B.A.O.-1926: Δημιουργική διέξοδος για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη

Μία μεγάλη και σπουδαία ιστορία έχει γράψει – και συνεχίζει να γράφει – ο Βυζαντινός Αθλητικός Όμιλος, που ιδρύθηκε το 1926 στη Θεσσαλονίκη, από ανθρώπους ξεριζωμένους από την πατρίδα τους, την Κωνσταντινούπολη, φορείς πολιτισμού και αθλητικής παιδείας.

Από την ιστορία του ΒΑΟ, που μας έστειλε η διοίκηση του συλλόγου, την οποία και ευχαριστούμε, σταχυολογήσαμε ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα.

Η ίδρυση του Β.Α.Ο.

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή οι πρόσφυγες, κατά την εγκατάστασή τους στη Βόρειο Ελλάδα, αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν τη δυσπιστία και την αρνητική στάση των ντόπιων κατοίκων απέναντί τους, που δικαιολογημένα ή μη οφείλονταν σε λόγους πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς. Πάλεψαν με το φόβο των ντόπιων απέναντί τους, γιατί τους θεωρούσαν ξένους, με τον ανταγωνισμό μεταξύ τους, σε μια Ελλάδα που βρισκόταν ήδη σε δεινή οικονομική κατάσταση, με την περιφρόνησή τους απέναντι στο νέο πληθυσμό, εξαιτίας της γλώσσας και των συνηθειών τους. Για να αποφύγουν την περιθωριοποίηση, που επέβαλαν οι όποιες κοινωνικές και πολιτιστικές διαφορές τους, οι πρόσφυγες προχώρησαν στην ίδρυση νέων σωματείων, μέσω των οποίων  εξέφραζαν την ανάγκη τους για επιβίωση, αυτοοργάνωση, συλλογικότητα, αναγνώριση και αποδοχή. Οι πρόσφυγες, κυρίως αυτοί από την Κωνσταντινούπολη, συνεχιστές της μεγάλης αθλητικής παράδοσης του τόπου τους, ίδρυσαν πολλά νέα αθλητικά σωματεία, δίνοντας νέα ώθηση στην ήδη υπάρχουσα αθλητική κίνηση της πόλης.

Είχαν αναπτύξει προ καιρού τη δράση τους οι ομάδες του Ηρακλή, του Άρη, της ΧΑΝΘ, αλλά και άλλες που συγκέντρωναν στους κόλπους τους την αθλούμενη νεολαία. Έτσι ιδρύθηκαν τα προσφυγικά σωματεία Βυζαντινή Αθλητική Ένωση (1923), Ένωση Κωνσταντινουπολιτών (1924), Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης (ΑΕΚ) (1925) και Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών (ΠΑΟΚ) (1926).

Μακροπρόθεσμα αποδείχτηκε ότι ο αθλητισμός ήταν ένας σημαντικός παράγοντας που συντέλεσε στη μείωση της απόστασης μεταξύ γηγενών και προσφύγων. Η ιδέα της ίδρυσης του Βυζαντινού Αθλητικού Ομίλου ξεκίνησε με πρωτοβουλία μερικών φίλων -αποχωρήσαντα μέλη κάποιοι απ’ αυτούς των σωματείων ΑΕΚ Θεσσαλονίκης και ΠΑΟΚ- που ονειρεύτηκαν τη δημιουργία ενός νέου συλλόγου. Στην εφημερίδα «Νέα Αλήθεια» (φ.9ης και 10ης/9/1940) δημοσιεύτηκε: «Τέσσερα χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή μερικοί παληοί φίλοι και συναγωνισταί ξερριζωμένοι από τα σπιτικά τους με δυνατές τις αναμνήσεις της γης όπου μεγάλωσαν και όπου έγιναν άνδρες, απεφάσισαν την ίδρυσι του Βυζαντινού Αθλητικού Ομίλου». Ήταν Κυριακή της 9ης Μαΐου 1926.

Οι ιδρυτές, γνωστοί στον κύκλο των Κωνσταντινουπολιτών της Θεσσαλονίκης, ήταν οι Στέφανος Βαφειάδης, Δημήτριος Σανταλτζίδης, Κων/νος Παναγιωτίδης, Θεολόγος Θεοδωρίδης, Θεοκλής Ευστρατιάδης, Ιωάννης Βασιλειάδης και Στυλιανός Χατζηγεωργίου. Την πρωτοβουλία τους στήριξαν αμέσως κι άλλοι, πρόσφυγες κυρίως κι εκείνοι από διαφορετικά μέρη. Μετά από πολλές συγκεντρώσεις και συζητήσεις μεταξύ τους συγκροτήθηκε προσωρινό πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου υπέγραψαν την ιδρυτική πράξη και το καταστατικό του νέου συλλόγου. Στις 15 Οκτωβρίου 1926 κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο η αίτηση για αναγνώριση του σωματείου με την ονομασία «Βυζαντινός Αθλητικός Όμιλος» (ΒΑΟ) και του καταστατικού του.

Η επίσημη ίδρυση του σωματείου, σύμφωνα με το Αρχείο του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, έγινε στις 23 Δεκεμβρίου 1926. Την προσωρινή διοίκηση αποτελούσαν οι Στέφανος Βαφειάδης (Πρόεδρος), Στυλιανός Χατζηγεωργίου (Γενικός Γραμματέας), Κων/νος Παναγιωτίδης (Ταμίας),  Δημήτριος Σανταλτζίδης (Σύμβουλος-Έφορος Αθλητικού) και  Θεολόγος Θεοδωρίδης (Σύμβουλος-Έφορος Καλαθόσφαιρας), όλοι άνθρωποι με όρεξη για δουλειά και δίψα για πρόοδο.

Συμπαραστάτες τους στο ξεκίνημα του νέου σωματείου και οι Θεοκ. Ευστρατιάδης, Ιω. Βασιλειάδης, Λεων. Ιορδανίδης, Αντ. Κωνσταντινίδης και Αλ. Λεοντιάδης, που βοήθησαν και αυτοί, ο καθένας με τον τρόπο του στο νέο ξεκίνημα. «…Ο ενθουσιασμός των παιδιών που αποτέλεσαν τον πυρήνα του Ομίλου υπήρξε εξαιρετικός. Ο αγώνας της επικρατήσεως τραχύς…».Η ονομασία «Βυζαντινός» συσπείρωνε όλα τα μέλη του ΒΑΟ, που ήταν πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη, αλλά και την Αδριανούπολη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Η μνήμη του Βυζαντίου άλλωστε κυριαρχούσε και στο έμβλημα του νέου συλλόγου -ένας επιβλητικός δικέφαλος αετός, στο στήθος του οποίου αναγραφόταν με κίτρινα γράμματα η ονομασία του Ομίλου (ΒΑΟ) και το έτος ιδρύσεως (1926).  Επίσημα χρώματα του νέου συλλόγου το κίτρινο και το μαύρο.

Οι ιδρυτές του ΒΑΟ οραματίζονταν ένα σύλλογο με σημαντικό ρόλο στην κοινωνία, τον αθλητισμό και τον πολιτισμό της πόλης. Η δημιουργία εντευκτηρίου, αίθουσας εκδηλώσεων και αθλητικών εγκαταστάσεων ήταν οι άμεσοι στόχοι τους. Ήταν δε αποφασισμένοι να πετύχουν τους στόχους τους, παρά τις οικονομικές κυρίως  δυσκολίες που αντιμετώπιζαν. Σημαντική βεβαίως υπήρξε η συμπαράσταση της Γενικής Διοίκησης και του Δήμου Θεσσαλονίκης αργότερα.

Από το 1928 άρχισαν να αποδίδουν οι προσπάθειες και ο ΒΑΟ έκανε δυναμικά την εμφάνισή του σε αγώνες στίβου, αθλοπαιδιών, ποδοσφαίρου και ποδηλασίας. Από την επόμενη χρονιά η άνοδος ήταν αλματώδης, καθώς ο ΒΑΟ ενισχύθηκε σημαντικά σε αθλητικό δυναμικό. Το 1929 σταμάτησε η δράση σωματείων, όπως η Βυζαντινή Αθλητική Ένωση, η Ένωση Κωνσταντινουπολιτών, η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης και οι αθλητές τους συνέχισαν την αθλητική τους πορεία στο νέο πολλά υποσχόμενο σωματείο.  Τότε ιδρύθηκε και το τμήμα της πετοσφαίρισης.

Η επιτυχής μέχρι τότε πορεία του Ομίλου ήταν ικανή να προσελκύσει το ενδιαφέρον και των μη προσφύγων κατοίκων της πόλης, οι οποίοι σταδιακά εισέρχονταν και εντάσσονταν πλήρως στον Όμιλο, καταβάλλοντας κι αυτοί κάθε δυνατή προσπάθεια για την εκπλήρωση των στόχων που τέθηκαν εξαρχής.

Τα πρώτα χρόνια δράσης Το 1930 ανέλαβε τη διοίκηση του ΒΑΟ ο φίλαθλος λοχαγός Ιωάννης Μπουζιώτης, ένας από τους πλέον δραστήριους ανθρώπους του Ομίλου, ο οποίος με τον έντονο φανατισμό του κατάφερε να δημιουργήσει ένα σύλλογο πραγματικά μεγάλο, ηθικό, εκπληρούντα τις υποχρεώσεις του απέναντι στην κοινωνία και την αθλητική ιδεολογία.

Το 1935 λειτουργούσαν τα τμήματα μπάσκετ, βόλεϊ, επιτραπέζιας αντισφαίρισης, στίβου και ποδηλασίας, ενώ καταργήθηκε οριστικά το τμήμα ποδοσφαίρου και αδρανοποιήθηκε προσωρινά το τμήμα της χειροσφαίρισης.Το 1936 αποτελεί χρονιά σταθμό για την ιστορία του Ομίλου, με τα εγκαίνια  του πρώτου γυμναστηρίου του, στη συμβολή των οδών Μανουσογιαννάκη 21 και Δεσπεραί, κοντά στη ΧΑΝΘ.

Το 1940 διοργανώθηκε μία συνάντηση πανηγυρικού χαρακτήρα, με αγώνες μπάσκετ, βόλεϊ και στίβου με την Ε.Ε. Αθηνών, εκδήλωση που απέφερε σημαντικά έσοδα στον Όμιλο, παρά τα τεράστια έξοδα της διοργάνωσης. Στόχος άλλωστε αυτών των διοργανώσεων ήταν η διατήρηση του ενδιαφέροντος των αθλητών για τα συγκεκριμένα αθλήματα, αλλά και το οικονομικό όφελος των οργανωτών. Με την έναρξη του πολέμου και την κατοχή σταμάτησε κάθε αθλητική δράση. Πολλοί από τους νέους στρατευμένους αθλητές του δεν επέστρεψαν από το μέτωπο. Ο πρώτος αθλητής του ΒΑΟ που σκοτώθηκε στον πόλεμο, αναφέρεται ότι ήταν ο μπασκετμπολίστας Γεώργιος Παππάς.

Οι επόμενες δεκαετίες Μετά την απελευθέρωση, το 1945, ο ΒΑΟ ήταν από τους πρώτους συλλόγους που συνέχισε δημιουργικά την πορεία του, με βάση τα ιδανικά και τις αρχές που έθεσε από την ίδρυσή του, αν και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ήταν δύσκολα. Τα πρώτα τμήματα που δραστηριοποιήθηκαν μεταπολεμικά ήταν το μπάσκετ, ο στίβος και η πάλη.

Η σημερινή εποχή

Σήμερα ο ΒΑΟ λειτουργεί σε σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις στην οδό Ελπίδος, στις Συκιές, με τα τμήματα μπάσκετ ανδρών, εφήβων και παίδων, βόλεϊ γυναικών και κορασίδων, χάντμπολ ανδρών,  πάλης ανδρών, εφήβων και παίδων και ποδηλασίας. Παράλληλα ιδρύθηκαν ακαδημίες μπάσκετ, βόλεϊ, ποδοσφαίρου, χάντμπολ και πάλης, με σκοπό να λειτουργήσουν ως φυτώρια για μελλοντική τροφοδότηση νέων αθλητικών τμημάτων.

Στέφανος Βαφειάδης –  Ο ιδρυτής

Ο Στέφανος Βαφειάδης γεννήθηκε το 1904 στην Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης. Γύρω στο 1913, μετά το θάνατο του πατέρα του από επιδημία, έφυγε από κει μαζί με τη μητέρα και τα 6 αδέλφια του και εγκαταστάθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, στην περιοχή του Μπεσίκτας. Τελείωσε το Ελληνικό Δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια φοίτησε στο ονομαστό  για την εποχή Ζωγράφειο Γυμνάσιο Κωνσταντινουπόλεως και αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στη Γαλλική Σχολή μέχρι το 1923. Αναγκάστηκαν όμως να φύγουν διωκόμενοι από τους Τούρκους το 1924 να έρθουν στην Ελλάδα και να εγκατασταθούν στη Θεσσαλονίκη. Εκεί ο Βαφειάδης συνάντησε  τέσσερις φίλους του από την Κωνσταντινούπολη, με τους οποίους στη συνέχεια συνδέθηκε στενά, τον Δημήτριο Σανταλτζίδη, τον Κωνσταντίνο Παναγιωτίδη, τον Θεολόγο Θεοδωρίδη και τον Στυλιανό Χατζηγεωργίου.  Σκέψη τους ήταν να ιδρύσουν ένα σύλλογο στην προσπάθειά τους για δημιουργία νέων και τόνωση των παλαιών δεσμών των προσφύγων μεταξύ τους και με την πατρίδα.

Ο Στέφανος Βαφειάδης άσκησε το επάγγελμα του λογιστή αρχικά και στη συνέχεια ασχολήθηκε με διάφορες δραστηριότητες στον εμπορικό τομέα. Έζησε μαζί με τη γυναίκα του Μαργαρίτα και την κόρη του Ευγενία στη Θεσσαλονίκη μέχρι τον θάνατό του τα Χριστούγεννα του 1998 μετά από ολιγοήμερη αρρώστια. Ακόμη και σήμερα οι άνθρωποι του ΒΑΟ αναφέρονται με πολύ αγάπη και σεβασμό στο όνομά του Στέφανου Βαφειάδη, που είναι απόλυτα ταυτισμένο με τον Βυζαντινό Αθλητικό Όμιλο. Με κύριο εφόδιο την αγάπη του, τα ιδανικά και τις αξίες που έθεσε από την αρχή και τον προσωπικό του ζήλο, συνεπικουρούμενος και από τους εκάστοτε συνεργάτες του, κατάφερε να καταστήσει τον Όμιλο από ένα μικρό προσφυγικό σωματείο  σ’ ένα από τα πρώτα σωματεία της πόλης κι ένα από τα πιο διακεκριμένα σε πανελλήνιο επίπεδο.

Η “προσφυγιά” στις αθλητικές εγκαταστάσεις

Ο ΒΑΟ απέκτησε το πρώτο του γυμναστήριο το 1936, έναντι ενοικίου, σε ένα  οικόπεδο στην οδό Μανουσογιαννάκη, στη διασταύρωσή της με την οδό Δεσπεραί, εκεί όπου αργότερα στεγάστηκε η Δημοτική Φιλαρμονική. Η έκταση αυτή των 500 περίπου στρεμμάτων, ήταν ιδιοκτησία της Πρόνοιας και ο ΒΑΟ δεν κατάφερε να αποκτήσει τίτλους κυριότητας.

Το γυμναστήριο εγκαινιάστηκε με κάθε επισημότητα στις 20 Φεβρουαρίου 1937. Σ’ αυτό το γυμναστήριο συγκεντρώνονταν και γυμνάζονταν οι νεαροί, μαθητές οι περισσότεροι, από το συνοικισμό Δόξης, μια περιοχή από το Βασιλικό Θέατρο μέχρι το Σέϊχ Σου, όπου έμεναν κυρίως πρόσφυγες σε παραπήγματα.

Το 1938 το σωματείο έμεινε χωρίς πόρους, σε σημείο να αδυνατεί να πληρώσει το ενοίκιο της στέγης και του γηπέδου του και του έγινε έξωση. Ο ΠΑΟΚ τότε προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει τον ΒΑΟ και του παραχώρησε μία αίθουσα στο δικό του γήπεδο, λίγο πιο πάνω, στο οποίο εγκαταστάθηκαν τα γραφεία και το εντευκτήριο.  Εκεί ο ΒΑΟ παρέμεινε για δύο περίπου χρόνια, μέχρι το 1952, όταν του παραχωρήθηκε ένα οικόπεδο, μεταξύ των οδών  Χριστοπούλου  και Σωκράτους, πίσω από την Αχειροποίητο, εκεί όπου σήμερα στεγάζεται το 17ο Γυμνάσιο-Λύκειο, ιδιοκτησίας του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων, επίσης χωρίς να του αποδοθούν οι τίτλοι ιδιοκτησίας.

Στις 30 Ιανουαρίου 1955 πραγματοποιήθηκε στο γυμναστήριο ο πρώτος αγώνας πρωταθλήματος μπάσκετ, καθώς το γήπεδο θεωρήθηκε κατάλληλο από την αρμόδια  Τεχνική Επιτροπή του Σ.Ε.Γ.Α.Σ.
Η ανάγκη εξεύρεσης λύσης για την οριστική παραμονή του Ομίλου στο γήπεδο πρόβαλλε πλέον επιτακτική.

Ένα χρόνο μετά, τον Οκτώβριο του 1956, αφού είχε ήδη αποφασιστεί η οριστική έξωση, ο ΒΑΟ άρχισε να εξετάζει πρόταση του Νομάρχη για διάθεση άλλου οικοπέδου παραπλεύρως του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, ιδιοκτησίας του Υπουργείου Γεωργίας και ενός άλλου χώρου κάτω από τον συνοικισμό των 40 Εκκλησιών, ιδιοκτησίας του Πανεπιστημίου, ο οποίος και κρίθηκε καταλληλότερος. Η λύση αυτή τελικά δεν καρποφόρησε, καθώς εκεί προβλεπόταν η κατασκευή γηπέδου του Ηρακλή. Το Νοέμβριο του 1956 έγινε και τυπικά η έξωση και το γήπεδο έκλεισε, αλλά η οριστική αποχώρηση έγινε το 1960, αφού εξαντλήθηκαν όλες οι δυνατότητες παραμονής και οι προθεσμίες κατασκευής του νέου σχολείου.

Ο Πρόεδρος του ΒΑΟ Αθ. Καποτόπουλος ζήτησε και πέτυχε την παραχώρηση ενός χώρου 7 στρεμμάτων στην πλαγιά ενός παλιού λατομείου στην περιοχή «Πράσινος Μύλος» Συκεών. Η έκταση αυτή ανήκε τότε στην Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων, του Υπουργείου Πρόνοιας.
Στις 4 Φεβρουαρίου 1962 δημοπρατήθηκε το πρώτο στάδιο ανέγερσης του νέου γυμναστηρίου, Στις 15 Απριλίου 1962 θεμελιώθηκε με πανηγυρική τελετή το νέο γυμναστήριο του Ομίλου.
Το γυμναστήριο παραδόθηκε στο Δ.Σ. το 1965 και σε δεύτερη φάση ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής κερκίδων και περίφραξης του περιβάλλοντος χώρου.

Ο Όμιλος όμως δεν μπορούσε να διασφαλίσει την ιδιοκτησία ούτε αυτού του οικοπέδου, γιατί το Υπουργείο Πρόνοιας δεν παραχωρούσε τους τίτλους κυριότητας στη Γ.Γ.Α., η οποία με τη σειρά της αδυνατούσε τυπικά να χρηματοδοτεί τον Όμιλο. Το θέμα αυτό όμως ξεπεράστηκε με τη μεταπολίτευση,
Ο επόμενος στόχος που τέθηκε ήταν η κατασκευή κλειστού γηπέδου, με χρηματοδότηση της Γ.Γ.Α., το οποίο τελικώς θεμελιώθηκε το 1981 από τον τότε Υφυπουργό Αθλητισμού Αχιλλέα Καραμανλή και ολοκληρώθηκε το 1985.

Το μπάσκετ

Ο ΒΑΟ ξεκίνησε τη διαδρομή του κυρίως ως καλαθοσφαιρικός όμιλος. Η ακριβής επωνυμία του σύμφωνα με το καταστατικό ήταν Αθλητικός Σύλλογος Καλαθόσφαιρας Βυζαντινός Αθλητικός Όμιλος, ενώ στο άρθρο 2 δηλώνεται ότι «σκοπός του συλλόγου είναι η εκγύμνασις εις την καλαθόσφαιρα, ως και εις διάφορα άλλα αθλήματα». Ένας από τους κυριότερους ιδρυτές μάλιστα του ΒΑΟ ο Στέφανος Βαφειάδης, που διετέλεσε πρώτος πρόεδρος, υπήρξε καλαθοσφαιριστής και μέλος  της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης. Η αδιαφορία όμως του ΔΣ της ΑΕΚ για τα άλλα αθλήματα τον έκανε μαζί με άλλους ΑΕΚτσήδες Κωνσταντινοπολίτες να αποχωρήσουν από την ομάδα τους και να δημιουργήσουν το ΒΑΟ.

Την περίοδο 1934-35 ο ΒΑΟ με βασικούς αθλητές τους  Ν. Λαζάρου, Σ. Βαφειάδη, Φ. Γκράτζιο, Π. Μανωλόπουλο καταλαμβάνει την τρίτη θέση στο τοπικό πρωτάθλημα.
Το 1938, μάλιστα, κερδίζει την πρώτη θέση στο τουρνουά μπάσκετ Αστέρα μεταξύ των ομάδων της πόλης.

Το 1945, αμέσως μετά την αναπόφευκτη αθλητική ανομβρία που επέφερε ο καταστροφικός Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η κατοχή, το τμήμα μπάσκετ του ΒΑΟ επαναδραστηριοποιείται και συμμετέχει μαζί με τους ΧΑΝΘ, Ηρακλή, Άρη, ΠΑΟΚ, Αρμενική Ένωση και Αετό στο τοπικό πρωτάθλημα.

Παράλληλα με τα λειτουργία του ανδρικού και εφηβικού τμήματος, ξεκινά το 1956 μια προσπάθεια δημιουργίας παιδικής ομάδας με προπονητή τον αθλητή του ανδρικού τμήματος Γρηγόρη Φιτσιώρη. Η δράση αυτή του συλλόγου είναι πρωτοποριακή, καθώς ελάχιστες ήταν οι ελληνικές ομάδες που την εποχή εκείνη διέθεταν τέτοια τμήματα. Ιστορικής σημασίας ήταν ο πρώτος αγώνας παίδων ανάμεσα στο ΒΑΟ και τον Άρη που διεξήχθη το 1957 στο γήπεδο της ΧΑΝΘ, ακριβώς πριν από τον αγώνα μεικτών ομάδων Θεσσαλονίκης- Αθήνας. Το 1958 διοργανώθηκε τουρνουά παιδικών ομάδων στη Θεσσαλονίκη με συμμετοχή των ΒΑΟ, Ηρακλή, Άρη, ΧΑΝΘ και Ανατόλια, ενώ τον επόμενο χρόνο το πρώτο επίσημο παιδικό πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης είναι γεγονός.

Μπάσκετ Γυναικών 

Το γυναικείο τμήμα καλαθόσφαιρας ιδρύεται το 1948. Την εποχή εκείνη, τρία μόλις χρόνια μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, το ελληνικό γυναικείο μπάσκετ βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα πραγματοποιώντας τα πρώτα δειλά βήματα, εκπροσωπούμενο στη Θεσσαλονίκη από τους  Ηρακλή, Ανατόλια, Άρη, Αρμενική και ΒΑΟ.

Το 1957 ο καθηγητής σωματικής αγωγής της σχολής Σχοινά Ιωαννίδης πείθει τις μαθήτριές του Καίτη Καραγάτση, Τζένη και Αλέκα Σπαθάρη και Έρση Μαλικέντζου να ενταχθούν στο δυναμικό του ΒΑΟ και έτσι δημιουργείται ένα αξιόμαχο σύνολο, στο οποίο συνεισφέρουν και άλλες αθλήτριες, μεταξύ των οποίων η αρχηγός Ρούλα Κουγιουμτζόγλου και η Ντίνα Καραγάτση.

Την περίοδο 2005-06 η ομάδα με τον ίδιο προπονητή βρίσκεται πολύ κοντά στην άνοδο στη Β΄ Εθνική, καθώς πέντε αγωνιστικές πριν το τέλος του πρωταθλήματος ισοβαθμεί στην πρώτη θέση του βαθμολογικού πίνακα. Ο τραυματισμός όμως των πέντε βασικών αθλητριών αποδυναμώνει την ομάδα, η οποία ηττάται στα τελευταία παιχνίδια και τερματίζει στην τρίτη θέση. Η χρονιά εκείνη αποτέλεσε και το κύκνειο άσμα του τμήματος, το οποίο κατόπιν αποφάσεως του ΔΣ του συλλόγου τερματίζει τη λειτουργία του.

Βόλεϊ

Το ανδρικό τμήμα βόλεϊ του ΒΑΟ ιδρύεται το 1929 και επανδρώνεται από αθλητές του στίβου και του μπάσκετ του συλλόγου. Άλλωστε την εποχή εκείνη όλα τα αθλήματα υπόκειντο στη δικαιοδοσία του Σ.Ε.Γ.Α.Σ. και κάθε αθλητής διατηρούσε ένα δελτίο, με το οποίο του επιτρεπόταν η αγωνιστική δραστηριότητα σε κάθε άθλημα.

Αμέσως μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το τμήμα βόλεϊ του ΒΑΟ επαναδραστηριοποιείται με πρωτοβουλία του γυμναστή του Β΄ Γυμνασίου Αλέξανδρου Κοτσάνη και συμμετέχει στο τοπικό πρωτάθλημα που διεξάγεται τον Απρίλιο του 1946 στο γήπεδο του Ηρακλή μαζί με τους Ηρακλή, Αρμενική Ένωση, Αετό, Άρη, ΠΑΟΚ, ΧΑΝΘ και ΜΕΝΤ.
Μετά την αποχώρηση του προπονητή Σταματίου το τμήμα λειτουργεί υποτυπωδώς για δύο χρόνια με φθίνουσα αγωνιστική πορεία, ώσπου το 2004 αποφασίζεται η οριστική του διάλυση.

Βόλεϊ Γυναικών

Το 1977 δημιουργείται τμήμα γυναικών με προπονητή αρχικά τον Απόστολο Σταυριανίδη και στη συνέχεια τον Γρηγόρη Αμανατίδη. Η ομάδα διψά για διακρίσεις και φιλοδοξεί για ταχεία ανοδική πορεία.

Χάντμπολ

Το 1931 δημιουργείται το έκτο τμήμα του Συλλόγου, η χειροσφαίριση. Το άθλημα παίζεται σε ανοιχτά γήπεδα ποδοσφαίρου από 11 παίκτες. Η ομάδα του ΒΑΟ στο πρώτο πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης 1931-32 καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση πίσω από τη ΧΑΝΘ. Τα δύο επόμενα χρόνια μετέχει στο τοπικό πρωτάθλημα. Την περίοδο 1934-35 διακόπτεται το πρωτάθλημα, οι ομάδες θα αδρανοποιηθούν και μαζί τους και ο ΒΑΟ.Η μεταπολεμική ιστορία του τμήματος χάντμπολ του ΒΑΟ άρχεται το 1979 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Συλλόγου, κεντρικό θέμα της οποίας είχε τεθεί η εξέταση του ενδεχομένου επανίδρυσης του τμήματος.
Το τμήμα χάντμπολ δηλαδή, μην έχοντας την οικονομική ευρωστία πραγματοποίησης μεταγραφών, στηρίζεται κυρίως στα τμήματα υποδομών του.

Χάντμπολ Γυναικών

Το τμήμα της γυναικείας χειροσφαίρισης ιδρύεται το 1981 με προπονητή τον αθλητή του ανδρικού τμήματος Βασίλη Μπλέσιο. Το τμήμα περιέπεσε σε μαρασμό και διαλύθηκε επίσημα το 2001.

Στίβος

Το τμήμα κλασικού αθλητισμού ήταν το πρώτο, μαζί με το μπάσκετ, που ξεκίνησε τη δράση του με την ίδρυση του Βυζαντινού Αθλητικού Ομίλου, στηριζόμενο στον ενθουσιασμό που διέκρινε τους ιδρυτές του και τα αγνά ιδανικά που πρωτοστάτησαν στις προσπάθειές τους. Η πρώτη επίσημη παρουσία του τμήματος στίβου του ΒΑΟ έγινε το Φεβρουάριο του 1927 στους αγώνες ανωμάλου δρόμου που διοργάνωσε η ΧΑΝΘ. Το Μάϊο της ίδιας χρονιάς το Τμήμα Φυσικής Αγωγής της ΧΑΝΘ διοργάνωσε τους πρώτους αγώνες βάδην 10.000μ. που προκήρυξε ο  Σ.Ε.Γ.Α.Σ.  μεταξύ των σωματείων της Θεσσαλονίκης. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Μακεδονικά Νέα» αναφέρεται ότι, στους αγώνες πήραν μέρος η ΑΕΚ Θεσ., ο Άρης, ο ΒΑΟ και ο Εργατικός Αστέρας.

Στις 17/19 Σεπτεμβρίου του ιδίου χρόνου το τμήμα στίβου συμμετείχε στους Πανελλήνιους Αγώνες Στίβου στη Θεσσαλονίκη, που διοργανώθηκαν με απόφαση του Σ.Ε.Γ.Α.Σ. για πρώτη φορά στην Βόρειο Ελλάδα, στη διάρκεια λειτουργίας της Β΄ Διεθνούς Εκθέσεως, με τη συμμετοχή 19 ομάδων και 121 αθλητών.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 η ομάδα κλασικού αθλητισμού του ΒΑΟ συμμετείχε και αποσπούσε υψηλές διακρίσεις, όχι μόνο στα τοπικά πρωταθλήματα, αλλά και σε αγώνες μείζονος αθλητικής σημασίας.

Με τον πόλεμο και την Κατοχή ο αθλητισμός γενικότερα δέχτηκε ισχυρό πλήγμα και ο ΒΑΟ, ανέκοψε κάθε αθλητική δραστηριότητα μέχρι το 1945 περίπου. Τότε επαναδραστηριοποιήθηκε το τμήμα κλασικού αθλητισμού, αλλά με δυσκολίες, καθώς εκκρεμούσε το θέμα της στέγασης όλων των αθλημάτων.  Η μεταπολεμική αθλητική δράση του ΒΑΟ έγινε γνωστή ανά το πανελλήνιο. Το τμήμα στίβου του Ομίλου συγκέντρωνε το μεγαλύτερο αριθμό αθλητών εν ενεργεία από όλα τα τμήματα του. Θυμάται για τα χρόνια εκείνα ο παλαιός αθλητής του ΒΑΟ Κωνσταντίνος Μαργαρόπουλος, ένας από τους ιδρυτές αργότερα του Τρίτωνα: «Ξεκίνησα τον αθλητισμό βλέποντας στο γήπεδο της ΧΑΝΘ κάποιον αθλητή να ρίχνει το δίσκο το 1943. Από το 1944 πήγα και γράφτηκα ως αθλητής στο ΒΑΟ. Τότε πήγαινα στο Β΄ Γυμνάσιο, όπου γυμναστής του σχολείου ήταν ο Αλέκος Κοτσάνης, ο οποίος μάζεψε πολλά παιδιά και τα πήγε στο ΒΑΟ για να γυμνάζονται. Ουσιαστικά τότε οι αθλητές του ΒΑΟ ήταν κυρίως μαθητές του Β΄ Γυμνασίου. Αυτοί ήταν ο Βολιώτης, ο Μπαράκος, ο Βουτσάς, ο Λίκος, ο Παπακυριακού, κ.α. Σταμάτησα ως αθλητής το καλοκαίρι του 1950, όταν υπηρετούσα στο ναυτικό, όπου έπαιζα βόλεϊ». Ο ΒΑΟ διοργάνωσε για δύο συνεχή χρόνια νυχτερινούς αγώνες, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους φιλάθλους να παρακολουθήσουν ένα μοναδικό θέαμα.
Το τμήμα υπολειτουργούσε λόγω των οικονομικών χρεών του, της έλλειψης γηπέδου, του κόστους συντήρησης και φυσικά των αποχωρήσεων των αθλητών του. Η διάλυση του τμήματος ήταν πλέον αναπόφευκτη. Στις 13/9/1999 ψηφίστηκε από το Δ.Σ. τροποποίηση του καταστατικού του που προέβλεπε την ίδρυση των ακαδημιών.Το 2000 το τμήμα δεν παρουσίασε καμία αγωνιστική δράση.

Στίβος Γυναικών

Ο ΒΑΟ από ιδρύσεώς του ακόμη συγκέντρωνε και νεαρές κοπέλες, μαθήτριες κυρίως, που αγαπούσαν τον αθλητισμό. Το 1931 για πρώτη φορά εμφανίστηκαν επίσημα σε αγώνες οι πρώτες γυναίκες αθλήτριες του στίβου, αν και από το 1929 ακόμη εκδόθηκαν τα πρώτα δελτία με τα ονόματα των αθλητριών Βουδούρη Σόνιας και Σαμάρη Αντωνίας.

Πάλη

Η πάλη ως άθλημα έγινε ευρύτερα γνωστό στον ελλαδικό χώρο με την άφιξη και εγκατάσταση των προσφύγων, με τη μορφή λαϊκών αγώνων κυρίως σε πανηγύρια. Το 1926 διοργανώθηκαν οι πρώτοι αγώνες πάλης, σε πανελλήνιο επίπεδο. Για αρκετά χρόνια, περίπου μέχρι το 1957-58, οι αθλητές που συμμετείχαν στους πανελλήνιους αγώνες δε προκρίνονταν μέσα από τα τοπικά πρωταθλήματα, τα οποία άρχισαν να διοργανώνονται πολύ αργότερα, αλλά συμμετείχαν με μοναδικό κριτήριο την επιλογή τους από τους γυμναστές τους.

Στη Θεσσαλονίκη ο πρώτος σύλλογος που ίδρυσε παλαιστικό τμήμα ήταν ο ΠΑΟΚ στις αρχές της δεκαετίας του ’30, με αθλητές κυρίως πρόσφυγες. Μεταξύ αυτών που προπονούνταν ήταν και τα αδέλφια Δημήτριος και Στέφανος Βαγιάνος. Μέχρι το 1935 τα βαρέα αθλήματα υπάγονταν στον Σ.Ε.Γ.Α.Σ. Στις 2 Αυγούστου 1935 εκπρόσωποι της πάλης, της πυγμαχίας και της άρσης βαρών ίδρυσαν την Ελληνική Ομοσπονδία Φιλάθλων Πάλης, Πυγμαχίας και Άρσης Βαρών (Ε.Ο.Φ.Π.Π.Α.Β.).

Η νέα Ομοσπονδία  την ίδια χρονιά έγινε και μέλος της FΙLΑ. Για λόγους ανάπτυξης της δραστηριότητας και λόγους λειτουργικούς το 1951 ιδρύθηκε ανεξάρτητη Ομοσπονδία Πυγμαχίας και το  1972 Ομοσπονδία Άρσης Βαρών.Το 1936, επί προεδρίας Ιωάννη Μπουζιώτη ιδρύθηκε το τμήμα της ελληνορωμαϊκής πάλης στον Βυζαντινό Αθλητικό Όμιλο, με πρωτεργάτες τους Στέφανο Βαφειάδη και Στέφανο Βαγιάνο.

Στη διάρκεια της κατοχής σταμάτησε κάθε αθλητική δραστηριότητα, αλλά αναφέρεται ότι διοργανώνονταν σποραδικά ορισμένοι παλαιστικοί αγώνες, τα έσοδα των οποίων οι διοργανωτές διέθεταν για την οικονομική ενίσχυση των στρατευμένων αθλητών.   

Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 το τμήμα της πάλης αναδιοργανώθηκε.
Προβλέπεται ωστόσο η αναδιοργάνωση του τμήματος πάλης στο άμεσο μέλλον, με σκοπό την επανάκτηση της παλιάς του αίγλης.

Στέφανος Βαγιάνος – Ο Δάσκαλος 

Ο Στέφανος Βαγιάνος γεννήθηκε το 1914 στα Άνω Καρδάμυλα της Χίου και έζησε τα παιδικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί γράφτηκε στην ομάδα Ηρακλής Ταταύλων (Κουρτουλούζ) και γυμναζόταν μαζί με πολλούς καλούς ξένους αθλητές στο γυμναστήριό της ομάδας που διέθετε αίθουσα ενόργανης γυμναστικής και παλαίστρα για πάλη, πυγμαχία και άρση βαρών. Δάσκαλός του στην πάλη εκεί ήταν ο Μενέλαος Καροτσιέρης, πρώτος Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Πάλης στην Αθήνα αργότερα.

Στη Θεσσαλονίκη ήρθε το 1922 κι άρχισε να εργάζεται σε μία ξυλαποθήκη. Είδε την πάλη πρώτη φορά στο γήπεδο του Ηρακλή, όπου ο γυμναστής Μεταξόπουλος δίδασκε πάλη στο σκάμμα στους αθλητές  Ωρολογά, Κλάδη και Ρουμπάνη. Μετά τον Ηρακλή με τον αδελφό του Δημήτρη πήγαν στον ΠΑΟΚ, όπου έβαλαν στρώματα για να παλεύουν κι έμειναν εκεί 12 χρόνια.

Όταν διαλύθηκε το παλαιστικό τμήμα του ΠΑΟΚ  τα δύο αδέλφια έφυγαν από την ομάδα και πρωτοστάτησαν στην ίδρυση της ομάδας «Μίλων Κροτωνιάτης» γιατί πίστευαν ότι ένα αμιγώς παλαιστικό σωματείο θα προωθούσε την ανάπτυξη του αθλήματος.

Το 1934 διοργανώθηκαν για πρώτη φορά αγώνες με συμμετοχή όλων των σωματείων της πόλης. Ο «Μίλων» διαλύθηκε το 1937 επί δικτατορίας Μεταξά που κατήργησε όλα τα σωματεία. 

Το 1936 αγωνίστηκε με τους Καμπαφλή και Μελισσάρη και ανακηρύχτηκε Πρωταθλητής Ελλάδος στα βαρέα βάρη. Οι αθλητές του «Μίλωνα» μετά τη διάλυσή του γράφτηκαν στο ΒΑΟ. Μαζί και ο Στέφανος μαζί με τα αδέλφια του Νίκο και Δημήτρη. Παράλληλα προπονούσε 452 μικρά παιδιά στη ΧΑΝΘ, δίδασκε κωπηλασία και ιστιοπλοΐα στους ναυτοπροσκόπους. Οι αθλητές της πάλης τότε ασχολούνταν με το άθλημα κυρίως μέχρι να πάνε στο στρατό γιατί δεν είχαν επαγγελματική αποκατάσταση κι έτσι το άθλημα τροφοδοτούνταν συνεχώς με νέους αθλητές. Πέθανε το 1996  Στο δάσκαλό τους αναφέρονται ακόμη και σήμερα οι αθλητές του με πολύ σεβασμό.

Άρση βαρών

Μέχρι το 1960 περίπου στη Βόρεια Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη η άρση βαρών εμφανιζόταν με τη μορφή λαϊκών αγώνων και επιδείξεων στα γυμναστήρια της ΧΑΝΘ, του ΒΑΟ, του ΝΟΘ και του Καυταντζογλείου. Ο ΒΑΟ διαβλέποντας  στο μέλλον του συγκεκριμένου αθλήματος, αποφάσισε να προχωρήσει στη λειτουργία τμήματος άρσης βαρών παράλληλα με το τμήμα της πάλης. ενικά όμως ο αριθμός των αθλητών ήταν περιορισμένος συγκριτικά με τα υπόλοιπα τμήματα και η συμμετοχή τους σε κάποιες διοργανώσεις δε συνοδεύονταν από διακρίσεις.

Στις 7 Οκτωβρίου 1972 ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Άρσης Βαρών, με ιδρυτικά σωματεία από τη Θεσσαλονίκη τη ΧΑΝΘ, τον Ηρακλή και το ΒΑΟ. Από το 2000 περίπου το τμήμα ελλείψει βασικών υποδομών υπολειτουργούσε και το 2004 διαλύθηκε οριστικά.

Ποδόσφαιρο

Τον Ιούνιο του 1927 δημιουργείται το τρίτο κατά σειρά τμήμα του συλλόγου, το ποδοσφαιρικό. Σε αντίθεση όμως με την κυρίαρχη τάση της εποχής (ή καλύτερα την κυρίαρχη τάση σε ολόκληρο τον 20ο αιώνα), η βαρύτητα που προσέδωσε ο ΒΑΟ στο “βασιλιά” των σπορ δεν ήταν μεγαλύτερη σε σύγκριση με τα άλλα αθλήματα.

Το 1927-28 το τμήμα μετέχει στο πρωτάθλημα Γ΄ Κατηγορίας της ΕΠΣΜ, η οποία είχε ιδρυθεί το 1926 και περιλάμβανε αρχικά 4 κατηγορίες (Εθνική, Πρώτη, Δεύτερη και Τρίτη). Το δεύτερο χρόνο συμμετοχής (περίοδος 1928-29) η ομάδα ανακηρύσσεται πρωταθλήτρια της Γ΄ κατηγορίας και ανέρχεται στη Β, όπου θα παραμείνει μέχρι το 1934.

Την περίοδο 1929-30 ο ΒΑΟ, με αντιπάλους τη ΜΕΝΤ, το Μελιτέα, τον Άτλαντα και την Ποντιακή Ένωση, μηδενίζεται στον αγώνα με τη ΜΕΝΤ ύστερα από ένσταση της τελευταίας, χάνοντας την ευκαιρία να ανέβει στην Πρώτη κατηγορία.

Την επόμενη περίοδο κατακτά τη δεύτερη θέση, χάνοντας ακόμη μια ευκαιρία για συμμετοχή στην Α΄ Κατηγορία μαζί με τους Ηρακλή, Άρη και ΠΑΟΚ. Αυτήν τη φορά την πρώτη θέση καταλαμβάνει η Προσφυγική Ένωση (Μακεδονικός) και την τρίτη ο ΑΕΤΟΣ Παπάφη, τον οποίο ο ΒΑΟ είχε νικήσει με σκορ 3-1. Τα επόμενα δύο χρόνια το τμήμα χωρίς να έχει επιδείξει αξιόλογες επιτυχίες δεν καταφέρνει να απαγκιστρωθεί από τη Β΄ κατηγορία.

Στη Γενική Συνέλευση του Ιανουαρίου 1934 το Διοικητικό Συμβούλιο εισηγείται τη διάλυση του ποδοσφαιρικού τμήματος, βασιζόμενο στη διαπίστωση ότι τόσο από τους ποδοσφαιριστές όσο και από τις Διοικήσεις των Σωματείων γίνονταν εκμετάλλευση της ιδιότητας του ποδοσφαιριστή και έτσι καταστρεφόταν η έννοια του ερασιτεχνισμού στο συγκεκριμένο άθλημα.

Επειδή οι αρχές του συλλόγου από την ίδρυσή του εναρμονίζονταν με την ιδέα ερασιτεχνικού αθλητισμού, η Γενική Συνέλευση παμψηφεί εγκρίνει την πρόταση, που επέφερε τον οριστικό τερματισμό της βραχύβιας πορείας του ποδοσφαιρικού τμήματος. Η σπάνια αυτή απόφαση –που εμπράκτως αναδεικνύει το ήθος, το πνεύμα και την ανιδιοτέλεια που ο Όμιλος προσπάθησε να διατηρήσει σε όλα τα τμήματά του για πολλά χρόνια- ήταν καθόλα σεβαστή, ίσως όμως στέρησε από το σύλλογο την ευκαιρία δημιουργίας φιλάθλων, που αναμφίβολα μόνο το ποδόσφαιρο μπορεί να προσελκύσει. 

Ποδηλασία

Το Φεβρουάριο του 1928 ιδρύεται το τέταρτο τμήμα του συλλόγου, το ποδηλατικό, στην ανάπτυξη του οποίου δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα. Οι συνθήκες ενασχόλησης με την ποδηλασία, όπως βέβαια και με όλα αθλήματα, σε μια περίοδο φτώχειας και ανέχειας της ελληνικής κοινωνίας ήταν δύσκολες. Οι περισσότεροι δρόμοι δεν ήταν ασφαλτοστρωμένοι και η προσπέλασή τους ήταν ιδιαίτερα δυσχερής με ποδήλατα βαριά χωρίς ταχύτητες. Η οικονομική ένδεια και ο αγώνας της επιβίωσης ανάγκαζε ακόμη και τους νεαρούς αθλητές σε καθημερινή πολύωρη εργασία, που είχε ως αποτέλεσμα την εξασφάλιση ελεύθερου χρόνου για προπόνηση μόνο τις Κυριακές.

Ενδεικτικό της έλλειψης οικονομικής ενίσχυσης από το Σύλλογο ήταν ότι οι αθλητές αγόραζαν οι ίδιοι τα ποδήλατα, τα οποία σπανίως αντικαθιστούσαν μέχρι το τέλος της καριέρας τους.  Με έγκριση και του Σ.Ε.Γ.Α.Σ., στον οποίο υπαγόταν η ποδηλασία, ο ΒΑΟ αναλαμβάνει από το 1931 την πρωτοβουλία της διοργάνωσης των Παμμακεδονικών ποδηλατικών αγώνων.  Το 1935 ο Βυζαντινός αναλαμβάνει, με σκοπό την προβολή του αθλήματος, μια νέα πρωτοβουλία. Καλεί τους πρωταθλητές από την Αθήνα αλλά και από τη Βουλγαρία για να συμμετάσχουν, εκτός διαγωνισμού, στους Ε΄ Παμμακεδονικούς Αγώνες. Οι αγώνες σημειώνουν πρωτοφανή επιτυχία και τους παρακολουθούν χιλιάδες Θεσσαλονικείς.

Tα έτη 1936-38 η ομάδα είναι πάντα πρώτη στη Θεσσαλονίκη και μετέχει των πανελληνίων αγώνων στην Αθήνα, όταν διεξάγονται. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος όμως και η κατοχή αποτέλεσαν ταφόπλακα στις αθλητικές δραστηριότητες των σωματείων της Θεσσαλονίκης και έτσι φυσιολογικά και το τμήμα ποδηλασίας του ΒΑΟ αδρανοποιήθηκε. Το τμήμα ποδηλασίας επαναλειτουργεί από τις αρχές τις δεκαετίας του 50 διαγράφοντας έως σήμερα αδιάλειπτη και επιτυχημένη πορεία.

Επιτραπέζια αντισφαίριση (πινγκ-πονγκ)

Στον Βυζαντινό Αθλητικό Όμιλο το τμήμα της επιτραπέζιας αντισφαίρισης υπήρχε βεβαίως από ιδρύσεώς του, αλλά επίσημα λειτούργησε το 1932 και είχε την πρώτη του συμμετοχή στο ετήσιο τοπικό πρωτάθλημα, που διοργανώθηκε από το παιδικό τμήμα της ΧΑΝΘ, στις 7 Φεβρουαρίου 1932, με τη συμμετοχή των ομάδων Ε.Ο.Α., Α.Ζ.Ζ., ΒΑΟ, ΧΑΝΘ, Μπενέ Μισραχή και Μακαμπή.

Τμήμα ορειβατικό – εκδρομικό

Το 1936 ιδρύθηκε και επίσημα το ορειβατικό-φυσιολατρικό τμήμα του Ομίλου, όταν η διοίκηση του ΒΑΟ έκρινε σκόπιμο να στραφούν και σε δραστηριότητες πέραν των αθλητικών τμημάτων. Οι νέες αυτές δραστηριότητες απευθύνονταν κυρίως στα μέλη της Λέσχης. Πρωτεργάτες στην ίδρυση του νέου τμήματος οι αθλητές Ιωάννης Μιχαηλίδης και Θέμης Μαυρογορδάτος. Σκοπός του η στροφή των μελών του Ομίλου στη φυσιολατρία και την πεζοπορία, αν και δεν εξέλιπε το ενδιαφέρον και για την αγωνιστική ορειβασία, τουλάχιστον στα πρώτα του βήματα.

Μετά το 1945 το τμήμα επαναδραστηριοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Στέφανου Βαφειάδη, ο οποίος διέβλεψε ότι στη μεταπολεμική περίοδο θα ήταν σημαντικός ο ρόλος του στην πορεία του Συλλόγου, ως οικονομικού στυλοβάτη των αθλητικών του τμημάτων, αφού οι δαπάνες του θα καλύπτονταν από τα έσοδα των εκδρομών. Το νέο τμήμα απέκτησε νέα αίγλη και σε σύντομο χρονικό διάστημα σημείωσε επιτυχίες. Αποτέλεσε δε μέλος της Ομοσπονδίας Εκδρομικών Σωματείων Ελλάδας (Ο.Ε.Σ.Ε.). Οι δραστηριότητες του τμήματος ήταν ποικίλες, με άξονα πάντα τη φυσιολατρία, την επαφή με την ύπαιθρο και την αναψυχή.

Διοργανώνονταν ημερήσιες εκδρομές για πεζοπορία, θερινές κατασκηνώσεις, νυχτερινοί θαλάσσιοι περίπατοι κ.α.  Μαζί με άλλα εκδρομικά σωματεία οργάνωσε την πρώτη γιορτή κρασιού στην Αγχίαλο κι αργότερα στη Γέφυρα Θεσσαλονίκης, καθώς επίσης και το πρώτο και μοναδικό αποκριάτικο μεταπολεμικό καρναβάλι.  Σημαντική δραστηριότητα του τμήματος επίσης ήταν οι δενδροφυτεύσεις σε σημεία της πόλης, όπως στο Σέϊχ Σου (ως το 1947 ήταν ολόγυμνο από δένδρα) και στα Χίλια Δένδρα, στην οδό Ευζώνων για τον εορτασμό των 30 χρόνων του ΒΑΟ, στη Μηχανιώνα, στην παραλία της Επανομής, στο Ωραιόκαστρο αλλά και στη Χαλκιδική, στον Άγιο Μάμα, στα Νέα Πλάγια, στην Καλλικράτεια, δημιουργώντας με την εθελοντική εργασία των μελών του πολλά νέα δασύλλια.  

Το 1955 πραγματοποιήθηκε η πρώτη μεγάλη εκδρομή στην Ευρώπη, ενώ μόλις το 1960 συμπληρώθηκαν 1000 εκδρομές, με κόπους, δουλειά και θυσίες, μέσα από τις οποίες ανδρώθηκε και στέριωσε το εκδρομικό τμήμα του ΒΑΟ. Μεγάλο επίτευγμα του Προέδρου Αθανασίου Καποτόπουλου, ήταν η ανέγερση καταφυγίου στην τοποθεσία «Τούρκικη βρύση» στο Πάϊκο, σε οικόπεδο 100 μ. που παραχώρησε το Δασαρχείο.
Στις 28 Ιουνίου 1959 προκηρύχτηκε η δημοπρασία για την ανέγερση του καταφυγίου. Οι εργασίες άρχισαν στις 14 Ιουλίου 1959 και ολοκληρώθηκαν το 1960.

Τα στοιχεία από την ιστορία του ΒΑΟ περιλαμβάνονται σε ιστορικό λεύκωμα του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης (I.S.B.N.  978-960-92592-0-0).
Συγκεκριμένα:  
• Ο Δημήτρης Κυρίτσης κατέγραψε την ιστορία των τμημάτων Μπάσκετ, Βόλεϊ, Ποδοσφαίρου, Χάντμπολ και Ποδηλασίας.
• Η Αθανασία Μπουντίδου κατέγραψε το ιστορικό της ίδρυσης του συλλόγου και την ιστορία των τμημάτων Στίβου, Πάλης, Άρσης Βαρών και Πινγκ-Πονγκ.
Eποπτεία έκδοσης Καζαμία-Γκόλα Μαρία, Προϊσταμένη Δ/νσης Βιβλιοθηκών
Υπεύθυνος έκδοσης Σατραζάνης Αντώνης, Προϊστάμενος Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης. 

Το ert.gr ευχαριστεί τον αντιπρόεδρο του ΒΑΟ, Φώτη Ταζόπουλο για τη συνεργασία στην οργάνωση του αφιερώματος. 

Επιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος