Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Σάββατο 30 Απριλίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η κυβέρνηση Γούναρη τελικά παραιτείται, καθώς οι προσπάθειες του πρωθυπουργού να επιτύχει νέο κυβερνητικό σχήμα συνεργασίας με τους Μακεδόνες και ανεξάρτητους βουλευτές έπεσαν στο κενό. Η αντιπολίτευση ζητάει επιπλέον τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης  και την προσφυγή στις κάλπες…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΝ ΤΟΥ ΜΑΪΟΥ

«Από σήμερον άρχεται η κωμωδία μετά πάσης δυνατής διαπομπεύσεως του Πολιτεύματος και της αξιοπρεπείας των πολιτικών αγώνων. Ο τολμηρός, όστις, προερχόμενος εκ των αποκομμάτων της ‘’Ηνωμένης’’, θα απεδέχετο την συγκρότησιν Κυβερνήσεως, δεν θα είχεν υπουργικόν βίον ούτε καν όσον τα ρόδα του αρχομένου Μαΐου. […] Λέγομεν δε τολμηρούς, διότι η μωρία και η τόλμη βαίνουσι χειροκροτούμεναι εν αδελφώσει κατά την πε΄ριεργον εποχήν, ην διατρέχομεν. Είνε ανάγκη, επαναλαμβάνομεν, να δοθή εν τέρμα εις την πολιτικήν ανωμαλίαν, ήτις άγει εις πολιτειακήν εξάρθρωσιν»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΛΥΣΕΩΝ

«Η πολιτική ανωμαλία, την οποίαν διέρχεται η χώρα, επεδεινώθη ένεκα της αρχομανίας του αρχηγού του Λαϊκού κόμματος και της αδικαιολογήτου παρερμηνείας της εννοίας της λαϊκής εντολής, εις ην περιέπεσαν οι εμμένοντες ακόμη σταθερώς εις τας τάξεις του. Ούτε είνε ευχερές, λόγω κυρίως της εμπολέμου καταστάσεως, εις την οποίαν διατελεί η χώρα, να δοθή εις την ανωμαλίαν ταύτην η φυσική λύσις των εκλογών, η ενδεικνυομένη εκ του πολιτεύματος. Αλλά θα καταλήξωμεν μοιραίως εις ταύτην εάν και η μετά την παραίτησιν του κ. Γούναρη από σήμερον αρχομένη απόπειρα διά τον τερματισμόν της πολιτικής κρίσεως και τον σχηματισμόν κυβερνήσεως βιωσίμου, ναυαγήση»

ΕΘΝΟΣ

• ΕΠΙ ΤΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝΤΟΣ

«Ας διελύετο η συνέλευσις και ας εκαλείτο ο λαός εις τας κάλπας, ίνα εκφράση την κυρίαρχον θέλησίν του επί των κοινών. Τότε θα έβλεπεν ο κ. Γούναρης, ότι η απάτη δεν διαρκεί επ’ άπειρον και ότι ο ελληνικός λαός δεν απώλεσεν οριστικώς την υψίστην νοημοσύνην ήτις αείποτε τον διέκρινε και αφ’ ης προς στιγμήν τον απεμάκρυνεν το ψεύδος και η δημαγωγία του παλαιοκομματισμού»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΔΙΑ ΤΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΝ ΚΙΝΗΜΑ – ΝΕΩΤΕΡΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ
• ΑΞΙΟΘΡΗΝΗΤΟΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

«Ή μήπως ο κ. Γούναρης λέγων ότι οι ογδοηκονταεπτά ούτοι αντιπρόσωποι της Φιλελευθέρας Ελλάδος είνε απόρροια της τυραννικής διαχειρίσεως της εξουσίας, εννοεί ότι είνε απόρροια εκλογών, αίτινες δεν διεξήχθησαν κατ’ απόλυτον ελευθερίαν; […] Εφαντάσθη ο κ. Γούναρης, ότι δύναται, ότι είνε εις αυτόν επιτετραμμένον να διαιωνίση τον εμφύλιον σπαραγμόν της Ελλάδος και να παραστήση τον δικτάτορα της χώρας ταύτης, όστις απαγορεύει εις 87 ψήφους της Εθνοσυνελεύσεως και την πλειοψηφίαν του λαού να έχουν ενεργόν μέρος εις την πολιτικήν ζωήν;»»

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΓΟΥΝΑΡΗ – ΤΑ ΧΘΕΣΙΝΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ
• ΒΑΣΙΛΕΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΕ!

ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΔΡΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΙΑΣ. ΠΟΤΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΓΟΥΝΑΡΗ

«Χρειάζεται νέα Κυβέρνησις, ήτις, θραύουσα τον διπλωματικόν πάγον, ον επέθεσεν επί του στήθους της Ελλάδος η εκπεσούσα Κυβέρνησις, να έλθη εις άμεσον επαφήν μετά των Δυνάμεων, να εμπνεύση εμπιστοσύνην επί την πολιτικήν, τας αποφάσεις και την ζωτικότητα του Έθνους, να εκμεταλλευθή διπλωματικώς υπέρ της Ελλάδος τας νέας ευνοϊκάς περιστάσεις, τας οποίας δημιουργεί η απομώρανσις του εχθρού και η ζύμωσις των νέων Γερμανο-μπολσεβικο-Τουρκικών αντιγαλλικών και αντιαγγλικών συμμαχιών, και να στρέψη το ρεύμα της κοινής γνώμης υπέρ των Ελληνικών δικαίων. Αυτή είνε η νέα Κυβέρνησις, ης έχει ανάγκην η Ελλάς»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΑΣΑ ΤΗΝ ΛΑΪΚΗΝ ΕΝΤΟΛΗΝ ΝΟΜΙΚΩΣ ΔΕΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΠΛΕΟΝ – ΟΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΑΝΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΣΙ ΒΑΡΥΤΑΤΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΕΥΘΥΝΑΣ

«Η Εθνοσυνέλευσις, εξακολουθούσα τας εργασίας της, ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ, το οποίον ενετάλη υπό του Λαού να διατηρήση ανέπαφον, ΑΝΤΙΠΟΙΕΙΤΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑΝ και εν γένει υπεξαιρεί παρά του λαού δικαιώματα, τα οποία ούτος δεν της παρεχώρησεν, ουδ’ εσκέφθη ποτέ να της δώση. Ο δε βασιλεύς και οι πολιτικοί της Χώρας αρχηγοί, διατηρούντες τοιαύτην Εθνοσυνέλευσιν, ήτις λειτουργεί εναντίον της λαϊκής ΘΕΛΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΕΝΤΟΛΗΣ, αναλαμβάνουσι ΒΑΡΥΤΑΤΑΣ ΕΥΘΥΝΑΣ και απέναντι του Ελληνικού Λαού και απέναντι της Ιστορίας»

ΕΣΤΙΑ

• Ο ‘’ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗΣ’’

«Ο κ. Γούναρης, ο συνήθως υπολογιστικώτατος, φαίνεται ότι έπαυσε πλέον να υπολογίζη. Έπαυσε να μετρά και τα λόγια του. Δεν σκέπτεται πλέον ο κ. πρώην Πρωθυπουργός. Σκοπός του και στόχος του η Εξουσία. Η Εξουσία, έστω και όπως την κατήντησε. Και διά να την συγκρατήση καθιερώνει αρχήν απολυταρχικήν, την οποίαν είνε ζήτημα αν θ’ απεδέχετο άλλος οιοσδήποτε ‘’τύραννος’’ μεθ’ όσης ασυνειδήτου ευκολίας την παρεδέχθη ο περίφημος ‘’ελευθερωτής’’»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΜΟΝΗ ΠΛΕΟΝ ΛΥΣΙΣ ΕΙΝΕ ΑΙ ΕΚΛΟΓΑΙ !

«Αλλά μη νομίση τις, ότι η κυβέρνησις Γούναρη παρητήθη διά να καταθέση πράγματι την αρχήν. […] Οπωσδήποτε ο κ. Γούναρης, καθ’ όλα τα φαινόμενα, φαίνεται διατεθειμένος να διεκδικήση την αρχήν, ουδόλως λαμβάνων υπόψη, ότι αν απώλεσε την εμπιστοσύνην του ημίσεος της Εθνοσυνελεύσεως, έχει απωλέσει την εμπιστοσύνην ολοκλήρου του Ελληνικού λαού, όστις μεταξύ των δύο αντιπάλων πολιτικών κόσμων, ανεπιφυλάκτως προτιμά την αδοκίμαστον επί τέλους αντιπολίτευσιν από την λίαν δεδοκιμασμένην και εντελώς χρεωκοπημένην πατριάν του κ. Γούναρη»

