Το θαλάσσιο δρόμο της προσφυγιάς σε μικρή ηλικία, ακολούθησε ο Γιάννης Φουντούλης από την Ικαρία, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τον πρώτο προορισμό, την Τουρκία στη Συρία και από εκεί στο Λίβανο, μας μεταφέρει τις αναμνήσεις του.
-Πότε φύγατε για το προσφυγικό ταξίδι;
-Φύγαμε ένα απόγευμα του 1941, την άνοιξη. Πήγαμε στο Μηλιωπό και μείναμε μέσα σε ένα εκκλησάκι. Από εκεί πήγαμε στο Μονοκάμπι που είχε ένα εκκλησάκι τον Άγιο Στέφανο και εκεί μείναμε κρυμμένοι τρεις μέρες για να μην μας δουν οι Ιταλοί. Κάποια στιγμή που ξεμύτισα λίγο και τους είδα στα βράχια, χωρίς να με δούνε, μου φανήκανε πολύ κοντοί ανθρώποι.
Τελικά με πολλούς άλλους μπήκαμε σε μία βάρκα, 15 άτομα και φτάσαμε στο Βρωμολιμνιώνα της Τουρκίας.
-Τί έγινε όταν φτάσατε;
-Επειδή ο πατέρας μου πήγαινε εκεί για κάρβουνα, ήξερε και πού είχε πηγές με νερό. Καθίσαμε και διανυκτερεύσαμε γιατί είχαμε φύγει από την Ικαρία μεσάνυχτα και φτάσαμε εκεί το απόγευμα. Θυμάμαι τη θάλασσα που το απόγευμα γυάλιζε από τη δύση του ηλίου. Ανάψαμε φωτιά, κάναμε και κουρκούτα και μετά ξεκινήσαμε με τα πόδια για τον Τσεσμέ.
Στο δρόμο είδαμε έναν Τούρκο βοσκό, του ζητήσαμε τσίρο, το κατακάθι του τυριού και του γάλακτος και μας απάντησε «και τι θα φάνε τα σκυλιά μου αν το δώσω σε σας».
Παρακάτω βρήκαμε έναν άλλο Τούρκο που μας έδωσε τυρί από ένα ασκί και ψωμί. Όταν φτάσαμε στον Τσεσμέ σταθήκαμε σε μία ουρά που μας μοίραζαν βραστές πατάτες και μάλιστα τη μοιρασιά έκανε ένας συμπατριώτης μας ο Κολοφάνης, όπως τον λέγαμε.
Μας έβαλαν σε ένα σχολείο με μία κουβέρτα ανά οικογένεια που τη στρώναμε κάτω και εκεί ήταν η «οικογενειακή μας εστία». Γιόρταζαν οι Τούρκοι το Μπαϊράμι και φώναζαν που είχαν ρίξει τους Έλληνες στη θάλασσα το 1922. Έτρεχαν και με κάτι άλογα και εγώ που ήμουν μικρός, φοβήθηκα και κρύφτηκα μέχρι να περάσουν.
-Από εκεί πού σας πήγαν;
-Μετά πήγαμε στη Σμύρνη και από εκεί με τρένο στο Χαλέπι, όπου και εκεί ήμασταν μαντρωμένοι σε ένα χώρο που είχε σπίτια και γύρω τους περίβολο.
Από εκεί πήγαμε στο Λίβανο σε ένα χωριό το Souq El Gharb, όπου πήγα σε σχολείο για ελληνόπουλα προσφυγάκια με δασκάλα τη μητέρα του Γιώργου του Τουρβά. Ήταν καμιά 20ριά μαθητές. Κοντά μας στα 5χλμ ήταν η κωμόπολη του Αλέι.
-Ποιές ήταν οι σχέσεις σας με τα ντόπια παιδάκια;
-Με τα αραπάκια είχαμε άριστες σχέσεις, αφού όταν παίζαμε αυτά μας έβριζαν στα ελληνικά και εμείς στα αραβικά, γιατί τα μαθαίναμε ο ένας στον άλλον.
-Πού μένατε;
-Μέναμε σε ξενοδοχείο, σε ένα δωμάτιο κάθε οικογένεια και κάθε πρωί μας μοίραζαν τρόφιμα, ενώ μας έδιναν λεφτά-κάποιο επίδομα, ρούχα και παπούτσια. Εκεί μείναμε τέσσερα χρόνια.
Σαν παιδιά κάναμε και πολλές σκανταλιές. Θυμάμαι έναν άλλο πιτσιρικά που πέταγε αετό και πήγαμε και του κόψαμε κομμάτια από το σπάγγο γιατί πιστεύαμε ότι είχε αρκετό. Μία άλλη φορά που είχε πέσει επιδημία ακρίδας, μαζί με τα αραπάκια τρέχαμε και χτυπάγαμε τενεκεδάκια για να τις τρομάξουμε και να φύγουν, γιατί δεν άφηναν τίποτα όρθιο.
-Πότε επιστρέψατε;
-Στην επιστροφή μας πήγαν στη Γάζα, μπαρκάραμε σε ένα πλοίο, ταξιδέψαμε τρεις μέρες, φτάσαμε στη Χίο και από εκεί με καΐκι φορτωμένο ως τα μπούνια και με θαλασσοταραχή, τόση που φοβήθηκα ότι θα έμπαιναν τα νερά μέσα, φτάσαμε στον Εύδηλο της Ικαρίας. Από εκεί με την βενζίνα του Δουρή που την έλεγαν «Σοφία», πήγαμε στο Καραβόσταμο.
Kεντρική φωτο: τα ελληνόπουλα προσφυγόπουλα στο κάτω με την άσπρη ζακετούλα ο Γιώργος Τουρβάς και δίπλα του προς τα αριστερά ο Γιάννης Φουντούλης. Κοντά στη σκάλα η δασκάλα μητέρα του Γ. Τουρβά
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
Διαβάστε στο ert.gr
Τρίτη 4 Απρίλη: Η Πάτμος θα τιμήσει τους ήρωές της
Τετάρτη 5 Απρίλη: Άννα Ρακατζή – Λεφέ: Η προσφυγική διαδρομή του 1942 – 1945 σε Τουρκία – Συρία – Μ.Ανατολή
Πέμπτη 6 Απρίλη: Ο Γιάννης Ταμβακλής και το «Οδοιπορικό στη Μέση Ανατολή 1941-1945»
Παρασκευή 7 Απρίλη: «Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι» – Ο Γιάννης Μακριδάκης στο ert.gr
Σάββατο 8 Απρίλη: Αντώνης Βεζυρόπουλος ο «κοντραμπατζής» της Αντίστασης στο Νότιο Αιγαίο
Όλες οι προηγούμενες αναρτήσεις του αφιερώματος, συγκεντρωτικά στο τέλος της ανάρτησης: Aναγνώριση της ερευνητικής δουλειάς του ert.gr
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος