Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Σάββατο 24 Απριλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Από το Μικρασιατικό, ο Γούναρης επιστρέφει στο εσωτερικό μέτωπο. Πλήθος προβλημάτων τον περιμένουν, ενώ ο απολογισμός της εξάμηνης διακυβέρνησης καταγράφεται αρνητικός ακόμη και από τους υποστηρικτές του. Το σύνθημα ότι για όλα φταίει η ‘’τυραννία Βενιζέλου’’ το μόνο που προσφέρει είναι η συντήρηση του διχασμού. Στο Βέλγιο οι γυναίκες ψηφίζουν για πρώτη φορά στις κοινοτικές εκλογές. Στη σειρά, περιμένει υπομονετικά η βασίλισσα Ελισσάβετ. Και κάπου στην Αμερική, ο Αϊνστάιν προσφέρει στους συγκεντρωμένους ρεπόρτερ, μια απλουστευτική ερμηνεία της θεωρίας της σχετικότητας… Κατανοητή; Μάλλον όχι.

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΜΙΑ ΛΥΣΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΙΝ ΤΩΝ ΠΑΘΟΝΤΩΝ

«Αλλά το ζήτημα είνε πολύ περισσότερον επείγον παρ’ όσον φαίνεται πιστεύουσα η Κυβέρνησις, η οποία κατά τας κυκλοφορούσας τουλάχιστον φήμας, αι οποίαι δεν είνε εντελώς αδικαιολόγητοι, ελπίζει εις την διά της παρόδου του χρόνου λήθην των αξιώσεων και εις την βαθμιαίαν εξάτμισιν της δυσφορίας των παθόντων»

• ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΝ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ

«Υφίσταται όθεν μόνον ζήτημα επαφής των αντιπροσώπων των Συμμάχων μετά της Α. Μεγαλειότητος. Ούτω το τελευταίον τούτο ζήτημα εμφανίζεται εις την αντίληψιν των Συμμάχων ως συνυφασμένον μετά του όλου Ελληνικού ζητήματος, του οποίου την ευτυχή λύσιν θα δώση η επικράτησις των όπλων μας εν Μικρά Ασία»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΒΙΑΖΕΤΑΙ

«Από τον αφικνούμενον σήμερον κ. Πρωθυπουργόν η κοινή γνώμη αναμένει ν’ ακούση εντονώτερον τας παρασχεθείσας εν Σμύρνη υπευθύνους διαβεβαιώσεις. […] Είνε ανάγκη να τονισθή ιδιαιτέρως ότι ο ελληνικός λαός βιάζεται. Ελπίζομεν ότι ο κ. πρωθυπουργός, όστις έδειξεν ήδη ρεκόρ δρατηριότητος θ’ αποδείξη ότι περισσότερον από τον Ελληνικός λαόν βιάζεται διά την ταχείαν νίκην»

• Η ΓΑΛΑΝΤΟΜΙΑ ΤΗΣ

«Πτωχέ υιέ της Αφροδίτης πώς κατήντησες. Τι χρειάζονται πλέον τα βέλη σου; Διατί φέρεις την φαρέτραν σου; Θραύσον το τόξον σου μικρέ. Ο κόσμος μετεβλήθη και αν έχης καμίαν παχυτάτην πορτοφόλαν από μαροκινόν όζουσαν χιλιοφράγκων έχει καλώς. Αν όμως δεν έχης ούτε οβολόν εις τα θυλάκιά σου ύπαγε εις μοναστήριον. Είναι αδύνατον να ζήσης μεταξύ των ανθρώπων και η αποστολή σου έληξε. Η Α.Μ. το Χρήμα κρατεί τα σκήπτρα. Και κύπτομεν ενώπιόν του το γόνυ ευλαβώς»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΙ ΕΥΘΥΝΑΙ