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• Η ΑΝΑΠΟΤΡΕΠΤΟΣ ΛΥΣΙΣ

«Μία και μόνη είνε η δυνατή λύσις, η ριζικώς δυναμένη να επανορθώση την ανεπάρκειαν της σημερινής Εθνοσυνελεύσεως. Η διάλυσις. Φανταζόμεθα ότι την θεραπείαν του κοινού διά του μέσου τούτου αποκρούουν πάντα τα εν τη Εθνοσυνελεύσει κόμματα. Και είνε μεν αληθές ότι το Λαϊκόν κόμμα επέσεισε κατά τας παραμονάς της κρίσεως σχετικήν απειλήν. Αλλά φοβούμεθα ότι επρόκειτο περί κομματικού πυροτεχνήματος, περί κοινοβουλευτικού τεχνάσματος μάλλον και ουχί περί λύσεως την οποίαν αποδέχεται εγκαρδίως το Κόμμα τούτο. Την αυτήν απέχθειαν προς την λύσιν ταύτην έχουσι και τα λοιπά κόμματα. Αλλά τούτο ακριβώς είνε εις πλέον λόγος όπως θεωρηθή η λύσις αύτη ως αναπότρεπτος»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΥΠΕΒΑΛΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΝ ΤΗΣ

ΜΑΤΑΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ

Ο κ. ΣΤΡΑΤΟΣ ΝΟΜΙΖΕΙ ΟΤΙ ΔΥΝΑΤΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ – Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΙΝ ΕΙΣ ΑΛΛΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΟΥΤΕ ΕΠΙ ΜΙΑΝ ΩΡΑΝ, ΟΥΤΕ ΕΠΙ ΜΙΑΝ ΣΤΙΓΜΗΝ

«Νομίζομεν ότι η κωμωδία αυτή, η οποία παίζεται από τόσου χρόνου εις βάρος των στοιχειωδών δικαιωμάτων του Ελληνικού λαού και επί κινδύνω, όχι των υψίστων συμφερόντων, αλλ’ αυτής της υποστάσεως. Και της τιμής. Και του μέλλοντος της Ελλάδος, πρέπει να τελειώση. Η Κυβέρνησις δεν δύναται να μείνη ούτε επί μίαν ώραν, ούτε επί μίαν στιγμήν εις την αρχήν, διότι δεν αντιπροσωπεύει τίποτε. […] Δεν δύναται να μείνη ουδέ η Εθνοσυνέλευσις, ούτε επί μίαν ώραν, ούτε επί μίαν στιγμήν, διότι και αυτή δεν αντιπροσωπεύει τίποτε. […] Πρέπει να διαλυθή. Πρέπει να ερωτηθή ο λαός»

• ΤΕΡΑΤΩΔΗ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΟΓΜΑΤΑ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΝΑ ΕΠΙΣΠΕΥΣΘΗ Η ΔΥΝΑΤΗ ΛΥΣΙΣ

«Είμεθα υποχρεωμένοι, ως εκ τούτου, να επιδιώξωμεν πάντες, άνευ εξάψεων και μετά πάσης ειλικρινείας, το δυνατόν καλύτερον. Προ παντός δε ταχέως. Ας προσπαθήσουν πάντες οι πολιτικοί παράγοντες, οι οποίοι σήμερον θα κληθούν υπό του Άνακτος, να βοηθήσουν έκαστος, άνευ ιδιοτελειών και κομματικών υστεροβουλιών, όπως η Χώρα αποκτήση κυβέρνησιν βιώσιμον. Η κρίσις δεν πρέπει να παραταθή ούτε τυπικώς, αλλ’ ούτε και πραγματικώς διά νόθου λύσεως και ασταθούς»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

«Ας παραδεχθώμεν, ότι ο κ. Δ. Γούναρης παραιτείται και καλείται η Αντιπολίτευσις. Επί τίνος ΔΕΔΗΛΩΜΕΝΗΣ θα στηριχθή διά να προχωρήση η νέα Κυβέρνησις εις τα έργα της; Επί των Βενιζελικών βέβαια, αφού το Λαϊκόν κόμμα ουδένα έτερον υποστηρίζει. Τότε η ΔΕΔΗΛΩΜΕΝΗ κατά το μέγιστον μέρος αυτής πόθεν θα σχηματισθή; […] Ας αγρυπνή ο Ελληνικός λαός, έτοιμος να προστατεύση τας ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΣΑΣ και πάλιν ελευθερίας του»

