ΙΣΘ για Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας: Να ανοίξει άμεσα το σύστημα και να υπάρξει ελεύθερη επιλογή προς τους γιατρούς

Ενστάσεις για την εφαρμογή του πρόσφατου νόμου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας κατέθεσαν στον υπουργό υγείας Θάνο Πλεύρη, σε σχετική συζήτηση που μεταδόθηκε απευθείας μέσω διαδικτύου, τόσο ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Νίκος Νίτσας όσο και ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου Αθανάσιος Εξαδάκτυλος με τη συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα ΠΦΥ Μάριου Θεμιστοκλέους, του Προέδρου της Επαγγελματικής Ένωσης Παθολόγων Ελλάδας Ευάγγελου Τούλη και του Α΄ αντιπροέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής Ιωάννη Λέντζα.

Η εκδήλωση για την ΠΦΥ διοργανώθηκε από τον ΙΣΘ ώστε να διατυπωθούν με σαφήνεια και χωρίς “γκρίζες ζώνες” όλα τα σημεία του πρόσφατου νόμου για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα γιατρών, ασθενών και πολιτείας.

Όπως τόνισε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του ΙΣΘ Νίκος Νίτσας απευθυνόμενος στον υπουργό Θάνο Πλεύρη “…είναι αδήριτη πραγματικότητα η εφαρμογή ενός σύγχρονου συστήματος πρωτοβάθμιας υγείας στη χώρα μας. Αυτό αναδείχθηκε περίτρανα και από την πανδημία. Ο Έλληνας πολίτης δικαιούται πρωτοβάθμια φροντίδα με ελεύθερη επιλογή γιατρού. Ο νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα για την ΠΦΥ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, ειδικά και μετά τις διορθώσεις που έγιναν, με τη συμβολή τη δική μας και του ΠΙΣ κι αυτό τιμά την πολιτική ηγεσία του υπουργείου που άκουσε και συζήτησε ενδελεχώς τις προτάσεις μας.

Η ελεύθερη επιλογή γιατρού από τον ασθενή, προς το παρόν, δε μπορεί να εφαρμοστεί πλήρως καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα για επιλογή προσωπικού γιατρού χωρίς σύμβαση αλλά και επιλογή μεταξύ γιατρών άλλων ειδικοτήτων που φροντίζουν χρόνιους ασθενείς καθώς και παιδιάτρων. Σε ότι αφορά τη σύμβαση που συνέταξε ο ΕΟΠΥΥ, υπάρχουν ορισμένα ερωτήματα και παρατηρήσεις τα οποία χρήζουν διευκρινίσεων:

Τι θα γίνει με την εξυπηρέτηση επειγόντων περιστατικών εντός ωραρίου, χωρίς ραντεβού και εκτός ωραρίου; Δε διευκρινίζονται οι δεσμεύσεις που αφορούν στο ωράριο και τι θα γίνεται εκτός ωραρίου με την αμοιβή του ιδιωτικού γιατρού. Αναφέρεται στη σύμβαση ότι ο γιατρός δε μπορεί να αρνηθεί υπηρεσίες στους δικαιούχους του ΕΟΠΥΥ που είναι εγγεγραμμένοι και απαγορεύεται ρητά η οποιαδήποτε είσπραξη αμοιβής. Αυτό ισχύει και εκτός ωραρίου; Δε δίνεται η δυνατότητα στο γιατρό να αρνηθεί την εγγραφή ενός ασθενή ή να αιτηθεί τη διαγραφή του για σοβαρούς λόγους. Δεν προβλέπονται δαπάνες ιατρείων. Επίσης, για τους γιατρούς των δημοσίων δομών -τους παθολόγους δηλαδή και τους γενικούς και οικογενειακούς γιατρούς- οι οποίοι θα γίνουν προσωπικοί γιατροί, δεν προβλέπεται τι θα γίνει εφόσον δηλώσουν σε αυτούς ασθενείς στο μέγιστο αριθμό.

