Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Τρίτη 6 Απριλίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Ενώ η ενημέρωση για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μικρασιατικό μέτωπο είναι ασαφής και ελλειπής, στον Τύπο αναδεικνύονται τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την Ιταλοτουρκική συμφωνία, τόσο έναντι της Ελλάδας, όσο και των Συμμάχων, ειδικά της Αγγλίας. Τα πρωτοσέλιδα της 6^ης Απριλίου 1921 ασχολούνται με την ανάγκη ανασυγκρότησης του κόμματος των Φιλελευθέρων, ενώ η τουρκική προπαγάνδα συνεχίζει απόλυτα οργανωμένα το έργο της στις ευρωπαϊκές χώρες, βρίσκοντας την Ελλάδα τελείως ανέτοιμη. Ένα άρθρο για τα αδέσποτα στην Αθήνα, αποδεικνύει ότι –με διαφορετική φυσικά προσέγγιση- το θέμα παραμένει άλυτο εδώ και έναν αιώνα…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• ΔΙΑ ΤΑΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΟΝΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ‘’ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ’’

«Το σημείον εφ’ ου θα ηδύνατο να υπάρξη επιφύλαξίς τις, όσον αφορά το τελεσφόρον των προτεινομένων μέτρων, είνε η επάρκεια του συνιστωμένου ειδικού ταμείου διά τας αποζημιώσεις»

• ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ

«Μέχρι τούδε κατωρθώνετο να υπερπηδώνται όλαι αι μεταξύ των Συμμάχων δυσχέρειαι και να συμβιβάζωνται τα συγκρουόμενα συμφέροντα. Αλλ’ ήδη μετά την σύναψιν μονομερούς ειρήνης μετά της Τουρκίας, το ενιαίον διπλωματικόν μέτωπον, το οποίον παρουσίαζον μέχρι τούδε οι Σύμμαχοι, ερράγη. […] Η διπλωματική αντιπροσωπεία του Κράτους εν Ευρώπη δεν δύναται να θεωρηθή επαρκής ούτε εις πρόσωπα ούτε εις αριθμούς»

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ : ΣΟΒΑΡΩΤΑΤΟΝ ΑΓΓΛΙΚΟΝ ΔΙΑΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑΝ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• ΕΙΣ ΤΟ ΕΥΠΑΘΕΣΤΕΡΟΝ ΣΗΜΕΙΟΝ

«Η Τουρκία ηνώθη. Η διαφωνία η οποία εχώριζε την Κων/πολιν από της Αγκύρας επνίγη εις την κραυγήν του πολεμικού παιάνος, όστις από την πρωτεύουσαν της Κεμαλικής Τουρκίας εκήρυξε συναγερμόν της μουσουλμανικής φυλής εναντίον των Ελλήνων. […] Ο πόλεμος είνε αποκλειστικώς Ελληνοτουρκικός. […] Η Ελλάς διεξάγει την στιγμήν ταύτην πόλεμον ολοκληρωτικόν εναντίον εχθρού χρησιμοποιούντος απάσας τας δυνάμεις του. […] Εναντίον της Τουρκίας ηνωμένης θα διαξαχθή ο εθνικός αγών με απόλυτον ελευθερίαν ενεργείας και άνευ δεσμεύσεων»

• Ο ΣΚΥΛΟΣ

«Υπό του διευθυντού της Αστυνομίας και του εργολάβου κ. Ι. Κριτσούλη υπεγράφη σύμβασις δι’ ης ο τελευταίος αναλαμβάνει την σύλληψιν και εξόντωσιν των αδεσπότων κυνών. […] Οι αδέσποτοι σκύλοι είναι ελάχιστοι εις τας Αθήνας και αυτοί τελείως ακίνδυνοι και αβλαβείς. Πώς να επιβουλευθή κανείς την ζωήν των; […] Αλλά ο κ. Διευθυντής της Αστυνομίας δεν είναι άνθρωπος ευαίσθητος φαίνεται. Και εν τοιαύτη περιπτώσει πού είναι οι περίφημοι ζωόφιλοι των Αθηνών και πού αι εταιρείαι των και ποία η δράσις των;»

