Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 5 Νοεμβρίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

‘’Ενώπιον του Ελληνικού Λαού τίθεται πάλιν διά μέσου της εξελίξεως των μεγάλων πολιτικών ζητημάτων το μέγα δίλημμα, ειρήνη ή πόλεμος;’’ ενώ όλα δείχνουν ότι τους επόμενους μήνες θα επικρατήσει ο ‘’απόλεμος πόλεμος’’. Είναι προφανές ότι η σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των συμμάχων δεν διευκολύνει την εξεύρεση λύσης. Στο εσωτερικό της χώρας, δημοσιεύματα περί συνωμοσίας των βενιζελικών, στηριζόμενα σε σαθρά επιχειρήματα συντηρούν το κλίμα διχασμού…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΕΠΙ ΤΗ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

«Δέον εν τούτοις ν’ αναγνωρισθή ότι καθ’ όλας τας υπαρχούσας ενδείξεις η σημερινή κατάστασις της εμπολέμου αναμονής θα παραταθή, ίσως δε μάλιστα και κατά την προσεχή άνοιξον να ευρεθώμεν πρό νέας εντάσεως των επιχειρήσεων. Διότι και η μεσολάβησις των Δυνάμεων, ήτις θα ηδύνατο να οδηγήση εις συμβιβαστικήν λύσιν, εφ’ όσον υφίσταται μεταξύ αυτών διαφωνία καθίσταται ανέφικτος, καθώς επίσης και η απ’ ευθείας συνεννόησις μετά των Κεμαλικών, των οποίων αι αξιώσεις, αντί να ελαττωθούν, διαρκώς εξογκούνται, ένεκα ωρισμένων ενθαρρύνσεων προς αυτούς»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΕΥΘΗΝΗ ΤΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

«Ο Πατριαρχικός Θρόνος χηρεύει από τριετίας. Η Εκκλησία και το Έθνος δεν έχουν να ζημιωθούν αν ο Θρόνος χηρεύση ακόμη επί τρεις μήνας. Οπωσδήποτε οι ιεράρχαι του Ελευθέρου Βασιλείου θα εμποδισθούν από του να μετάσχουν εις την παρασκευαζομένην πατριαρχικήν εκλογήν, το δε Κράτος θ’ αγνοήση τον νέον Πατριάρχην, οιοσδήποτε και αν είνε ούτος, αφού η εκλογή θα είνε παράνομος και αντικανονική. Βεβαίως θα είνε λυπηρόν ότι ούτω το Πατριαρχείον θα διατελή εν χωρισμώ από του κράτους»

ΕΘΝΟΣ

• ΟΠΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΕΝΕΤΙΑΝ

«Καθιέρωσαν μίαν αρχήν, ανήκουστον διά την εποχήν μας : Κάθε πολιτικός αντίπαλος είνε και συνωμότης. Συνεπώς εκτός νόμου. Συνεπώς ημπορεί ανά πάσαν στιγμήν να εξαπολυθή εναντίον του η μανία του ‘’λαού’’ των βασιλικών φαλάγγων, και των άλλων μυστικών οργανώσεων. Η ιδία αρχή ίσχυε και εις την Βενετίαν των Δογών. Οι >Ιρακλείς των ανακτηθεισών ‘’ελευθεριών’’ δεν έχουν να ανησυχούν διά τίποτε πλέον. Δεν φοβούνται τίποτε. Ούτε το γελοίον…»

• Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΛΧΗΜΕΙΑΣ

ΑΙ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. Ένας πρωτότυπος εφευρέτης. Βεβαιοί ότι κατασκευάζει χρυσάφι. Απατεών ή μεγαλοφυΐα;

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΙ ΕΝ ΛΟΝΔΙΝΩ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΨΙΝ ΔΑΝΕΙΟΥ. ΤΙ ΕΔΗΛΩΣΑΝ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΑΙ
• ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

«Το Κόμμα των Φιλελευθέρων δεν αντιγράφει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Δεν συνωμότησε ποτέ. Και ούτε θα συνωμοτήση. […] Θα μείνη απλούς θεατής, και αφού έπραξε μέχρι σήμερον το καθήκον του και αφού συνέδραμε την Κυβέρνησιν εις το να εφαρμόση την πολεμικήν της πολιτικήν, χωρίς να δημιουργήση στάσεις και συνωμοσίας, και αφού έχυσε προθύμως το αίμα του, θα αναμείνη να κληθούν οι υπεύθυνοι να λογοδοτήσουν ενώπιον του μόνου αρμοδίου. Ενώπιον του Ελληνικού Λαού»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΑ Η ΓΑΛΛΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΑΓΓΛΙΚΟΝ ΥΠΟΜΝΗΜΑ
• ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΣ ΤΟΥ ΜΠΕΚΗΡ ΣΑΜΗ ΕΙΣ ΑΓΚΥΡΑΝ
• Η ΓΑΛΛΟΚΕΜΑΛΙΚΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΠΛΗΤΤΕΙ ΘΑΝΑΣΙΜΩΣ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ. ΕΑΝ ΕΙΧΕ ΩΤΑ Ο κ. ΜΠΡΙΑΝ. ΟΥΔΕΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΔΥΝΑΤΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΒΑΛΗ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑΝ ΕΙΣ ΨΕΥΔΟΣ

«Η ‘’κεμαλική’’ περιπέτεια της Γαλλίας, αποφασιζούσης να ‘’συνεργασθή’’ εν Μικρά Ασία μετά του Κεμάλ, καυτηριάζεται και βιαίως μάλιστα καταπολεμείται από σοβαρωτάτους παράγοντας της Γαλλικής πολιτικής, της Γαλλικής δημοσιογραφίας, των Γαλλικών οικονομολογικών κύκλων. […] Και ημείς εν τω μεταξύ επαίζαμεν ως μειράκια με την ενασχόλησιν την οικείαν της γλυκείας ηλικίας μας : επαίζαμεν κρυφτό-κυνηγητό με τους Συμμάχους μας»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝ ΔΙΚΑΙΑΝ ΚΑΙ ΕΝΤΙΜΟΝ ΕΙΡΗΝΗΝ

«Ο Ελληνικός Λαός, από την οξείαν αντίληψιν του οποίου δεν διαφεύγουν τα βαθύτερα αίτια του Ανατολικού σπαραγμού, διαβλέπει σαφώς ήδη, ότι οι εν όπλοις εχθροί του εις την Ανατολήν, είνε πολύ ολιγώτερον επικίνδυνοι από τους πολιτικούς του εχθρούς εν τη Δύσει και ότι οι εν όπλοις εχθροί του θα είχον προ πολλού καταβληθή και εξαναγκασθή εις δικαίαν ειρήνην, και ειρήνην απελευθερωτικήν ολοκληρωτικώς των εν γένει Χριστιανών της Ανατολής, εάν δεν υπήρχον εις την Δύσιν οι εχθροί της ειρήνης, οίτινες εκ της παρατάσεως της εμπολέμου καταστάσεως καρπούνται αφ’ ενός κέρδη κολοσσιαία απομυζώντες τον χρυσόν της Ανατολής και αφέτέρου διά της εξασθενίσεως των αντιπάλων, ελπίζουν, ότι θα δυνηθούν να μεταχειρισθούν αυτούς εν δεδομένη περιστάσει, όπως τους ημιθανείς εκ των τραυμάτων πολεμιστάς, τους οποίους οι σκυλευταί απογυμνώνουν ακόπως και ακινδύνως»

ΕΣΤΙΑ

• ΕΠΙ ΤΗΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ

«Κρίνοντες από την ιδικήν των συμπεριφοράν και την συμπεριφοράν των άλλων, απορούν διατί δεν εκάμαμεν ακόμη, έστω και μίαν, συνωμοσίαν. Δυστυχώς ή ευτυχώς, αι περιπτώσεις δεν είνε όμοιαι. […] Εκείνοι εμελετούσαν διαρκώς την ανατροπήν του καθεστώτος, διότι εβιάζοντο να έλθουν εις την Αρχήν διά να ικανοποιήσουν την φιλαρχίαν των […] Δεν θέλομεν την Αρχήν διά να χορτάσωμεν πάθος εκδικήσεως. […] Και, επί τέλους, η κατάστασις, εις την οποίαν περιήλθε η Ελλάς, δεν είνε τοιαύτη, ώστε να ελκύη. […] Ταύτα άπαξ διά παντός και διά το ενδεχόμενον κατασκευής νεας συνωμοσίας εις το μέλλον, μετά ή άνευ εφαπλωματοποιών»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ. Η ΜΕΓΙΣΤΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ

«Αλλά το μέγιστον των σφαλμάτων της Κυβερνήσεως είναι το να μη επιτρέπη την μετάβασιν των Αρχιερέων και αντιπροσώπων εις Κων/πολιν […] Απορώ δε πώς δεν εξανίστανται οι ΙΕΡΆΡΧΑΙ ΤΩΝ ν. Χωρών διά την ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΙΝ των δικαιωμάτων και τον περιορισμόν της ελευθερίας και ανεξαρτησίας των της εκκλησιαστικής και οι γνωρίζοντες και διαπραγματευθέντες τα πράγματα Μητροπολίται Ηρακλείας, Αδριανουπόλεως, Σμύρνης και Ιωαννίνων να διαφωτίσωσι την Κυβέρνησιν περί του σπουδαιοτάτου τούτου ζητήματος, το οποίον απειλεί τόσας εκκλησιαστικάς και εθνικάς συμφοράς»

• ΝΕΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ, ΝΕΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΕΙΣ

ΕΝΩ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΠΟΛΕΜΑ, ΑΥΤΟΙ ΕΚΛΕΠΤΑΝ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΟΥ. ΕΣΤΕΛΝΑΝ ΜΑΞΙΛΑΡΙΑ ΑΝΤΙ ΚΙΝΙΝΟΥ !

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

«Αλλ’ η τοιαύτη εν Βασιγκτώνι μέλλουσα να καταρτισθή Συμφωνία δεν είνε δυνατόν ή να έχη αγαθήν επίδρασιν και επί της λύσεως του Ανατολικού ζητήματος. Αι προσπάθειαι της γαλλικής πολιτικής ευρισκομένης εν τελεία απομονώσει δεν θα τελεσφορήσωσιν εις βάρος ημών. […] Τα ελληνικά πράγματα, υφιστάμενα άμεσον την επιρροήν της όλης καταστάσεως ως αύτη εξελίσσεται ήδη μοιραίως φέρονται προς διευθέτησιν ουχί δυσμενή»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

«Απέναντι του Ελληνικού Λαού έν έχομεν καθήκον. Να σεβασθώμεν την ψήφον και τας αποφάσεις της πλειοψηφίας του. Τας εσεβάσθημεν, σας ανεγνωρίσαμεν και σας αναγνωρίζομεν κατά τας υπαγορεύσεις του Πολιτεύματος. […] Αλλ’ όσοι είμεθα εντός του πολιτεύματς και εντός των νόμων, δεν επιτρέπομεν εις ουδένα να ασκήση καθ’ ημών την τυραννίαν της σκέψεως και της συνειδήσεως […] Ο Λαός εκ των συμπερασμάτων, τα οποία θα έχη ήδη ενώπιόν του, θα κανονίση ο ίδιος και το πρόγραμμα, το οποίον θα θελήση και θ’ αξιώση»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΑΓΓΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ

ΑΙ ΕΛΠΙΔΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΠΡΟΣ ΕΙΡΗΝΕΥΤΙΚΗΝ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΙΝ ΕΛΑΤΤΟΥΝΤΑΙ ΑΝΤΙ ΝΑ ΑΥΞΑΝΟΥΝ

ΤΕΙΝΟΜΕΝ ΠΡΟΣ ΑΠΟΛΕΜΟΝ ΠΑΡΑΤΑΣΙΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ;

«Όσον αφορά την στάσιν της απέναντι του ελληνοτουρκικού προβλήματος, αύτη είναι σαφώς καθωρισμένη ως προς τους απωτέρους σκοπούς. […] Να μη διαταραχθή το καθεστώς εν Μεσοποταμία και να μονιμοποιηθή η ασφάλεια των Στενών. […] Θα έβλεπον ειλικρινώς μετά χαράς μίαν ειρηνικήν διευθέτησιν έστω και πρόσκαιρον. Αλλά ολοέν και περισσότερον πείθονται ότι είναι αδύνατος. Και εν τοιαύτη περιπτώσεις Ο ελληνικός στρατός μένει εκεί όπου είναι. Και συνεχίζεται η απόλεμος παράτασις του πολέμου»

ΠΡΩΙΝΗ

• Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

«Σήμερον, ως έχουν τα πράγματα, είνε αδύνατον εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον να μη πολιτευθή. Θα ήτο όμως λυπηρότατον το πράγμα αν η Μεγάλη Εκκλησία επέμενε να ηγήται μιας καθημερινώς σμικρυνομένης αντιδράσεως κατά του Κωνσταντίνου, όστις δεν παύει να είνε ο δημοτικώτερος των Ελλήνων και ο μόνος διά λαϊκής ψήφου Βασιλεύς οιασδήποτε Χώρας»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

«Και είνε μεν αληθές ότι ο πόλεμος δύναται να γίνη και μετά τον περιορισμόν των εξοπλισμών (…) αλλά είνε επίσης ανεπίδεκτον αμφισβητήσεως, ότι ο περιορισμός των εξοπλισμών τον οποίον εισηγείται ο πρόεδρος Χάρδιγκ πρόκειται να συγχρονισθή, πρόκειται δηλαδή να υπάρξη το συμπέρασμα της διευθετήσεως των μεγάλων εκκρεμούντων προβλημάτων. Και τα προβλήματα ταύτα είνε πράγματι μεγάλα. Το πρόβλημα της Άπω Ανατολής, το πρόβλημα της Κίνας νομίζει τις τίθεται υπέρ παν άλλο.»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΡΓΑΤΑΙ, ΑΓΩΝΙΣΘΗΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΟΚΤΑΩΡΟ
• ΟΙ ΑΣΤΟΙ ΖΗΤΟΥΝ ΝΑ ΣΑΣ ΠΑΡΟΥΝ ΠΙΣΩ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΚΕΡΔΙΣΑΤΕ ΜΕ ΤΟ ΑΙΜΑ ΣΑΣ!
• Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Μία μεγάλη Ελλάς εις την θέσιν της Τουρκικής αυτοκρατορίας διηυκόλυνε εξ άλλου κατά πολύ την καταβρόχθισιν της Μεσοποταμίας και των πετρελαιοφόρων πηγών της. Το όνειρον της αστικής Ελληνικής τάξεως περί μεγάλης Ελλάδος, που εξεπροσώπει ως πολιτικός ο Βενιζέλος, συνέπιπτε ούτω πλήρως με τα Αγγλικά εν Ανατολή συμφέροντα. Έτσι η Αγγλία εβοήθησε τον Βενιζέλον οικονομικώς, πολιτικώς και στρατιωτικώς εις τας εν Μικρά Ασία επιχειρήσεις του, τας πολεμικάς και τας διπλωματικάς»  

ΣΚΡΙΠ

• Η ΕΛΛΑΣ ΠΡΟΕΒΗ ΕΙΣ ΔΙΑΒΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΝΗΟΨΙΩΝ
• ΔΕΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ ΔΙΑ ΤΟ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΠΝ
• ΛΥΕΤΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΜΕ ΜΙΑΝ ΕΡΩΤΗΣΙΝ

«Και η μεν Αγγλία απηύθυνε προς την εν Κων/πόλει κυβέρνησιν το τυπικόν ερώτημα εάν διατελή αύτη εν αλληλεγγύη με την Κυβέρνησιν της Αγκύρας ή όχι. […]Τώρα λοιπόν παρίσταται αναγκαία η ερώτησις της Αγγλίας, αλλ’ ερώτησις ουχί τυπική, αλλ’ ουσιαστική. Κατά τινος θα συνεχίση τον πόλεμον η Ελλάς; Κατά του ενός μόνον τμήματος της Τουρκίας ή κατά του συνόλου αυτής; Ας τεθή τοιούτον ερώτημα και το ζήτημα της Μικράς Ασίας λύεται αστραπιαίως»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΑΝΕΜΟΣ ΑΙΣΟΙΔΟΞΙΑΣ

«Άρα πρόκειται περί συνεννοήσεων επί νέων βάσεων, συνεννοήσεων, αίτινες προάγουσαι τα Ελληνικά συμφέροντα, δημιουργούν ταυτοχρόνως και ανάληψιν αναλόγων υποχρεώσεων. […] Το ευχάριστον είνε, ότι άνεμος αισιοδοξίας πνέει εκ Λονδίνου διά τα Ελληνικά ζητήματα, παρά τους προ ημερών ακόμη συστηματικούς και απαισιοδόξους κρωγμούς ωρισμένων κύκλων»

• ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΙΣ ΤΡΙΚΥΜΙΑΙ ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΓΓΛ. ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΝ

Ναυάγια και προσαράξεις. Καθυστερήσεις υπερωκενίων. Τρικυμία εις τον Ατλαντικόν. Και εις τας Δανικάς θαλάσσας