• ΕΛΛΑΣ ΜΑΧΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΠΑΡΑΣΠΟΝΔΟΙ

Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• Η ΝΕΑ ΚΡΙΣΙΣ

«Να σχηματισθή και πάλιν κυβέρνησις εκ του Λαϊκού κόμματος συνεργαζομένου μετά Μακεδόνων και ανεξαρτήτων πληρεξουσίων. Εκ της συνεργασίας δε ταύτης δύναται να προκύψη κυβέρνησις ισχυροτέρα, καθιστώσα ματαίας τας νέας μάχας και δίδουσα την ελπίδα ότι θα αντιμετωπίση όλα τα επί τάπητος συνταγματικά, οικονομικά, εξωτερικά προβλήματα. Είνε αληθές ότι και η κυβέρνησις αύτη θα εύρη προσκόμματα κατά την εφαρμογήν του προγράμματός της. […] Αλλ’ είνε αναγκαίον όπως η διάλυσις αναβληθή μέχρι της ειρήνης»

• Ο ΠΑΡΙΣΙΝΟΣ ‘’ΧΡΟΝΟΣ’’ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΕΙ ΤΟΝ ΛΟΫΔ ΤΖΩΡΤΖ ΩΣ ΟΔΗΓΟΥΝΤΑ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΓΕΡΜΑΝΟΡΩΣΣΙΚΟΝ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΝ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΑΙ ΔΥΟ ΕΛΛΑΔΕΣ

«Αυτό είναι η Ελλάς των αστών, των εκμεταλλευτών, των παρασίτων. Ευτελής, ασυνείδητος, πωλούσα την χώραν εις τους ξένους, καταστρέφουσα τας παραγωγικάς δυνάμεις του Έθνους και διασκορπίζουσα τον εθνικόν πλούτον. Αλλ’ απέναντι αυτής υψώνεται ολίγον κατ’ ολίγον κατακτώσα την αυθυπαρξίαν της και χειραφετομμένη από τας προλήψεις και τας αδυναμίας του παρελθόντος η έντιμος Ελλάς της εργασίας, αι χείρες της οποίας σήμερον δημιουργούν τον πλούτον, που οι ολίγοι παράσιτοι σφετερίζονται, αλλ’ αύριον θα κατακτήσουν και την απελευθέρωσίν της θραύουσαι τον ζυγόν της εκμεταλλεύσεως»

ΣΚΡΙΠ

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΕΚΑΛΕΣΕ ΣΗΜΕΡΟΝ ΤΟΝ κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΝ
• Ο ΛΑΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ

«Θα μείνη όμως η χώρα ακυβέρνητος κατά τας κρισιμωτέρας των στιγμών της; Ποία η εξέλιξις της κρίσεως; Δεν ενδιαφέρουν λεπτομέρειαι. Προέχουν αι λύσεις και αι λύσεις επιβάλλεται να είναι ταχείαι, άμεσοι, οριστικαί, αποκλείουσαι πάσαν επανάληψιν κρίσεων, αποβλέπουσαι εις οριστικότητα καταστάσεως […] Οι ωθήσαντες την χώραν εις το ακυβέρνητον, θα πεισθούν ότι η χώρα θ’ αποκτήση και πάλιν ταχέως την Κυβέρνησίν της, την Κυβέρνησιν ήτις ανταποκρίνεται εις το αίσθημα αυτής, ήτις δεν θα βασισθή επί συνεργασίας, την οποίαν θα συντρίψη η βία της λαϊκής θελήσεως, άμα τη εκδηλώσει της. Διότι η χώρα δεν θ’ ανεχθή παρομοίαν άγνοιαν των θελήσεών της»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΝ

«Την αυθάδη ταύτην απάντησιν του Κεμάλ αρνούνται και να συζητήσουν καν αι δύο άλλαι Σύμμαχοι Δυνάμεις, εκ στοιχειώδους σεβασμού προς αυτήν την αξιοπρέπειάν των, αν μη εκ διπλωματικής λεπτότητος προς την τέως σύμμαχον και συναγωνίστριάν των Ελλάδα. Τοιουτορόπως η εκκρεμότης και η αοριστία των εθνικών μας ζητημάτων παρατείνεται επ’ άπειρον, ή μάλλον φαίνεται ότι παρελκύεται από σκοπού, τις οίδε με ποίαν υστερόβουλον βλέψιν»