Στις πρώτες μέρες της πανδημίας, όταν η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια ισοπεδώθηκε απότομα και τα διεθνή σύνορα έκλεισαν, οι «πτήσεις-φαντάσματα» έγιναν σύνηθες φαινόμενο.
Υπήρχαν άδεια ή σχεδόν άδεια αεροπλάνα που διέσχιζαν τον ορίζοντα καθώς τα δρομολόγια των αεροπορικών εταιρειών τηρούσαν μόνο τις συμβατικές τους υποχρεώσεις να πετούν. Το πρόβλημα είναι ότι πάνω από δύο χρόνια μετά, εξακολουθούν να στοιχειώνουν τους ουρανούς από πάνω μας.
Ένα ρεπορτάζ του Guardian, βασισμένο σε αίτημα για ελευθερία πληροφόρησης, διαπίστωσε ότι στα τέλη του περασμένου έτους υπήρχαν περίπου 500 «πτήσεις-φαντάσματα» το μήνα που αναχωρούσαν από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τον Ιανουάριο του 2022, ανάλυση της Greenpeace έδειχνε ότι περισσότερες από 100.000 «πτήσεις-φαντάσματα» θα πέταγαν πάνω από τον ευρωπαϊκό ουρανό αυτόν τον χειμώνα. Η κλιματική ζημιά, ισχυρίζεται η περιβαλλοντική ομάδα, «ισοδυναμεί με τις ετήσιες εκπομπές περισσότερων από 1,4 εκατομμυρίων αυτοκινήτων».
Τα στοιχεία της Greenpeace προέκυψαν από μια συνέντευξη του Δεκεμβρίου με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Lufthansa, Κάρστεν Σπόρ, στην οποία προειδοποίησε ότι ο Γερμανικός Όμιλος αντιμετωπίζει την προοπτική 18.000 περιττών πτήσεων κατά τη διάρκεια της εξάμηνης χειμερινής περιόδου για να διατηρήσει τις θέσεις του σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Με βάση ότι η εναέρια κυκλοφορία της Lufthansa αντιπροσωπεύει το 17% της ευρωπαϊκής αγοράς, η Greenpeace υπολογίζει ότι ο συνολικός αριθμός των «πτήσεων φάντασμα» στην Ευρώπη θα παρήγαγε 2,1 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα.
Η ανάλυση προκάλεσε οργή. Η υπεύθυνη της σχετικής εκστρατείας Γκρέτα Τούνμπεργκ υποστήριξε ότι «η Brussels Airlines (μέλος του ομίλου Lufthansa) πραγματοποιεί 3.000 περιττές πτήσεις για τη διατήρηση των χρονοθυρίδων αεροδρομίου».
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μάζεψαν υπογραφές καλώντας την κυβέρνηση να καταργήσει τις μη κατειλημμένες πτήσεις.
Η Lufthansa, εν τω μεταξύ, λέει ότι κάνει ό,τι μπορεί για να γεμίσει όλα τα αεροσκάφη της, αλλά αγωνιζόταν να εξισορροπήσει το χάος της Covid με την ανάγκη να κρατήσει τις χρονοθυρίδες της (slots δηλ. την κατανομή διαθέσιμου χρόνου χρήσης του αερολιμένα από κάθε εταιρία).
«Οι περιττές πτήσεις δεν είναι κενές ή πτήσεις «φάντασμα»», δήλωσε στο CNN εκπρόσωπος της αεροπορικής εταιρείας. «Είναι προγραμματισμένες πτήσεις με περιορισμένες κρατήσεις λόγω της πανδημίας. Παρά τη χαμηλή ζήτηση, η Lufthansa Group Airlines πρέπει να εκτελεί αυτές τις πτήσεις για να συνεχίσει να διασφαλίζει τα δικαιώματα απογείωσης και προσγείωσης σε κόμβους και μεγάλα αεροδρόμια της ΕΕ».
Η Lufthansa λέει ότι η εμφάνιση της παραλλαγής Omicron είναι ο λόγος που οι προβλέψεις της για την επόμενη σεζόν είναι πολύ πιο χαμηλές από την πραγματικότητα. Η κρίση «οδήγησε σε ιδιαίτερα αυξημένους ταξιδιωτικούς περιορισμούς με κρούσματα της ασθένειας στον γενικό πληθυσμό και στους εργαζόμενους», λέει ο εκπρόσωπός της. «Αυτό όχι μόνο μείωσε απροσδόκητα την προηγούμενη τάση ανάκαμψης, αλλά προκάλεσε και σημαντική πτώση στη ζήτηση».
Τον περασμένο Οκτώβριο, η αεροπορική βιομηχανία δεσμεύτηκε στην ετήσια συνάντηση της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών (IATA) να πετύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050.
Πολλοί εταίροι συμπεριλαμβανομένων των αερομεταφορέων που βασίζονται σε κόμβους, των αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους, των ρυθμιστικών αρχών και των περιβαλλοντικών ομάδων βρίσκονται σε σύγκρουση σε ένα μπερδεμένο παιχνίδι ευθυνών για την παράλογη σπατάλη των περιττών πτήσεων.
«Βρισκόμαστε σε μια κλιματική κρίση και ο τομέας των μεταφορών έχει τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εκπομπές στην ΕΕ. Οι άσκοπες και ρυπογόνες «πτήσεις-φαντάσματα» είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου», λέει ο Χέρβιγκ Σούστερ, εκπρόσωπος της εκστρατείας της Greenpeace «European Mobility».
«Θα ήταν ανεύθυνο εκ μέρους της ΕΕ να μην πάρει την απόφαση για τερματισμό των πτήσεων-φαντάσματα και της απαγόρευσης των πτήσεων μικρών αποστάσεων όπου υπάρχει σιδηροδρομική σύνδεση», προσθέτει.
Γιατί λοιπόν αυτές οι πτήσεις συνεχίζονται ακόμα και τι κάνουν οι ενδιαφερόμενοι φορείς της αεροπορίας για να ξεμπερδέψουν από τη γραφειοκρατία που έχει παγιδεύσει τις αεροπορικές εταιρείες σε αυτό το καταστροφικό για το κλίμα χάος;
Ο λόγος που οι αεροπορικές εταιρείες συνεχίζουν να εκτελούν αυτές τις ακριβές πτήσεις είναι επειδή ο κλάδος ασχολείται με ένα παιχνίδι σαν αυτό του κουλοχέρη με το πιο μεγάλο ποντάρισμα, πιο προσοδοφόρο από οποιοδήποτε θα έβρισκε κανείς στο Λας Βέγκας.
Ακόμη και χωρίς επιβάτες, οι αεροπορικές εταιρείες πρέπει να προστατεύουν τις χρονοθυρίδες τους και τον πολύτιμο προγραμματισμένο χρόνο των δρομολογίων τους.
Οι χρονοθυρίδες είναι εξαιρετικά πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία για τις αεροπορικές εταιρείες. Με περισσότερους από 200 από τους πιο πολυσύχναστους κόμβους του πλανήτη να λειτουργούν με πλήρη χωρητικότητα, η ζήτηση για πτήσεις υπερβαίνει τη διαθεσιμότητα διαδρόμων προσγείωσης και χώρου εντός των τερματικών σταθμών.
Για να γίνει αυτό διαχειρίσιμο, η χωρητικότητα σε αεροδρόμια με συμφόρηση τμηματοποιείται σε χρονοθυρίδες. Αυτές είναι οι παροχές προσγείωσης, αποβίβασης επιβατών, ανεφοδιασμού με καύσιμα, συνοδείας επιβατών και στη συνέχεια απογείωσης ξανά, όλα αυτά μέσα σε ένα καθορισμένο και ρυθμισμένο χρονικό πλαίσιο.
Στη συνέχεια, οι αερομεταφορείς σχεδιάζουν τα δρομολόγιά τους με βάση τη διαθεσιμότητα θέσεων και στα δύο άκρα της διαδρομής. Για τη μεγιστοποίηση των εσόδων, τα χρονοδιαγράμματα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τη ζήτηση. Οι χρονοθυρίδες νωρίς το πρωί για επαγγελματίες ταξιδιώτες που ταξιδεύουν σε κοντινές αποστάσεις, σε ταξίδια με επιστροφή την ίδια μέρα έχουν πολύ μεγάλη αξία.
Αλλά ο συγχρονισμός του χρόνου στα δύο άκρα του ταξιδιού όταν τα πιο επιθυμητά αεροδρόμια είναι γεμάτα, δεν είναι εύκολη υπόθεση.
«Αν απογειωθείς από ένα μέρος, χρειάζεται να ξέρεις ότι θα προσγειωθείς σε μια συγκεκριμένη ώρα σε ένα άλλο», λέει ο Πολ Στιλ της IATA. «Εάν ασχοληθούμε με την κατανομή θέσεων στο ένα άκρο της διαδικασίας, δημιουργείται χάος στο άλλο άκρο, και επομένως χρειαζόμαστε ένα εναρμονισμένο σύστημα».
Εκεί μπαίνουν οι oδηγίες για τις χρονοθυρίδες σε παγκόσμιο επίπεδο (WASG). Αυτές είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία λειτουργεί η διαδικασία παγκόσμιας κατανομής χρονοθυρίδων. Οι κατευθυντήριες γραμμές (που δημοσιεύονται από κοινού από την IATA, το Airports Council International και την Ομάδα Συντονιστών Παγκοσμίου Αεροδρομίου) φιλοδοξούν να προσφέρουν «διαφάνεια, ευελιξία, βεβαιότητα, συνέπεια και βιωσιμότητα προς όφελος των αεροπορικών εταιρειών, των αεροδρομίων και των καταναλωτών».
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το αεροδρόμιο Heathrow κατέχει τις πιο ακριβές χρονοθυρίδες. Η περιορισμένη χωρητικότητα εκεί έχει ωθήσει την τιμή τους στον ουρανό, με ένα ζευγάρι χροθυρίδων νωρίς το πρωί να κοστίζει περίπου 19 εκατομμύρια δολάρια, ποσό που πέφτει στα 13 εκατομμύρια δολάρια το μεσημέρι και στα 6 εκατομμύρια δολάρια το βράδυ, σύμφωνα με ένα ενημερωτικό έγγραφο της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι συμφωνίες ρεκόρ στις οποίες οι αεροπορικές εταιρείες έχουν ανταλλάξει αυτές τις χρονοθυρίδες περιλαμβάνουν την περίπτωση της Oman Air, η οποία αναφέρθηκε ότι πλήρωσε 75 εκατομμύρια δολάρια για ένα ζευγάρι χρονοθυρίδων απογείωσης και προσγείωσης στο Χίθροου στις αρχές του 2016. Τον Μάρτιο του 2017, η SAS Scandinavian Airlines πούλησε δύο ζευγάρια χρονοθυρίδων στο Heathrow στην American Airlines για 75 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα.
Οι χρονοθυρίδες μπορούν επίσης να ανταλλάσσονται με άλλους τρόπους, όπως ανταλλαγές μεταξύ παρόχων, παρόμοιους με τον τρόπο που οι ποδοσφαιρικές ομάδες δίνουν παίκτες δανεικούς.
Λόγω του συστήματος «η ρήτρα του παππού» (εξαίρεση που επιτρέπει σε εταιρίες να συνεχίσουν δραστηριότητες η λειτουργίες που είχαν εγκριθεί πριν την εφαρμογή νέων κανονισμών η νόμων), οι αεροπορικές εταιρείες που μειώνουν τη χρήση των χρονοθυρίδων κινδυνεύουν να τις χάσουν. Η μείωση της χωρητικότητας απειλεί το κράτημα των αεροπορικών εταιρειών στα slots τους, γι’ αυτό τα αεροπλάνα εξακολουθούν να πετάνε ακόμη και σχεδόν χωρίς επιβάτες.
Πριν από δύο χρόνια, όταν ο αρχικός αντίκτυπος της Covid αποδεκάτισε τα αεροπορικά δίκτυα, ο κανόνας του 80% χαλάρωσε.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA) παραιτήθηκε από τη χρήση των χρονοθυρίδων, όπως είχε προηγουμένως αναστείλει τον κανονισμό το 2002, το 2003 και το 2009 μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ξέσπασμα του SARS και την παγκόσμια οικονομική κρίση, αντίστοιχα.
Αλλά και στην Ευρώπη, για την τρέχουσα περίοδο του χειμώνα 2021-2022, το όριο μειώθηκε στο 50%. Ωστόσο, οι αεροπορικές εταιρείες αντιμετωπίζουν αυξημένη αβεβαιότητα και θέλουν μεγαλύτερο εύρος για τη διατήρηση των χρονοθυρίδων τους.
Ο Όμιλος Air France-KLM, για παράδειγμα, εξέδωσε μια ανακοίνωση, ζητώντας «να ληφθεί καλύτερα υπόψη η τρέχουσα κατάσταση [Covid] κατά την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών, ώστε οι αεροπορικές εταιρείες να μπορούν να συνεχίσουν να προσαρμόζουν την προσφορά τους στα πραγματικά επίπεδα ζήτησης».
Ειδικότερα, ο Όμιλος επιδιώκει αυξημένη ευελιξία «στην εφαρμογή των κανόνων ανωτέρας βίας που επιτρέπουν παρεκκλίσεις από τον κανόνα χρήσης slot 50%.
Σε απάντηση, και ίσως αναγνωρίζοντας ότι η παραλλαγή Omicron καταστρέφει τώρα τα ταξιδιωτικά σχέδια όλων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε παράταση στους κανόνες χρήσης των χρονοθυρίδων που ισχύουν έως τις 29 Οκτωβρίου 2022.
Ωρα για εκδίκηση;
Από τη σκοπιά ενός από τους μεγαλύτερους αερομεταφορείς χαμηλού κόστους της Ευρώπης, η επίλυση του προβλήματος των πτήσεων- φαντασμάτων μπορεί να είναι απλή.
Ο επικεφαλής της Ryanair, Mάϊκλ Ο΄Λίρι λέει πως «Εάν η Lufthansa χρειάζεται πραγματικά να πραγματοποιήσει αυτές τις πτήσεις (αποκλειστικά για να αποτρέψει την απελευθέρωση αυτών των χρονοθυρίδων σε ανταγωνιστικές αεροπορικές εταιρείες), τότε θα πρέπει να υποχρεωθούν να πουλήσουν αυτές τις θέσεις στο κοινό σε χαμηλούς ναύλους».
Ο ισχυρισμός του O’ Λίρι είναι ότι η Lufthansa και οι θυγατρικές της αεροπορικές εταιρείες (Brussels Airlines, Swiss και Austrian) έχουν επωφεληθεί από δισεκατομμύρια κρατικές ενισχύσεις. Ως εκ τούτου, «αντί να εκτελεί κενές πτήσεις για να μπορούν να μπλοκάρουν χρονοθυρίδες, η Lufthansa θα πρέπει να απελευθερώσει τις θέσεις σε αυτές τις πτήσεις προς πώληση σε χαμηλούς ναύλους για να ανταμείψει τους Γερμανούς και τους Ευρωπαίους φορολογούμενους που την έχουν επιδοτήσει με δισεκατομμύρια ευρώ κατά τη διάρκεια της κρίσης της Covid».
Ωστόσο, ο εκπρόσωπος της Lufthansa υποστηρίζει ότι η κατάσταση είναι διαφορετική για τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες. «Οι εταιρείες δικτύου όπως ο Όμιλος Lufthansa εξαρτώνται περισσότερο από τις χρονοθυρίδες για πτήσεις τροφοδοσίας σε διαδρομές μεγάλων αποστάσεων και σε ομαδικούς κόμβους σε σχέση με τις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους που τείνουν να πετούν σε μικρότερα αεροδρόμια όπου συνήθως δεν υπάρχει έλλειψη χρονοθυρίδων», λέει.
Η μόνη εξαίρεση στον κανόνα είναι η ρήτρα ανωτέρας βίας. Ωστόσο, αυτό δεν ερμηνεύεται ομοιόμορφα σε όλη την Ευρώπη. Πολλές χώρες δεν παρέχουν εξαιρέσεις.
Η διαδικασία τους είναι επίσης πολύ γραφειοκρατική και χρονοβόρα. Κάθε εξαίρεση πρέπει να χορηγείται μεμονωμένα: για το σημείο εκκίνησης και τον προορισμό, επομένως απαιτούνται πάντα δύο εγκρίσεις. Δεδομένου ότι οι εγκρίσεις χορηγούνται συνήθως σε σύντομο χρονικό διάστημα πριν από μια πτήση, δεν υπάρχει πλέον αρκετός χρόνος για την εκ νέου κράτηση των επιβατών.
Η Lufthansa λέει ότι θέλει να παραχωρηθούν σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ εξαιρέσεις από τους κανόνες απογείωσης και προσγείωσης, ώστε το ζήτημα να μπορεί να αντιμετωπιστεί με ευελιξία, ελαχιστοποιώντας τη γραφειοκρατία για το τρέχον χειμερινό πρόγραμμα. «Η Επιτροπή της ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει ενιαίους κανονισμούς, ώστε να αποφεύγονται οι περιττές πτήσεις και οι αεροπορικές εταιρείες να είναι σε θέση να προγραμματίσουν καλύτερα», λέει ο εκπρόσωπός της.
Προστατέψου και ανταγωνίσου
Εν τω μεταξύ, η ACI Europe, η επαγγελματική ένωση φορέων εκμετάλλευσης αεροδρομίων που εκπροσωπεί πάνω από 500 αεροδρόμια σε 55 χώρες, έχει εκφράσει απογοήτευση για την κλιμακούμενη ρητορική γύρω από τις πτήσεις φαντάσματα. Θέτει επίσης αμφιβολίες για το σκεπτικό των μεγάλων αερομεταφορέων ότι οι πτήσεις φαντάσματα είναι αναπόφευκτες.
«Λίγες αεροπορικές εταιρείες ισχυρίζονται ότι αναγκάζονται να εκτελούν μεγάλο όγκο άδειων πτήσεων προκειμένου να διατηρήσουν τα δικαιώματα χρήσης θυρίδων αεροδρομίου. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος για τον οποίο να είναι η πραγματικότητα», λέει ο γενικός διευθυντής της ACI Europe, Ολιβιέ Γιάνκοβιτς.
«Οι κανόνες χρήσης των χρονοθυρίδων», λέει, πρέπει να επιτύχουν δύο πράγματα υπό τις παρούσες συνθήκες: «να προστατέψουν τις αεροπορικές εταιρείες από τα χειρότερα απρόβλεπτα και, πολύ σημαντικό, να διασφαλίσουμε επίσης ότι η χωρητικότητα των αεροδρομίων εξακολουθεί να χρησιμοποιείται με επαγγελματικά ανταγωνιστικό τρόπο».
Μετάφραση-Επιμέλεια: Γρηγόρης Τάτσης
πηγή: CNN travel
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος