Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Σάββατο 19 Μαρτίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Με τα σενάρια για το τι πραγματικά συνέβη στα παρασκήνια της Διάσκεψης να απασχολούν την ελληνική κοινή γνώμη, η οποία αναζητά τα αίτια που οδήγησαν τους Συμμάχους στις τόσο δυσμενείς για την Ελλάδα αποφάσεις, αρχίζει και η συζήτηση για την ανάγκη στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, ‘’να ερευνηθούν αι αιτίαι της αποτυχίας εις την οποίαν κατηντήσαμεν’’…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΠΑΤΡΙΣ

«Θα είνε στίγμα διά την κυβέρνησιν εάν αποδεχθή συζήτησιν τοιαύτης μορφής μόνον επί τη προόψει ότι κυρία της αριθμητικής εν τη Βουλή υπεροχής θα επαναλάβη την κωμωδίαν της τελευταίας αλλαξοκυβερνήσεως την παιχθείσαν κατά τας τραγιωτέρας στιγμάς της εθνικής κρίσεως. Ας προσέξωσι καλώς τα κόμματα και η παρασυρομένη εξ αυτών Συνέλευσις. Φέρουσι κοινόν το βάρος της ευθύνης και μόνον η σεμνότης εν τη ήττη ην υπέστησαν τοις απέμεινεν ως αρετή. Αρκετήν ήντλησαν διά του ψεύδους και της απολανήσεως λαϊκήν ενίσχυσιν»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΨΗΦΟΥ

«Πρέπει να ερευνηθούν αι αιτίαι της αποτυχίας, εις την οποίαν κατηντήσαμεν. Πρέπει ακόμη να εξετασθή εάν ο κ. Γούναρης ενέπαιξε τον ελληνικόν λαόν και την Συνέλευσιν, προσποιηθείς και μεταδώσας αδικαιολόγητον αισιοδοξίαν διά να παρατείνη επί τινα ακόμη χρόνον την κατοχήν της αρχής, ή εάν τον ενέπαιξαν εκείνοι, μετά των οποίων ήλθεν εις πολυμήνους διαπραγματεύσεις»

• Η ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ – Η ΦΥΣΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ – ΕΝΩΣΙΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑΝ

ΕΘΝΟΣ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Ο αλύτρωτος και ο εν διασπορά Ελληνισμός δίσουν το παράδειγμα της ιεράς ενώσεως. Ο ελεύθερος Ελληνισμός θα διαδηλώση σήμερον διά των αντιπροσώπων του εν τη Εθνοσυνελεύσει, ότι ο δισταγμός, η λιποψυχία, η αποθάρρυνσις δεν δύνανται να έχουν θέσιν κατά την κρίσιμον ώραν των ανδρικών αποφάσεων. Και καταρρίπτων το κυβερνητικόν συγκρότημα των λαοπλάνων και ολιγοπίστων, θα απαντήση προς τους αδίκους κριτάς του, ως εις και μόνος άνθρωπος, με εν βροντώδες ‘’νόν πόσσουμους’’, με την ομόφωνον απόφασιν ότι η Ελλάς θα προτιμήση να αποθάνη παρά να αυτοκτονήση»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΠΥΛΗΣ ΕΠΙΔΙΔΕΤΑΙ ΜΕΘΑΥΡΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΑΝ – Η ΑΓΚΥΡΑ ΘΑ ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΟΣΣΟΥΛΗΝ!
• ΤΙ ΑΝΑΜΕΝΕΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΨΙΝΗΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΝ

«Ουδείς είνε δυνατόν να δεχθή, όπως περιορισθούν τα όρια της αποψινής συζητήσεως εις την Συνέλευσιν, όσον αφορά τους υπευθύνους της εθνικής συμφοράς. Η φωνή της αντιπολιτεύσεως οφείλει να είνε και θα είνε μία κατηγορηματική και απερίφραστος καταγγελία της Κυβερνήσεως του κ. Γούναρη, ΟΤΙ ΕΝ ΠΛΗΡΕΣΤΑΤΗ ΓΝΩΣΕΙ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ηκολούθησε πολιτικήν, η οποία ωδήγησε το έθνος και το κράτος εις το τραγικόν σημερινόν ναυάγιον!»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΑΙ ΧΘΕΣΙΝΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΚΩΡΖΟΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
• Η ΑΜΕΣΟΣ ΑΠΟΡΡΙΨΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΛΥΕΙ ΔΕΣΜΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΚΩΧΗΣ

«Η ανακωχή πίπτει μόνη της, απορριπτομένων των προτάσεων. Η απόρριψις δε των προτάσεων, λύουσα τας χείρας της Ελλάδος από τα δεσμά της ανακωχής, αποδίδει εις αυτήν ολόκληρον την προτέραν ελευθερίαν των πολεμικών κινήσεων […] Να φοβηθώμεν λοιπόν ότι ο κ. Γούναρης επίτηδες επιδιώκει την παρέλκυσιν του ζητήματος, σκοπίμως αρνείται να είπη την γνώμην του, ΝΑΙ ή ΟΧΙ διά το όνειδος των προτάσεων, διά να λάβη εν τω μεταξύ καιρόν ο Κεμάλ να απαντήση δεχόμενος την ανακωχήν ή τας προτάσεις ώστε να καταστήση αδύνατον πλέον εις την Ελλάδα ν’ αποφύγη τας ολεθρίας συνεπείας της ανακωχής;»

• ΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ – ΠΩΣ ΚΑΤΕΛΗΞΑΝ ΕΙΣ ΤΑΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΣ ΠΡΟΣΕΞΩΜΕΝ ΤΟΝ ΕΛΛΟΧΕΥΟΝΤΑ ΕΧΘΡΟΝ

«Αντί λοιπόν να σκέπτωνται πώς θα ρίψουν την Κυβέρνησιν θα ήτο επωφελέστερον αν συνησπίζοντο περί αυτήν, αν ενίσχυον παντοιοτρόπως αυτήν, και παρουσιάζετο τοιοτοτρόπως η Ελλάς με ενιαίον μέτωπον και απέναντι των προτάσεων της ειρήνης, ως παρουσιάσθη τοιαύτη, καθ’ όλην την διάρκειαν του πολέμου. Τοιούτον συνασπισμόν περί την Κυβέρνησιν της Χώρας επιβάλλουν αι περιστάσεις και τοιούτον αναμένει μετ’ ελπίδων αισιωτέρας λύσεως του εθνικού ζητήματος ο Ελληνικός Λαός»

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Δεν θέλομεν να γνωρίζωμεν ποία κατέχει ο κ. Δ. Γούναρης μυστικά και ποίαν θέλει ν’ αποδίδη εις αυτά σημα΄σιαν. Η Συνέλευσις έχει ενώπιόν της μίαν επίσημον πράξιν των Δυνάμεων. Έχει μίαν κατάστασιν ωρισμένην, επί της οποίας δεν εινε δυνατόν πλέον να χωρήσουν αμφιβολίαι ή να σωρεύωνται ροδινά νέφη αισιοδοξίας. Ο χρόνος δε δεν της επιτρέπει ν’ αναμείνη να διαλυθούν και τα τελευταία νεφελώματα, τα οποία διατηρεί εν τη κεφαλή του ο κ. Πρωθυπουργός»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΠΡΟ ΤΩΝ ΤΕΛΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

«Δεν φανατζόμεθα τους Συμμάχους ως εχθρούς μας, αλλ’ ως παραπλανηθέντας εν τη εκτελέσει του έργου των ως μεσολαβητών. Εχθρός μας είνε ο Κεμάλ. Δεν διανοούμεθα να επιδείξωμεν ουδέ την ελαφροτέραν εκδήλωσιν δυσαρεσκείας κατά των Συμμάχων. Αλλ’ εννοούμεν να προστατεύσωμεν τα δίκαιά μας εναντίον του εχθρού μας. […] Μέχρις ότου επιτύχωμεν την αιτουμένην αναθεώρησιν θα μεσολαβήση βεβαίως επαρκές χρονικόν διάστημα κατά το οποίον θα δυνηθώμεν να οχυρώσωμεν την γραμμήν μας εν τω Μετώπω, ουχί όπως προβώμεν εις έναρξιν νέας περιόδου επιχειρήσεων, αλλ’ όπως περιφρουρήσωμεν τα διεκδικούμενα εδάφη. Ο Κεμάλ, ο εχθρός μας, θα δυσκολευθή βεβαίως να βεβαίως να μας διαμφισβητήση ιδία δυνάμει»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΤΟ ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΚΟΡΖΩΝ

«Είτε ήτο ορθόν, είτε ήτο λάθος να προσκαλέσωμεν κατά το 1919 τους Έλληνας εις την Σμύρνην, πάντως δέον να μη λησμονώμεν, ότι η πρόσκλησις επεξετάθη, ότι δε η προς τούτο εισήγησις εγένετο μάλλον υπ’ αυτών των ιδίων. Φρονούμεν δε ότι γενικώς αναγνωρίζεται και εν Ελλάδι ακόμη την στιγμήν ταύτην, ότι η κατοχή δεν δύναται να συνεχισθή περισσότερον»

• Ο ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• Ο ΘΕΟΣ ΒΟΗΘΟΣ!

«Θα καταθέση λοιπόν τώρα ο Ελληνισμός τα όπλα ενώπιον του αριθμητικώς ήδη υποδεεστέρου Τούρκου και κατά κράτος ηττημένου υφ’ ημών επί σειράν όλην 10 ετών; […] Ή θα παραιτηθώμεν χαριν της Παρισινής διακοινώσεως πάσης εφεξής αξιώσεως επί της Πόλεως, των ονείρων μας; […] Ενώπιον τοιούτων απαισίων προβλέψεων το Έθνος οφείλει να σκεφθή καλώς και αν αποφασίση να ρίψη τον πε΄ρι των όλων κύβον, δεν θα υπάρξη Έλλην ο οποίος θα υστερήση και εις νέας θυσίας των περιστάσεων. Ο Θεός βοηθός! Τα έθνη όταν έχουν να προκρίνουν μεταξύ κέρδους και τιμής, θυσιάζουν το πρώτον χάριν του δευτέρου. Έθνη άνευ τιμής δεν ίσχυσαν να ζήσουν επί μακρόν χρόνον εις τον κόσμον»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΠΡΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΝ ΝΕΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

«Η πειστικωτέρα και αποτελεσματικωτέρα Ελληνική απάντησις θα είναι η άμεσος δημιουργία νέων καταστάσεων. Εν πρώτοις το Έθνος δέον ν’ απαλλαγή πάσης υπονοίας προδεσμεύσεως την οποίαν εδέχθησαν οι μηδεμίαν έχοντες προς τούτο δικαιοδοσίαν. Τούτο θα επιτευχθή διά της απαλλαγής από της Κυβερνήσεως, η οποία εχειρίσθη κατά τοιούτον τρόπον τα τιμιώτερα των συμφερόντων του»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΔΕΝ ΔΕΧΟΜΕΘΑ ΝΑ ΥΠΟΣΤΩΜΕΝ ΤΗΝ ΤΥΧΗΝ ΤΩΝ ΜΕΛΛΟΘΑΝΑΤΩΝ!

«Το απεχθές έγγραφον, όπερ επεδόθη εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν υπό των Δυτικών Δυνάμεων, περιέχει πλην άλλων και πολλάς φιλοτουρκικάς θωπείας ανταξίας της Πιερλοτείου Γαλλικής αβρότητος, αλλ’ ουδέν λέγει περί της τύχης των ατυχών Μικρασιατών και Θρακών, οι οποίοι επί τριετίαν γευθέντες των αγαθών της ελευθερίας θα ριφθώσι και πάλιν ως δούλοι εις τον Καιάδαν της Τουρκικής θηριωδίας. […] Ο Ελληνισμός οφείλει να σώση τους μελλοθανάτους και θα τους σώση! Περί τούτου δεν έχομεν ουδέ την ΕΛΑΧΙΣΤΗΝ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΝ. Αρκεί το Έθνος σύσσωμον να αναλάβη τον υπέρ των όλων αγώνα»

• ΟΥΔΕ ΣΠΙΘΑΜΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΓΗΣ ΘΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΦΘΗ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΠΩΣ ΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΕΝ ΡΩΜΗ

«Εις τους εν Ρώμη διπλωματικούς κύκλους αι αποφάσεις των Συμμάχων διά την ειρήνην της Ανατολής δεν θεωρούνται πολύ δυσμενείς διά την Ελλάδα […] Ας μη παίζωμεν, λέγουν εδώ, με τας λέξεις, ούτε με την επιφάνειαν των πραγμάτων. Οι Σύμμαχοι είχον συμφέρον να διατυμπανίσουν την εκκένωσιν της Μικράς Ασίας και την επιστροφήν των πάντων εις τους Τούρκους, διά να πείσουν τους Κεμαλικούς να καταθέσουν τα όπλα»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ‘’ΕΝΑΣ ΠΟΘΟΣ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ Ο ΠΟΘΟΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ’’

«Το Κυβερνητικόν τέρας σφαδάζει πλέον. Ευρίσκεται εις την περίοδον της επιθανατίου αγωνίας του. Ο στρατός δεν πιπιλίζει πλέον την καραμέλαν της πρωσοπολατρείας, έχει δε στείλει στο διάβολο προ πολλού ———— Από παντού ένας εκδηλώνεται, ο πόθος της ταχείας και αμέσου ειρήνης και μία φωνή, η εκδηλωτική φωνή κατά των μέχρι σήμερον κατά καιρούς δολοφόνων των λαών»

• ΕΛΗΞΕΝ Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ – ΟΙ ΚΑΠΝΕΜΠΟΡΟΙ ΩΘΟΥΝ ΤΟΥΣ ΚΑΠΝΕΡΓΑΤΑΣ ΕΙΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ

ΣΚΡΙΠ

• ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΩΡΖΟΝ ΔΙΑ ΤΑΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΕΩΣ
• ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ

«Οι Ισχυροί λοιπόν, απεφάσισαν. Η απόφασίς των δε είνε υποταγή εις την φωνήν του φαντάσματος. Όταν όμως το ίδιον αυτό φάντασμα ηθέλησε να στραφή διά ν’ απειλήση την Ελλάδα, ο στρατός της, αντί εξορκισμών, μετεχειρίσθη την λόγχην. Και το φάντασμα εστράφη και πάλιν προς τους ισχυρούς της συμμαχικής διπλωματίας, προς τους μεγάλους Αδυνάτους, αυτούς οι οποίοι, πιεζόμενοι απεφάσισαν όσα απεφάσισαν. Η Ελλάς είδε τι σημαίνει πλέον απειλή. Είδε τι εκέρδισεν ο Κεμάλ απειλών. Υψούται και αυτή πλέον, όχι όμως ως φάντασμα, αλλ’ ως Δύναμις και ως Ψυχή»

• Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΕΩΣ

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΑΥΤΗ ΑΟΡΙΣΤΙΑ

«Γενική επικρατεί γνώμη ότι αντί να προαγάγουν εξομαλύνοντες μίαν προσεχή λύσιν του Ανατολικού προβλήματος, διά του κατασκευάσματός των εκείνου περιέπλεξαν πολύ περισσότερον την αρκετά περίπλοκον Ανατολικήν υπόθεσιν, οι μεν εκ φιλοτουρκίας, οι δε εξ Ισλαμοφοβίας και οι τρίτοι όπως καρπωθούν ίδια οφέλη εκ της αντιθέσεως των αντιλήψεων των συμφερόντων των δύο πρώτων»