Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Υπό την κεμαλική απειλή στη Θράκη, με δεδομένη τη μη στήριξη των Συμμάχων, η Ελλάδα με μία αδύναμη κυβέρνηση βιώνει τις συνέπειες του ‘’ατυχήματος’’ στο Μικρασιατικό Μέτωπο. Το προσφυγικό πρόβλημα χρήζει άμεσης και ουσιαστικής αντιμετώπισης. Οι έρανοι προφανώς και είναι ανεπαρκής λύση. Ο Τύπος χωρισμένος, για μία ακόμη μέρα, αντικατοπτρίζει το συνεχιζόμενο διχασμό της κοινωνίας…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΚΑΙ ΑΝΕΥ ΠΡΟΜΕΛΕΤΗΣ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

«Όταν δ’ υπάρχη και της νίκης και του θριάμβου η οδός σαφώς διαγραφείσα από την στιγμήν της ήττης και από την επιούσαν των σφαγών της Σμύρνης, πώς θέλετε να χωρίση τις σκέψιν προμελέτης από γνώμην ανικανότητος και τυφλώσεως πολιτικής; Η παροδική ατιμωρησία των ενόχων της συμφοράς ενεθάρρυνε προφανώς τους υποχειρίους των υποκαταστάτας, ίνα διαπράττωσιν, όσα ουδ’ εχθρού διάνοια θα ηδύνατο να ονειροπολήση διά την τύχην της Ελλάδος»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΔΙΑ Ν’ ΑΠΟΣΟΒΗΘΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ

«Η Κυβέρνησις εμφανίζεται ούτω χαλαρά και αναποφάσιστος εις πάσαν ενέργειάν της, αλλά και διηρημένη τας γνώμας και επηρεασμένη κατά μέρος από το κήρυγμα γνωστού ομίλου, το οποίον εμφανισθέν πρό τινων μηνών διήγειρε τους γέλωτας του πανελληνίου. Η εγκατάλειψις της αρχής θ’ αποβή αναπότρεπτος υπό τοιούτους όρους διά τους αποτελούντας αυτήν. Αλλά την δημιουργίαν πολιτικής κρίσεως υπό τας κρατούσας συνθήκας και της οποίας αι συνέπειαι θα είνε πάντως αμφίβολοι, απεύχεται σήμερον πας Έλλην»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΜΕ ΠΙΣΤΙΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΝ

«Ο αγών είνε καθαρώς Ελληνικός. Παύσωμεν ν’ αποβλέπωμεν εις τας έξωθεν ενισχύσεις. Εάν μας δοθούν, θα προέλθουν εκ τυχαίας συμπτώσεως. Αμυνόμεθα υπέρ του πατρίου εδάφους και την τύχην που θ’ αποφασίση η ετυμηγορία των όπλων. Όσον ισχυρότεροι στρατιωτικώς γίνωμεν εν Θράκη, τόσον βεβαιοτέρα είνε η επιτυχία του εθνικού αγώνος. Ας αφεθώμεν λοιπόν μόνοι και μετά πίστεως εις τον Ελληνικόν πατριωτισμόν»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΛΛΩΣ…

«Διά παντός λοιπόν τρόπου η Ελλάς ας αναζητήση την ανασύναξίν της και ας δείξη, ότι έχει την απόφασιν και ότι δύναται να ζήση. Αρκεί τούτο το φρόνημα να κρατήση, ίνα σωθούν τα εναπολειπόμενα. Άλλως ας ετοιμασθώμεν διά νέας συμφοράς! Πρό παντός ας εννοήση τούτο η Κυβέρνησις. Και εάν μεν συναισθάνεται, ότι έχει την δύναμιν, ας πράξη παν το επιβαλλόμενον, μη αναχαιτιζομένη από αντιδράσεις. Άλλως ας παραιτηθή! Θα ήτο και αυτό μία υπηρεσία»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο ΛΑΟΣ ΔΙΗΛΛΑΓΗ – ΔΙΑΛΛΑΓΗΤΕ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΝ!…

«Μετεβλήθη προφανώς η ψυχολογία των ανθρώπων του παλαιοκομματικού συνασπισμού. Παρήλθον αι πρώταί των εντυπώσεις εκ του μικρασιατικού ατυχήματος. Παρεξηγήσαντες την στάσιν του ελληνικού λαού, ο οποίος αποβλέπων εις την κρισιμότητα των περιστάσεων, επειθάρχησεν εις την ιδέαν της κοινής σωτηρίας και απέφυγε πάσαν θορυβώδη εκδήλωσιν, εφαντάσθησαν, ότι έλαβον άφεσιν αμαρτιών. Και ότι έχουν την εμπιστοσύνην του. […] Αλλά αν επρόκειτο περί διαλλαγής δεν θα είχατε τον λόγον σεις. Θα τον είχεν ο λαός»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΑΜΕΣΟΣ ΣΥΓΚΛΗΣΙΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ – Ο ΚΕΜΑΛ ΑΔΙΑΛΛΑΚΤΟΣ
• ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΕΡΩΤΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΝΙΑΙΑ ΕΛΛΑΣ;

«Μόνον Ελλάς πάνοπλος, έθνους, εύψυχος, ενιαία, αποφασιστική εις την Θράκην δύναται να αποτρέψη οριστικώς τον κεμαλικόν κίνδυνον εν περιπτώσει πολέμου και την ατυχίαν την Μικρασιατικήν να την μετατρέψη εις περίλαμπρον τελικήν Νίκην και να εξασφαλίση τα δίκαιά της, όχι μόνον τα Θρακικά αλλά και τα Μικρασιατικά, κατά την Διάσκεψιν της Ειρήνης»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΟΤΕ ΘΑ ΤΕΡΜΑΤΙΣΩΜΕΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ

«Ευρισκόμεθα σχεδόν εν παντελεί διωγμώ. Ο βενιζελικός Τύπος μας παρουσιάζει καθ’ εκάστην την εικόνα του μισελληνισμού με τα μελανώτερα χρώματα. Ο Κεμαλισμός των Παρισίων γαυριά εκ χαιρεκακίας και μίσους. Και ημείς εδώ αναμένομεν να μας σώση η Κυβέρνησις των γερόντων! Είνε ανάγκη να έλθη το ταχύτερον Κυβέρνησις Μεταξά. Είνε ανάγκη ΤΑ ΕΝΑΠΟΜΕΙΝΑΝΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ του Τόπου ν’ αναλάβουν την Εξουσίαν (…) διά την αποκατάστασιν της εθνικής τιμής και διά την τελικήν νίκην, η οποία θα τερματισθή μόνον όταν εισέλθωμεν εις την Πόλιν»

ΕΣΤΙΑ

Λευκό –από τη λογοκρισία- το μισό πρωτοσέλιδο της εφημερίδας

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΘΑ ΠΡΟ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΕΩΣ;

«Αλλ’ από της κατ’ αρχήν αποδοχής μέχρι της εκτελέσεως των κυβερνητικών αποφάσεων φαίνεται ότι μεσολαβεί χάος μέγα και ανυπέρβλητον. Διότι ουδέν εκ των αποδεκτών γενομένων μέτρων εκτελείται και ουδεμία εκ των ειλημμένων αποφάσεων πραγματοποιείται. […] Κρούομεν τον κώδωνα του κινδύνου και απευθυνόμεθα μεθ’ όσης ημίν δυνάμεως προς τους αρμοδίους, με την ελπίδα ότι δεν είνε ίσως ακόμη πολύ αργά προκειμένου να ληφθώσι τα ενδεικνυόμενα μέτρα έστω και κατά την εσχάτην ώραν»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• Η ΣΜΥΡΝΗ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΔΕΑ. ΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ ΜΙΑΣ ΑΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΤΟ «ΠΝΕΥΜΑ» ΤΗΣ 1^ΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
• ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΕ ΟΙ ΚΥΡΙΩΣ ΕΝΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΞΟΝΤΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΣΜΥΡΝΗΣ – ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ

«Αλλ’ η συμμορία των ανθρώπων της εκπτώτου Κυβερνήσεως δεν εννοεί να ησυχάση. Δεν εννοεί να αποκοιμήση τα πάθη της. Ενεδερεύει. Ενεδρεύει και εμφανίζεται εις κάθε στιγμήν διά να υποσημάνη την κακοποιόν διάθεσίν της. Και ενεφανίσθη χθες διά του πρωϊνού εντύπου της ιταμή, αναιδής, κυνική, τελείως αντίθετος προς την κοινήν ψυχολογίαν. Δεν θέλει την διαλλαγήν αυτήν. Δεν θέλει την ένωσιν όλων των Ελλήνων, δηλαδή δεν θέλει, με έναν λόγον, την σωτηρίαν της Ελλάδος. Θέλει νέα ερείπια»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΕΝΩ ΑΙ ΠΥΛΑΙ ΜΑΣ ΚΡΟΥΟΝΤΑΙ

«Η πύλη του οίκου μας κρούεται από την πυγμήν της ξένης απειλής. Έχομεν ανάγκην άμεσον, αμεσωτάτην, κρατικής οδηγίας διά την επιβεβλημένην εθνικήν ενέργειαν. […] Καθήκον υπέρτατον σήμερον ο γενικός του Έθνους συναγερμός διά την σωτηρίαν της Θράκης, διά την ασφάλειαν της Ελλάδος, την άμυναν υπέρ του εδάφους ημών, των εστιών μας»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ !
• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΣ ΕΙΝΕ ΕΠΙΝΙΝΔΥΝΟΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ Η ΑΓΓΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΘΕΩΡΕΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ – Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΕ ΠΛΕΟΝ ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΝ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΤΟ ΕΣΝΑΦΙ ΤΩΝ ΗΛΙΘΙΩΝ ΠΑΡΑΧΑΡΑΚΤΩΝ

«Οι μετανοεμβριανοί κυβερνήται ΔΕΝ ΕΤΟΛΜΩΝ ΝΑ ΕΚΚΕΝΩΣΟΥΝ ΤΗΝ Μ. ΑΣΙΑΝ, όχι μόνον ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΗΘΕΛΑΝ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΚΤΕΘΕΙΜΕΝΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ, αλλά προπάντων διότι εφοβούντο την μετάθεσιν του πολέμου από της Ασίας εις την Ευρώπην, δηλαδή από του Τουρκικού εις το έδαφος του Βασιλείου. Τα επελθόντα γεγονότα τους δικαιολογούν πλήρως. Ο στρατός δεν επολέμησεν εν Μ. Ασία διά την Σμύρνην μόνον. Πρό πάντων εμάχετο διά την Θράκην»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΣΠΕΥΣΗ ΝΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΘΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΩΣΣΙΑΝ – ΕΙΝΕ Η ΜΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗΝ ΚΡΙΣΙΝ ——————————— ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΡΥΤΑΤΑ ΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΕΡΔΗ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΙΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΙΝ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΟΙ ΕΡΑΝΟΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΚΟΡΟΪΔΙΑΝ – ΟΧΙ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ ΕΙΣ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΑΛΛΑ ΕΚΠΛΗΡΩΣΙΝ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΣΑΣ ! ΑΥΤΑ ΕΙΝΕ ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΛΑΟΥ
• Ο ΜΟΝΟΣ ΔΡΟΜΟΣ !

«Η πρότασις της Ρωσσίας περί μεσολαβήσεως μεταξύ των δύο αντιπάλων διανοίγει εις την Ελλάδα τον δρόμον που οφείλει να ακολουθήση όπως εξασφαλίση μίαν δικαίαν ειρήνην και αποσοβήση τους απειλούντας αυτήν πανταχόθεν κινδύνους. Ας σπεύση να τον ακολουθήση»

ΣΚΡΙΠ

• Ο ΚΕΜΑΛ ΖΗΤΕΙ Ν’ ΑΠΟΔΟΘΗ Η ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ Η ΚΩΝ/ΠΟΛΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑΝ
• Η ΑΓΓΛΙΑ ΑΠΕΧΩΡΗΣΕΝ – ΑΣ ΕΙΡΗΝΕΥΣΩΜΕΝ ΜΟΝΟΝ

«Είμεθα, λοιόν, μόνοι! Αυτή είναι η αλήθεια. Μόνοι οφείλομεν ν’ αντιμετωπίσωμεν την δεινήν περίστασιν, η οποία θα καταστή δεινοτέρα εάν εμμείνωμεν εις βλέψεις, αίτινες θ’ απομάκρυναν ημάς, μόνους, από πάσης μετά της Τουρκίας συνεννοήσεως, δι’ ής και μόνης θα ηδυνάμεθα να εξασφαλίσωμεν, μόνοι, ειρήνην έντιμον και διαρκή. Μόνοι, ας παύσωμεν ελπίζοντες εις άλλους μη δυναμένους διά λόγους ιδίας των ασφαλείας να επιβληθούν»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΚΙΝΗΘΗΤΕ ΛΟΙΠΟΝ!

«Αν η αντίδρασις οιασδήποτε πολιτικής ή άλλης φύσεως κλίκας χαλεπαίνει τον δρόμον σας, ή διαμαρτυρηθήτε προς τον λαόν, ή καταθέσατε την εντολήν τάχιστα. Χρόνος δοκιμών δεν υπολείπεται πλέον. Κάθε στιγμή παρερχομένη με αδράνειαν και ατολμίαν αποβαίνει ολεθρία, ολεθριωτάτη διά τα εθνικά συμφέροντα. Ο λαός διατελεί εις νευρικήν ανησυχίαν, εντεινομένην πλειότερον ακόμη εκ της κυβερνητικής χαλαρότητος εις όλα ανεξαιρέτως τα φλέγοντα ζητήματα»