Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 1 Απριλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Οι εξελίξεις στο Μικρασιατικό μέτωπο, η πληροφόρηση, η παραπληροφόρηση και η λογοκρισία κυριαρχούν στην αρθρογραφία της ημέρας. Η πρωταπριλιά, δεν φαίνεται να απασχολεί την κοινωνία η οποία αγωνιά για τα αποτελέσματα του συνεχιζόμενου πολέμου και θρηνεί νεκρούς. Ο Απρίλης πάντως χαρακτηρίζεται ως ‘’ο κατ’ εξοχήν μην της αστασίας και της ψευτιάς’’ ενώ ‘’οι ποκερίσται θεωρούν τον Απρίλην ως μήνα… μπλοφάροντα. Έχουν μήπως άδικον;’’

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ

«Διότι εάν επί τέλους η Κυβέρνησις ήθελε να προλάβη πάσαν αφορμήν ανησυχιών, ηδύνατο να παρασιωπήση την είδησιν περί της κυκλωτικής κινήσεως. Αφού όμως την παρέσχεν εις την δημοσιότητα, είχεν επιτακτικήν υποχρέωσιν να κρατή ενήμερον την κοινήν γνώμην περί της εκβάσεως των μαχών, αίτινες εγένοντο προς αποφυγήν της κυκλώσεως, η Κυβέρνησις έχει εις την διάθεσίν της την προληπτικήν λογοκρισίαν και φαίνεται αποφασισμένη να την επιβάλη, νομίζουσα ότι ούτω θα θέση τέρμα εις την υπερδιέγερσιν του κοινού

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝ

«Η είδησις περί εγκαταλείψεως του Αφιόν Καραχισάρ πιθανόν και να επαληθεύση και όχι μόνον δεν αποκλείεται το ενδεχόμενον τούτο, αλλ’ ίσως και επιβάλλεται η εγκατάλειψις αυτού εκ ΚΑΘΑΡΩΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΜΕΝΗΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΝ και χάριν ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΕΣΤΕΡΑΣ ΕΚΒΑΣΕΩΣ ΑΥΤΗΣ […] Δεν είναι φρόνιμον ούτε και συντελεστικόν της νίκης να προκαταλαμβάνηται η κοινή γνώμη από τας αισθηματολογικάς εντυπώσεις, τας οποίας παράγουν λεπτομερειακά στρατιωτικά γεγονότα άτινα θεωρούνται προπαρασκευαστικά του τελικού αγώνα»

ΕΘΝΟΣ

• ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΙΣ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ. Η ΔΡΑΣΙΣ ΤΟΥ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
• ΑΙ ΧΑΡΜΟΣΥΝΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

«Μετά την απαισιοδοξίαν του χθεσινού απογεύματος ήλθον αι χαρμόσυνοι εσπεριναί ειδήσεις ότι συνετρίβη η νέα επίθεσις των Κεμαλικών. Και ο λαός ανεκουφίσθη και ανέπνευσε. Δεν ήτο δυνατόν να συμβή άλλως. Ο αήττητος στρατός μας δεν γνωρίζει ή την νίκην και τον θρίαμβον»

•  ΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΤΗΣ ΑΜΥΝΗΣ

«Χαιρετίζομεν με ανακούφισιν την κατ’ αρχήν κηφθείσαν απόφασιν της Κυβερνήσεως να χρησιμοποιήση τους εν Κωνσταντινουπόλει αξιωματικούς της Αμύνης […] Ελπίζομεν ακόμη ότι θα χρησιμοποιηθούν και οι ‘’εν αναμονή’’ αξιωματικοί οι εγκατεσπαρμένοι εις τα διάφορα φρουραρχεία του εσωτερικού»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΝΕΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΙΣ;