«Αν οι διάδοχοι του κ. Βενιζέλου δεν είχον την δύναμιν να συνεχίσουν ό,τι συνετέλεσεν εκείνος ώφειλον να μη αναλάβουν τα βάρη τςη Αρχής. […] Η Συνθήκη των Σεβρών περιείχε τον τρόπον του σωφρονισμού των Τούρκων, εν η περιπτώσει δεν την εξετέλουν : τον όρον περί καταλήψεως της Κωνσταντινουπόλεως. Ο κ. Βενιζέλος θα εξετέλει τον όρον αυτόν. […] Οι διάδοχοί του ανάξιοι, μαζί με την κατάρρευσιν ολοκλήρου της συνθήκης έκαμαν ν’ ατονήση και ο ανωτέρω όρος»

• ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ – Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
• Η ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΜΙΑΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

«Ο Γερμανοεβραίος καθηγητής Αλβέρτος Αϊνστάιν, διετύπωσε μίαν νέαν θεωρίαν, την θεωρίαν της σχετικότητος, διά της οποίας εκμηδενίζει τας εννοίας του τόπου και του χρόνου. […] Φυσικά οι Αμερικανοί ρεπόρτερς, λέγει το ‘’Νταίηλυ Εξπρές’’, τον επολιόρκησαν και τον παρεκάλεσαν να εξηγήση με απλά λόγια τι εστί η ‘’θεωρία της σχετικότητος’’, διά να την καταλάβη όλη η Αμερική. ‘’Πριν διατυπώσω την θεωρίαν μου, ενομίζετο ότι αν κατεστρέφετο το Σύμπαν θα έμενεν ο τόπος και ο χρόνος. Η θεωρία μου όμως αποδεικνύει ότι εάν καταστραφή το Σύμπαν, δεν θα μείνη ούτε ο χρόνος, ούτε ο τόπος. Αυτή είνε η σχετικότης. Οι ρεπόρτερς δεν εννόησαν καλά – καλά. Ένας δε από αυτούς διετύπωσε την ακόλουθον απορίαν : ‘’Αν ο χρόνος και ο τόπος εξαφανισθούν, πού θα πάνε;’’ Ο Αϊνστάιν απήντησεν, ότι θ’ απητούντο 27 λεπτά της ώρας και η χρησιμοποίησις όλων των γραμμάτων του αλφαβήτου, ως αλγεβρικών συμβόλων διά να κάμη την σχετικήν απόδειξιν. Οι ρεπόρτερς δεν ετόλμησαν να την ζητήσουν»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΚΡΩΓΜΟΙ ΤΟΥΡΚΩΝ

«Μελετάται δηλαδή βιαία ομαδική εξωμοσία Ελλήνων, μελατάται σφαγή, μελετάται εξόντωσις των εν τω εσωτερικώ της Μικράς Ασίας Ελλήνων. Βεβαίως ο Ελληνικός στρατός, προελαύνων, θα συντρίψη τους απαισίους σφαγείς, ων οι κρωγμοί μέχρι ημών εξικνούνται, θα συντρίψη εκείνους, οίτινες επί έτη την ατιμίαν, την θηριωδίαν και την τυραννίαν ως μόνα εμβλήματα έχουσιν»

• ΠΩΣ ΕΨΗΦΙΣΑΝ ΑΙ ΒΕΛΓΙΔΕΣ ΔΙΑ ΠΡΩΤΗΝ ΦΟΡΑΝ

«Το πείραμα –διότι περί πειράματος πράγματι επρόκειτο- φαίνεται ότι επέτυχε κατά τρόπον τόσο ικανοποιητικόν, ώστε να επιτρέπη, όπως μετ’ ου πολύ φθάσωμεν εις την πλήρη ισοπολιτείαν των δύο φύλων […] Εξήσκησαν το εκλογικόν τους δικαίωμα με μετριοπάθειαν και σωφροσύνην αξιοσημειώτους. Με μίαν λέξιν απέδειξαν ότι ηξεύρουν τι θέλουν»

ΕΜΠΡΟΣ

• ΟΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗΝ ΒΟΥΛΗΝ
• Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ ΟΤΙ ΘΑ ΔΕΧΘΗ ΤΟ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟΝ
• Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ

«Ας αφήση προς στιγμήν ο κ. Γούναρης τα μεγαλεπήβολα και μεγαλοφάνταστα σχέδιά του της εσωτερικής αναδιοργανώσεως, κατά τα τελευταία υποδείγματα των ξένων νομοθεσιών. […] Να λησμονήση προς το παρόν το κόμμα και να εναγκαλιστή μετά στοργής και αφοσιώσεως τα μεγάλα εκείνα συμφέροντα τα οποία συγκροτούν το εσωτερικόν Μέτωπον της μαχομένης Ελλάδος […]  Πρώτη η Κυβέρνησις ας δώση το ωραίον και εθνικόν παράδειγμα, πειθαρχούσα προς το υπέρτατον συμφέρον της Πατρίδος και εκτελούσα ακέραιον το καθήκον της και προς το ανδρείον στράτευμα και προς τον λαόν» 

ΕΣΤΙΑ

• ΤΟ ΚΕΝΟΝ ΤΗΣ ‘’ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ’’

«Εις διάστημα πέντε και ημίσεος μηνών η κατάστασις η εσωτερική είναι τοιαύτη, ώστε να αποκαλύπτη την δυσφορίαν των δημοσιογραφικών οργάνων της Κυβερνήσεως, δηλαδή αυτής της Κυβερνήσεως. Ματαίως θα επροσπαθούσε να εύρη κανείς τωρα ένα ίχνος της παλαιάς ωραίας αισιοδοξίας. Καμμία από τας λαμπράς επαγγελίας δεν εξεπληρώθη […] Πολύ γρηγορώτερα αφ’ όσον θα συνεχώρει η ευρυτέρα αντιπολιτευτική μας αισιοδοξία, εμφανίζρται η Κυβέρνησις αντιλαμβανομένη ότι δεν κατώρθωσε να πληρώση το κενόν, το οποίον άφησεν οπίσω της καταλυθείσα η ‘’τυραννία’’»

• Η ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ

«Αι Κυβερνήσεις των Συμμάχων Δυνάμεων συνεφώνησαν όπως τηρήσωσι πλήρη ουδετερότητα κατά την διάρκειαν των εχθροπραξιών. Η Αγγλική Κυβέρνησις ουδεμίαν παρέσχεν ευκολίαν διά της εξ Αγγλίας εξαγωγήν όπλων ή πολεμοφοδίων είτε διά τους Έλληνας είτε διά τους Τούρκους»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΟΙ ΝΕΟΙ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΙ

«Πομπωδώς, αλλά και μυστηριωδώς ανηγγέλθη χθες εις το νοήμον κοινόν, ότι κάποιαι νέαι διπλωματικαί ζυμώσεις συντελούνται […] Το Ανατολικόν θα λυθή επί των ημερών των Τραννομάχων, χάρις εις την εφευρετικότητα αυτών, χωρίς την ανάμιξιν των Συμμάχων. Θαύματα ήγουν, θα γίνουν, διά την τέλεσιν μάλιστα των οποίων ‘’ΕΔΕΣΜΕΥΘΗ’’ ήδη η Κυβέρνησις των Τυραννοκτόνων. Εν αναμονή τω παραδείσων αυτών, που μας υπόσχονται αι ‘’υψηλαί ανακοινώσεις’’ δεν δυνάμεθα να μη διατυπώσωμεν την υπόνοιαν, ότι αι νέαι ζυμώσεις, υφ’ οίαν μορφήν παριστάνονται, είνε ολότελα φανταστικαί»

• ΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΝ ΑΣΙΑΝ

ΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΛΟΥΣΑΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗΝ ΕΠΙΘΕΣΙΝ

Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΘΑ ΑΝΗΚΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ ΜΑΣ

«Αι ειδήσεις των τουρκικών εφημερίδων περί ενάρξεως μεγάλης κεμαλικής επιθέσεως, διαψεύδονται. Γενικώς εις το μέτωπον επικρατεί ηρεμία»

ΠΑΤΡΙΣ

• ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΝ ΧΑΟΣ

«Η ΝΙΚΗ Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΘΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗ ΚΥΡΙΩΣ ΕΚ ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ. Και διά να ισχυροποιηθούν τα μετόπισθεν χρειάζεται ανόρθωσις και εξυγίανσις εσωτερική. Ο κ. Γούναρης επανέρχεται εκ του μετώπου σήμερον. Ευχόμεθα να φέρη εκείθεν, ισχυροποιημένην από τον αέρα της θεληματικότητος του στρατού μας και την ιδικήν του θέλησιν. Αρχίζων από την ΔΙΑΣΚΟΡΠΙΣΙΝ των οικειοποιουμένων καθήκοντα κυβερνητικά αλητών, ας προβή και περαιτέρω εις το έργον της επιβολής της τάξεως και της πειθαρχίας ΠΑΝΤΟΥ»

• ΑΣΤΟΧΟΣ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΠΙ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΕΙΣ ΤΑ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ

«Γενικώς είναι ανάγκη το κυβερνητικόν κέντρον να συντονίση την δραστηριότητά του προς τον μαχόμενον στρατόν και να εξυψωθή μέχρι του αληθώς αξιοθαυμάστου ηθικού επιπέδου του στρατεύματος, ολόκληρος δε η άμαχος κοινωνία να συναισθανθή βαθύτατα το μέγεθος των συντελουμένων και την ανάγκην, όπως πάντες βοηθήσωμεν, λησμονούντες το παρελθόν, έκαστος εν τω κύκλω του και κατά τας δυνάμεις του διά την ευόδωσιν του υπερτάτου ημών αγώνος»

• Η ΩΡΑΙΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ

«Μετά την λειτουργίαν έγινε η περιφορά της αγίας εικόνος εις τους δρόμους της κωμοπόλεως με βαθείαν συγκίνησιν των πανηγυριστών. Το θέαμα ήτο γραφικόν και επιβάλλον, εφωτογραφήθη δε από αντιπροσώπους κινηματογραφικών εταιρειών. Επηκολούθησε η χαρά και ευθυμία της επισήμου ημέρας. Αλλά η ευθυμία εφέτος, όπως ελέχθη, ήτο συγκρατημένη. Τραγούδια δεν ηκούσθησαν. ‘’Τα παιδιά πολεμούν εις την Μικράν Ασίαν διά την μεγάλην πατρίδα’’ ήτο η γενική φράσις εις τα χείλη των μενιδιατών»

• Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟΝ ΤΩΝ ΣΥΡΑΚΟΥΣΩΝ

ΣΚΡΙΠ

• ΘΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΘΗ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΚ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ
• ΕΙΜΕΘΑ ΕΜΠΟΛΕΜΟΙ ΠΡΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΟΝ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑΝ

«Έχομεν την υποχρέωσιν να τονίσωμεν και να αποδείξωμεν λόγοις και έργοις ότι διεξάγομεν πόλεμον προς ολόκληρον την Τουρκίαν και ότι διατελούμεν εμπόλεμοι προς αμφοτέρας τας ενωθείσας Τουρκίας. Πολεμούμεν τυπικώς εισέτι προς τον στρατόν του Κεμάλ ντε φάκτο όμως προς τον τουρκικόν στρατόν τον ανασυγκροτηθέντα στρατόν της Τουρκικής Αυτοκρατορίας, και συμπληρωθέντα διά στελεχών, τα οποία απεστάλησαν εκ Κων/πόλεως»

• ΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΚΑΛΠΩΝ

«Διά πρώτην φοράν εις το Βέλγιον, εις τας κοινοτικάς εκλογάς (…) εκαλούντο εια τας κάλπας και αι γυναίκες. Πανταχού αι εκλογαί διεξήχθησαν εν απολύτω τάξει. […] Έν αρκετά συγκινητικόν γεγονός εσημείωσε τας εκλογάς, τας ενεργηθείσας εν Βρυξέλλαις. Το γεγονός τούτο είνε ότι η βασίλισσα Ελισσάβετ έλαβε μέρος εις την ψηφοφορίαν»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΣΤΑΝΔΗΝ ;
• ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΝΑΥΛΩΝ

«Αι σημεριναί τιμαί ναύλων κατά τους Άγγλους εφοπλιστάς εξακολουθούν να μη καλύπτουν τα έξοδα ατμοπλοίων, μάλιστα εκείνων τα οποία αποστέλλονται κενά εις Β. Αμερικήν και είνε ναυλωμένα διά Μεσόγειον, όπου λόγω της απεργίας, αι τιμαί ανθρακεύσεων (bunkers) είνε λίαν υψηλαί»