Κίνα: «Κανείς δεν τολμά να μιλήσει» — Αυτοεξόριστος ο συγγραφέας που κατέγραψε την καραντίνα της Γουχάν

Ο Μουρόνγκ Σουιτσουέν (Murong Xuecun) ήταν ένα από τα λαμπρότερα αστέρια της λογοτεχνικής σκηνής της Κίνας, με τα μυθιστορήματά του να προσφέρουν καυστική κριτική στα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, την οποία λίγοι άλλοι συγγραφείς τόλμησαν να μιμηθούν. Αλλά, μετά από μια δεκαετία μείωσης της ελευθερίας του λόγου υπό τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, δεν μπορούσε να τα δημοσιεύσει στη χώρα του και τελικά αναγκάστηκε να εξοριστεί.

Η μοίρα του αντικατοπτρίζει τις μοίρες των πολλών φιλελεύθερων Κινέζων διανοουμένων που προσπάθησαν να φωτίσουν το σύστημα και στη συνέχεια κατέφυγαν στο εξωτερικό, φυλακίστηκαν ή σιώπησαν.

Ο 48χρονος συγγραφέας, του οποίου το πραγματικό όνομα είναι Χάο Κουν, έφυγε από την Κίνα τον περασμένο Αύγουστο, αφού έγραψε το «Θανάσιμα Ήσυχη Πόλη» (“Deadly Quiet City”), μια μη μυθοπλαστική περιγραφή του αποκλεισμού της Γουχάν από τον κορονοϊό το 2020, που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο.

Ο Αυστραλός εκδότης του πίστευε ότι «σίγουρα θα συλληφθεί» μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, δήλωσε ο Μουρόνγκ στο AFP από το σπίτι του στη Μελβούρνη.

«Με παρότρυναν να φύγω αμέσως»

Ο Μουρόνγκ έφτασε στη Γουχάν τον Απρίλιο του 2020, παίρνοντας τεράστιο ρίσκο, για να πάρει συνέντευξη από τους συγγενείς των ανθρώπων που χάθηκαν από έναν μυστηριώδη και θανατηφόρο ιό που μάστιζε την πόλη, καθώς και από τους κατοίκους που αντιμετώπιζαν ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων λόγω του αποκλεισμού.

Ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι – πολίτες που αναφέρθηκαν στις συνθήκες στη Γουχάν φυλακίστηκαν αργότερα, ενώ η κρατική προπαγάνδα παρουσίασε το λουκέτο ως θρίαμβο.

«Δεχόμουν συνεχή τηλεφωνήματα από την κρατική ασφάλεια που προσπαθούσαν να με παρενοχλήσουν και να με απειλήσουν», είπε. «Ήμουν τρομοκρατημένος καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Όταν άρχισα να γράφω, η (δημοσιογράφος-πολίτης) Zhang Zhan συνελήφθη. Είκοσι ημέρες πριν, είχα πραγματοποιήσει μια πολύ λεπτομερή συνέντευξη μαζί της».

Φοβούμενος την επικείμενη σύλληψη, ο Μουρόνγκ έστειλε κάθε σελίδα όπως την έγραφε σε έναν φίλο του στο εξωτερικό χρησιμοποιώντας λογισμικό κρυπτογράφησης, πριν τη διαγράψει από τον υπολογιστή του. «Είπα στον φίλο μου: “Ό,τι κι αν μου συμβεί, αυτό το βιβλίο πρέπει να δημοσιευτεί”».

Αλλαγή κλίματος

Ο Μουρόνγκ έγινε εν μια νυκτί γνωστός όταν το πρώτο του μυθιστόρημα κυκλοφόρησε σε συνέχειες στο διαδίκτυο το 2002, κερδίζοντας επαίνους για τη σκληρή απεικόνιση της αστικής ζωής με μηδενιστικούς χαρακτήρες που κυνηγούν το ποτό, το σεξ και τα ναρκωτικά.

Το σχετικά ανεκτικό κλίμα της δεκαετίας του 2000 υπό τον πρώην ηγέτη Χου Τζιντάο ήταν επίσης μια εποχή που άνθισαν οι έντονες συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Περισσότεροι Κινέζοι συγγραφείς κέρδισαν διεθνή αναγνώριση, με τον Μο Γιαν να κερδίζει το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2012. Σε απευθείας σύνδεση και σε έντυπη μορφή, άνθισε ένα πλήθος φωνών – αν και οι εκδότες έπαιζαν σε μια λεπτή ισορροπία με τη λογοκρισία.

Αλλά όταν ο Σι ανέβηκε στην εξουσία, οι φωνές που ζητούσαν κοινωνική αλλαγή φιμώθηκαν, καθώς προσπάθησε να εξαλείψει κάθε απειλή για το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ο ένας μετά τον άλλο, οι φίλοι του Μουρόνγκ -πρώην ειλικρινείς δημοσιογράφοι, διανοούμενοι και συγγραφείς- συνελήφθησαν ή σιώπησαν. «Ακριβώς επειδή έκαναν ή είπαν κάτι που δεν άρεσε στο Κομμουνιστικό Κόμμα, το καθεστώς τους έριξε στη φυλακή», είπε. Ο ίδιος ο Μουρόνγκ κλήθηκε σε αστυνομικό τμήμα του Πεκίνου το 2019 επειδή έκανε retweet μια γελοιογραφία του Σι τρία χρόνια πριν.

Η πολιτιστική λογοκρισία αυξήθηκε εκθετικά υπό τον Σι, με ακόμη και τα τατουάζ και τα σκουλαρίκια που φορούσαν οι άνδρες να θολώνουν στην τηλεόραση, καθώς το Κομμουνιστικό Κόμμα προσπάθησε να δώσει έμφαση σε αυτό που θεωρεί «υγιείς» κοινωνικές αξίες. Τώρα, ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και μουσικά έργα αποσύρονται απότομα, αν περνούν απροσδιόριστες πολιτικές «κόκκινες γραμμές». Τα προγράμματα σπουδών των δημοτικών σχολείων περιέχουν εγχειρίδια για τη «Σκέψη του Σι Τζινπίνγκ». Ο λογαριασμός του Μουρόνγκ στην κινεζική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Weibo είχε κάποτε περισσότερους από 1 εκατομμύριο οπαδούς. Απαγορεύτηκε το 2013.

Η δουλειά του σταμάτησε σιγά σιγά

«Αν και αποκαλώ τον εαυτό μου συγγραφέα, ήταν σχεδόν αδύνατο για μένα να δημοσιεύσω δοκίμια ή βιβλία. Το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν να είμαι ένας ανώνυμος σεναριογράφος», είπε.

Καθώς ο Σι ετοιμάζεται να εξασφαλίσει μια τρίτη θητεία, που θα σπάσει τους κανόνες στο συνέδριο του κόμματος τον Οκτώβριο, ο Μουρόνγκ παρομοιάζει την τρέχουσα κατάσταση με την Πολιτιστική Επανάσταση υπό τον Μάο Τσετούνγκ – τον ιδρυτή της Κομμουνιστικής Κίνας, όταν ένθερμες μαζικές εκστρατείες κινητοποιήθηκαν ενάντια σε φανταστικές κοινωνικές απειλές. «Η Κίνα είναι πολύ πιθανό να γίνει όπως ήταν στην εποχή του Μάο, μια χώρα όπου κανείς δεν τολμά να μιλήσει ανοιχτά», είπε. «Ίσως μόνο όταν φύγει η λογοκρισία και η καταπίεση του Κομμουνιστικού Κόμματος θα μπορέσουν να ανθίσουν πραγματικά η λογοτεχνία και οι τέχνες της Κίνας».

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Μουρόνγκ Σουιτσουέν (ψευδώνυμο του Χάο Κουν) είναι ένας από τους πιο διάσημους συγγραφείς της Κίνας. Μέσα από τα μυθιστορήματά του και τα αφηγηματικά μη μυθοπλαστικά έργα του, υπήρξε μια σπάνια ανεξάρτητη φωνή που γράφει από το εσωτερικό της Κίνας. Το πρώτο μυθιστόρημα του Μουρόνγκ, «Άσε με ήσυχο: Ένα μυθιστόρημα για την Τσενγκντού», κατέκτησε την Κίνα το 2002. Τα πρόσφατα βιβλία του περιλαμβάνουν το μυθιστόρημα «Χορεύοντας μέσα σε κόκκινη σκόνη» και το βραβευμένο με το βραβείο λαϊκής λογοτεχνίας «Οι Εκλιπόντες».

Πηγή: AFP