«Αφ’ ης απεκρούσθη η κατά του Εσκή Σεχήρ επίθεσίς μας, ήτο προφανές ότι ο Μουσταφά Κεμάλ, στρατιώτης έμπειρος, γνωρίζων άριστα τον άβακα εφ’ ου παίζει το αποφασιστικόν του παιγνίδιον, έχων δε και το πλεονέκτημα των ‘’εσωτερικών γραμμών’’ θα προσεπάθει να επωφεληθή του χρόνου όστις θ’ απητείτο διά την Ελληνικήν ανασύνταξιν […] Βεβαίως η αποχώρησίς μας εξ Αφιόν Καραχισσάρ συνδέεται προς νίκην λαμπράν, ήτις θα επέτρεπε την παράτασιν της κατοχής του, αν τούτο επέβαλλε το συμφέρον μας. Η εγκατάλειψις του σημαντικωτάτου κόμβου, των μεσημβρινών Μικρασιατικών συγκοινωνιών, αποδεικνύει ότι δεν έχομεν συμφέρον παρόμοιον»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΛΑΜΠΡΑ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ ΑΦΙΟΝ-ΚΑΡΑΧΙΣΣΑΡ. ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΚΑΙ

ΚΑΤΑΔΙΩΞΙΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ ΠΡΟΣ ΚΙΟΤΑΧΕΙΑΝ. ΑΙ ΨΕΥΔΕΙΣ ΦΗΜΑΙ ΠΕΡΙ ΑΦΙΟΝ-ΚΑΡΑΧΙΣΣΑΡ ΚΑΙ ΠΡΟΥΣΗΣ

• ΤΟ ‘’ΕΜΠΡΟΣ’’ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. ΤΑ ΚΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΚΑΙ Η ΣΚΙΑ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ

ΑΙ ΕΥΡΕΘΕΙΣΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΑΙ ΔΙΑΤΑΓΑΙ. Η ΕΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΥΣΑΝ

«Η ησυχία της μεγάλης αυτής ανατολίτικης πόλεως, μιας πόλεως η οποία πρέπει να θεωρηθή ως ο κατ’ εξοχήν αντιπροσωπευτικός τύπος κάποιου εξελιγμένου τουρκικού πολιτισμού, επέταξε διά πολύν καιρόν […] Εις τα λιθόστρωτα της πόλεως τα δυνατά βήματα των φθανόντων εφέδρων μας ηχούν ημέραν και νύκτα, και η ατμόσφαιρα παράσσεται από την ιαχήν των πολεμικών των τραγουδιών»

Η ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΔΡΟΜΩΝ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΕΣΕΩΣ

«Εάν ησκήθη εν Ελλάδι ποτέ πολιτική επιπολαία και μακράν πάσης θετικής προνοίας και λελογισμένης προβλέψεως, αύτη ησκήθη υπό του Βενιζελισμού, όστις εκ των οδών και των καφενείων συνέλεξε τα στελέχη του και εσχημάτισε τας τάξεις των επιφανών επιτελείων του, διά τούτο δε και τα σχέδια αυτού ήσαν σχέδια συνήθως των καφενοβίων και τα επιχειρήματά του επιπόλαια και μωρά υπεστηρίχθησαν από εκείνους, από τους οποίους υπεστηρίχθησαν και καθ’ ον τρόπον γνωρίζομεν πάντες»

ΕΣΤΙΑ

• ΑΝ ΕΝΩΘΗ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ

«Η δήλωσις του κ. Θεοτόκη, ότι η Κυβέρνησις δεν έχει καμμίαν πληροφορίαν περί εγκαταλείψεως του Καραχισσάρ και περί ενδεχομένης εκκενώσεως της Προύσης, απέσυρε καταθλιπτικόν βάρος, πιέζον από δύο ημερών την εθνικήν ψυχήν […] Εκείνο όμως, το οποίον ιδιαιτέρως τιμά τον κ. Θεοτόκην, είνε η ενέργειά του εις το ζήτημα της επαναφοράς εις την πολεμικήν τάξιν αξιωματικών, οι οποίοι, έχοντες ένα περίλαμπρον παρελθόν να επιδείξουν και απομακρυνθέντες δι’ ένα οίον δήποτε λόγον της  δράσεως, εζήτησαν επανειλημμένως να προσφέρουν τας υπηρεσίας των και και απεκρούσθησαν. Η πληροφορία ότι ο υπουργός επί των Στρατιωτικών εισηγείται και υποστηρίζει την γνώμην να επανέλθουν εις τον στρατόν της Μ. Ασίας οι αξιωματικοί αυτοί, προεκάλεσεν εντύπωσιν αγαθωτάτην»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΝΑ ΛΕΓΕΤΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ !

«Οι πολιτικοί άνδρες, και δη οι φιλοδοξούντες να γείνουν Κυβερνήται της χώρας αυτών, δύο μόνον οδούς έχουν προς επιτυχίαν, υποδεικνυομένας υπό του σεβασμού προς την χώραν : Την σώτειραν αλήθειαν ή την χρυσήν σιωπήν. Και καταλήγων ο κ. Στράτος, αφού επιρρίπτει εντελώς αντιπολιτικώς εις βάρος της Αντάντ τον μη αφοπλισμόν του Κεμάλ, λέγει, ότι θα εισέλθη ο Βασιλεύς εις Κων/πολιν»

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ

Η ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ

ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΔΑΓΚΛΗ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ. ΒΑΔΙΖΕΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΥΤΑΧΕΙΑΝ

ΥΣΤΑΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΝ, ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΝΑ ΓΕΙΝΗ ΑΜΕΣΩΣ ΓΝΩΣΤΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΜΑΣ ΘΕΣΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΝ ΑΣΙΑΝ ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΞΩΜΕΝ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ ΜΕ ΟΛΑΣ ΜΑΣ ΤΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, ΑΦΟΥ ΤΟ ΠΑΝ ΕΞ ΑΥΤΗΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ

«Διότι καμμία Λογοκρισία δεν δύναται να μεταβάλλη τας πραγματικάς καταστάσεις, κανένας περιορισμός δεν θα μεταλλάζη εις επιτυχίας τα σφάλματα […] Έχομεν ανάγκην της ΝΙΚΗΣ. Χωρίς αυτήν, είμεθα συντετριμμένοι τελείως. Εάν δεν θα την έχωμεν, ΔΕΝ ΣΩΖΕΙ ΤΙΠΟΤΕ ΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥΣ – εάν, κυρίως, δεν λάβουν αμέσως τας αποφάσεις αίτινες επιβάλλονται να ληφθούν. Διότι ποτέ δεν θα τολμήση Κυβέρνησις της Μεγάλης Ελλάδος, να κάμη οιασδήποτε υποχωρήσεις, συνεπεία καταστάσεως ήτις θα δημιουργηθή, πέραν της αποφάσεως της Συντακτικής Εθνοσυνελεύσεως, ήτις καθώρισε την Συνθήκην των Σεβρών ΕΣΧΑΤΟΝ ΟΡΙΟΝ των εθνικών μας διεκδικήσεων, προτού ακόμη προβώμεν εις τας κολοσσιαίας θυσίας των ετλευταίων αγώνων, εν τω Μικρασιατικώ μας μετώπω»  

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΜΑΣ ΑΝΕΤΡΕΨΕ ΤΗΝ ΕΧΘΡΙΚΗΝ ΕΠΙΘΕΣΙΝ ΠΡΟΣ ΠΛΑΓΙΟΚΟΠΗΣΙΝ

ΤΟ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΝ ΜΑΣ ΕΞΕΜΗΔΕΝΙΣΕ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟΝ – ΟΙ ΕΥΖΩΝΟΙ ΥΠΕΡΠΗΔΩΝΤΕΣ ΤΟ ΧΙΟΝΟΣΚΕΠΕΣ ΧΑΣΑΝΙ ΤΕΠΕ – ΟΙ ΚΕΜΑΛΙΚΟΙ ΠΛΕΥΡΟΚΟΠΗΘΕΝΤΕΣ ΕΔΕΚΑΤΙΣΘΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΥΒΟΛΑ ΜΑΣ – ΥΠΕΡ ΤΑΣ ΔΥΟ ΧΙΛΙΑΔΑΣ ΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑΙ

«Από της προχθές αλλ’ ιδιαίτατα χθες, πλείσται διαδόσεις εκυκλοφόρουν εν Αθήναις περί εγκαταλείψεως του Αφιόν Καραχισσάρ εκ μέρους ημών […] Καίτοι ουδεμία μέχρι βαθείας νυκτός της χθες υπήρχεν επίσημος πληροφορία, ειδικώς περί του Αφιόν Καραχισσάρ, φαίνεται ότι η εις το εξωτερικόν υπό του Κεμαλικού γραφείου πληροφοριών αγγελθείσα είδησις αύτη, οφείλεται εις την πεποίθησιμ του Κεμάλ ότι η αποκοπή και αιχμαλωσία του Α’ Σώματος του Ελληνικού στρατού, ήτο βεβαία»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ …

«Εάν είνε μακράν, φυγόντες εγκαίρως, οι υπαίτιοι της μέχρι τούδε καταστροφής του Ελληνικού λαού, διά να δώσουν λόγον των πράξεών των, ας προσέξη ο κ. Γούναρης, μήπως πληρώση αυτός και τα ιδικά των εγκλήματα, όταν –και δεν θα αργήση πολύ- ο Ελληνικός λαός θα δικάση τους καταστροφείς του»

• Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ

«Η Εθνοσυνέλευσις εμπλακείσα εις τα δίκτυα της ρητορικής του κ. Γούναρη, τυφλή ακόλουθος του κομματικού συμφέροντος και ανίκανος να εξαρθή εις το πρέπον ύψος έδωσεν την συγκατάθεσίν της διά την εισαγωγήν του στρατιωτικού νόμου»

• ΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΟΥ ΜΟΜΜΑΤΟΣ ΜΑΣ – ΑΝΑΓΚΗ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑΣ

ΣΚΡΙΠ

• ‘’Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΚΗ ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ Η ΓΑΛΛΙΑ’’
• ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. Ν.ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΕΝ ΤΗ

ΔΙΑΣΚΕΨΕΙ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ. ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΑ ΕΠΙΒΛΗΘΗ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ

• Η ΚΑΛΛΙΤΕΡΑ ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ

«Εις τους ηττομανείς τους εντρυφήσαντες εις την περί εγκαταλείψεως του Αφιόν Καραχισσάρ ψευδολογίαν και τους πανηγυριστάς μιας ήττης του Ελληνικού στρατού ανυπάρκτου και φαντασιώδους, απήντησαν τα γεγονότα. Γεγονότα χαρμόσυνα και ευφρόσυνα […] Το Τουλού Μπουνάρ από χθες έγινε θρύλος, σύμβολον, θέσις ισόβαθμος μ’ ένα Κιλκίς, με ένα Σκρα, με μίαν Δοϊράνην»

ΣΦΑΙΡΑ

• Ο ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΔΙΑ ΤΑΣ ΠΡΟΟΔΟΥΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΟΣ ΜΑΣ
• ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ

«Ο ποιητικός μην των ανθέων, των αρωμάτων και της χλιαρότητος της ατμοσφαίρας, είνε και ο κατ’ εξοχήν μην της αστασίας και της ψευτιάς. Είνε αληθές ότι εχάραξε σήμερον με τας γλυκυτέρας και ωραιοτέρας καιρικάς διαθέσεις. Αλλά ποιος ημπορεί να εμπιστευθή εις την αστασίαν του χωρίς να γελασθή; Οι ποκερίσται θεωρούν τον Απρίλην ως μήνα… μπλοφάροντα. Έχουν μήπως άδικον;»

• ΝΑ ΕΠΙΒΛΗΘΗ

«Κατόπιν των φαντασιωδών ψευδών, τα οποία εγράφησαν εις Αθηναϊκάς απογευματινάς εφημερίδας, περί πτώσεως του Αφιόν Καραχισσάρ και εγκαταλείψεως της Προύσσης, ψευδών τα οποία συνετάραξαν βαθύτατα την Ελληνικήν ψυχήν, η επιβολή εκ μέρους της Κυβερνήσεως της προληπτικής λογοκρισίας του τύπου αποτελεί επιτακτικό καθήκον»