“Ο χάρτης του Λευτέρη”: γράφει η Κατερίνα Λαγού

ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Την ημέρα της έκδοσης του «Ο χάρτης του Λευτέρη» έρχεται χαρούμενος και μου λέει: «Συγχαρητήρια για το νέο σας βιβλίο!» Πριν προλάβω να τον ευχαριστήσω προσθέτει «Το σκεφτήκατε καλά; Άλλο ένα βιβλίο γνώσεων για παιδιά; Δεν βομβαρδίζονται αρκετά με γνώσεις τα παιδιά μας;»

«Ίσως έχετε δίκιο» λέω ευγενικά.

Κι ας θεωρώ ότι τόσο ο Χαρίλαος όσο και ο Λευτέρης, με τις περιπετειώδεις ζωές τους και τους δυναμικούς χαρακτήρες τους, δεν είναι απλά ήρωες βιβλίου γνώσεων, αλλά άξιοι να γίνουν φίλοι ενός παιδιού.

«Δικαστική αντιπρόσωπος; Το σκεφτήκατε καλά; Είναι πολύ κουραστικές αυτές οι εκλογές. Τέσσερεις κάλπες, σαράντα συνδυασμοί, χίλιοι υποψήφιοι».

«Ίσως έχετε δίκιο» λέω ευγενικά.

Κι ας έχω πάθος με τις εκλογές. Κι ας τρέχω από δεκαοχτώ χρονών στα εκλογικά κέντρα. Ως ψηφοφόρος. Ως γραμματέας. Ως εφορευτική επιτροπή. Ως δικαστική αντιπρόσωπος.

«Δεν μπορώ να παραμείνω ως εφορευτική επιτροπή» μου λέει. «Έχω την οικογένειά μου, τη δουλειά μου, την όμορφη Κυριακή μου».

«Ίσως έχετε δίκιο» λέω ευγενικά.

Και μένω μόνη χαράματα Δευτέρας πάνω από ψηφοδέλτια να γεμίζω κουτάκια, να μονογράφω, να σφραγίζω πρωτόκολλα.

«Ίσως έχουν όλοι δίκιο» παραμιλώ απογοητευμένη, έτοιμη να αναφωνήσω «Ποιος έχει τη δύναμη να υπερασπίσει τη δημοκρατία όταν είναι είκοσι πέντε ώρες άυπνος;»

Και τότε σκέφτομαι τον Χαρίλαο. Γιος πρωθυπουργού, μεγαλωμένος μέσα στα σαλόνια της αγγλικής βασιλικής οικογένειας και αριστοκρατίας θα μπορούσε να είχε μια εύκολη, άνετη ζωή στο Λονδίνο. Γιατί διάλεξε να γυρίσει στην Ελλάδα; Γιατί καταδέχτηκε να ζητήσει την ψήφο του ελληνικού λαού; Γιατί άντεξε τις ήττες με αξιοπρέπεια; Γιατί πούλησε όλη την ακίνητη περιουσία του για να τη διαθέσει για την ελληνική υπόθεση; Γιατί πεθαίνοντας άφησε την αδελφή του πάμφτωχη να εκλιπαρεί τους πολιτικούς του αντιπάλους για μια σύνταξη; Γιατί δεν είπε στον βασιλιά «Έχετε δίκιο» αλλά δημόσια του απέδωσε τις ευθύνες που του αναλογούσαν με το «Τις πταίει;» Γιατί αγωνίστηκε τόσο για την κατοχύρωση της αρχής της δεδηλωμένης, της θεμελιώδους αρχής του κοινοβουλευτισμού;

Σκέφτομαι και τον Λευτέρη. Γιατί όταν ο καθηγητής του του ζήτησε ν΄ αλλάξει την έκθεσή του δεν είπε «Έχετε δίκιο»; Αλλά αντίθετα επέμεινε στην άποψή του; Κι ας έγινε η διαγωγή του από «Κοσμία» «Κοσμιωτάτη». Γιατί δεν είπε «Έχεις δίκιο» στον πατέρα του όταν του ζήτησε να μείνει πίσω από τον πάγκο του εμπορικού καταστήματός του στον Τοπανά, αλλά διεκδίκησε και πέτυχε να πάει για σπουδές στην Αθήνα; Γιατί, όταν ο Πρίγκιπας Γεώργιος του ζήτησε να μην ανακατεύεται στην άσκηση της διπλωματίας, δεν είπε «Έχετε δίκιο, Υψηλότατε», αλλά ξεσήκωσε τη μισή Κρήτη στην επανάσταση στο Θέρισσο;  Γιατί όταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος υποστήριξε την ουδετερότητα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο δεν του είπε «Έχετε δίκιο», αλλά χωρίς δισταγμό χώρισε την Ελλάδα στα δύο και συντάχτηκε με την Αντάντ; Γιατί όταν, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, οι Μικρασιάτες ψηφοφόροι του του φώναζαν «Εσύ θα μας πας πίσω στις χαμένες μας πατρίδες» δεν τους είπε «Έχετε δίκιο», αλλά πρότεινε τον Κεμάλ Ατατούρκ για το Νόμπελ Ειρήνης;

Γιατί και ο Λευτέρης και ο Χαρίλαος ήταν από τους ανθρώπους που τα όνειρά τους τα έκαναν σημαία, τις ιδέες τους για ελευθερία και δημοκρατία στόχο ζωής. Ποτέ δεν θα έλεγαν ευγενικά «Έχετε δίκιο» εφόσον δεν πίστευαν ότι ο συνομιλητής τους είχε πραγματικά δίκιο. Και οι δυο θα φώναζαν έτσι και μάθαιναν όλα αυτά τα «Έχετε δίκιο» που έχω πει.

“Εύκολο να λες «έχετε δίκιο» όταν στρογγυλοκάθεσαι πάνω σε μια δημοκρατία που θεωρείς δεδομένη, την οποία δεν στερήθηκες ούτε μία μέρα, για την οποία δεν τσουρουφλίστηκες και δεν χρειάστηκε να παλέψεις ποτέ” θα μου έλεγαν. Και οι δύο.

Λίγο πριν το χάραμα μετράω ψήφους που έχουν δοθεί σε εγχώριες διασημότητες και σε υπόδικους, βλέπω το χαμηλό ποσοστό των ψηφισάντων και το τεράστιο της αποχής, διαπιστώνω τη μαζική προσέλευση υπέργηρων και την σχεδόν καθολική απουσία δεκαεπτάχρονων. Σκέφτομαι όλα τα «Ίσως έχετε δίκιο» που έχω πει.

Και αντικαθιστώ όλα τα «ίσως» με ένα «δεν».

Γιατί το να είσαι δικαστικός αντιπρόσωπος ή εφορευτική επιτροπή δεν είναι βαρύ καθήκον. Είναι προνόμιο που μόνο μέσα σε μια δημοκρατία έχεις.

Και οι ιστορίες μου για τον Χαρίλαο και τον Λευτέρη θα ήταν ωραίο να είναι βιβλία γνώσεων. Αλλά δεν είναι. Είναι απλά ιστορίες παθιασμένων ανθρώπων που δεν βαρυγκόμησαν να μένουν άγρυπνοι για ώρες, μέρες, νύχτες, εργαζόμενοι για το δίκαιο. Ιστορίες που δεν έχουν φιλοδοξία να μεταφέρουν γνώση, αλλά να εμπνέουν και άλλους να μένουν άγρυπνοι. Όταν χρειαστεί…

Κατερίνα Λαγού

Η μυθιστορηματική βιογραφία του Ελευθέριου Βενιζέλου με τίτλο Ο χάρτης του Λευτέρη, γραμμένη από την Κατερίνα Λαγού, απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους (ηλικίας 9-13 ετών), και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός στη σειρά Μικρή πυξίδα (για παιδιά και εφήβους) (σελ.: 152, τιμή: €10,90). Στις τελευταίες σελίδες παρατίθεται Χρονολόγιο της ζωής του Ελευθέριου Βενιζέλου και σύντομα Βιογραφικά Σημειώματα για τα πρόσωπα που σημάδεψαν με την παρουσία και τη δράση τους τα χρόνια εκείνα της πολιτικής σταδιοδρομίας του.

Το προηγούμενο βιβλίο της Κατερίνας Λαγού, η μυθιστορηματική βιογραφία του Χαρίλαου Τρικούπη με τίτλο Χαρίλαος; Τι όνομα είναι αυτό; (Εκδόσεις Ψυχογιός) τιμήθηκε με το Βραβείο Λότη Πέτροβιτς–Ανδρουτσοπούλου σε πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα του Ελληνικού Τμήματος της IBBY – Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 2019 και κέρδισε την Εύφημη Μνεία από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά το 2016.

Την εξαιρετική εικονογράφηση και στα δύο βιβλία έχει κάνει η Πετρούλα Κρίγκου. Τα σκίτσα που συνοδεύουν την παρουσίαση προέρχονται από το βιβλίο Ο χάρτης του Λευτέρη και μας παραχωρήθηκαν από τον εκδοτικό οίκο.

Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΑΓΟΥ γεννήθηκε στην Αθήνα και ζει στην Κέρκυρα. Είναι πτυχιούχος του Νομικού Τμήματος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης (LL.M) στο Εμπορικό Δίκαιο από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, Κάρντιφ, καθώς και στην Ιστορία και Τεκμηρίωση στα Σύγχρονα Ζητήματα από το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι υποψήφια διδάκτωρ Ιστορίας και ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Ανάγνωσης Κέρκυρας. Έχει δύο γιους που τη βοηθούν να γράφει παιδικές ιστορίες.