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ

«Ευλογημένος ας είνε ο δρόμος Του. Και ο Σταυρός, τον οποίον προβάλλει η Εκκλησία σήμερον ως το σύμβολον της Νίκης Του, ας γίνη ο θώραξ του ηρωϊκού στρατού Του εις την κατά των ασεβών βαρβάρων εκστρατείαν Του, υψούμενος ως αήττητον τρόπαιον»

• Η ΣΥΝΔΕΔΥΑΣΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΓΓΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝ. ΣΤΡΑΤΟΥ. ΘΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΤΟΥ ΕΥΞΕΙΝΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΚΡΙΣΙΜΟΤΗΣ

«Όσον και αν φαίνεται ακανθώδες το Ανατολικόν ζήτημα εις την αντίληψιν τινών εκ των Ευρωπαϊκών κύκλων, ο κοινός κίνδυνος τον οποίον διατρέχει η Ευρώπη εκ της τρομεράς απειλής των Μπολσεβίκων, οίτινες κατώρθωσαν να διεισδύσουν εις την Τουρκίαν, αδύνατον να μην ανοίξη τους οφθαλμούς και των μάλλον εθελοτυφλούντων. Αργά ή γρήγορα θ’ αντιληφθούν ότι η Τουρκία είνε και θα είνε πάντοτε μία εστία βαρβαρότητος, αλλά και μία διαρκής απειλή πυρκαϊάς»

• ΤΟ ΗΘΙΚΟΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ

«Υπέρ τας 250 χιλιάδας γενναίων μαχητών, οι οποίοι ανυπομονούν να ριφθούν ως θύελλα κατά των Κεμαλικών ορδών, ευρίσκονται υπό τα όπλα εν τη Μικρά Ασία, τελείως εφοδιασμένοι»

• ΕΚΘΕΣΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΕΝ ΒΕΛΓΙΩ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