Ήταν το μακρινό 1926 και στην πόλη της Χαλκίδας, όπως και σε άλλες περιοχές της Εύβοιας, είχαν ήδη εγκατασταθεί πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Μάλιστα οι πρώτες εικόνες της εγκατάστασής τους το 1922 κάνουν λόγο για παράγκες στις πλατείες, μέχρι να συγκροτηθούν οι πρώτοι προσφυγικοί συνοικισμοί.
Από τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, φαίνεται ότι η Χαλκίδα του 1920 με πληθυσμό 14.398 ατόμων, φτάνει το 1928 τα 18.747.
Μία από τις συνοικίες της Χαλκίδας που εγκαταστάθηκε μέρος των προσφύγων ήταν η Νεάπολη.
Ακόμα και στις μέρες μας ήθη και έθιμα της Νεάπολης της Μικράς Ασίας, μέσα από σχετικές εκδηλώσεις, θυμούνται οι κάτοικοι της Νεάπολης, όπως το έθιμο του Κλήδονα με τις ανύπαντρες γυναίκες και το αμίλητο νερό που μπαίνει σε πήλινο δοχείο.
Αναπόφευκτο λοιπόν το γεγονός, οι δραστήριοι Μικρασιάτες πρόσφυγες να ιδρύσουν και αθλητικό σωματείο και μάλιστα μία από τις τέσσερις πρώτες ομάδες του ευβοϊκού ποδοσφαίρου, την Προποντίδα Χαλκίδας, με πυρήνα τη συνοικία της Νεάπολης το 1926.
Ίσως η χρονιά να μην είναι τυχαία. Εκτός της δρομολόγησης της εγκατάστασης – στέγασης, το 1926, στα πλαίσια της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης τσιμέντου στην Ελλάδα, ιδρύεται η εταιρία «ΤΣΙΜΕΝΤΑ ΧΑΛΚΙΔΟΣΑ.Ε.», συνεπώς εξασφαλίζονται και μεροκάματα για τον κόσμο της δουλειάς, που θέλει όμως “ψωμί και τριαντάφυλλα”, άρα μαζί με την εργασία, πολιτισμό και αθλητισμό.
Oι αθλητικοί χώροι της εποχής ήταν το γυμναστήριο του Γλαύκου, όπου το 1939 αγοράστηκε επιπλέον έκταση και έγινε και το τάγμα πεζοναυτών και ήταν αθλητικός χώρος για όλες της ομάδες της εποχής.
Πριν από μερικά χρόνια είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τον αείμνηστο Δημήτρη Δεμερτζή στη Χαλκίδα (παίκτης, παράγοντας του Ολυμπιακού Χαλκίδας και εκδότης της εφημερίδας Προοδευτική Εύβοια).
Μας είχε πει μεταξύ άλλων: Αρχικά στη Χαλκίδα υπήρχε ο Άρης και μία ομάδα στην περιοχή του Κάστρου, υπήρχε και από το 1919 ο Ολυμπιακός Χαλκίδας που τον ίδρυσε ένας Περγόπουλος, αλλά έφυγε για τις ΗΠΑ και η ομάδα έζησε μόνο ένα χρόνο, μέχρι να την ιδρύσουμε το 1926. Επίσης στη Χαλκίδα υπήρχε ή Ένωση Χαλκίδας που εξέφραζε την αριστοκρατία και η Προποντίδα που εξέφραζε το προσφυγικό στοιχείο. Χρονολογικά ιδρύθηκαν η Ένωση Χαλκίδας το 1925, ο Ολυμπιακός Χαλκίδας το 1926, η Προποντίδα το 1927 με κέντρο τη συνοικία Νεάπολη και η ΑΕΚ Χαλκίδας το 1298 με κέντρο τη συνοικία του Άη Γιάννη”.
Η Προποντίδα στην κατοχή
Συνεχίζοντας ο κ. Δεμερτζής ανέφερε ότι: «Την πόλη την είχαν οι Ιταλοί, αλλά στο λιμάνι ήταν οι Γερμανοί, φυσικά η αθλητική δραστηριότητα είχε σταματήσει. Τότε ο Αλέκος Πάνος, ιδρυτικό μέλος του Ολυμπιακού Χαλκίδας (και με ποδοσφαιρική θητεία), βρήκε παράγοντες της Προποντίδας και ίδρυσαν την ανεπίσημη ομάδα ΝΙΚΗ. Έδωσε μόλις έναν αγώνα με το Σχηματάρι, που διεξήχθη στη Χαλκίδα. Στο ημίχρονο η ΝΙΚΗ κέρδιζε με 4-0 αλλά ο αγώνας έληξε με 4-3 γιατί στο δεύτερο ημίχρονο η πείνα και οι κακουχίες μέτρησαν ώστε να πέσει η απόδοση των Χαλκιδέων.
Στο Σχηματάρι έπαιζαν και πολλοί έμπειροι παίκτες από την Αθήνα και μεταξύ αυτών αρκετοί διεθνείς, που είχαν φύγει για να βρουν δουλειά και φαγητό στους Μύλους στο Σχηματάρι και βρήκαν και δουλειά και έμειναν εκεί.
Οι άλλες δύο ομάδες της Χαλκίδας, η ΑΕΚ και η Ένωση έφτιαξαν τον επίσης άτυπο ΕΘΝΙΚΟ.
Αρχικά να πούμε ότι οι Ιταλοί είχαν μία πανίσχυρη ποδοσφαιρική ομάδα, στην οποία έπαιζε και διεθνής παίκτης και έφερναν άλλες ιταλικές ομάδες και έπαιζαν μεταξύ τους. Είδα τα ονόματα ΝΙΚΗ και ΕΘΝΙΚΟΣ θεώρησαν ότι μέσω αυτών θα γίνει προπαγάνδα και προσήγαγαν τα προεδρεία των ομάδων. Τους επέτρεψαν την αθλητική δραστηριότητα με προϋπόθεση να γίνει μέσω των ομάδων που προϋπήρχαν πριν τον πόλεμο. Έτσι το 1943 ξαναξεκίνησε η αθλητική δράση, με τοπικό πρωτάθλημα, βαθμολογία, κλπ».
Η ομάδα των ηρώων
Eπίσης ο Δ. Δεμερτζής μας είχε πει: “Να πούμε πρώτα ότι μετά την ιταλική συνθηκολόγηση είχαν μείνει οι Γερμανοί και περίπου 2.500 ταγματασφαλίτες, που όμως ήταν και πολλοί εξ αυτών φερτοί από την Αθήνα.
Θυμάμαι ότι παίζαμε μία Κυριακή του Ιουλίου του 1944 και μέσα στην ομάδα είχα συμπαίκτη τον Μίμη Αφράτη. Δύο ημέρες μετά τόσο ο Αφράτης, όσο και ο Καθενιώτης (παίκτης και αυτός του Ολυμπιακού Χαλκίδας), αλλά και δύο παίκτες της Προποντίδας, ο Βερνέζος και ο Μπουρνόβαλης, συνελήφθησαν για συνεργασία με ΕΑΜ και ΕΠΟΝ. Είχε καταδοθεί η δράση τους και εκτελέστηκαν στις 6 Αυγούστου 1944 μαζί με άλλους 26, σύνολο 30. Επίσης άλλοι 18 εκτελέστηκαν στις Γούβες”.
Η πλήρης συνέντευξη του Δ. Δεμερτζή βρίσκεται στο βιβλίο “Σπορ και Κοινωνικές Αντιστάσεις” (εκδόσεις Νότιος Άνεμος).
Η Προποντίδα στις μέρες μας αγωνίζεται στις τοπικές κατηγορίες της Ε.Π.Σ. Ευβοίας (έχει καταγράψει συμμετοχές και σε εθνικές κατηγορίες), τα χρώματά της είναι το κόκκινο και το μπλε και σήμα της το τριφύλλι.
Οι πρώτες γενιές Προποντιδέων εκείνα τα δύσκολα χρόνια της εγκατάστασης μετά τον ξεριζωμό, θα την καμαρώνουν από εκεί ψηλά που βρίσκονται, αφού συνεχίζει επάξια, έχοντας στις πλάτες της τη βαριά κληρονομιά που της άφησαν.
Έρευνα & σύγχρονες φωτο: Νάσος Μπράτσος
Σχετικά θέματα
Aπό την Προσφυγική Ένωση Θεσσαλονίκης έως τον Μακεδονικό – 93 χρόνια ιστορίας
ΠΑΟ Καλογρέζας: Η πρώτη ομάδα που διαλύθηκε από τη δικτατορία
Α.Ο. Νέας Ιωνίας: Συνεχής προσφορά στον ερασιτεχνικό αθλητισμό
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (Α’ μέρος)
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (B’ μέρος)
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (Γ’ μέρος)
Α.Ε. Ελευθερούπολης 1929: Με Μικρασιατική ρίζα σε μια διαδρομή προσφοράς μέχρι σήμερα
Ψυχικό 1926: Όταν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες ίδρυσαν αθλητικό σωματείο
Οι πρώτες αθλητικές συγκροτήσεις των Μικρασιατών προσφύγων στο συνοικισμό του Κοπανά
A.Σ. Ποντίων 1928: «Θα εφτάμε Σύλλογον τεμέτερον»
«Ναύαρχος Βότσης»: Πολιτιστική και αθλητική δράση από το 1933 από Μικρασιάτες και Πόντιους πρόσφυγες
Αθλητική κυψέλη από το 1925: Το ert.gr στα γραφεία του Ολυμπιακού Πατρών
B.A.O.-1926: Δημιουργική διέξοδος για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη
Από το όρος του Mίμα έως τα Μέγαρα – Η Μικρασιατική από τις αλάνες του 1937 στα γήπεδα του 2018
ΑΕΚ Χαλκίδας: Η «Εφτάψυχη» ομάδα των προσφύγων και των κυνηγημένων
Ιωνικός Αστέρας Θήβας: Από τα Σώκια της Μ. Ασίας το 1908 στον προσφυγικό συνοικισμό της Θήβας
Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας: To προσφυγικό σωματείο συνεχίζει την προσφορά του από το 1930
90 χρόνια ιστορίας για τον Ηρακλή Ελευσίνας – Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες
Τριγλία Ραφήνας 1931: Η διαχρονική αθλητική και κοινωνική προσφορά των Μικρασιατών προσφύγων
Η αρχόντισσα της Πόλης στα γήπεδα της Αθήνας – Πέρα Κλουμπ με έτος ίδρυσης 1880
Διαβάστε στο ert.gr:
Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021: Οι αθλητικές συγκροτήσεις Αρμενίων και Μικρασιατών προσφύγων στο Δουργούτι του Μεσοπολέμου
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος