Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τρίτη 1 Μαρτίου 1922

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Διεργασίες για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Ο Στράτος καταθέτει τελικά την εντολή ενώ στη δημοσιότητα δίνεται η επιστολή Γούναρη προς τον στρατηγό Δαγκλή ‘’επί του γεγονότος ότι το κόμμα των Φιλελευθέρων δεν εκλήθη υπό του στέμματος να εκφέρη την γνώμην του επί της πολιτικής κρίσεως’’. Ο στρατηγός Δαγκλής ως πρόεδρος της Διευθύνουσας Επιτροπής του κόμματος, δεν θεωρήθηκε πολιτικός αρχηγός…

ΑΘΗΝΑΙ

• ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΙΝ

«Εάν όμως αντιθέτως ήρχετο η νέα κυβέρνησις, αδιάφορον υπό τινων συγκροτουμένη και εκήρυσσεν, ότι έργον αυτής είνε η διά πάσης θυσίας συντήρησις των κτηθέντων, η άρνησις επομένως του δικαιώματος εις τας Συμμάχους Δυνάμεις όπως κρίνωσιν εν λευκώ περί της τύχης του Έθνους εφ’ όσον δεσμοί συμμαχικοί δεν ενούσι τα συμφέροντά μας μετά των ιδικών των, τότε βεβαίως θα ήτο πράξις επιβεβλημένη η υποστήριξίς της υπό πρόγραμμα τοιούτον, όπερ ημείς κρίνομεν και εφαρμόσιμον και μετά θριάμβου ικανόν να διεξαχθή θα ενισχύομεν μίαν νέαν κυβέρνησιν»

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΠΡΟΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

«Η κοινή γνώμη παρακολουθεί, ως απεδείχθη κατά τας τελευταίας ημέρας, μετ’ εξαιρετικής προσοχής την πολιτικήν κίνησιν και την στάσιν των αντιπροσώπων του έθνους. Ουδείς δε θα ήτο διατεθειμένος να συγχωρήση όσους θα ετόλμων να καταστήσωσιν ένεκα προσωπικών λόγων, αδύνατον τον σχηματισμόν κυβερνήσεως ισχυράς, βιωσίμου και δυναμένης ν’ αγωνισθή τελεσφόρως κατά των απειλούντων την χώραν κινδύνων»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΙ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑΙ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ

«Το γεγονός ότι δεν ηκούσθη διά την λύσιν της κρίσεως η γνώμη του κόμματος των Φιλελευθέρων του αποτελούντος την ισχυρωτέραν και αρτιωτέραν συγκεκροτημένην ομάδα της Αντιπολιτεύσεως, του οποίου κυρίως η ψήφος κατεκρήμνισε το εν αποσυνθέσει κυβερνητικόν συγκρότημα, αποτελεί πρωτάκουστον αυθαιρεσίαν του αποδοκιμασθέντος Πρωθυπουργού εις βάρος της Ελληνικής Κοινής Γνώμης»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• ΑΙ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΕΜΒΡΙΑΝΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΜΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΔΕΙΞΙΣ
• ΥΠΕΡ ΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΝ ΤΗΣ ΕΜΠΑΘΕΙΑΣ

«Το Κόμμα των Φιλελευθέρων, είμεθα απολύτως βέβαιοι, δεν θα θελήση ν’ ακολουθήση τας γνώμας των θερμοτέρων, οι οποίοι, υπό το κράτος της πρώτης, δικαιοτάτης άλλως τε, εντυπώσεως, εσκέφθησαν περί αποχής ή παραιτήσεως. Αλλά πιστόν εις τας μεγάλας του παραδόσεις, αιρόμενον υπεράνω της εμπαθούς ατμοσφαίρας, εις την οποίαν ζητούν να το καταβιβάσουν ανάξιοι αντίπαλοι, θα περιορισθή εις μίαν διαμαρτυρίαν προς τον λαόν, του οποίου τα δικαιώματα παρεβιάσθησαν κατά τον μάλλον πρωτοφανή τρόπον»