Οι γιατροί αυτοί έχουν και άλλες υποχρεώσεις, είναι θεραπευτές γιατροί, και δεν προβλέπεται τίποτα σχετικά με αυτούς τους συναδέλφους. Υπάρχει και το επείγον το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπισθεί στα κέντρα υγείας τα οποία όμως είναι υποστελεχωμένα και σε πολλές απομακρυσμένες περιοχές όπου δεν υπάρχει πληθώρα ιατρών το πρόβλημα είναι σοβαρό. Επίσης τι θα γίνει με την υποχρέωση εφημεριών στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας; Σχετικά με το πρώτο ραντεβού, ίσως θα πρέπει χρονικά να διαφοροποιηθεί από τα επόμενα γιατί οι λήψεις ιστορικού απαιτούν ιδιαίτερα μεγαλύτερο διάστημα. Ένα άλλο θέμα που έχει δημιουργηθεί πρόσφατα είναι η αμοιβή των φαρμακοποιών για εγγραφή σε προσωπικό γιατρό. Γιατί δεν προβλέπεται κάτι ανάλογο και για τους γιατρούς; Όσο για το αντικίνητρο της αυξημένης συμμετοχής για τη μη εγγραφή σε προσωπικό γιατρό θα θέλαμε να το μελετήσει ξανά το υπουργείο, θεσπίζοντας αντικίνητρο διαφορετικού χαρακτήρα. Θα θέλαμε επίσης να υπάρξει μια δέσμευση σχετικά με τους νέους γιατρούς.

Η σύμβαση προβλέπεται να κλείσει μετά την 31η Ιουλίου και ζητήσαμε να δοθεί παράταση. Ειδικά για τους νέους γιατρούς θα πρέπει να παραμείνει ανοιχτή. Θα πρέπει να σκεφθείτε τη δυνατότητα των νέων γιατρών με κάποιο χρονικό περιθώριο από τη λήψη του πτυχίου, να μπορούν να εντάσσονται ανεξαρτήτως με το χρόνο που θα προβλεφθεί για τους παλαιότερους. Θα πρέπει να διευκρινιστούν όλα, σε ορισμένες περιπτώσεις με το νι και με το σίγμα, διότι οι ασάφειες μπορεί να αποτρέψουν τη συμμετοχή και τελικά την επιτυχία και αυτής της νέας προσπάθειας.

Επίσης θα ήθελα να θέσω προς γνώση του υπουργείου υγείας τα αποτελέσματα της ετήσιας έρευνας του ΙΣΘ για την υγεία όπου το 88,7% των ερωτηθέντων πηγαίνουν στον ίδιο γιατρό (ολόκληρη την έρευνα, με τους σχετικούς πίνακες που αφορούν και στην ΠΦΥ φυσικά και θα την αποστείλουμε στην ηγεσία του υπουργείου). Προτείνουμε λοιπόν το σύστημα να ανοίξει άμεσα ώστε να υπάρξει πλήρης ελεύθερη επιλογή προς όλους τους γιατρούς, είτε είναι συμβεβλημένοι είτε όχι. Πιστεύω ότι στόχος όλων είναι το νέο σύστημα να πετύχει προς όφελος των πολιτών με τη αμέριστη στήριξη των γιατρών διότι χωρίς τους συναδέλφους ΠΦΥ δεν μπορεί να γίνει. Από την πολιτεία θα εξαρτηθεί αν και πάλι οι γιατροί -αλλά και οι πολίτες- θα γυρίσουν την πλάτη όπως έγινε και στο παρελθόν. Για αυτό το λόγο, λάβετε σοβαρά υπόψη σας τις προτάσεις μας τις οποίες θα έχετε και εγγράφως”

Ο πρόεδρος του ΠΙΣ Αθανάσιος Εξαδάκτυλος τόνισε στον υπουργό ότι “…συμφωνούμε όλοι ότι πρέπει η ΠΦΥ να δημιουργηθεί με έναν τρόπο επιτυχημένο. Να θυμόμαστε όμως ότι αυτή είναι μια προσπάθεια που έχει επαναληφθεί πολλές φορές στο παρελθόν, από το 1929 ως το 2018, με αποτυχημένες όλες τις προσπάθειες μέχρι σήμερα. Η διαφορά στην προσέγγιση ενός προβλήματος, που είναι ένα πολιτικό πρόβλημα κατά βάση, είναι αν κανείς θα το δει από τη σοσιαλιστική οπτική ή θα το δει από τη φιλελεύθερη. Όλες τις προηγούμενες φορές το είχαν δει από τη σοσιαλιστική. Αυτή τη φορά, με βάση τα όσα έχουν νομοθετήσει, μπορούμε να πούμε ότι ο νόμος, παρά τα αρνητικά, έχει μια ρεαλιστική προοπτική επιτυχίας καθώς συμπεριλαμβάνει πολλά στοιχεία φιλελεύθερα, τα οποία ανταποκρίνονται και στις επιθυμίες των γιατρών αλλά και των συμπολιτών μας. Και εδώ εισαγωγικά να πούμε ότι το 45% των Ελλήνων απευθύνεται στον Ιδιωτικό Τομέα για τα προβλήματα υγείας του, αλλά το 70% θα ήθελε να απευθύνεται εκεί, αν είχε την οικονομική δυνατότητα. Αλλά δεν είναι θέμα οικονομικό, δεν είναι θέμα ανάγκης, είναι θέμα επιλογής. Με βάση αυτά λοιπόν βρισκόμαστε σε μια χρονική στιγμή όπου αρχίζει να υλοποιείται ένας σχεδιασμός που ή θα οδηγήσει σε μια επιτυχία ή δε θα οδηγήσει, όπως συνέβη στο παρελθόν. Κι αυτό θα συμβεί ανεξαρτήτως του τι θα συστήσουμε, που δε θα συστήσουμε, εμείς προς τους γιατρούς. Γιατί ξέρετε ούτε το 2018, όταν η τότε πολιτική ηγεσία προσπαθούσε εναγωνίως να φτιάξει ιατρικό σύστημα ούτε ο ΙΣΘ ούτε ο ΠΙΣ είπε στους γιατρούς “στελεχώστε ή μη στελεχώνετε το σύστημα”, αυτό είναι κάτι που θα συμβεί από μόνο του.

Η αλήθεια είναι ότι τα πρώτα βήματα φαίνονται διστακτικά και φαίνονται διστακτικά γιατί δεν αξιοποιούνται οι πλήρεις προβλέψεις του νόμου, που δίνουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στο νέο θεσμό γιατροί άλλων ειδικοτήτων, πχ παιδίατροι, γιατροί οι οποίοι επιλέγουν να μην έχουν σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ (με βάση το 45 και το 70% των επιθυμιών των ασθενών στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως) ενώ υπάρχουν και παρά πολλά αδιευκρίνιστα σημεία, τα περισσότερα τα οποία αφορούν στη σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ για προσωπικό ιατρό, η οποία θα μου επιτρέψετε να πω έχω την αίσθηση ότι έχει γραφεί…. ”αφ’ υψηλού” και δεν έχει και το παραμικρό ίχνος διαλόγου μαζί μας. Και γνωρίζοντας τις οδηγίες που έχει δώσει ο υπουργός υγείας εκτιμώ ότι, ούτε στο θέμα της σύμβασης των ειδικοτήτων έχει κάνει κάποια θετική κίνηση, ενώ έχουν περάσει τουλάχιστον 3-4 βδομάδες. Δείχνει δηλαδή μια συμπεριφορά προς τους γιατρούς αφ’ υψηλού. Και αυτό, σε ότι αφορά το καινούριο θεσμό, φοβάμαι ότι δε θα λειτουργήσει σε καμία περίπτωση εποικοδομητικά.

Βεβαίως μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι θα πρέπει να δοθούν κίνητρα πρώτα στο να ενταχθούν οι άνθρωποι που βρίσκονται ήδη μέσα στο σύστημα, για να “πιάσουν” τους 2000 ασθενείς, δηλαδή αυτοί οι συνάδελφοι που βρίσκονται σήμερα στα κέντρα υγείας και παρέχουν ΠΦΥ. Αυτό όμως εχει σε πολλές περιοχές της χώρας τεχνικά προβλήματα, γιατί αλλού υπάρχουν 8 γιατροί για 3000 ασθενείς, ‘όπου καταλαβαίνετε ότι τον αριθμό των 2000 δε θα το πιάσει κανένας, κι αλλού υπάρχουν 3 γιατροί για… 20.000 ασθενείς, όπως είναι η Προσοτσάνη. Κι όλα αυτά ενώ οι αμοιβές για πρώτη φορά είναι σημαντικότατα αυξημένες, πολλαπλάσιες του παρελθόντος, δυστυχώς όμως υπολείπονται των υπολοίπων ευρωπαϊκών, και ιδιαίτερα της Κύπρου, στην οποία προσφέρουν πάρα πολλοί συνάδελφοι μας.

Είναι απολύτως χρήσιμο και αναγκαίο να υπάρξει ένα καθηκοντολόγιο προς τους γιατρούς γιατί πολλά πράγματα μπορεί να οδηγήσουν σε παρανοήσεις. Αλλά και να θεσπιστεί ένας κατάλογος με τα δικαιώματα των ασθενών. Παραδείγματος χάρη αυτό που ειπώθηκε στη συζήτηση μας, ότι ο ασθενής που πηγαίνει εκτός του ωραρίου στο ιατρείο θα πρέπει ο γιατρός να του πει είτε θα έρθω να σε δω στο σπίτι ή θα δεις έναν άλλον και θα έρθεις σε εμένα αύριο, αυτό δεν το βρίσκω καθόλου λειτουργικό. Διότι περί αυτού μιλάμε. Και θα πρότεινα εδώ, για να προληφθούν και οι παρεξηγήσεις, η ρύθμιση να λέει κατ ‘οίκον ή χωρίς ραντεβού επίσκεψη γιατρών μπορεί να χρεωθεί.

Τώρα το ζητούμενο είναι τι πρέπει να γίνει. Εμείς αυτό που προτείνουμε είναι να ανοίξουν όλες οι δυνατότητες του συστήματος, να εξηγηθεί προς πάσα κατεύθυνση ότι οι επιτάξεις είναι μετρό απολύτως έκτακτης ανάγκης, δεν είναι μετρό καθημερινό. Αποτελεί πολύ μεγάλο αντικίνητρο για πολλούς, η ένταξη σε εφημερίες και δεδομένου ότι σε κάποιες πολλές όπως είναι η Θεσσαλονίκη βλέπουν μια τρομακτική πίεση σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων – όπως είναι οι αναισθησιολόγοι – σε ότι αφορά την κάλυψη των κενών του δημοσίου, είναι κάτι το οποίο επίσης αποτελεί σοβαρότατο αντικίνητρο.

Οι ασθενείς θα ενταχθούν εφόσον εμπιστευτούν τον γιατρό τους. Απλά τα άλλα δε θα αποδειχθούν αποτελεσματικά, θα είναι ατελέσφορα. Σε ότι αφορά τη διαφορετική συμβολή των ασθενών οι οποίοι δεν θα επιλέξουν προσωπικό γιατρό στα φάρμακα και στις λοιπές παροχές του ΕΟΠΥΥ, οι νομικές μας υπηρεσίες εκτιμούν ότι αυτό δεν είναι συνταγματικό και κατανοώντας βεβαίως τη σκοπιμότητα του, για λόγους αρχής, θα το προσβάλουμε στο Συμβούλιο της Επικράτειας.

Θέλω να τονίσω ότι είναι πάρα πολύ ενοχλητικό, μα παρα πολύ ενοχλητικό, ο ΕΟΠΥΥ, με τη συμπεριφορά που ανέφερα προηγουμένως, να έχει λάβει απόφαση ότι θα δώσει 16,5 εκατ. για… μεσιτεία. Διότι πρακτικά η μεσιτεία είναι κάτι το οποίο απαγορεύεται από τον κώδικα ιατρικής δεοντολογίας μεταξύ γιατρών, αλλά και μεταξύ τρίτων και γιατρών και έρχεται ο ΕΟΠΥΥ, να δώσει ένα τέτοιο ποσό, τη στιγμή που υπάρχουν ανάγκες πολλαπλές και παντού. Τα 16,5 εκατ ευρώ που δίδονται στο φαρμακείο, για να εγγράψει τον…γιατρό, δε θα αποδώσει. Πεταμένα λεφτά είναι και δημιουργούν και πολύ κακούς συνειρμούς.

Βεβαίως μπορεί να πει κανείς ότι όλα αυτά θα γίνουν σταδιακά. Το κάναμε αυτό και σε άλλη προσπάθεια πρόσφατα, με αφορμή την πανδημία, όταν εντάξαμε τους πάντες σταδιακά στο θέμα των εμβολιασμών. Και τι είδαμε; Ότι αυτοί που ήταν πρόθυμοι να συνδράμουν τον Ιανουάριο, τον Ιούλιο. Και αυτό είχε τα αποτελέσματα του τα οποία δε θέλω να τα ονοματίσω αυτή τη χρονική στιγμή. Θέλω όμως να σας πω ότι επειδή το νομοθέτημα φέρει την προσωπική σας σφραγίδα κε υπουργέ, κύριε Πλέυρη, θα πρέπει τώρα στην αρχή, και για όλες τις κινήσεις, να φέρουν την ίδια σφραγίδα, για να μπορέσουμε να επιτύχουμε το 2022 ότι δεν επιτυγχάνεται όλα αυτά τα χρόνια, όπως είπα εδώ και σχεδόν έναν… αιώνα”.

Άμεσες παρεμβάσεις

Τη διαφωνία του προς την ηγεσία του υπουργείου υγείας σχετικά με το θέμα της επονομαζόμενης ποινής στους ασθενείς οι οποίοι δεν θα επιλέξουν προσωπικό γιατρό, εξέφρασε ο πρόεδρος της Επαγγελματικής Ένωσης Παθολόγων Ελλάδας, Ευάγγελος Τούλης. Ζήτησε μέτρα προκειμένου να βελτιωθεί η σύμβαση και πρόσθεσε ότι το ποσό της αμοιβής θα πρέπει να προκαταβάλλεται κάθε μήνα ή τρίμηνο ώστε να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του ιατρείου. Ο δε πρώτος αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρεία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής Ιωάννης Λέντζας, υπογράμμισε ότι το νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και συμπλήρωσε ότι η εταιρεία θέλει να στηρίξει τον νέο θεσμό. Ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, διευκρίνισε ότι ο γιατρός απαγορεύεται να δεχθεί αμοιβή από άτομο της λίστας του, ενώ ο πολίτης μπορεί να αλλάξει προσωπικό γιατρό αν δεν βρίσκει ραντεβού. Ο υπουργός υγείας Θάνος Πλεύρης άκουσε προσεκτικά όλα τα ζητήματα και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο, όπου χρειαστεί, να γίνουν άμεσες διορθωτικές κινήσεις για τις οποίες ζήτησε και πάλι τη συνδρομή των ιατρικών συλλόγων.