Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 8 Ιουλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η ανακοίνωση της κατάληψης του Εσκή Σεχήρ από τα ελληνικά στρατεύματα, λίγους μήνες μετά την ανεπιτυχή επιχείρηση του Μαρτίου αναπτερώνει τις ελπίδες του ελληνικού λαού για πλήρη επικράτηση στη Μικρά Ασία και γιατί όχι και στην Κωνσταντινούπολη. ‘’Εμπρός τώρα, εμπρός προς την Κων/πολιν, θείω δικαίω, αλλά και ανθρωπίνω δικαιώματι’’…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΧΑΙΡΕ ΒΑΣΙΛΕΥ ! ΣΥ ΝΙΚΑΣ

«Τα αγγέλματα της νίκης έρχονται ραγδαία, αλλεπάλληλα. Μετά την Κιουτάχειαν, το Εσκή Σεχήρ, το απόρθητον φρούριον, το οποίον τον περασμένον Μάρτιον ανέκοψε την Ελληνικήν προέλασιν. […] Εις τα οχυρά της Κιουταχείας, εις τα φρούρια του Εσκή Σεχήρ δεν ενίκησεν ο αριθμός. Ενίκησεν η Ελληνική αρετή τον Τουρκικόν φανατισμόν, τον τυφλόν και άλογον και μοιρολατρικόν, ο οποίος παραλύει την ηθικήν αντίστασιν. Ενίκησεν η πίστις προς την εκπλήρωσιν των εθνικών ιδανικών, η πεποίθησις η ασάλευτος διά την νίκην, την οποίαν ενέπνευσεν η παρουσία του Νικητού Στρατηλάτου εν μέσω των στρατιωτών Του»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΔΥΣΙΣ

«Με την δύσιν της προχθεσινής ημέρας έδυσεν οριστικώς και η τελευταία αναλαμπή της αυτοκρατορίας του Οσμάν. […] Ημέραν Τρίτην συνετελέσθη η ιστορική πτώσις του Οθωμανισμού. Οποία σύμπτωσις! Μίαν άλλην Τρίτην προ πεντακοσίων περίπου ετών ενέδιδον εις τας εφόδους του Ισλάμ τα τείχη της περιλαλήτου πόλεως του Βσοπόρου. […] Η ιστορική επιστροφή του Ασιάτου επιδρομέως εις την φωλεάν της εξορμήσεώς του συνετελέσθη. Και υπερήφανος η Ελλάς ίσταται την στιγμήν ταύτην ενώπιοντου πεπολιτισμένου κόσμου»

ΕΘΝΟΣ

• ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟΝ ΒΕΡΝΤΕΝ

«Το κεμαλικόν Βερντέν έπεσε. Το οχυρωματικόν συγκρότημα του εχθρού, ο κύριος ανασχετικός φραγμός του κατά της Ελληνικής επιθέσεως κατέρρευσε. […] Η κεραυνοβόλος κατάληψις του Εσκή Σεχήρ επιστέφει την πρώτην φάσιν των επιχειρήσεων. Ο νικητής στρατός μας εγκαθίσταται νυν επί ακλονήτων ερεισμάτων, απόλυτος κύριος της καταστάσεως εν Ανατολή»

• ΚΑΘΟΛΟΥ ΑΠΙΘΑΝΟΝ

«Αγγέλονται νέα επαναστατικά κινήματα εις την Ανατολήν στρεφόμενα κατά του Κεμάλ κι’ επιδιώκοντα την σύναψιν αμέσου ειρήνης. Δεν αποδίδομεν εξαιρετικήν σημασίαν εις τα τοιαύτα κινήματα  […] Δεν είνε όμως καθόλου απίθανον να πραγματοποιηθή η τοιαύτη εξέγερσις εναντίον του στρατιωτικού τυχοδιώκτου που εφιλοδόξησε να συνεχίση και να συμπληρώση το ολέθριον διά την Τουρκίαν έργον των Νεοτούρκων»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ ΜΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ. Η ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΑΦΙΟΝ-ΚΑΡΑΧΙΣΣΑΡ. Ο ΑΓΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΛΗΨΙΝ ΤΗΣ ΚΙΟΥΤΑΧΙΑΣ ΕΙΣ ΤΑ ΝΟΤΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΛΟΓΧΗΝ Ο ΥΠΟΚΟΠΑΝΟΣ

«Η νίκη μας είνε πλήρης. Ο κεμαλικός στρατός –γενναίος, πειθαρχών, με πείσμα και φανατισμόν πολεμήσας στρατός, οφείλομεν να το ομολογήσωμεν- δεν δύναται πλέον εις το μέλλον να μας παρουσιάση σοβαρά προσκόμματα. Η ήττα της Κιουτάχιας υπήρξε τοιαύτη ώστε να θεωρήται ως εξουθενωθείς εντελώς»

• Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΤΟ ΕΣΚΗ-ΣΕΧΗΡ ΕΠΕΣΕ ΠΡΟΧΘΕΣ ΤΡΙΤΗΝ 8 Μ.Μ. Η 10^Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΤΕΛΑΒΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ. Ο ΑΝΕΚΛΑΛΗΤΟΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ. ΤΑ ΝΥΚΤΕΡΙΝΑ ΕΠΙΝΙΚΕΙΑ
• ΤΟ ΨΥΧΟΡΡΑΓΗΜΑ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΕΣΚΗ-ΣΕΧΗΡ. ΟΙ ΓΑΜΨΟΙ ΟΝΥΧΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

«Ολόκληροι όγκοι του εχθρού αποτελούν ήδη ένα συρφετόν, χωρίς καμμίαν βούλησιν και παραδίδονται εις τα ημέτερα καταδιωκτικά τμήματα. Η επακολουθήσασα αποσύνθεσις του εχθρού υπερέβη και τους ημετέρους υπολογισμούς. Αυτήν την κατάστασιν του πανικού, της συντριβής, του τρόμου, της αποσυνθέσεως, της διασποράς του εχθρού μετατραπέντος εις συρφετόν, εδημιούργησε το κτύπημα, το οποίον κατήνεγκεν εις το μέτωπόν του ο χαλύβδινος Ελληνικός βραχίων υπό την θυελλώδη παρόρμησιν και ώθησιν μιας ψυχής, την οποίαν μόνον Ελληνικά στήθη, τα στήθη των ηρών εκείνων, ηδύναντο να περικλείσουν»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΕΜΠΡΟΣ… ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ

«Αλλά και εις τας ψυχάς των Ελλήνων μαχητών μία αντεβόα πολεμιστήριος ιερά φωνή, η φωνή του Βασιλέως. ‘’ΕΜΠΡΟΣ ΠΑΙΔΙΑ. Η ΝΙΚΗ ΕΙΝΕ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ. Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΕ ΜΑΖΥ ΜΑΣ’’. […] Εμπρός τώρα, εμπρός προς την Κων/πολιν, θείω δικαίω, αλλά και ανθρωπίνω δικαιώματι»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΗΘΙΚΟΝ ΔΕΔΟΜΕΝΟΝ

«Σημασίαν εξαιρετικήν δε έχει ποτέ από στρατηγικής απόψεως η κατάληψις εδαφών. Σημασία έχει ο βαθμός της εξαντλήσεως του εχθρού, επί του σημείου δε τούτου δεν έχομεν ακόμη πληροφορίας […] Εν πάση περιπτώσει, το ηθικόν δεδομένον των νικών της Κιουταχείας και του Εσκή Σεχήρ είνε μέγιστον. Η πρόσφατη ιστορία διδάσκει ότι τον Κεμάλ ενίσχυσε και απεθράσυνεν η επιτυχία του εις τας επιχειρήσεις του Μαρτίου. […] Τώρα αποδεικνύεται ακόμη μίαν φοράν ότι φρούρια αόρθητα δεν υπάρχουν διά τον Ελληνικόν στρατόν»

• Η ΔΙΑΚΟΜΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ. ΟΛΑ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ. ΣΥΝΕΛΑΒΟΜΕΝ 20 ΧΙΛ. ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥΣ; Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ ΓΑΛΛΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΡΙΣΙΝΟΝ ‘’ΧΡΟΝΟΝ’’

«Ο στρατιωτικός συνεργάτης του Παρισινού ‘’Χρόνου’’ στρατηγός Δελακροά (…) τονίζει την μεθοδικότητα και την σφοδρότητα των επιθέσεων εναντίον της Κιουτάχειας, αποληξασών εις την κατάληψιν αυτής. […] Ο γάλλος στρατηγός θεωρεί ως σύντομον τον αντίκτυπον της καταλήψεως της Κιουτάχειας επί της περαιτέρω εξελίξεως των επιχειρήσεων και αναγκάζεται να υποκλιθή προ της πραγματικότητος των γεγονότων»

ΠΑΤΡΙΣ

• Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΤΑΟΣ ΘΡΙΑΜΒΕΥΤΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΑΙΟΥΧΟΣ ΕΙΣΗΛΘΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ ΤΗΝ 8^ΗΝ ΕΣΠΕΡΙΝΗΝ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ. Η ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ. Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΗΣ ΔΕΚΑΤΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ

«Μετά την Κιουτάχειαν έπεσε και το Εσκή Σεχήρ. Ο θρίαμβος του εθνικού μας στρατού υπήρξεν ακαριαίος και πλήρης. Ο εχθρός εξεμηδενίσθη. Το Κεμαλικόν κίνημα δύναται να λεχθή ότι δεν υφίσταται πλέον»

• Η ΥΠΟΧΩΡΗΣΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΕΚ ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑΣ. ΑΤΑΚΤΟΣ ΦΥΓΗ ΠΑΝΙΚΟΒΛΗΤΩΝ ΜΑΖΩΝ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ. ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΤΟ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ ΕΠΕΣΕ. ΠΟΛΛΑΙ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ ΣΥΝΕΛΗΦΘΗΣΑΝ
• ΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΜΑΣ

«Δεν αντιλαμβανόμεθα τι εννοεί ο ευρωπαϊκός τύπος, όταν ομιλή περί ‘’υπερβολικών’’ αξιώσεών μας. Αι αξιώσεις μας είναι και παρέμειναν επί ένα αιώνα αι αυταί. Οι πρόγονοι των σημερινών ευρωπαίων τας εθεώρουν προ εκατόν ετών δικαιοτάτας, και ενθουσιάζοντο με τα ιδεώδη μας. Αν οι σημερινοί απόγονοι, μεταβληθέντες εις υλιστάς, δεν ενθουσιάζονται πλέον, εις τούτο δεν πταίουν βεβαίως τα ελληνικά ιδεώδη»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΒΑΣΙΛΕΥ, ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑΝ !

«Μας συγκινεί μέχρι των μιχιαιτάτων της υπάρξεώς μας η αναγγελία της νίκης. Αλλά την συγκίνησιν ταύτην εξαίρει έτι μάλλον το γεγονός της παρουσίας του βασιλέως μας εν τω μέσω του στρατού μας, του βασιλέως μας του λατρευτού και ενδόξου, του δοκιμασθέντος χάριν της πατρίδος, του απομακρυνθέντος βία του πατρίου εδάφους, του εν δόξη και τιμή επανελθόντος. Υπό το Σκήπτρον Σου Κωνσταντίνε εμεγαλύνθη και εδοξάσθη η Ελλάς, υπό την λάμψιν του ξίφους Σου κατετροπώθη ο εχθρός, υπό την αστραπήν του βλέμματός Σου ανεφλογόσθησαν αι καρδίαι των μαχητών. […] Και στην Πόλι, Κωνσταντίνε!»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΕΙΣ ΤΑ ΑΣΤΙΚΑ ΨΕΥΔΗ. ΔΕΝ ΜΕΤΕΒΛΗΘΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤ

«Εις την βουλήν των Κοινοτήτων ο Λόϋδ Τζωρτζ, αφού άλλοτε κατήγγειλε τους Μπολσεβίκους ως ‘’αιμοβόρα θηρία’’ δηλώνει σήμερον ότι ‘’οι Μπολσεβίκοι είνε άνδρες ικανώτατοι με τους οποίους δύναται και οφείλει πας τις να συνεννοηθή’’. Τι σημαίνει η ξαφνική αυτή μεταβολή γνώμης; Απλούστατα τούτο. Είδαν επί τέλους ότι είνε απολύτως αδύνατον να νικήσουν στρατιωτικώς την σοβιετικήν Ρωσίαν»

ΣΚΡΙΠ

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΝΕΧΩΡΗΣΕ ΧΘΕΣ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΙΣΗΛΘΕ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗΝ ΕΙΣ ΤΟ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ
• ΠΟΙΟΝ ΘΑ ΕΙΝΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ

«Διά της συνθήκης των Σεβρών η Ελλάς εγκαθίστατο πάντως εν Μικρά Ασία. Ήδη όμως διά των σημερινών νικών η Ελλάς εγκαθίσταται ισχυρά. Δηλαδή λήγει το ζήτημα των παραχωρήσεων προς την Ελλάδα και άρχεται το ζήτημα της παλινορθώσεως του Ελληνισμού. Λύεται το ζήτημα του Κράτους, διότι ούτω δυστυχώς εξητάσθησαν τα δίκαιά μας και άρχεται το ζήτημα το εθνικόν»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΚΑΤΑΠΛΗΞΙΣ ΚΑΙ ΘΑΜΒΟΣ

«Φανταζόμεθα την κατάπληξιν και το θάμβος των ξένων στρατιωτικών κύκλων εκ της περιφανούς ελληνικής νίκης! Φανταζόμεθα ακόμη το δέος και τον τρόμον του λαού της Ανατολίας, παρασυρθέντος υπό του αρχιταρταρίνου Κεμάλ εις ένα αγώνα αντιδράσεως, όστις τόσον ολεθρίως εξέσπασεν εφ’ ολοκλήρου της Τουρκίας»

• Η ΣΟΥΗΔΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