Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Από τη Χίο και τη Λέσβο, όπου είχε συγκεντρωθεί ο στρατός μετά την κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου ξεκινάει το επαναστατικό κίνημα του στρατού, ενώ η αγανάκτηση για τους κυβερνητικούς χειρισμούς κορυφώνεται. Το κίνημα επικρατεί γρήγορα, ο Τύπος πανηγυρίζει και μία νέα σελίδα στην ιστορία της χώρας αρχίζει να γράφεται…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΤΟ ΕΡΓΟΝ

«Συνιστώμεν ψυχραιμίαν εις τον λαόν. Η νευρικότης εις ουδέν άγει αγαθόν. Είμεθα δε πεπεισμένοι, ότι η σύστασις ημών αυτή θα τύχη προσοχής από μέρους εκείνων ούς δεν πνίγει νοσηρά αισιοδοξία, και ένεκα τούτου οφείλοντας να αποβώσιν οι εισηγηταί της ελπίδος και οι δημιουργοί εγκαρδιώσεως του λαού»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΙΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΟΝ
• ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

«Υπό την βίαν των γεγονότων η Κυβέρνησις Τριανταφυλλάκου παρητήθη. Αντιπρόσωπος, του Βασιλέως πιθανώς, ο στρατηγός Παπούλας διαπραγματεύεται ακόμη με τους αρχηγούς του πραξικοπήσαντος στρατού. […] Προς όλους όσοι εντεύθεν ή εκείθεν δύνανται να επηρεάσουν την άμεσον και ειρηνικήν διευθέτησίν της απευθύνομεν εντεύθεν εν εονόματι των κινδύνων της πατρίδος θερμοτάτην έκκλησιν. Ο εσωτερικός διχασμός επληρώθη ήδη αρκετά ακριβά»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

«Είνε αληθές, ότι σκληραί θα χρειασθούν θυσίαι τας οποίας μετά συντριβής θα υποστή ο Ελληνικός Λαός. Εφ’ όσον όμως διά των θυσιών τούτων θα εξυπηρετηθή η εθνική υπόθεσις έχομεν την ακράδαντον πεποίθησιν, ότι προθύμως θα υποβληθώμεν όλοι εις αυτάς. Δεν είνε, άλλως τε, η πρώτη φορά καθ’ ήν προσφέρει εαυτόν ολοκαύτωμα υπέρ της πατρίδος ο μάρτυς Ελληνικός λαός»

• ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΥΣ – ΕΚΚΛΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΕΘΝΟΣ

• ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

«Απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδος, υπό την σωτηρίαν επιβολήν του εκραγέντος πατριωτικού κινήματος, τούτο το φρόνημα της ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΩΣ και της ΣΩΤΗΡΙΑΣ θα κρατήση και θα αναζωογονήση και θ’ αποκαταστήση και θα εγείρη υψηλά το ελληνικόν γόητρον. Εις πάσαν ελληνικήν γην κατά την υψίστην ταύτην στιγμήν εν σύνθημα και μία κραυγή ακούεται ‘’ΟΛΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!’’ Είνε τώρα η αναγέννησις!»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΑΦΙΝΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΑ ΧΑΘΗ

Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΛΟΣ ΕΚΗΡΥΞΑΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΝ

ΔΥΟ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΕΡΡΙΨΑΝ ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΤΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ – ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ : 1) ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ – 2) ΑΜΕΣΟΣ ΔΙΑΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ – 3) ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΑΧΡΟΟΥ – 4) ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΚΛΟΓΩΝ – 5) ΕΝΙΣΧΥΣΙΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ

• Η ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ
• ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ !

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΕΚΡΗΞΙΣ ΤΟΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΛΟΣ ΗΝΩΜΕΝΟΙ ΚΑΤΕΠΛΕΥΣΑΝ ΤΗΝ ΝΥΚΤΑ ΕΙΣ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟΝ – Η ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΣΩΣ

• Η ΕΛΛΑΣ ΥΠΕΡΑΝΩ ΟΛΩΝ ! ΟΧΙ ΑΔΕΛΦΙΚΟΝ ΑΙΜΑ !
• Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ

ΕΚΡΗΞΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΕΝ ΜΥΤΙΛΗΝΗ – ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΑΙ ΖΗΤΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΝ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ – ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΝ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΝ ΣΚΟΡΠΙΖΟΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΠΡΟΣ ΕΞΕΥΜΕΝΙΣΜΟΝ ΤΩΝ ΙΣΧΥΡΩΝ ΤΗΣ ΓΗΣ

«Ελληνικέ Στρατέ και Ελληνικέ Λαέ! Από ημάς εξαρτάται η ευμένεια των Ισχυρών και η ευμένεια της Μοίρας. Από ημάς εξαρτάται να αντιμετωπίσωμεν γενναίως εν Θράκη τον εχθρόν και να υπερασπισθώμεν τελεσφόρως τα πάτρια εδάφη… Από ημάς εξαρτάται να καταστήσωμεν ισχυράν και ακλόνητον την μαχητικήν του Έθνους δύναμιν και να νικήσωμεν τον εχθρόν. Από ημάς εξαρτάται»

• ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ
• ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ

Λογοκριμένο κείμενο

ΕΣΤΙΑ

• Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΣΩΘΗ

«Κυβέρνησις φιλότιμος και αποφασιστική και θαραλλέα θα ηδύνατο να προλάβη τα πράγματα. […] Και η πρωτοβουλία πλέον μετεβιβάσθη εις εκείνους εις τους οποίοους ανήκει δικαιωματικώς. Εις τους άνδρας που εδοκιμάσθησαν χθές ακόμη και έσωσαν την τιμήν των Ελληνικών όπλων, και υψώθησαν εις την κοινήν εκτίμησιν και αποτελούν την σημερινήν ανακούφισιν και την χθεσινήν ελπίδα»

• Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΑΡΗΤΗΘΗ

ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ Ο ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ – ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΙΤΗΣΕΩΣ

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΕΚΡΗΞΙΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

ΕΠΙΔΟΣΙΣ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑΚΟΥ

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ – ΝΑ ΠΑΡΑΙΤΗΘΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ, ΝΑ ΔΙΑΛΥΘΗ Η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΕΝΕΡΓΗΘΟΥΝ ΕΚΛΟΓΑΙ – ΚΑΤΟΠΙΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΙΣ ΤΑ ΑΝΑΚΤΟΡΑ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΥΠΕΒΑΛΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΝ ΤΗΣ

«Περιοριζόμεθα απλώς να διαπιστώσωμεν το γεγονός ότι αποτελεί φυσικήν αντίδρασιν κατά της δυσμενεστάτης τροπής ήν έλαβεν η κατάστασις των ελληνικών πραγμάτων, ήτις εξελίσσομένη ομοιοτρόπως εκινδύνευε να φέρη την Ελλάδα εις τα βάθη μιάς αβύσσο, εκ της οοίας ουδέποτε θα ήτο δυνατόν να ανακύψη»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΕΚΡΗΞΙΣ ΣΟΒΑΡΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΕΙΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΝ, ΧΙΟΝ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΝ

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΑΥΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΛΟΥ – ΕΡΡΙΦΘΗΣΑΝ ΑΠΟ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΥ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΛΑΡΙΣΣΑΝ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΝ. ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ Ο ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ κ. ΓΟΝΑΤΑΣ. Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΕΠΙΘΥΜΕΙ ΝΑ ΜΕΤΑΒΗ ΕΙΣ ΘΡΑΚΗΝ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ !

«Από της χθές η κατάστασις την οποίαν παρεσκεύασεν η 1^η Νοεμβρίου εισήλθεν εις την τελευταίαν της φάσιν. Η εθνική τραγωδία έφθασεν εις την λύσιν της. Εντός της σήμερον η κατάστασις θα έχη εκκαθαρισθή. Και δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι θα εκκαθαρισθή κατά τον καλλίτερον τρόπον. Το Έθνος πρέπει να ζήση και θα ζήση. Αυτό είνε η αξίωσις του Ελληνικού Λαού, από τα στήθη του οποίου μία εξέρχεται διάτορος κραυγή : Ζήτω το Έθνος!»

• ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

ΝΑ ΠΑΡΑΙΤΗΘΗ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ, ΝΑ ΔΙΑΛΥΘΗ Η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ – ΤΙ ΗΞΙΩΣΕΝ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΛΟΣ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΕΘΕΛΟΤΥΦΛΙΑΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ

«Τα γεγονότα εξελίσσονται ραγδαίως. Ας τα αντιμετωπίσωμεν πάντες μετά συνέσεως και πατριωτισμού. Δεν φοβούμεθα ότι κομματικοί υπολογισμοί, πάθη και συμφέροντα προσωπικά, θα κανονίσουν εντεύθεν ή εκείθεν την λύσιν, η οποία οφείλει να είναι ομαλή και αναίμακτος πρός σωτηρίαν της πατρίδος. Εάν δεν εξασφαλισθή η τάξις, εάν εκατέρωθεν δεν επικρατήση ψυχραιμία και σωφροσύνη, ο ελληνικός λαός αλληλοσπαρασσόμενος εις τας οδούς, θα προσφερθή ως εύκολος λεία εις τους παντοίους εχθρούς του»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΠΕΠΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΥΛΗΣ
• ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΚ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΗΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ
• ΕΜΠΡΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΑΙ ΕΠΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΔΙΟΤΙ Ο ΛΑΟΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ
• ΟΔΥΝΗΡΑ ΣΥΓΚΡΙΣΙΣ ΚΑΙ Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΣΩΤΗΡ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ

«Διαιτητής της εκρύθμου πολιτικής καταστάσεως, εις ήν περιήλθεν η χώρα, ζητεί να γίνη ο στρατός ο επιστρέφων από το Μικρασιατικόν Μέτωπον […] Εάν επιθυμή ο επαναστατημένος στρατός να απαλλάξη την χώραν από τον φοβερόν σάρακα του διχασού, εάν επιθυμή ειλικρινώς να ανοίξη δρόμον προς νέους εθνικούς θριάμβους, τοιαύτην Κυβέρνησιν οφείλει να ζητήση. Εάν φθάση μεχρι του κατορθώματος τούτου, θα προσφέρη εις τον τόπον υπηρεσίαν άνευ προηγουμένης εις τον ιστορικόν του βίον»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΣΠΕΥΣΗ ΝΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΘΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΩΣΣΙΑΝ – ΕΙΝΕ Η ΜΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗΝ ΚΡΙΣΙΝ – Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΡΥΤΑΤΑ ΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΕΡΔΗ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΙΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΙΝ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΟΙ ΕΡΑΝΟΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΚΟΡΟΪΔΙΑΝ – ΟΧΙ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ ΕΙΣ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΑΛΛΑ ΕΚΠΛΗΡΩΣΙΝ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΣΑΣ ! ΑΥΤΑ ΕΙΝΕ ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΛΑΟΥ
• Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΣ ΕΝ ΕΠΙΦΥΛΑΚΗ

ΣΚΡΙΠ

• ΚΑΤΟΠΙΝ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟΥ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΠΑΡΗΤΗΘΗ
• ΛΑΕ!

«Εγένετο εν κίνημα. Πρέπει να πιστεύσωμεν ότι συνέπεια αυτού θα είναι η συντριβή της Πατρίδος; Εάν και αυτό γίνη τότε ουδείς θα δυνηθή πλέον να περισώση τα ερείπια…»

• ΤΟ ΣΤΑΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΝ ΡΙΠΤΟΝ ΤΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑΣ ΠΡΚΗΡΥΞΕΙΣ – ΑΙ ΠΡΩΤΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΔΙΑ ΤΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΝ ΚΙΝΗΜΑ – ΠΟΙΑΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΕΒΑΛΟΝ ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΑΙ ΔΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ – ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΟΙ ΥΠΟΥΡΓΙΚΑΙ ΣΥΣΚΕΨΕΙΣ. Η ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΠΡΟΣ ΘΕΟΥ ΣΥΝΕΣΙΝ

«Θέλομεν να πιστεύσωμεν ακόμη, ότι οι πατριώται επαναστάται, μετά την τακτοποίησιν των πολιτειακών μας πραγμάτων θα σπεύσουν αμέσως εις την Θράκην, όπου έχουν να προσφέρουν υπηρεσίας εξ ίσου μεγάλας, αν μη πολυτιμωτέρας προς την πατρίδα […] Η στρατιά αύτη των πατριωτών ας δώση το ωραίον σύνθημα της ακλονήτου αποφάσεως της Ελλάδος, ή να νικήση εκεί παρά τα τείχη της Κων/πόλεως τον αυθάδη εχθρόν, ή να πέση ενδόξως επί του βωμού της τιμής και της ελευθερίας»