Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Μετά την τραγωδία της Σμύρνης, την καταστροφή της Ελλάδας στο Μικρασιατικό Μέτωπο, η αντιπαράθεση Αγγλίας – Γαλλίας αποκαλύπτει την πραγματικότητά. ‘’Ο πόλεμος είνε πόλεμος Αγγλίας και Γαλλίας διά την Ανατολήν’’.  Η Ελλάδα βιώνει το δράμα της ήττας, της απώλειας του ονείρου, το προσφυγικό πρόβλημα, την εσωτερική πολιτική διαμάχη και είναι αντιμέτωπη με έναν ακόμη πόλεμο. Με νέες απώλειες… υπό καθεστώς λογοκρισίας ο Τύπος προσπαθεί να στείλει τα δικά του μυνήματα…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΜΙΑ ΕΙΚΩΝ ΠΑΡΑΔΟΞΩΝ

«Και όμως γύρω της θορυβούσης ασχημοσύνης ίσταται περιαλγής η αρετή, μη ευρίσκουσα θέσιν να διέλθη αυτή προς το μέσον και υψωθή προς την κορυφήν. Πολιτεία, Κράτος, Κοινωνία τη φράσσουσι τον δρόμον. Και ούτω τας ημέρας αυτάς της εθνικής κρίσεως παρέρχονται εικόνες των παραδοξοτέρων αντιθέσεων, εν τη άνευ κανόνος, ψυχικού, υλικού και ηθικού, λειτουργία της Πολιτείας, του Κράτους και της Κοινωνίας»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ

Η ΑΓΓΛΙΑ ΑΠΕΙΛΕΙ ΝΑ ΔΙΑΡΡΗΞΗ ΤΗΝ ΣΥΜΜΑΧΙΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑΝ ΚΑΙ Ν’ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ ΔΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

• ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΤΙΚΟΝ

«Αλλ’ ούτε η πρωτεύουσα, ούτε το επίνειον, ούτε αι πλείσται μεγάλαι πόλεις της παλαιάς ιδία Ελλάδος, των οποίων ο πληθυσμός επυκνώθη κατά τα τελευταία έτη ένεκα της εισροής πλουτισάντων χωρικών, παρέχουν την ευχέρειαν εγκαταστάσεως και νέων κατοίκων. […] Αλλ’ εν πάση περιπτώσει επί του παρόντος επιβάλλεται πλήν της μερίμνης διά την προσωρινήν περίθαλψιν και εξοικονόμησιν των προσφύγων και η σύντομος Παρασκευή της οριστικής λύσεως του ζητήματος ήτις θα επέλθη μόνον διά της μονίμου εγκαταστάσεως αυτών και της επιδόσεώς των εις εργασίας παραγωγικάς και οικείας εις αυτούς»

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΙΝΕ ΑΜΕΣΟΣ

«Η Κυβέρνησις οφείλει να σπεύση. Η διοργάνωσις των στρατιωτικών δυνάμεών μας πρέπει να προχωρήση αστραπιαίως, διά να μη ευρεθώμεν ανέτοιμοι και θρηνήσωμεν συμφοράς. Επιβάλλεται ταχίστη η εκκαθάρισις του στρατού της Θράκης από των στοιχείων εκείνων, η παραμονή των οποίων εις τας τάξεις είνε αποσυνθετική του συνόλου. Πάσα σκληρότης είνε επιτακτικώς επιβεβλημένη»

ΕΘΝΟΣ

• ΤΙ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΗ

«Ό,τι προέχει και σήμερον και πάντοτε είνε η εξασφάλισις του οίκου μας, και ιδίως του προθαλάμου της Ελλάδος, της Θράκης, κατά τας υπαγορεύσεις του ενστίκτου της αυτοσυντηρήσεως»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο ΚΕΜΑΛ ΔΕΝ ΠΡΟΤΙΘΕΤΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΑΣ ΟΥΔΕΤΕΡΑΣ ΖΩΝΑΣ ΖΗΤΕΙ ΟΜΩΣ ΤΗΝ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΙΝ

«Η Κυβέρνησις της Αγκύρας είνε πρόθυμος να παράσχη τας ζητηθησομένας εγγυήσεις διά τας μειονότητας, αποδέχεται δε τον αφοπλισμόν των Στενών και την ελευθερίαν της ναυσιπλοΐας υπό τον έλεγχον της Κοινωνίας των Εθνών. Η Κυβέρνησις της Αγκύρας θα αξιώση την απόδοσιν της Αδριανουπόλεως, αποκρούει δε την συμμαχικήν στρατιωτικήν κατοχήν της χερσονήσου της Καλλιπόλεως»

• ΤΟ ΦΑΤΡΙΑΣΤΙΚΟΝ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΘΕΛΗΣΕΩΣ

ΕΜΠΡΟΣ

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΝΤΩΣΙΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΑΠΕΛΑΣΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Το πρόγραμμα του Κεμάλ ήτο και είνε : Ουδέ είς Τούρκος εν Ελλάδι. Θεωρούμεν ιεράν την κεφαλήν και του τελευταίου Τούρκου. Αλλ’ ας απέλθουν εις τον παράδεισον του Κεμάλ. Εις την Ελλάδα δεν έχουν πλέον θέσιν. Θα ήτο η εσχάτη ανανδρία εκ μέρους μας και η ατιμοτέρα αυτοκτονία των Ελλήνων και ως Κράτους και ως λαού, εάν τους ηνειχόμεθα»

• Ο ΕΡΑΝΟΣ ΤΟΥ ((ΕΜΠΡΟΣ)) ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ !
• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΣ ΕΙΝΕ ΕΠΙΝΙΝΔΥΝΟΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ Η ΑΓΓΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΘΕΩΡΕΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ – Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΕ ΠΛΕΟΝ ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΓΓΛΙΑΣ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΝ

ΕΣΤΙΑ

• ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗΝ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

«Η Ασία κινείται αυτήν την στιγμήν κατά της Ευρώπης. Η Τουρκία του Κεμάλ δεν είνε πλέον απλώς εν μακρινόν τμήμα της άλλοτε μεγάλης Τουρκίας. […] Ο κίνδυνος του απομείναντος Ελληνισμού είνε προφανής. Αλλά επίσης προφανής είνε ο κίνδυνος της Ευρώπης. […] Το ζήτημα είνε τι θα κάμη η Ελλάς. […] Μία υστάτη προσπάθεια είνε δυνατόν να σταματήση τον κίνδυνον. Αλλά προσπάθεια γενναία, αποφασιστική, ειλικρινής, έγκαιρος, ευρυτάτη. Θα γίνη; […] Θα θελήσουν να παραμερίσουν οι σημερινοί ή οι αυριανοί κυβερνήται τα πάθη των, τας μνησικακίας των, τας προσωπικάς των αφορμάς; Ιδού το ζήτημα»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

«Υπό τας παρούσας συνθήκας κυβέρνησιν της σωτηρίας ειμπορούν ν’ αποτελέσουν μόνον άνδρες μη ανήκοντες εις την Ηνωμένην και εν ανάγκη ούτε εις το κόμμα των Φιλελευθέρων. Δεν είνε απαραίτητος όρος να είνε μεγαλοφυείς. Αρκεί να έχουν τον στοιχειώδη πατριωτισμόν να μη συγχέουν κόμμα και καθεστώς με την πατρίδα […] Την διπλωματικήν αντιπροσωπείαν δε εις το εξωτερικόν ν’ αναλάβη ο ‘’τύραννος’’, ο ‘’προδότης’’, ο ‘’φυγάς’’ ο οποίος ευτυχώς ζη ακόμα. Ας τω δώσωμεν την ευκαιρίαν και τα μέσα να βοηθήση και ίσως και να σώση πάλιν την πατρίδα του, την οποίαν ομολογουμένως κακώς εμεγάλωνε»

• ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΜΕΤΡΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΙΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΘΡΑΚΗΣ

ΠΟΤΕ ΘΑ ΠΟΡΣΕΛΘΟΥΝ ΑΙ ΚΑΛΟΥΜΕΝΑΙ ΔΥΟ ΚΛΑΣΕΙΣ ΕΦΕΔΡΩΝ – ΑΙ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΛΗΡΩΤΩΝ ΤΟΥ 1923 ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΤΙ ΛΕΓΟΥΝ ΟΙ ΑΛΛΟΙ – ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΩΜΗΝ

«Η σημερινή πολιτική κατάστασις εν Ελλάδι δεν παρέχει σταθεράν και επιβλητικήν πλειοψηφίαν εις κανένα εκ των κομμάτων. […] Μία στρατιωτική Κυβέρνησις υπό την πορεδρείαν του στρατηγού κ. Ιωάννου Μεταξά θα ήτο δυνατόν να γίνη δεκτή μετά συμπαθειών εν Ευρώπη και να εξευμενήση τους Συμμάχους, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας»

• ΣΤΟΝ ΕΠΑΝΕΛΘΟΝΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ ΑΓΡΟΤΗΝ

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• ΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΓΓΛΙΑΣ
• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
• ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΩΜΕΓΑ

«Μόνον ο Ελευθέριος Βενιζέλος χρησιμοποιών το πελώριον κύρός του δύναται να μεταβάλη την κατάστασιν και να σώση την Ελλάδα. Προς αυτόν πρέπει να απευθυνθή η Κυβέρνησις, εάν θέλη να πείση τον Ελληνικόν Λαόν ότι εκτιμά δεόντως την κρισιμότητα των περιστάσεων. Χρησιμοποίησις του Ελευθερίου βενιζέλου είνε το άλφα και το ωμέγα της πολιτικής της νέας Κυβερνήσεως. Εάν ο κ. Τριανταφυλλάκος ημπορή να επιτύχη τούτο, ας το πράξη άνευ αναβολής. Εάν δεν ημπορή, ας απέλθη επίσης άνευ αναβολής»

• ΠΑΛΙΝ Ο ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ

Πώς εσώθη το Σαλιχλή. – Ουδείς εύζωνος ελιποτάκτησεν. – Ο Βασιλεύς των ελιγμών. – Πότε θα επαντρεύετο ο Πλαστήρας.

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΜΕΤΑ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

«Οι Σύμμαχοι απηύθυναν διά των εν Κωνσταντινουπόλει Αρμοστών των προς τον Κεμάλ προειδοποίησιν περί του σεβασμού, τον οποίον οφείλει ούτος εις την ουδετερότητα της ζώνης των Στενών. Αλλ’ ο Κεμάλ δύναται να διαπεραιωθή εις την Θράκην ουχί διά των Στενών, ουχί διά της Προποντίδος, αλλά και διά του Ευξείνου»

ΠΡΩΪΝΗ

• ΟΙ ΓΑΛΛΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΙΤΑΛΟΙ ΑΠΟΧΩΡΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ – Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟΣ – Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΣ ΥΠΟ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ
• ΑΝΤΟΧΗ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΚΟΤΗΣ ΛΑΟΥ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΟΥ

«Η Θράκη θέλει θυσίας. Η Θράκη θέλει νούν και ψυχήν. Η Θράκη απαιτεί μεγάλην συνεκτικήν δύναμιν διά να συνθέση τα διαλυόμενα και συγκρατήση τα αποσυντιθέμενα. Η Θράκη θέλει πρωτοβουλίαν δράσεως εξαρτωμένην εκ του Κέντρου, αλλά και διευθυνομένην υπευθύνως υπό Πολιτικών παραγόντων διαχειριζομένων την Διοίκησιν αυτής ΕΝ ΠΛΗΡΗ ΣΥΜΠΡΑΞΕΙ μετά των στρατιωτικών παραγόντων. Αν κρίνομεν δε από τους μέχρι τούδε διπλωματικούς και διοικητικούς διορισμούς της Κυβερνήσεως, είνε προφανές, ότι ο κ. Τριανταφυλλάκος ΟΥΔΕ ΙΔΕΑΝ ΕΧΕΙ περί προσώπων και πραγμάτων»

Η ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΕΠΙΤΡΑΠΗ ΕΙΣ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΟΥΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• ΕΝΩ Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ ΚΑΛΠΑΖΕΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΒΟΣΠΟΡΟΝ

«Ευρισκόμεθα εις τας παραμονάς νέου πανευρωπαϊκού πολέμου; Ο νούς του ανθρώπου αρνείται να συλλάβη παρόμοιον παραλογισμόν. […] Το Ανατολικόν πρόβλημα δεν επιδέχεται άλλας παρελκύσεις. Ή θα λυθή οριστικώς ή θα μεταβληθή εις πανευρωπαϊκόν. Και εις την ώραν αυτήν της υπερτάτης δοκιμασίας η Ελλάς δικαιούται να αξιώση την θέσιν τιμής, η οποία της ανήκει έξω από την Πύλην του Ρωμανού, όπου ο τελευταίος των Αυτοκρατόρων της έστησε πίπτων ακατάλυτον μνημείον της Ελληνικής αρετής»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΛΑΟΥ :

ΑΠΟΣΤΡΑΤΕΥΣΙΣ – ΓΕΝΙΚΗ ΑΜΝΗΣΤΙΑ – ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΒΑΡΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – Η ΓΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ – ΔΙΑΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ – ΕΚΛΟΓΑΙ ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΝ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ – ΚΑΤΑΡΓΗΣΙΣ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑΣ – ΑΜΕΣΟΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΙΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ

• ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΘΗΤΕ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ουδεμία προσπάθεια ψυχραίμου αντιμετωπίσεως της πραγματικότητος, ορθής ψυχολογήσεως της καταστάσεως και εισηγήσεως πολιτικής σώφρονος, ανταποκρινομένης προς την σημερινήν ψυχραιμίαν των μαζών του λαού και ικανής να αποσοβήση μίαν νέαν συμφοράν. Τουναντιον τόσον η πολιτική της κυβερνήσεως όσον και αι εκ των παρασκηνίων διατυπούμεναι εισηγήσεις, αψυχολόγητοι εντελώς ούσαι και ανειλικρινείς και υστερόβουλοι, αποτελούν μίαν συνεχή πρόκλησιν, κυρίως προς την μερίδα εκείνην του λαού, η οποία καλείται να προσφέρη τας ζητουμένας νέας θυσίας»

ΣΚΡΙΠ

• ΟΙ ΑΡΜΟΣΤΑΙ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΕΠΕΔΩΚΑΝ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΙΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ
• ΟΛΟΝ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

«Αλλ’ εάν δι’ ένα ή δι’ άλλον λόγον η άμεσος σύγκλησις της Εθνοσυνελεύσεως δεν είνε σκόπιμος και επομένως η εφραμογή του Στρατιωτικού Νόμου ανέφικτος, ας ενταθή και επεκταθή η λογοκρισία του Τύπου επί πάσης φύσεως δημοσιογραφικής ύλης, ίνα η τιμωρία των κατά του καθεστώτος επιδρομέων επέρχεται άμεσος, αυστηρά και αδυσώπητος. Είναι τούτο απαραίτητον, ίνα η κυβέρνησις απερίσπαστος από πάσης εσωτερικής διαταραχής επιδοθή αμερίστως εις το έργον της ανασυγκροτήσεως του στρατεύματος προς άμυναν της κινδυνευούσης χώρας, ως και εις την ενδεικνυομένην διπλωματικήν αυτής ενέργειαν»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΠΡΟ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

«Ο διπλωματικός ορίζων παρουσιάζεται σκοτεινότερος ήδη, μετά την απόφασιν της Γαλλίας και της Ιταλίας, όπως αποσύρουν τα ολίγα στρατεύματά των εκ της Κων/πόλεως και των Στενών, μη θέλουσαι να εμπλακούν εις πόλεμον μετά της Τουρκίας. […] Ενώ τουναντίον, αν αι τρεις Σύμμαχοι Δυνάμεις επέβαλον εμπράκτως την θέλησίν των, ο Κεμάλ θα περιωρίζετο αναγκαστικώς εις την Μικράν Ασίαν και ο νέος πόλεμος, του οποίου αι συνέπειαι είνε ανυπολόγιστοι θα ηδύνατο ευχερώς και ασφαλώς ν’ αποτραπή»

• Ο ΝΕΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΚΦΟΡΤΩΤ. ΕΞΟΔΩΝ