ΕΘΝΟΣ

• ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΣ

«Νομίζομεν και ημείς ότι δεν θα ήτο άσκοπος η σύγκλησις συνεδρίου εξ αντιπροσώπων πάντων των Φιλελευθέρων, όπως συσκεφθή επί της πορείας και ανασυντάξεως του κόμματος. Η αποχώρησις εκ της πολιτικής του μεγάλου αρχηγού μας καθιστά εντελώς απαραίτητον την ανάγκην ταύτην τοσούτω μάλλον όσω το κόμμα παρίσταται νυν ακυβέρνητον, άνευ ωρισμένης κατευθύνσεως, φερόμενον εδώ κι’ εκεί παρ’ ανευθύνων ατόμων»

• Ο ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΔΙΑ ΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ. ΤΙ ΘΑ ΕΓΙΝΕΤΟ – ΙΣΤΟΡΙΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΙΣ

«Εκόντας άκοντας τα γεγονότα θα εξαναγκάσωσι τους κυβερνώντας σήμερον, να ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΩΣΙ ΤΗΝ ΘΕΣΙΝ ΤΩΝ ΕΙΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ […] Και εις την Κυβέρνησιν ταύτην εις ην θ’ αντιπροσωπεύωνται πάντα τα κόμματα, θ’ αντιπροσωπευθώσι κατά καθήκον και οι Φιλελεύθεροι. ΔΙΟΤΙ ΕΙΣ ΑΥΤΟΥΣ Θ’ ΝΑΤΕΘΗ ΚΥΡΙΩΣ ΝΑ ΑΡΩΣΙ ΤΑΣ ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΦΙΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΤΙ ΑΥΤΟΙ ΘΑ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΩΣΙΝ ΕΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΟΝ ΙΔΙΩΤΕΥΟΝΤΑ ΑΡΧΗΓΟΝ ΤΩΝ, όπως επιτύχη υπέρ της Ελλάδος, ό,τι δεν επέτυχον οι πολιτικοί του αντίπαλοι. […] Αλλά προς τούτο το κόμμα των Φιλελευθέρων, οφείλει ν’ αποκτήση πλήρη επαφήν μετά της λαϊκής συνειδήσεως διά της εκκαθαρίσεως ην αύτη αξιοί»

• ‘’ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΕΣΚΗ-ΣΕΧΗΡ’’

ΒΑΡΥΣΗΜΑΝΤΟΝ ΑΡΘΡΟΝ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ

Εις ποίους λόγους οφείλεται η αποτυχία των επιχειρήσεων – Άγνοια της οχυρώσεως του εχθρού – Παντελής έλλειψις εφεδρειών – Δυσχέρεια συγκοινωνιών – Μειονεκτήματα εις την στρατηγικήν και την τακτκήν – Η απομάκρυνσις των αξιωματικών της Αμύνης – Εχρειάζεταο μία νίκη εις το κόμμα του κ. Γούναρη – Η επίθεσις υπήρξεν εσπευσμένη – Το πυροβολικόν μας χωρίς πυρομαχικά – να κληθή ο κ. Βενιζέλος

ΕΜΠΡΟΣ

• Τ’ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΜΑΣ ΚΑΤΕΣΤΡΕΨΑΝ ΕΧΘΡΙΚΗΝ ΕΦΟΔΙΟΠΟΜΠΗΝ
• ΑΙ ΘΗΡΙΩΔΙΑΙ ΤΟΥ ΕΜΒΕΡ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΝ
• Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΟΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

«Αλλά δύναται άραγε να θεωρήται η Ιταλία σύμμαχος των Συμμάχων, όταν διά της Συνθήκης ην υπέγραψε κατέστη ήδη σύμμαχος των Τούρκων; […] Η Ιταλική Κυβέρνησις δεν τίθεται μόνον εις το πλευρόν της Τουρκίας και εναντίον της Ελλάδος, αλλά και αντιμέτωπος και των άλλων Συμμάχων και ιδιαίτατα της Αγγλίας. […] Η Ελλάς έχει ένα βραχίονα. Τον σιδηρούν και ασύντριπτον βραχίονα του Στρατού. Ας τον ενισχύση και ας τον επεκτείνη η Κυβέρνησις μεθ’ όλης της δυνατής ευρωστίας άνευ βραδύτητος και άνευ δισταγμών»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
• Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

«Ιδιαιτέρως δε σημειούμεν την ανάγκην του καταρτισμού επισήμων Πρακτορείων και εν γένει υπηρεσίας διαψεύσεων των δημοσιευομένων εναντίον του Έθνους και της σημερινής αυτού καταστάσεως σπερμολογημάτων και συκοφαντιών, απορρεουσών από διάφορα συμφέροντα μικρά ή μεγάλα, επί των οποίων στηρίζουν διαφόρων ειδών κέρδη οι εχθροί της Ελλάδος»

ΕΣΤΙΑ

• ΚΟΝΤΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ. ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΑΙ ΦΙΛΑΙ ΤΟΥ. ΑΙ ΙΔΕΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΕΛΛΑΔΟΣ

«ΠΑΡΙΣΙΟΙ – Τα βιβλιοπωλεία εδώ εγέμισαν τας βιτρίνας των με έναν βιβλίον […[ ‘’Εις την Άγκυραν, κοντά με τον Μουσταφά Κεμάλ’’. […] Το βιβλίον εξεδόθη από ένα Σύλλογον ονόματι ‘’France Orient’’ γνωστόν κέντρον φιλοτουρκικής προπαγάνδας […] Η Τουρκική προπαγάνδα είνε σήμερον τελείως ωργανωμένη, ώστε ο Ευρωπαίος να ευρίσκη καθ’ εκάστην πρό των οφθαλμών του κάτι υπέρ της Τουρκίας. Και εις το τέλος θα πεισθή. […] Αλλά πού είνε η Ελληνική οργάνωσις, η οποία θα τα ξετινάξη, θα τα γελοιοποιήση; Αλλοίμονον! Πτωχή τυραννίς, πού είσαι;»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• ΔΙΑΤΙ ΑΓΑΝΑΚΤΟΥΜΕΝ

«Θέλομεν ο Βασιλεύς να βασιλεύη μόνον. Θέλομεν να είνε Βασιλεύς όλων των Ελλήνων και ουχί ενός μόνον κόμματος. Και οι κυβερνητικοί εάν πραγματικώς αγαπούν τον Βασιλέα, αυτά πρέπει να θέλουν και αυτά να επιδιώκουν. […] οφείλουν να ταράσσωνται και ν’ αγανακτούν μαζί μας και ν’ αξιούν, εντονώτερον ημών, να παύση πάσα εκμετάλλευσις του Στέμματος»

• Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

«Επίσης εσημειώθησαν κινήσεις εις την περιοχήν του Τσιβρίλ. Διά των κινήσεων τούτων ο εχθρός σκοπεί ν’ απασχολή τον ημέτερον στρατόν, ίνα μη μεταφερθή εις το βορειοανατολικόν μέτωπον»

• Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ. Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ

ΜΙΚΡΑΣΙΑΝ. ΘΑ ΕΚΤΥΠΩΘΗ ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ

ΠΑΤΡΙΣ

• ΤΙ Θ’ ΑΠΕΤΕΛΕΙ ‘’ΑΝΑΝΔΡΙΑΝ’’

«Σεις πιστεύετε ότι η Συμμαχική εχθρότης κατά της Ελλάδος, υφίσταται ένεκα συμφερόντων πολιτικών, και ότι ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος χρησιμοποιείται ως πρόσχημα μάλλον. Ό,τι δήποτε και αν πιστεύωμεν ημείς, όμως, ΔΕΝ ΑΝΤΙΔΡΩΜΕΝ. Σεις έχετε τας ευθύνας. Αλλά δεν έπεται εξ αυτού, ότι δεν έχομεν ημείς ΥΠΟΧΡΕΩΣΙΝ να είπωμεν και την γνώμην μας […] Θα απετέλει πραγματικώς από μέρους μας ΑΝΑΝΔΡΙΑΝ, εάν εκλείαμεν το στόμα»

• ΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΕΠΟΠΟΙΪΑΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΕΣΚΗ ΣΕΧΗΡ

«Αι απώλειαι φοβεραί, πρωτοφανείς εις Ελληνικόν τμήμα. Οι μένοντες όρθιοι ολιγώτεροι των πιπτόντων. Όλαι αι μονάδες αναχαιτιζόμεναι […] Ο εχθρός γινόμενος επιθετικός αυθαδώς και προκλητικώς. Η εχθρική γραμμή διαρκώς ενισχυομένη δι’ ακμαίων δυνάμεων […[ ενώ τα Ελληνικά τηλεβόλα εξήντλησαν και τας τελευταίας οβίδας των, η δε σπάνις των φυσιγγίων εις το πεζικόν μας ήρχισε ν’ αποβαίνη αισθητοτάτη»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΑΤΟΠΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΑΙ ΕΠΙ ΑΝΥΠΑΡΚΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

«Εν συνόψει, η Παρισινή εφημερίς θέτουσα ως δεδομένον ότι η Ελλάς κατόπιν της ‘’ήττης’’ της δεν δύναται πλέον να αντιταχθή κατά του Κεμάλ, κλονιζομένη και εσωτερικώς, συμβουλεύει την Αγγλίαν να συμφωνήση όπως αποδοθή η Θράκη και η Σμύρνη εις την Τουρκίαν αφ’ ενός, επιβληθή δε εις την ούτω κολοβούμένην Ελλάδα ο κ. Βενιζέλος διά να την διορθώση εσωτερικώς, αφού ‘’του γείνη η χάρις’’ της απομακρύνσεως του Βασιλέως και του Διαδόχου»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

«Ο διαρκής εξευτελισμός του Ελληνικού νομίσματος του δείχνει εις ποίον οικονομικόν αδιέξοδον οδηγεί τον τόπον. Αλλά δεν ειμπορεί πλέον φαίνεται, να σταματήση […] Ούτω νέα επιστράτευσις θα ακολουθήση την πρώτην και η αθρόα έκδοσις χαρτονομίσματος θα είνε το μέσον της εξευρέσεως των πόρων για την συνέχισιν του τόσον αιματηρού και τόσον δαπανηρού και καταστροφικού πολέμου»

• Η ΡΕΚΛΑΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

«Ο κ. Υπουργός των Στρατιωτικών έκαμε χθες ανακοινώσεις. Ωμίλησε περί του ενθουσιασμού με τον οποίον προσήλθον οι κληθέντες έφεδροι των τριών τελευταίων ηλικιών […] Και διερωτάται ο κόσμος, γιατί αυτή η συστηματική ρεκλάμα της τελευταίας επιστρατεύσεως; Μήπως για τους άλλους που πρόκειται να κληθούν;»

• ΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΜΑΣ. ΑΝΑΓΚΗ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑΣ

ΣΚΡΙΠ

• Η ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

«Επί διετίαν περίπου αφήκεν ανενόχλητον την Τουρκικήν αντίστασιν να οργανωθή και εφοδιασθή προ των φραγκολεβαντίνικων ομμάτων του, με την πρόφασιν ότι δεν παρείχετο ελευθερία ενεργείας εις τον Ελληνικόν στρατόν παρά των συμμάχων της τότε, οίτινες εν τούτοις, χάρις εις την βενιζελικήν αβελτηρίαν, παρέσχον ως ουδέτεροι σήμερον την ελευθερίαν ταύτην εις τον ανεπιθύμητον κ. Γούναρην»

• ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΠΡΟΣ ΔΙΑΣΠΑΣΙΝ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΣ ΤΗΣ

ΝΟΤΙΑΣ ΟΜΑΔΟΣ

• ‘’Η ΠΤΩΣΙΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ’’

ΑΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΔΩ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΤΟΥ ‘’ΗΜ. ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΥ’’

ΟΙ ΔΙΣΤΑΓΜΟΙ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΔΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΝ ΕΠΙΘΕΣΙΝ

«Προφανώς κατεννόησαν, ότι διεύθυνσις της πολιτικής της Ελλάδος υπό του κ. Γούναρη έσχεν αξιοθρήνητον αποτέλεσμα επί των σχέσεων της Ελλάδος και δυτικών Δυνάμεων»

ΣΦΑΙΡΑ

• ΟΙ ΑΜΝΟΙ

«Διαμαρτύρονται οι δολοφόνοι μυριάδων αθώων διότι σφάζονται! Και η τερατωδία αυτή κυκλοφορεί ανά τον κόσμον εν πλήρει εικοστώ αιώνι […] Ασκούμεν το στοιχειώδες τούτο δικαίωμά μας δηλαδή εκφράζομεν την απορίαν μας πώς επιτρέπεται εις τους απογόνους του Αττίλα να ισχυρίζωνται ότι αδικούνται από τους απογόνους των εισηγητών του πολιτισμού και της ελευθερίας»

• ΑΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

«Θα είνε μέτρον προνοίας εκ μέρους του Κράτους, αν διατάξη την ενέργειαν των εξετάσεων κατά τας αρχάς του Μαΐου, ή το πολύ περί το τέλος ιδίου. Διότι με την επίταξιν των