ΕΜΠΡΟΣ

• Ο κ. ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΤΕΘΕΣΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΛΗΝ. ΕΝΤΟΛΗ ΕΙΣ ΤΟΝ κ. ΜΠΟΥΣΙΟΝ
• ΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ κ. ΜΠΟΥΣΙΟΝ ΑΠΟΚΡΟΥΟΝΤΑΙ
• Η ΠΕΡΙΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

«Δεν ακούουν την βοήν της οργής του Έθνους, όπερ αξιοί να θυσιάσουν τα πάθη των και τα συμφέροντα εις τον βωμόν της κινδυνευούσης Πατρίδος; Η κρίσις, αντί παντός τερματισμού, περιπλέκεται εις αδιέξοδον με κίνδυνον της ατιμοτέρας καταστροφής του Έθνους. Οι πολιτικοί ηγέται και οι κύριοι πληρεξούσιοι ας αναλογισθούν τας τρομεράς ευθύνας των και ας βοηθήσουν, αναβλέποντες και ανανήφοντες, το Στέμμα εις τας προσπαθείας του. Η Ελλάς οφείλει άνευ αναβολής ν’ αποκτήση Κυβέρνησιν αξίαν εαυτής και των περιστάσεων»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΙΤΛΟΙ ΙΣΧΥΡΟΙ

«Οι δε αντιπρόσωποι του Λαού εν τη Εθνοσυνελεύσει πρέπει να κατανοήσουν, ό,τι βαθέως κατανοεί και συναισθάνεται ο λαός διά της υπερόχου ομαδικής συναισθήσεως, ότι δηλαδή εις την παρούσαν περίπτωσιν Κυβερνήσεις συμβατικαί και Κυβερνήσεις ανοχής και Κυβερνήσεις μικροπολιτικών συμμαχικών συμφερόντων, αποτελούν εθνικήν συμφοράν. Εάν δε υπάρχουν αντιπρόσωποι αποφασισμένοι να αποκλίνουν προς τοιαύτας ολεθρίας αποφάσεις, υπάρχει και ο Λαός, όστις είνε εξ αντιθέτο αποφασισμένος να ΜΗΝ ΕΠΙΤΡΕΨΗ ΤΟΙΑΥΤΑΣ ΑΘΛΙΟΤΗΤΑΣ, αίτινες θ’ αποβούν ολέθριαι»

• ΗΤΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ Η ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΙΣ

ΕΣΤΙΑ

• ΠΟΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ…

«Κατά την στιγμήν πάλιν ταύτην η πλειονοψηφία πρόκειται να μετρηθή. Πρόκειται να εμφανισθή τεμαχισμένη χάριν του συμφέροντος εκείνων, οίτινες μόνον εις τας κομματικάς κατατριβάς γνωρίζουν να μετρούν τας δυνάμεις των. Και όμως ποία ευκαιρία, ποία περίπτωσις, ποία ανάγκη μεγαλειτέρα από σήμερον διά να εμφανισθή, επί τέλους, η πλειονοψηφία της Εθνοσυνελεύσεως ως παμψηφία ηνωμένη, αδιαίρετος, Ελληνική!»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Ο κ. ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΤΕΘΕΣΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΛΗΝ – ΣΥΣΚΕΨΙΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘ. ΔΙΑ ΤΗΝ ΜΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΝ ΤΟΥ ΔΑΓΚΛΗ ΕΙΣ Τ’ ΑΝΑΚΤΟΡΑ – ΜΙΑ ΔΙΚΟΛΑΒΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΑΠΟΠΕΙΡΩΜΕΝΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑΣ

«Λέγεται δε ότι ο κ. Στράτος λαβών γνώσιν των υποχρεώσεων τας οποίας ανέλαβεν εν ειρήνη ο κ. Γούναρης και μη θεωρών επιτετραμμένην εις εαυτόν, διαδεχόμενος την Κυβέρνησιν να τας εκτελέση απεφάσισεν να καταθέση την εντολήν. Κατ’ άλλους όμως ο κ. Στράτος απλώς εζήτησε την κοινοβουλευτικήν υποστήριξιν του κ. Γούναρη, αρνηθέντος δε τούτου, ηναγκάσθη να καταθέση την εντολήν»

ΠΡΟ ΤΟΥ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ

ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ

• ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

«Αλλ’ η βραδεία εξέλιξις της κρίσεως δεν φαίνεται να είνε καθόλου επωφελής εις το εκκρεμές εξωτερικόν ζήτημα. Η λύσις διά του αναχηματισμού δεν είνε βεβαίως προωρισμένη να αυξήση το κύρος της νέας κυβερνήσεως εις τρόπον ώστε εκ της τοιαύτης τυχόν αυξήσεως να αντιμετωπισθή η απώλεια του χρόνου και η επελθούσα εσωτερική εκκρεμότης»

ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ

• Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ – ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ κ. ΔΑΓΚΛΗΝ

«Ο επί τη βάσει τυπικών τινων ιδιοτήτων καθορισμός των κλητέων προσώπων είνε ευνόητος προς αποφυγήν παρεξηγήσεων […] Είνε πρόδηλον ότι ουδεμία υπήρξε παρ’ εμοί εν τη ανωτέρω ενεργεία, εις ην εγώ υπευθύνως προ΄βην, προαίρεσις να θιγή καθ’ οιονδήποτε τρόπον, ουδέ εθίγη το υμέτερον πρόσωπον, πολύ δε ολιγώτερον το εν τη Εθνική Συνελεύσει πολιτικόν κόμμα, εις ο ανήκετε»

• Ο ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΤΩΝ ΖΩΗΝ

«Ούτε ανέμενε ποτέ το Κόμμα τούτο από τον κ. Γούναρην ιπποτικωτέραν αντίληψιν. Τουναντίον η πράξις του αύτη έρχεται να πιστοποιήση εκ περισσού την αποδεδειγμένην πλέον διάθεσιν των κομμάτων της ‘’Ηνωμένης’’ όπως συνεχίουν την περαιτέρω πολιτικήν των ζωήν διά του αδιαλλάκτου μίσους εναντίον του Κόμματος των Φιλελευθέρων και της διαιωνίσεως του ΧΑΣΜΑΤΟΣ, το οποίον αυτοί ώρυξαν ανά μέσον του Ελληνικού λαού»

• Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πώς ευρήκεν ο κ. Βενιζέλος την Ελλάδα. Αι αγχόναι του Συντάγματος. Βδέλλαι και κόμματα. Δυναστεία και κόμματα. Δυναστεία και Βενιζέλος

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΕΚΡΙΝΕΝ ΗΔΗ ΕΑΥΤΟΝ

«Θ’ ανασχηματίση μόνος την κυβέρνησιν, αν θέλη και αν ευρίσκη, ότι δύναται να το πράξη ενώπιον της Χώρας και της αξιοπρεπείας του. Θα την ανασχηματίση εξ ιδίων από τα θραύσματα της πτώσεώς του. […] Την 25^ην Φεβρουαρίου ηνοίχθη εν Μέτωπον πολιτικής ηθικής. […] Επικυρών οικειοθελώς το γεγονός της πολιτικής του εκπτώσεως, δεν θ’ αφίση εις κανένα πλέον πονούντα την Χώραν και απαξιούντα να κατέρχεται εις τοιαύτα επίπεδα παλαιοκομματισμού, την παραμικράν περί αυτού αμφιβολίαν. Ο εκ Πατρών πολιτευτής εταξιθέτησεν ήδη εαυτόν εκεί, όπου μόνος έκρινεν ότι ήρμοζε»

• ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΠΡΩΪΝΗ

• ΑΥΘΕΝΤΙΚΑΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΝ
• ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΧΘΗ Η ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΙΣ

«Επομένως και από Εθνικής απόψεως επιβάλλεται ο τερματισμός της πολιτικής κρίσεως διά Κυβερνητικού συγκροτήματος παγίου και σταθερού εκπροσωπούντος την θέλησιν του Ελληνικού Λαού και δυναμένου να λάβη τας υψίστας των αποφάσεων επί των εθνικών ζητημάτων απέναντι των επικειμένων ΚΟΣΜΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ γεγονότων, άτινα θα κρίνουν την ΤΥΧΗΝ της Ανατολής και μετ’ αυτής ΤΗΝ ΤΥΧΗΝ του ελληνισμού!»

• Ο ΜΟΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΛΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

ΠΡΩΤΕΟΥΣΑ

• Η ΜΟΝΗ ΑΠΟΜΕΝΟΥΣΑ ΛΥΣΙΣ

«Η κρίσις παρετάθη πολύ περισσότερον ή προσεδοκάτο. Οφείλεται τούτο εις την τόλμην των κ.κ. Στράτου και Μουσίου μη αποκρουσάντων από της πρώτης στιγμής εντολήν προς σχηματισμόν κυβερνήσεως όπως ώφειλαν. Αλλά και ο κ. Γούναρης πρέπει να σπεύση. Πάσα χρονοτριβή είνε επικίνδυνος. Η Ελλάς έχει ανάγκην κυβερνήσεως και μόνον κυβέρνησις υπ’ αυτόν έχει την πιθανότητα να είνε βιώσιμος»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΠΡΟΣ ΝΕΑΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΝ ΚΡΙΣΙΝ

«Ο κ. Στράτος κατέθεσε την εντολήν, ο κ. Γούναρης εκλήθη, ίνα σχηματίση Κυβέρνησιν. Ούτω τα πολιτικά πράγματα της χώρας έχουν ως εξής : η μειοψηφία της Συνελεύσεως πρόκειται να κυβερνήση και πάλιν την χώραν. […] Μόνον διάλυσις της Εθνοσυνελεύσεως θα επαναφέρη την χώραν εις την γαλήνην την ησυχίαν και θα ανατείλη πάλιν η οικουμενική πολιτική ανόρθωσης του καταβαραθρωθέντος τούτου τόπου»

• ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΝΟΤΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ

ΣΚΡΙΠ

• Ο κ. ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΤΕΘΕΣΕΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΤΗΝ ΕΝΤΟΛΗΝ
• ΣΗΜΕΡΟΝ ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ Ο κ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ
• Η ΑΞΙΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

«Αλλ’ εφ’ όσον ο κ. Στράτος δεν απελάμβανε της εμπιστοσύνης εκείνης της Συνελεύσεως, ήτις απητείτο όπως αναλάβη την Κυβέρνησιν της Χώρας, είχε την υποχρέωσιν να μη ωθήση την Κυβέρνησιν του κ. Γούναρη εις παραίτησιν. […] Έχει δε την αξίωσιν ο Ελληνικός λαός όπως ίδη τους πολιτικούς άνδρας της Χώρας συσπειρουμένους περί τον Θρόνον και συνεργαζόμενους προς ευόδωσιν του Εθνικού έργου, όπερ υπονόμευσαν και εξακολουθούσιν ακόμη υπονομεύοντες εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί της Ελλάδος»

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΠΑΡΑΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΟΣ

«Επείγει ο τερματισμός της Κυβερνητικής κρίσεως, όπως δυνηθή μία παγία Ελληνική κυβέρνησις να παρακολουθήση μεθ’ όλου του επιβαλλομένου κύρους της την εξέλιξιν της Διασκέψεως, εις την οποίαν θα κριθούν τα ύψιστα εθνικά μας ζητήματα, αποκλειομένης οπωσδήποτε της σκέψεως της διαλύσεως της Εθνοσυνελεύσεως»

• ΤΟ ΓΙΓΑΝΤΙΑΙΟΝ ΥΠΕΡΩΚΕΑΝΕΙΟΝ ‘’ΛΕΒΙΑΘΑΝ’’ (ΠΡΩΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΝ ‘’ΦΑΤΕΡΛΑΝΑ’’)